Morgunblaðið - 01.06.1963, Blaðsíða 7

7
r
Laugardagur 1. Júní1963
'MORCTJNBLAÐIÐ
VEÐURGUÐIRNIR hvæsa ólund
arlega og blása hvítu fjúki í
frostharða jörðina. Skýin hanga
í fjallshlíðunum og allt rennur
saman í endalausa grámóðu. Við
blásum í kaun og brettum lopa-
kragann upp að nefi. — Ekki
er þetta skemmtilegt, eins og
hér hlýtur þó að vera fallegt í
góðri tíð. En ef til vill hæfir bezt
að koma hingað í svo napurri
veðráttu, því að hér er vett-
vangur eins af nöprustu þáttum
íslenzkra fornsagna — sögusvið
harmleiksins um Guðrúnu
Ósvífursdóttur, hina örlyndu og
fóstbræðurna Kjartan og Bolla....
Við erum stödd á jörð Ósvíf-
urs, Laugum í Sælingsdal, þar
sem héraðsbúar hafa leitað sér
líkamlegrar hressingar í heitum
laugum allt frá fyrstu árum ís-
lands byggðar — og þar sem
þeir í framtíðinni munu einnig
leita sér andlegrar uppfræðslu og
þroska.
Aó Laugum í Sælingsdal: Xil vinstri eru skólabyggingarnar, til hægri sundlaugin og íbúðarhúsið.
eyna þarf
Heimsókn í heimavistarskólann
að Laugnm í Sælingsdal
kennsluhætti
— Frá því fyrst var farið að
halda skóla hér að Laugum eru
nú liðnir nærfellt tveir áratug-
ir. Séra Pétur Oddsson, prófast-
ur í Hvammi í Dölum, hóf
kennslu að Laugum 7. desem-
ber 1944 fyrir sextán börn úr
Hvammssveit. Kennslan fór
fram í viðbyggingu við sund-
laugina, í afar ófullkomnu og
leiðinlegu húsnæði, en nú er að
verða hér mikil breyting, eins
og þið hafið þegar séð.
Það er Einar Kristjánsson,
skólastjóri heimavistarskólans
að Laugum, sem talar, maður
dökkhærður og hæglátur í fasi.
Við sitjum inni í skrifstofu hans,
allshugar fegin að vera komin
inn úr nepjunni. Prófum er rétt
að ljúka þann daginn — en þrátt
fyrir augljóst annríki, er tekið
elskulega á móti okkur og skóla
stjóri kveðst fús að spjalla uim
ekólann nokkra stund.
Einar Kristjánsson hefur ver-
ið skólastjóri að Laugum í rúm-
an áratug, eða frá því árið 1952,
en hafði áður starfað við skól-
ann í tvö ár. Hann er ættaður
úr Dölum, föðurættin úr
Hvammssveit og af Fellsströnd
en móðurættin úr Strandasýslu.
Við komumst brátt að raun um,
að Einar hefur mikinn áhuga á
fræðslumálum sveitar sinnar og
að honum má skipa á bekk með
þeim mönnuim, sem glöggt
gera sér ljósa nauðsyn þess að
endurbæta kennsluhætti í skól-
Um landsins.
Kona Einars, Kristín Tómas-
dóttir frá Blönduósi, hefur
einnig á hendi kennslu í skól-
anum og þriðji kennarinn er
Gísli Valdimarsson. Einar og
Kristín eiga sitt eigið íbúðarhús
á staðnum, en ásamt Gísla skipt-
ast þau á sína vikuna hvert, að
6ofa inni í heimavistinni, til
þess að gæta barnanna. Þá starf-
ar við skólann ráðskona, Anna
Hlíf Finnsdóttir.
— ★ —
Skólastjóri skýrir okkur frá
tilhögun skólans, sem er tví-
Ekiptur, yngri deild fyrir 9—11
ára börn og eldri deild fyrir 12
•—14 ára. Eru börnin um það bil
einn mánuð í skólanum í senn
og skiptast á.
— Skólaskylda er hér frá niu
ára aldri, segir skólastjóri, —
en börnin eru prófskyld átta ára.
Við höfum mikinn hug á því að
reyna að taka átta ára börnin
í skólann svo sem þrjár til fjór
ar vikur að haustinu, láta þeim
í té bækur og kenna þeim dá-
lítið að fara með þær, þannig
að þau geti búið sig betur undir
próf síðar á vetrinum. Reyndar
er miðað að því að koma á skóla
skyldu frá sjö ára aldri. Er
á því brýn þörf, því að sann-
ast sagna er lestrarástandið í
sveitunum víða farið að versna.
Börnin fá ekki alltaf þá fræðslu
á heimilunum sem skyldi og er
það oft vegna skorts á aðhaldi.
— Hvað eru margir nemend-
ur í skólanum yfir veturinn?
— í vetur hafa þeir alls verið
67, í báðum deildum. Á þessu
ári verður hins vegar mikil
breyting á högum skólans og
talsverð fjölgun nemenda, má
búast við 80—90 börnum í skól-
ann á hausti komanda. Ástæðan
er hin mikla aukning húsnæðis-
ins. Gamla skólahúsið, sem byrj-
aðeins 700 rúmmetrar, en nú er
senn fullgerð 2000 rúmmetra
viðbótarbygigng, sem hafizt var
handa um í fyrrasumar. Og í
sumar bætist ennfremur við 700
rúmmetra hús, þar sem verður
kennaraíbúð og sex nemenda-
herbergi.
— Þetta er mikið fjárhaglsgt
átak, heldur skólastjóri áfram.
Innanbúnaður allur er tiltölu-
lega mjög dýr í heimavistarskól-
um, þeir þarfnast svo margs um
fram aðra skóla, þar sem þeir
eru jafnframt heimili barnanna.
Af sömu ástæðu verður starf
skólastjóra og kennara í heima-
vistarskóla með öðrum hætti en
í skólum almennt. Til dæmis
er næstum útilokað að ætla sér
að vinna eftir klukku, menn
verða að vera reiðubnúir til
starfa nær því hvenær sólar-
hringsins sem er. En til þess að
góðir menn fáist til slíkra starfa,
er mikilvægt, að launakjör
þeirra séu góð.
— Hefur reynzt erfitt að fá
hingað kennara?
— Nei, við höfum haft nokk-
ig verður, þegar skólinn stækk-
ar.
— Hvenær var sundlaugin hér
að Laugum byggð?
— Hún er komin nokkuð til
ára sinna, var byggð á árunum
1929—31, önnur yfirbyggða
sundlaugin á landinu. Hin elzta
er sundlaug Svarfdælinga, sem
tekin var í notkun hálfu ári fyrr
en þessi, að mig minnir.
— Hverjir sjá um rekstur
sundlaugarinnar?
— Til þessa hefur Ungmenna-
samband Dalamanna átt laugina
og rekið. Hún var upphaflega
byggð í sjálfboðavinnu, að mestu
leyti — varð þó mjög dýr. Mig
minnir, að hún hafi kostað nær
50 þúsund krónur, sem var mik-
ið fé í þá daga, þegar ekki feng-
ust meira en 8—10 krónur fyrir
lambið. í vetur afhenti samband
ið laugina til ríkisrekstrar og er
nú verið að gera á henni miklar
endurbætur.
— Nota skólanemendur laug-
ina að staðaldri?
— Já, börnin fara yfirleitt dag
lega í laugina, og vor og haust
hafa verið haldin sundnámskeið
fyrir börnin, sem ekki eru í skól-
anum. Verður því haldið áfram,
svo framarlega sem við fáum
kennara.
— ★ —
Rabb okkar berst fljótlega að
kennslutilhögun og kennslutækj-
um.
— Segja má, að Laugaskóli sé
allsæmilega búinn kennslutækj-
um nú orðið, segir skólastjóri.
— Og bætir við, — það er að
segja, ef miða á við það, sem
tíðkast hér á landi. En mín skoð-
un er sú, að varðandi notkun
kennslutækja séu íslenzkir barna
skólar eins og ónumið land og
alvarleg stöðnun hafi orðið í
kennsluháttum þeirra. Það er orð
ið bráðnauðsynlegt að fara inn
á nýjar brautir í þessum efn-
um, enda er nánast fásinna að
ætla, að sömu kennsluhættir, sem
tíðkuðust þegar skólaskylda var
fyrst lögleidd á fslandi, geti gilt
enn 5 dag, svo örar sem fram-
farir hafa orðið í öllum grein-
um þjóðfélagsins. Það er eins
og e<£ segja ætti bændunum að
halda áfram að nota orf og ljá.
— í hverju mynduð þér vilja
breyta, — til dæmis?
— Ég tel fyrst og fremst, að
námið beri að gera frjálsara.
Eftir að bömin eru t.d. orðin
ellefu ára, álít ég, að nám þeirra
— í vissum greinum a.m.k. —
eigi fyrst og fremst að byggjast
á því, að þau hafi hægan að-
gang að góðu kennslubókasafni.
Hlutverk kennarans yrði þá eink
um í því fólgið að kenna þeim
að nota það, benda þeim á verk-
efni og leiðbeina þeim um, hvern
ig þau sjálf geti fundið sér efni-
við, er geri þeim fært að leysa
þessi verkefni af hendi. Við að
undirbúa bömin undir lífið og
frekara skólanám, tel ég vænna
til árangurs, að kenna þeim að
hagnýta sér þá miklu þekkingu,
sem til er á bókum, — fremur
en að halda áfram því þurra
kennslubókarstagli, sem til þessa
hefur tíðkazt.
— Er þetta ekki eitthvað að
breytast, t.d. með aukinni notk-
un vinnubóka?
— Jú, tvímælalaust er áhugi
og hreyfing í þessa átt, aðeins
ekki nægilega ör. Hér í Lauga-
skóla höfum við notað vinnu-
bækur í miklum mæli og einn-
ig í því sambandi litskugga-
myndir — og reynzt það mjög
árangursríkt. Við eigum nú orð-
ið dálítið safn litskuggamynda,
sem gerir sitt gagn, þótt það gæti
verið betra og þyrfti að vera
meira og fjölbreyttara, — því
að miklu leyti eru þetta mynd-
ir, sem ég hef sjálfur verið að
reyna að taka á ferðum mínum
að undanfömu. En þannig hafa
safninu bætzt eitthvað á fimmta
hundrað mynda frá því í fyrra,
mest af sögustöðum og mikil-
vægustu atvinnuháttum, m. a.
Þeim, sem eru senn að hverfa,
svo sem selveiði, dúntekju og
fleiru. Sá árangur, sem þegar
kemur í Ijós af þessari tilbreytni
við kennsluna, þótt ekki sé hún
meiri, gefur glögga vísbendingu
'um, hvers mætti vænta af víð-
tækari notkun kennslutækja í
barna- og unglingaskólum.
urn veginn nægu liði á að skipa
að var að byggja árið 1956, er til þessa, en ég veit ekki hvern-
Einar Kristjánsson, skólastjóri, Kristín Tómasdóttir og Gísli
V aldimarsson.
Mbj.
Eftirlitsmaður
Óskum að ráða mann til eftirlitsstarfa, sem fyrst.
Þarf að hafa bíl tU umráða. — Umsóknir um starf
þetta, sem greini fyrri störf og menntun sendist
afgr. Mbl. fyrir 4. júní n.k., merkt: „5855“.
Meistarasamband byggingamanna.