Morgunblaðið - 12.11.1963, Blaðsíða 28

Morgunblaðið - 12.11.1963, Blaðsíða 28
28 MORCUNBLAÐIÐ Þriðjudagur 12. nóv. 1963 \ BRJÁLAÐA HÚSID ELIZABETH FERRARS ------ — Nú, jæja, þú vilt þá ekki að ég uppgötvi neitt, nema því aðeins, að þú sért sjálf í hættu stödd. Og þú heldur, að ég hugsi ekki um neitt annað? En skil- urðu ekki, að ef þú veizt eitt- hvað sjálf, þá ertu í hættu. Hóstinn kom aftur. En þegar hann fékk ekkert svar, gekk Georg hljóðlega til dyra. Þá tóku þau eftir honum og sáú þeg- ar hann gerði fingurbendingu um þögn. Hann lagði hönd á hurðarlásinn. Lagði eyrað að rif- unni. Síðan reif hann hurðina snöggt upp. Úti fyrir stóð Aðdolphus Fry, í flúnelsnáttfötum. Þau sáu hvernig hann hrökk til baka eins og hann væri að verjast höggi. Eva stóð skjálfandi á fætur. Hún studdist við stólbakið, föl Og hrædd. Fry gamli sagði: — Afsakið, en ég ætlaði að fara að berja. Eg heyrði mannamál og vissi, að þið voruð ekki háttuð. Má ég koma inn, hr. Dyke? Eg hef mjög áríðandi mál, sem mig lang ar að ræða við yður. Toby benti honum að koma inn. Framkoma hans var f.ull- komlega róleg. Bæði örvænting arfulla hryggðin og æsingurinn, frá því fyrr um daginn var horf ið .En hann leit út eins og mað- ur, sem verður að taka mikið á til að stilla sig. Hann gekk ein- beittlega og ákveðinn inn og sett ist niður í stólinn, sem Eva hafði staðið upp úr, spennti greipar, lyfti höfði ofurlítið og horfði í augu Tobys. Einbeittni hans jók hverja hreyfingu hans og gaf henni einhvern tilgang — þetta var ekki alveg almennilegt. Toby settist andspænis hon- um. Eva stóð með höndina á stól bakinu og nú var einhver stirð- leiki í stellingu hennar kominn í stað mýktarinnar áður. — Toby sagði: — Mér er á- nægja að ræða við yður, hvað sem er, hr. Fry. munduð þér hafa skilning á þessu. Eg hef margt að útskýra fyrir yður — fjölmargt! — Já, en gerðu það heldur í fyrramálið, sagði Eva. Eg ætla að sækja hana Neliu frænku. Hún mun segja þér, að þú ættir að fara að hátta. — Nei, Eva. Hann leit um öxl til hennar. — Það máttu ekki gera — það væri ekki rétt. — Jæja, ætlarðu þá að fara að hátta? — Þú mátt ekki ónáða hana frænku þína, Eva. Hún er sof- andi. Hún á skilið að sofa. Hún er svo þreytt. — Við erum öll þreytt, Dolp- hie frændi. Vertu nú vænn og farðu. — Gott og vel. Eg skal fara í rúmið, þó að ég sofni nú alls ekki. Eg hef ákveðið, hr. Dyke, að komast af án svefns framveg is. Þekkingin stöðvast þegar menn sofa. Eg veit ýmsa svo furðulega hluti. Þér skiljið . . . mér skyldi ekki koma það á ó- vart þó ég væri eini maðurinn í heiminum, sem þekkir raun- verulega eðli sannleikans. Og hvernig get ég þá staðið mig við að sofa? En þetta er alveg rétt hjá Evu, ég ætti ekki að tefja fyrir öðrum . . . Hann lækkaði röddina. — Það er raun mín . . . friðþægingin . . . En, bætti hann við hressilegar. Ég ætla að segja yður það allt á morgun. Síðan tók hann í handlegginn á Evu og lét hana leiða sig til dyra. En við dyrnar sneri hann aft- ur inn I herbergið og tók sér stöðu rétt hjá Toby. — í fyrramálið, hr. Dyke, sagði hann. — Já, það er betra í fyrramál- ið, sagði Toby og það af sann- færingu. — Komið þér í Belling Lodge. Við konan mín förum heim eft- ir morgunverð. Ef þér vilduð koma fyrripartinn, gætum við talað lengi saman í næði. Komið þér klukkan ellefu! — Dolphie frændi, sagði Eva í áminningartóft. — Þér komið, er það ekki, hr. Dyke? Þarna greip Georg tækifærið til að bjóða öllum góða nótt í hálfum hljóðum og læðast út. — Þakka yður fyrir, hr. Fry, sagði Toby. — Auðvitað kem ég; það væri mér mesta ánægja. Af gömlum vana tókst honum að koma út orðunum af nægilegri sannfæringu til að gera gamla manninn ánægðan. Hann brosti, kinkaði kolli, tók aftur í hand- legginn á Evu og hvarf út í ganginn. — Púh! Toby læsti vandlega hurðinni, sneri við og fleygði sér á rúmið. Hann lá þar og teygði úr sér. — Púh! sagði hann aftur og sparkaði með öðr- um fæti í ekki neitt Svo lá hann þarna í tíu mínút ur, án þess að hreyfa sig. Næturgali söng í skóginum, og annar svaraði. Toby settist upp í rúminu. — Bölvaður asni gat ég verið, sagði hann. En hann sagði þetta ekki með neinni óánægju. Liðin heimska var nauðsynlegur undanfari nú Ég féll á bílprófinu. verandi hygginda. Hann glotti. Stóð síðan upp og stikaði til dyra. Hann gekk hljóðum skref- um að dyrunum hjá Georg. Hann opnaði dyrnar. Dimma, þögn, tóm. Samtal Tobys við sjálfan sig, næstu mínúturnar, gaf ekki til kynna neina ánægju og var held ur ekkert yfir sig kurteist. 13. KAFLI Eins og fyrri daginn var það Lisbeth Gask, sem heilsaði Toby þegar hann kom niður til morg- unverðar. En hún var ekki ein í borðstofunni. Fryhjónin sátu við borðið og Reginald Sand, með smurða brauðsneið í hendi, stóð við gluggadyrnar. — Líttu í blöðin, sagði Lisbeth Gask. Þarna lágu nokkur dagblöð á víð og dreif. Hvarf Vanessu var á öllum forsíðum. Toby sneri sér frá þeim með óþolinmæði- svip og sneri sér að kaffinu. Frú Fry hellti í bollann hjá honum. Fry gamli sat og glápti á blett á borðdúknum, sem var fyrir fram an diskinn hans, en á diskinum lá ósnert gulrátamauk. Andlits svipur hans var eins og brenn- andi af áhuga, en frú Fry var þreytuleg á svipinn, en Lisbeth sviplaus og daufleg. Allt í einu sagði frú Fry: — Líklega sjáum við hana aldrei framar. Toby hleypti brúnum og stakk gaffiinum í nýrað á diskinum. Lisbeth sagði eitthvað hvers- dagslegt um að vona það bezta, en hún sagði það ekki af neinni sannfæringu. — Vel á minnzt, urraði Toby eftir næstu þögnina, — hefur nokkur séð Georg í morgun? Það hafði enginn. — Reyndu að borða eitthvað, Dolphie, sagði frú Fry. — Eg þarf ekki að borða, sagði hann. Andvarp hennar hefði verið næstum öskur, ef vanstilltari manneskja hefði átt í hlut. Skýrsla Dennings um Profumo-máliö — Mig langar til að ræða vandamál syndarinnar, sagði Fry. — Já, einmitt- sagði Toby. — Það er geysimikið vanda- mál. — Það skal ég bölva mér upp á, sagði Toby. ■— Dolphie frændi, sagði Eva. — Heldurðu ekki, að það væri betra að fara að hátta núna og láta syndina eiga sig þangað til í fyrramálið? Hann lét sem hann heyrði ekki til hennar. — Eg hef verið að reyna að skýrgreina syndina, sagði hann. — Eg vil kynnast eðli sektarinnar. Eg hef aldrei gefið þessum málum mikinn gaum, en mér finnst ég verði að byrja á því að skýrgreina hug- takið. Biblían hefst á synd. Syndin er beinn grundvöllur samvizkunnar. Og samt geta menn lifað árum safan, án þess ffð gera sér syndina ljósa — synd í dýpri skilningi. — Dolphie frændi, sagði Eva og færði höndina af stólbakinu og yfir á öxl hans. — Eg er viss um, að það verður miklu hægara að tala um þetta í fyrramálið. — Syndin er, að ég held . . . — Þú ættir að vera í rúminu, Dolphie frændi — og það ætti hr. Dyke líka. Það er illa gert af þér að vera að halda vöku fyr ir honum. — Þér skiljið, hr. Fry, sagði Toby, — að ég hef enga þekk- ingu á þessum efnum. En þar fyrir eru þau vitanlega mjög merkileg. — Merkileg! sagði gamli mað urinn. — Þau eru meira! Þau eru lífsnauðsynleg. Eg kom til yðar sem manns, sem fæst við allskonar rannsóknir, og þv; (II) „Hann er lygari“. En einn eða tveir þingmenn trúðu ekki framburði Prófumos. Og hér verð ég að koma að grun um, að forsætisráðherrann sjálfur hafi vitað, að yfirlýsing in var ósönn. Svo virðist sem að snemma í marzmánuði 1963 hafi Profumo látið sér um munn fara eitthvað á þessa leið, við kunningja sinn: „Eg komst í tæri við stelpu. Eg skrifaði henni bréf. Sun- day Pictorial hefur náð í það, og það getur komið á prent, hvenær sem er. Eg hef orðið að segja Valerie frá þessu og forsætisráðherranum, yfir- manni mínum“. Kunninginn virðist hafa skil- ið þetta sem svo, að Profumo hafi átt óleyfileg mök við stúlk- una og játað sök sína fyrir konu sinni og forsætisráðherranum Kunninginn hermdi ummælin fyrir þingmanni úr íhaldsflokkn um og hann skildi þau á sama hátt. Og hann var svo sannfærð ur um, að þetta væri satt, að þegar Profumo gaf yfirlýsing- una, 22. marz 1963, þá trúði hann henni ekki. Hann hvíslaði að sessunaut sínum, og átti þar við Profumo: „Hann er lygari". Og 17. júní 1963, þegar verið var að athuga framkomu forsætis- ráðherrans í málinu, greiddi hann ekki atkvæði. Eg er alveg sannfærður um, að bæði kunningi Profumos og íhaldsþingmaðurinn misskildu orð Profumos. Hann hefur ekki annað sagt en það, að hanr. hefði komizt í vandræðalega að- stöðu vegna sambands sins við stúlkuna, og hefði orðið að segja konu sinni og siðameistaranum og fulltrúa forsætisráðherrans frá því. Hann hefur aldrei játað, að hann hefði átt óleyfileg mök við stúlkuna. Öðru nær, því að hann fullvissaði þau um, að ekki væri um neitt slíkt að ræða. Og hann hafði alls ekki talað um það við forsætisráðherrann sjálfan. Eg er hræddur um, að einmitt misskilningur eins og þessi hafi fætt af sér tilhæfu- 28 lausan grun. Það er aus engin ástæða til að halda, að íorsætjs ráðherrann vissi yfirlýsingu Profumos vera ósanna. Hann trúði því, að hún væri sönn. (III) Afleiðingarnar. Um skamma hríð virtist svo sem yfirlýsing Profumos hefði haft sín áhrif. Á mörgum stöð- um (en þó ekki öllum) virtist mannorð hans hafa fengið upp- reisn. Föstudaginn 22. marz fór hann ásamt konu sinn á veðreið arnar í Sandown Park, og þar tóku blaðaljósmyndarar myndir af þeim. Fáum dögum síðar und irritaði Christine Keeler fram- burð sinn, og afturkallaði þann- ig það, sem hún hafði áður sagt blöðunum. Eftir að hún fannst á Spáni, sagði hún (í Daily Ex- press, 22. marz 1963). "„Það sem Profumo segir er satt. Eg hef ekki hitt hann síðan í desember 1961“. Þegar hún kom aftur til Englands gaf hún sögu sína News of the World (Sunnudag 31. marz 1963). „Vissulega voru bæði hann og kona hans kunn- ingjar mínir. En það var kunn ingsskapur, sem ekki verður neitt haft á“. Hún fékk 100 pund fyrir sögu sína. Stephen Ward virtist einnig staðfeáta sögu Profumos. Hinn 26. marz 1963 sagði hann hr. George Wigg í neðri málstof- unni (meðal annars) frá Clive- denhelginni, og bætti því við, að seinna hefði Profumo komið heim til sín, að minnsta kosti sex sinnum. Hann sagðist ekki vita til þess, að neitt ósiðlegt hefði átt sér stað. En ekki voru allir ánægðir með þetta. Sumir komu brátt aft ur að sambandinu við Christine Keeler. Laugardaginn 23. marz 1963 kom Daily Sketch með stór karla-fyrirsögn: „Hamingju- sami John Profumo", þar sem sagt var, að „það væri vægast sagt óuppbyggilegt að horfa á ráðherra í ríkisstjórninni þurfa að standa upp í þinginu til að út- skýra kunningsskap sinn við 21 árs gamla stúlku“. Og 30. marz 1963 birti franska blaðið Paris Match grein þar sem m.a. stóð: „Christine hverfur á dularfullan hátt; Profumo hefur hjálpað Christine til að flýja“. Profumo kærði blaðið fyrir frönskum dóm stólum og það neyddist til að birta afturköllun. En 6. apríl birti ítalska tíma- ritið II Tempo grein þar sem sagt var, að enn væri nafn Pro fumos sett í samband við laglega stúlku — þrátt fyrir einbeitt mót mæli hans í neðri málstofunni — og almælt væri, að Profumo hefði ýtt undir brottför stúlkunn ar. Þessu tímariti var dreift hér í landi. Hinn 8. apríl 1963 lagði Profumo fram kæru á þá, sem því dreifðu. En 10. apríl var sætzt á málið. Lögfræðingur Pro fumos lýsti því yfir í réttinum að ummælin væru óréttmæt og tilhæfulaus. Kærðu greiddu 50 punda skaðabætur og allan máls kostnað: Profumo kvaðst mundu gefa 50 pundin styrktarsjóði her manna. Eg tek hér með framhaldið af þessu máli. Eftir að Profumo hafði, hinn 5. júní 1963, játað að hafa átt óleyfileg mök við Christ ine Keeler, heimtuðu dreifend- urnir skaðabætur af honum fyr ir ástæðulausa kæru á þá, og hann varð að greiða þeim miklar skaðabætur til sátta. En auðvit að játaði hann aldrei, að hann hefði hjálpað henni til að hverfa. Því hefur hann jafnan eindreg- ið mótmælt. að auglýsing i stærsta og útbreiddasta blaðinu borgar sig bezt.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.