Morgunblaðið - 24.01.1964, Blaðsíða 13

Föstudagur 24. jan. 1964
MORGUNBLAÐIÐ
13
Sjúkrahúsmálifi rædd á Alþingi:
. -
Berum hver annars byröar
Ef við getum ekki hjálpað þeim sjúku
í landi okkar, getum við heldur ekki
hjálpað þeim heilbrigðu
— sagði heilbrigðismálaráðherra, Jóhann
Hafstein, á Alþingi í gœr
Á FUNDI neðri deildar 'Al-
þingis í gær mælti heilbrigð-
ismálaráðherra, Jóhann Haf-
stein; fyrir frumvarpi til laga
um breytingu á sjúkrahús-
lögum (nr. 93, 31. des. 1953).
Hér er um ýmsar mikilvæg-
ar breytingar að ræða, sem
ráðherrann rakti, en síðan
fjallaði hann um fram-
kvæmdir í ^júkrahúsabygg-
ingum og hina gífurlegu fjár-
þörf vegna þeirra. Gaf ráð-
herrann ýtarlegt yfirlit um
framkvæmdir þær, er nú
standa yfir, og þær, sem fyr-
irhugaðar eru.
\. N
Helztu nýmæli frumvarpsins
eru þessi (rakin eftir röð iaga-
greinanna):
Ef sjúkrahús er í fleiri en
einni deild, skal sérstakur
sjúkrahúslæknir eða yfirlæknir
yera fyrir hverri deild. í núg.
lögum stendur „má“ í stað
„skal“, en nú þykir ekki fært
að leyía rekstur deildaskiptra
sjúkrahúsa, án þess að sérfróður
læknir standi fyrir hverri deild.
Ríkissjóður greiði sveitarfélög
um 60% kostnaðar af að reisa
sjúkrahús og 67% af kostnaði
við héraðslæknabústaði. Hér er
breytingin fólgin í því, að ríkis-
styrkur til byggingar allra sjúkra
húsa, sem styrks njóta, verði
hinn sami. Áður greiddi ríkis-
sjóður bæjarfélögum alilt að 40%
öðrum sveitarfélögum allt að
67% og til byggingar fjórðungs-
sjúkrahúsa allt að 60%. Þykir
bæði ósanngjarnt og óheppilegt,
að sjúkrahús í kaupstöðum
hljóti lægri byggingarstyrk en
sjúkrahús annars staðar á land-
inu, enda hafa mismunandi styrk
upphæðir reynzt handahófsleg-
nr og órannhæfar. Nútímái sér-
þekking í læknisfræði nýtist ein
ungis í stórum, vel búnum og
deildaskiptum sjúkrahúsum. —
Ber því að keppa að því að reisa
fá en fullkomin sjúkrahús í
stað margra ófullkomdnna. i—
Fullkomin sjúkrahús er aðeins
unnt að reka í stórum kaupstöð-
um, enda verður sífellt auðveld-
ara fyrir landsbyggðina að hafa
þeirra not vegna framfara í sa-m
göngum.
Sérstök skilyrði eru sett fyrir
því, að ríkissjóður taki þátt í
stofnkostnaði. Undirbúningur
sjúkrahúsbygginga verður að
fara fram 1 samráði við heil-
brigðismálaráðherra og land-
lækni, og kostnaðaráætlun og
fullnaðaruppdrættir að hljóta
/ samþykki þeirra og húsameist-
ara ríkisins. Ekki er heimilt að
hefja framkvæmdir, fyrr en Al-
þingi hefur hverju sinni veitt
ifé til þeirra. Að öðrum kosti er
stofnkostnaðurinn ríkissjóði
óviðkomandi. Hafi Alþingi hins
vegar veitt slíka fjárveitingu,
verður það að ákveða áframhald
arvdi fjárveitingu, og ríkissjóði
eru settiir ákveðnir frestir til
að inna framlög sín af hendi.
Eru þeesir greiðslufrestir ný-
tnæli, settir til þess að koma í
veg fyrir að langur vanskilahalli
myndist.
Ríkissjóður greiði árlega eftir
á styrk vegua rekstrarhalla
sjúkrahúsa, en skv. núg. lögum
eru styrkupphæðir ákveðnar til
einstakra sjúkrahúsa. Hefur það
ekki reynzt heppilegt vegna
breytilegs verðlags: Þá eiru sjúkra
hús flokkuð í þrjá flokka til að
hljóta rekstrarstyrk, og heimilt
er ráðherra að setja ákveðin
skilyrði fyrir styrkveitingum.
Styrk hljóta sjúkrahús ekki, fyrr
en þau hafa skilað rekstrar-
skýrslum að styrkárinu liðnu,
ef halli hefur orðið á rekstrin-
um. *
Flokkáskiptingin er þessi: —,
I I. flokki eru deildaskipt sjúkra
hús, þ. e. með a. m. k. þrernur
deildum, lyflæknis-, handlæknis-
og röntgen-deild. í II. flokki eru
sj úkrahús, sem hafa sérstakan
sjúkraihús- eða yfirlækni, auk
annarrar læknisþjónustu, en
falla ekki undir I, flokk. f III.
flokki eru sjúkrahús eða sjúkra-
skýli, sem héraðslæknar veita
forstöðu.
—•
í athugasemdum við frum-
varpið er þess getið, að á sl.
sumri hafi landlækni, dr. Sigurði
Sigurðssyni, Björgvin Sæmunds-
syni, bæjarstjóra á Akranesi,
Elíasi Elíassyni, deildarstjóa'a í
Stjórnarráðinu, og Þór Vil-
hjálmssyni, borgardómara, verið
falin endurskoðun sjúkrahúss-
laganna, og skilaði nefndinni
tillögum að frumvarpinu.
—★—
— Þegar ráðherra hafði gert
girein fyriir frumvarpinu, veik
_ Land9pi'talaiqdín _í reykJavik
Þ5QQ_:
hann almennt að heilbrigðismál
um, að því er varðar bygging-
ar og rekstur sjúkrahúsa og
annairra heilbrigðisstofnana. f
því s^mbandi sagði ráðherrann:
„Ég tel nauðsynlegt að gera
þetta, svo að ekki dyljist,
hversu mikill vandi okkur er á
höndum og engum blandist hug-
ur um, að gífurlegra fjárfram-
laga og fjáröflunar er þörf nú
og á næstu árum til þess að
mæta aðkallandi þörf í samræmi
við ráðagerðir og áætlanir, sem
fyrir liggja að beztu manna yfir
sýn. Má þó enginn ætla, að ég
geri minnstu tilraun til tæm-
andi yfirlits hins mikla vanda-
máls, sem við blasir. En ég vil
hreyfa ýmsum helztu megin-
viðfangsefnum til íhugunar og
óhjákvæmilegrar athugunar við
ráðstafanir og ákvarðanir um
fjárfög og fjáraflanir þess opin-
bera og framkvæmdaáætlanir.
Þá veik ráðherrann að af-
greiðsiu fjárlaiga nú fyrir ára-
rnótin (. sambandi við heilbrigð-
ismál. Ljóst var, að á fjárlaga-
frv. skorti mjög háar upphæðir,
svo að sæmilega væri séð fyrir
úrlaiusn brýnustu mála, og staf-
aði þetta m.a. af því, að fjárlaga-
frv. hefði verið samið á grund-
velli ófullkominmair sjúkraihúsa-
löggjafar, sem nú stæði til að
breyta. Kvað ráðherrann sér
vera það gleðiefni að allar mála-
leitanir sínar um aukin fjár-
framlög hefðu mætt skilningi
allra aðilja, svo að úrlausn mála
hefðj orðið vel viðunanleg.
Framlög til heilbrigðismála í
sambandi við afgreiðslu fjárlaga
hefðu hækkað um 40 milljón kr.
Rekstrarstyrkir voru hækkaðir
um 3.5 millj. kr. og byggingar-
styrkir til ríkisspítalanna um 3
millj. kr., að viðbættri 1 millj.
til úrbóta við Kleppsspítalann.
Hækkanir vegna 1 ækkaðra. dag-
gjalda næmu um 18 mdlj. kr.
Þá ákvað ríkisstjórnin að verja
15 millj. kr. af tekjuafgangi ríkis
sjóðs 1963 til byggingarstyrkja og
stofnkostnaðar spítalanna, og
fara 5 millj. til byggingar Lands-
spítalans og 10 millj. til að greiða
sveitarfélögum upp í áfallinn
bygigingarkostnað. Landsbifnkinn
samþykkti að fresta afborgundm
láma, að upphæð 4 millj. kr., um
eitt ár, og greiðir pað verulega
fyrir byggingarframkv. á þessu
ári.
Sagði ráðherra alla hafa hér
lagzt á eitt í miklum vanda.
Væri skylt að þakka það. Þótt
svo væri, væri sorglega margt
óunnið og veik ráðherra síðan að
næstu verkefnum. Er það rakið
hér sérstaklega annars staðar á
síðunni.
Þegar ráðherra hafði rakið
verkefni þau, sem verið er að
framkvæma, éða verða fram-
kvæmd á næstunni, sagði hann:
„Eins og ljóst má verða af því,
sem ég hefi á drepið, er á þessu
sviði í mörg horn að líta.
Ég er hræddur uim, að við
gleymum þessum málum of oft
í okkar endalausa karpi um efna
hagsmálim, sem nú virðast ná
yfir allt milli himins og jarðar
í landi voru.
1 auðugasta landi heims glíma
þeir nú við fátæktina. Á sama
tima hefur almenn og jöfn vel-
megun aldrei verið meiri á ís-
landi. Haft er eftir hinúm un-ga,
látna forseta Bandaríkjanina,
Johm F. Kennedy, að hann hafi
mælt á þessa leið, að ég hygig,
þegar hann tók við forsetaem-
bætti: „Ef við ekki getum hjálp-
að þeim fátæku í landi ökkar,
getum við heldur ekki hjálpað
þeim ríku“. Lyndon B. Johnson,
núverandi forseti Bandarikjanna,
hefur mýlega í merkri sitefmuskrár
ræðu lýst yfir algeru stríði á
hendur fátæktinni (uncomdition-
JÓHANN HAFSTEIN
heilbrigðismálaráðherra
al war on poverty). Slíkt stríð
við fátæktima þurfum við ís-
lendimgar ekki að heyja í dag.
En gætum við ekki með ekki
minni rétti sagt:
Ef við getum ekki hjálpað
þeim sjúku í landi okkar,
getum við heldur ekki hjálp
að þeim heilbrigðu.
Það er eitthvað þessu lí'kt, sem
ég vii minna okkur alla alþingis
menn á í dag.
Það bíður samstilltra átaka Okk
ar og sameiginlega góðs vilja að
glæða og efla heilbrigði í land-
inu.
Ekki gerist þetta án erfiðleika.
Hinu treysti ég, að hér vilji
menn bera hver annars byrðar,
og við skulum því ekki örvænta
um árangur“.
Framhald á 22. síðu.

1 Framtíðarskipulag Landsspítalalóðarinmar. — Hringbrautin neðst. Barónsstígur til vinstri og Eiríksgata til hægri.