Morgunblaðið - 17.04.1963, Blaðsíða 15

Miðvikudagur 17. apríl 1963
MORCV'NBL 4 DIÐ
15
— Ræða Ólafs
Thors
Framhald af bls. 13.
að velja í þessu efni og um leið
skýra helztu þætti áætlunarinn-
ar.
STAÐA LANDSINS ÚT Á VIÐ
Á undanförnum þremur árum
hefur verið lögð á það mikil á-
herzla, að styrkja stöðu landsins
út á við. Sú aukning þjóðarfram-
leiðslunnar, sem orðið hefur á
þessu tímabili, hefur að verulegu
leyti verið hagnýtt í þessu skyni.
Stórkostlegur árangur hefur
náðst í þessu efni, og batnaði
gjaldeyrisstaða bankanna um
tæpar 1300 millj. kr. á árunum
19'60—1962. Þótt enn sé mikil-
vægt, að gjaldeyrisforðinn haldi
áfram að aukast, telur ríkis-
stjórnin ekki nauðsynlegt, að
leggja á þetta sömu áherzlu Og
gert þefur verið á undanförnum
árum, vegna þess mikla árang-
urs, sem þegar hefur náðst. Verð-
ur því á næstu árum meira svig-
rúm til aukningar neyzlu og fjár
festingar en verið hefur undan-
farin ár.
AUKNING NEYZLU
Ríkisstjórnin telur þýðingar-
mikið, að aukning þjóðaríram-
leiðslunnar leiði fljótlega til
betri lífskjara og þar með auk-
innar einkaneyzlu. Hins vegar
"telur hún, að einkaneyzlan geti
ekki til lengdar vaxið hraðar en
þjóðarframleiðslan í heild, án
þess að það leiði til skerðingar
á stöðu landsins út á við og til
minni fjárfestingar, er fljótlega
mundi sýna sig í hægari hag-
vexti. í áætluninni er því gert
Táð fyrir því, að einkaneyzla
vaxi lítið eitt hægra en þjóðar-
framleiðslan, eða um 3,8% á ári.
Jafngildir þetta því, að einka-
neyzla á mann aukist um 2% á
ári að meðaltali. Með þéssu móti
skapast grundvöllur fyrir tiltölu-
lega örum vexti sparnaðar Og
fjárfestingar, og þar með fyrir
traustari og örari vexti þjóðar-
teknanna, þegar fram í sækir.
Hins vegar er gert ráð fyrir því,
að samneyzlan, þ.e.a.s. sú þjón-
usta, sem hið opinbera lætur al-
menningi í té, vaxi um 5,7%
á ári eða 3,8% á ári á mann.
AUKNING FJÁRFESTINGAR
Þær forsendur, sem ég hef nú
lýst varðandi þróun neyzlu og
gjaldeyrisstöðu, munu leyfa veru
lega aukningu fjárfestingar á
næstu árum. Stefnir ríkisstjórn-
in að því, að fjárfesting geti auk
izt á ári um 6.1% að meðal-
tali, en þetta mundi ásamt auk-
inni samneyzlu, stuðla að örari
og traustari hagvexti, þegar fram
í sækir og hjálpa til að full-
nægja hinum miklu sameigin-
legu þörfum þjóðarinnar. Fjár-
festingin verður þó ekki meiri
en svo, að það samrýmist jafn-
vægi í efnahagslífinu út á við
og inn á við, og er gert ráð
fyrir því, að fjárfestingin nemi
í mesta lagi 26% af þjóðarfram-
leiðslunni á tímabilinu öllu að
meðaltalL
í fjárfestingaráætluninni er
cérstök áherzla lögð á aukningu
fjárfestingar í rafvæðingu, veg-
um, höfnum og opinberum bygg
ingum, svo sem skólum, og er
gert ráð fyrir að fjárfesting í
þessum og hliðstæðum greinum
aukizt um 60%. Þótt fjárfesting
á þessum sviðum hafi verið til-
tölulega mikil hér á landi, blasa
hvarvetna við verkefni, sem eru
þess eðlis, að þau verða ekki
leyst nema með miklu átaki.
Batnandi lífskjör og aukinn bíla
kostur krefst stórátaks í vega-
málum. Sístækkandi floti stórra
og glæsilegra fiskibáta ásamt
uppgangi útgerðar um land allt,
kallar á stærri og öruggari hafn-
ir. Fjölgun þjóðarinnar og síauk-
in þörf fyrir þekkingu og tækni
krefst stóraukinna framkvæmda
í skólamálum. Og loks bíða í
íslenzkum fallvötnum og iðr-
um jarðar orka, sem nýta þarf,
til að færa yl og birtu inn á
öll íslenzk heimili, en sem get-
ur um leið orðið grundvöllur
nýrra atvinnuvega þjóðinni til
hagsældar í framtíðinni
í atvinnuvggunum er stefnt
að því, að fjárfesting aukizt
um 13% miðað við árin 1957
til 1961, en jafnframt verði
unnið að bættum rekstri og bætt
um vinnubrögðum. Er þannig
stefnt að heldur minni aukningu
fjárfestingar í atvinnuvegunum
en nemur heildaraukningu fjár-
festingarinnar, enda hefur fjár-
festing á þessu sviði verið mjög
mikil að undanförnu, ekki sízt
vegna hinna miklu skipakaupa.
Varðandi byggingu íbúðar-
húsa, stefnir ríkisstjórnin að því,
að byggðar verði á árinu 1963
1300 íbúðir en 1500 íbúðir að
meðaltali á ári á árunum 1964
til 1966. Þetta samsvarar því, að
fjárfesting í íbúðarhúsum verði
svipuð á áætlunartímabilinu og
hún var á árunum 1957—1961
að meðaltali, en með þessari á-
ætlun er stefnt að því, að full-
nægja þeim þörfum, sem aukin
fjölskyldumyndun skapar, jafn-
framt því sem haldið sé áfram
að útrýma lélegu húsnæði og
bæta húsnæðisástandið méð lík-
um hætti og gerzt hefur undan-
farinn áratug.
FRAMKVÆMD
ÁÆTLUNARINNAR
Ríkisstjórnin telur, að þau
markmið þjóðhags- og fram-
kvæmdaáætlunarinnar, sem ég
hef nú lýst í aðalatriðum, séu
þau, sem æskilegast sé fyrir þjóð
ina að keppa að á næstu árum.
Telur ríkisstjórnin því rétt, að
stefnan í efnahagsmálum miðist
við það í aðalatriðum að ná þess*
um markmiðum .Á hitt er rétt
að leggja áherzlu, að í áætluninm
felst ekki nein fullyrðing um
það, að þróunin verði sú, sem
þar er gert ráð fyrir. Breyttar
aðstæður geta gert aðra þróun
óhjákvæmilega eða æskilega, auk
þess sem frávik frá áætluninni
geta átt sér stað á einstökum
árum tímabilsins.
Til þess að þróunin geti í aðal
atriðum orðið sú, sem ríkisstjórn
in gerir ráð fyrir í áætluninni,
þarf nokkrum meginskilyrðum
að verða fullnægt. í fyrsta lagi
þarf árferði innanlands að hald-
ást tiltölulega gott, svo að at-
vinnpvegirnir geti þróast með
eðlilegu móti. Sömuleiðis þurfa
markaðsaðstæður erlendis að
haldast sæmiléga góðar, enda er
í áætluninni gert ráð fyrir því,
að tekjur af útflutningi þurfi að
aukast um 5% á ári, ef tryggja^
á 4% vöxt þjóðarframleiðslunn-
ar.
í öðru lagi þarf jafnvægi að
haldast í efnahagsmálum, svo að
nægur sparnaður geti myndast
innanlands til þess að standa
undir þeim framkvæmdum, sem
ráðgerðar eru, og svo að hægt
sé að beina þeim sparnaði þang-
að, sem áætlunin gerir ráð
fyrir.
í þriðja lagi þurfa skilyrði að
vera fyrir hendi til þess að afla
nægilegs lánsfjár erlendis með
hagstæðum kjörum, en áætlun-
in gerir ráð fyrir, að teknar
verði um 600 millj. kr. að láni
erlendis til langs tíma á hverju
ári, en lántökur að þessu marki
eiga ekki að hafa í för með sér
aukna greiðslubyrði_ frá því sem
nú er. Á hinn bóginn er aug-
ljóst, að ekki verður unnt að
afla svo mikils lánsfjár með eðli
legum hætti og sæmilegum kjör-
um, nem.a fylgt sé jafnvægis-
stefnu í efnahagsmálum og gjald
eyrisforðinn haldi áfram að auk
ast og þar með traust þjóðar-
innar út á við.
í fjórða og síðasta lagi er nauð
synlegt, að þau ráðuneyti og
stofnanir, sem standa fyrir opin-
berum framkvæmdum, taki, und-
ir forystu ríkisstjórnarinnar,
smátt og smátt upp þau vinnu-
brögð, sem framkvæmd áætlun-
arinnar krefst. Líta ber á þjóð-
hags- og framkvæmdaáætlun ár-
anna 1963—1966 fyrst og fremst
sem yfirlitsáætlun, er hafi þann
tilgang að marka höfuðlínurnar
í þróun þjóðarbúskaparins. Hún
hefur hins vegar ekki að geyma
sundurliðaðar áætlanir um fram
kvæmdir hins opinbera á þessu
tímabili né um fjárhagslega að-
stoð þess við framkvæmdir einka
aðila. Á grundvelli þeirrar heild-
arstefnu, sem mörkuð er í áætl-
uninnþ þarf síðan að gera sér
áætlanir bæði um þróun og
framkvæmdir á einstökum ár-
um áætlunartímabilsins og um
þróunina í einstökum atvinnu-
vegum og mikilvægum þáttum
þjóðarbúskaparins. Fyrsta skref-
ið hefur verið stigið í þessa átt
með áætltín þeirrþ sem samin
hefur verið fyrir árið 1963, og
að nokkru leyti árið 1964, um
helztu tegundir opinberra fram-
kvæm,da og starfsemi opinberra
fjárfestingarsjóða og fjáröflun
vegna þeirra. Jafnframt hefur
verið hafinn undirbúningur að
slíkum séráætlunum til lengri
tíma.
FJÁRFESTING OG FJÁRÖFL-
UN Á ÁRINU 1963
Áætlun ríkisstjórnarinnar um
fjárfestingu og fjáröflun á árinu
1963 er birt í sérstöku fylgiskjali
með heildaráætluninni. Þar er
gert ráð fyrir því, að fjárfesting
á árinu 1963 verði 3220 millj.
kr., en það er um 19% hækkun
frá árinu 1962. Hækkun verður
í öllum aðalgreinum fjárfesting
ar, í atvinnuvegum, íbúðarhús-
um, mannVirkjum og byggingum
hins opinbera, en rúmur helm-
ingur hækkunarinnar stafar þó
æingöngu af aukningu á inn-
flutningi fiskiskipa. Til þess að
þesisi fjárfesting verði fram-
kvæmd á skipulegan hátt og sam-
fara jafnvægi í efnahagsmálum,
hefur ríkisstjórnin gert marg-
víslegar ráðstafanir varðandi öfl-
un fjármagns á heilbrigðan hátt
og skiptingu þess milli einstakra
þarfa. Þær ráðstafanir, sem gerð-
ar hafa verið til fjáröflunar
vegna framkvæmda á árinu 1963,
eru fyrst og fremst fólgnar í
tvennu. Annars vegnar hefur ver-
ið tekið stórt framkvæmdalán
með lánsútboði á fjármagnsmark
aðnum í London i desember s.l.,
en hins vegar hefur verið sam-
ið við innlendar peningastofnan-
ir um að þær leggðu hluta af
þeirri sparifjármýndun ársins,
sem þær ráða yfir, til þeirra
þarfa, sem áætlun ríkisstjórnar-
innar gerir ráð fyrir að leysa.
Hefur þegar verið samið við
banka og helztu sparisjóði um,
að þeir láni 15% af aukningu inn
stæðna á árinu til þessara þarfa.
Ennfremur hefur verið lokið
samningum við Atvinnuleysis-
tryggingasjóð, en viðræður við
tryggingafélög og lífeyrissjóði
eru um það bil að hefjast.
Þessi fjáröflun ásamt framlög-
um á fjárlögum, eigin tekjum
fjárfestingalánastofnana Og láns-
fé, sem fyrir var, hefur gert
ríkisstjórninni kleift að leysa
fr%%%%%%%%%%%
íjr %%%%%%%%%%%
ÍSLANDSMÓTINU í bridge lauk
um páskana. íslandsmeistari í
sveitakeppni varð sveit Þóris
Sigurðssonar, en auk hans eru í
sveitinni Eggert Benónýsson,
Hallur Símonarson, Símon Sím-
onarson, Stefán J. Guðjohnsen
og Þorgeir Sigurðsson. — Röð
sveitanna varð þessi:
á heilbrigðan, en stórhuga hátt
úr fjárþörf til f járfestingarlána-
sjóða og framkvæmda hins opin-
bera. Tryggt hefur verið nægi-
legt fjármagn til starfsemi Fisk-
veiðasjóðs en auk þess hefur
ríkisstjórnin aflað 55 millj. kr.
til áframhaldandi uppbyggingar
í fiskvinnslu og fiskiðnaði. Iðn-
lánasjóður hefur nú verið efldur,
bæði með nýrri löggjöf og fjár-
öflun innan áætlunarinnar, svo
að hann mun nú í fyrsta sinn
verða sambærileg lyftistöng fyr-
ir iðnaðinn og aðrir fjárfesting-
arsjóðir hafa reynzt fyrir þá at-
vinnuvegi, sem þeir hafa þjónað.
Stofnlánadeild landbúnaðarins
hefur verið tryggt meira lánsfé
en nokkru sinni fyrr, og hagur
hennar stendur nú á traustum
grundvelli eftir þá fjárhagslegu
endurskipulagningu, sem ríkis-
stjórnin beitti sér fyrir á sl. ári.
Á vegum ríkisins verður um
margar mikilsverðar fram-
kvæmdir að ræða á árinu. Hafn-
ar verða framkvæmdir við lands
hafnirnar í Keflavík-Njarðvík og
á Rifi, en jafnframt verður hald-
ið áfram miklum hafnarfram-
kvæmdum í Þorlákshöfn og víðs
vegar um landið. Auk þeirra
framkvæmda, sem ákveðnar eru
í fjárlögum, verður í vegamálum
unnið að byggingu Reykjanes-
brautar, Ennisvegar á Snæfells-
nesi og Strákavegar við Siglu-
fjörð. Haldið verður áfram fram-
kvæmdum í raforkumálum sam-
kvæmt 10 ára áætluninni, lokið
verður stækkun írafossstöðvar
og hafizt handa um nýja virkjun
fyrir Suð-Yesturland, en tc:kni-
legum athugunum í því máli er
enn ólokið. Loks hefur verið
tryggt miklu meira lánsfé til
íbúðalána en nokkru sinni fyrr,
og er gert ráð fyrir, að hið al-
menna veðlánakerfi hafi til út-
lána á árinu 110 millj. kr., auk
stóraukinnar fjáröflunar til
Byggingarsjóðs verkamanna.
Ég mun nú ekki rekja fjár-
öflunaráætlun ársins 1963 frekar,
en ég vil fullyrða, að með henni,
eins og þjóðhags- og fram-
kvæmdaáætluninni í heild, sé
brotið blað í stjórn efnahagsmála
hér á landi og tekin upp betri
og skipulegri vinnubrögð en áð-
ur hafa þekktzt.
EKKI TYLLIBOÐ — HELDUR
RAUNHÆFT MAT
Ríkisstjórnin leggur þá þjóð-
hags- og framkvæmdaáætlun,
sem ég hef hér lýst í megin-
atriðum, ótrauð undir dóm þjóð-
arinnar. í henni eru engar gyll-
ingar um framtíðina eða tylli-
boð. Þvert á móti felur hún í sér
raunhæft mat, ég mundi jafnvel
segja varlegt mat, á því, hver
framleiðslugeta íslenzku þjóðar-
innar verði á komandi árúm og
1. sveit Þóris Si'gurðssonar
26 stig 944:619
2. sveit Einar Þorfinnssonar
21 stig 628:551
3. sveif Agnars Jörgenssonar
20 stig 751:660
4. sveit Ólafs Þorsteinssonar
11 stig 621:783
5. sveit Jóns Magnússonar
8 stig 618:755
6. sveit Laufeyjar Þorgeirsdóttur
4 stig 626:820
Tvær neðstu sveitirnar flytj-
ast niður og spila í meistara-
flokki næsta ár.
í meistaraflokki kepptu 11
sveitir og að undankeppni lok-
inni kepptu 4 efstu sveitirnar
saman. —■ Úrslit urðu þessi:
1. sveit Jóhanns Jónssonar
hvað hún geti veitt sér til dag-
legrar neyzlu og ráðist í af fram-
kvæmdum. Áætluninni er hins
vegar ekki ætlað að verða þröngt
sniðinn stakkur, er hefti frjálsar
athafnir manna eða þröngvi
þeim í eitt mót. Hana ber öllu
fremur að skoða sem leiðavísi
og stefnumið fyrir alla þá, sem
framkvæmdum ráða, hvort sem
það eru stjórnvöld, atvinnurek-
endur eða einstaklingar. Hún á
með öðrum orðum að sýna þjóð-
inni, hvaða markmiðum hún
getur náð, ef hún sameinar
krafta sína að einu marki. Og
hún mun þannig ekki hindra
menn eða hefta, heldur leysa öfl
framtaks og dugnaðar úr læð-
ingi með því að gefa þeim raun-
hæft markmið að stefna að.
Framkvæmdaáætlunin er þann
ig eðlilegt framhald þeirrar
stefnu, sem ríkisstjórnin hefur
fylgt, síðan hún tók við völdum
haustið 1959. Ríkisstjórninni hef-
ur tekizt að sigrast á hinum
stórkostlegu efnahagsörðugleik-
um, sem þá steðjuðu að þjóðinni.
Vofu gjaldeyrisskorts og greiðslu
þrots erlendis hefur verið bægt
frá dyrum, margvísleg höft og
hömlur á athafnafrelsi manna
hafa verið afnumin, komizt hef-
ur á betra jafnvægi í efnahags-
málum en þekkzt hefur um
margra ára skeið og traust þjóð-
arinnar út á við hefur verið end-
urheimt að fullu. Með þessum
mikla árangri hefur tekizt að
leysa að miklu leyti vandamál,
sem legið hafa eins og mara á
stjórn efnahagsmála og á at-
hafnaþrá þjóðarinnar um langt
skeið, en jafnframt hefur með
honum verið lagður raunhæfur
grundvöllur að þeim miklu fram
förum, sem áætlunin gerir ráð
fyrir. Eftir lausn þeirra þrálátu
efnahagsörðugleika, sem íslenzka
þjóðin hefur átt við að etja, er
nú hægt að beina huganum fram
á við að þeim stóru og mikiu
verkefnum, sem óleyst eru í ís-
lénzku atvinnulífi. Óf lengi hef-
ur kröftum þjóðarinnar verið
eytt til ónýtis í þras og deilur
um vandamál liðandi stundar, i
stað þess að horfa til framtíðar-
innar og sameinast um heilbrigða
uppbyggingastefnu, er miðaði að
aukningu þjóðarframleiðslunnar.
og bættum lífskjörum. Þannig er
heilbrigð stefna í efnahagsmál-
um og skipuleg og traust upp-
bygging atvjnnulífsins tengd
órofa böndum. Það er því ætlun
þeirra flokka, sem að ríkisstjórn
inni standa, að fylgja á næsta
kjörtímabili þeirri stefnu, sem
mörkuð hefur verið af athöfnum
ríkisstjórnarinnar á undanförn-
um árum og þeirri þjóðhags- og
framkvæmdaáætlun, sem ríkis-
stjórnin héfur nú lagt frarrt.
14 stig 292:192
2. sveit Mikaels Jónssonar
8 stig 275:279
3. sveit Torfa Asgeirssonar
7 stig 278:316
4. sveit Ólafs Guðmundssonar ’'
7 stig 259:317
Sveitir Jólianns og Mikaels
flytjast upp í landsliðsflokk og
spila þar næsta ár.
íslandsmeistarar í tvímenn-
ingskeppni urðu þeir Asmundur
Pálsson og Hjalti Elíasson, hlutu
1192 stig. í öðru sæti urðu
Stefán J. Guðjohnsen og Lárus
Karlsson með 1177 stig og þriðju
þeir Símon Símonarson og Þor-
geir Sigurðsson með 1161 stig. —
Þessir spilarar mynda sveit þá,
sem keppa mun á Evrópumót-
mu í Þýzkalandi í sumar.