Morgunblaðið - 24.01.1964, Blaðsíða 22

22
MOÞXIINRLAÐIÐ.
Föstudagur 24. jan. 1964
í R Æ Ð U heilbrigðismálaráð-
herra, Jóhanns Hafsteins, á Ál-
þingi í gær, rakti hann helztu
framkværadir í sjukrahusmalum.
Kom þar fram, að kostnaður við
byggingar sjúkrahúsa, sem þegar
eru hafnar, eða eru að hefjast
og ráðgerðar eru, nemur 500—
600 milljónum króna.
Aðalframkvæmdirnar eru á veg
um ríkisins við byggingu Lands-
spítalans og annarra heilbrigðis-
stofnana á Landsspítalasvæðinu
og svo bygging borgasjúkrahúss
Reykjavíkur í Fossvogi. Jafn-
Borgarsjúkrahúsið, eins oð það lítur nú út. (Ljósm.: Mbl. Ól. K. M.).
Stórf ramkvæmdir í heilbrigðismáium,
sem kosta 500— 600 millj. krésia
framt eru ýmis bæjarféiög með
sjúkrahús í byggingu eða að hefja
framkvæmdir, svo sem Sigiufjörð
ur, Vestmannaeyjar, Akranes og
Húsavík.
Landsspítalinn
A. Byggingar, sem eru í
smíðum eða ákveðið er
að reisa
Um sl. áramót var kostnaður
við framkvæmdimar vegna við-
bótarbyggingar Landsspítalans
orðinn um 76 millj. kr.
Heildarkostnaður við að ljúka
því, sem nú er í byggingu eða
ákveðið hefur verið að byggja, er
nú samkvæmt nýrri greinargerð
húsameistara ríkisins lauslega
áætlaður um 93,3 millj. kr. —
Er hér um að ræða eftirtaldar
byggingar:
1. Svonefnda tengiálmu, milli
gamla spítalans og aðalviðbótar-
byggingarinnar. í þessari álmu
eru 24 sjúkrarúm, nýjar skurð-
stofur með tilheyrandi, kennslu-
stofur stúdenta, rannsóknarstof-
ur (laboratorium), bókasafn
lækna, aðalskjalasafn og vistar-
verur fyrir kandídata o.fl. Þessi
álma er að nokkru leyti tekin til
starfa og áætlað að fullgera hana
á þessu ári .
2. Ennfremur verður á þessu
ári unnið að svokallaðri vestur-
álmu, en þar eru 4 sjúkradeildir.
Tvær þessara deilda eru ætlað-
ar böt-num eingöngu (Barnaspít-
ali Híingsins) og eru þar 30 rúm
í hvorri deild. f kjallara þessar-
ar álfnu er áætluð æfingadeild
fyrir fatlaða og lamaða. Áætlað-
ur kostnaður við' að fullgera iið
1 og 2 er nú kr. 24.500.000,—
3. Þegar þessum áföngum (1 og
2) er lokið, verður svo fljótt
sem únnt er haldið áfram bygg-
ingu svonefndrar austuráimu, en
þar eru 4 sjúkradeildir fyrirhug-
aðar pg 24 rúm í hverri. Kostn-
aður austurálmunnar er nú áætl-
aður kr. 20.800.000.—
4. Ékki er hægt að taka deild-
ir þær, sem nefndar eru undir
lið 2 og 3 í notkun fyrr en nýtt
«Jdhús með borðsölum starfs-
fólks og fl. hefur verið byggt og
tekiðfe notkun. Er gert ráð fyrir,
að staerð þess verði um 12 þús.
m3 qg kostnaður er áætlaður
kr. 30.000.000.—
5. ij'afnframt er nauðsynlegt, að
komið verði upp samtímis 4. lið
fullkomnu þvottahúsi. Hefur ver
ið rætt um, að slíkt yrði gert í
samstarfi við Reykjavikurbæ. Er
kostnáður þessarar byggingar á-
ætlaður kr. 15.000.000.—. Er gert
ráð fyrir, að Reykjavík greiði kr.
5.000.000.— af kostnaðinum, ef
af samstarfinu verður.
6. Þá er nauðsynlegt að reisa
dieselstöð fyrir sjúkrahúsið. —
Kostnaður hennar er áæ'laður kr.
3.000.000.—
7. Sjúkrarúmafjöldi í nýbygg-
ingunum er áætlaður um 230.
B. Fyrirhugaðar byggingar.
1. Norðurálma.
Þá hefur verið fyrirhuguð all-
stór bygging Aorðurálmu, norð-
ur af sjúkradeildum þeim, sem
nú eru í byggingu (vestur og aust
urálmunni). Ætlazt er til, að hún
verið reist, er fyrnefndum bygg-
ingum er lokið. Er gert ráð fyr-
ir, að í byggingu þessari verði ný
röntgendeild.
Ennfremur ýmsar aðrar rann-
sóknadeildir, sem mjög brýn þörf
er á og nú hafa húsrými af
skornum skammti. Auk þess á
þar að vera aukið húsrými fyrir
skurðdeildir sjúkrahússins. Er
gert ráð fyrir, að álma þessi verði
allt að 15 þús. m. að rúmmáli/>g
kostnaður hennar áætlaður um
42 millj. kr.
2. GeðveikradeiJdir.
Á uppdrætti af Landsspítala-
lóðinni má sjá, að fyrirhugað er
sérstakt svæði fyrir „framtíðar
•sjúkradeildir." Samkvæmt tillög
um um „aukningu sjúkrarýmis
fyrir geðveika" er gert ráð fyrir,
að nú þegar verði hafinn undir-
búningur að byggingu að minnsta
kosti fjögurra sjúkradeilda á þess
um stað, þar sem taka megi eigi
færri en 100 geðsjúklinga til með
ferðar. Er stærð þessa húss áætl-
uð um 12 Þús. rúmmetrar og
kostnaðaráætlun kr. 34 millj.
3. Fæðingardeildin.
Á árinu 1962 var unnið að til-
lögum um allverulega stækkun
á húsnæði deildannnar auk ann-
arra auðsynlegra endurbóta-
Gerðir voru uppdrættir í til-
löguformi af viðbótarálmu,
tveggja hæða byggingu ásamt
kjallara, að stærð um 4000 m3,
sem var áætlað að mundi kosta
um kr. 11 milljónir, að meðtöld-
um öðrum endurbótum.
Viðbótarbygging við Rannsókn-
arstofu Háskólans.
Á árinu 1961 var borin fram
við heilbrigðismálaráðuneytið og
fjárveitingarnefnd Alþingis hin
mikla nauðsyn þess, að bætt yrðu
verulega öll vinnuskilyrði Rann
sóknarstofu Háskólans við Bar-
ónsstíg. Hefur starfsemi þessarar
stofnunar margfaldazt, frá því
hún hóf starf sitt í húsakynnum
þeim, sem hún hefur nú til um-
ráða. Hefur þess vegna verið
ákveðið að reisa nýja stofnun
fyrir vefjarannsóknir og fl., en
allar sýklarannsóknir verði á-
fram í hinni eldri byggingu end-
urbættri. Gert er ráð fyrir, að
hin nýja bygging verði um 7,5
þús. m3 að stærð og kostnaður
er áætlaður um kr. 20 millj.
Aðrar byggingar.
í greinargerð .um aukningu
sjúkrarýmis fyrir geðveika, er
bent á, að varla verði komizt af
með minna en 500 sjúkrarúm
fyrir geðveika, og þurfi því að
gera ráð fyrir meiri byggingum
fyrir þessa tegund sjúkdóma en
þau 100 rúm, sem fjirirhuguð
eru í Landsspítalanum. Ennfrem
ur verður að gera ráð fyrir við-
bótarbyggingum vegna drykkju-
sjúkra, en ákveðnar tillögur um
slíkt eru enn eigi fyrir hendi.
Þá er samkvæmt sérstökum
lögum veitt fé til aukningar stofn
ana fyrir vangefna, og þarf því
ekki að ætla annað fé til þeirra.
Borgarsjúkrahúsið
í Fossvogi:
Sá hluti borgarsjúkrahússins,
sení nú er í byggingu, rúmar um
220 sjúkrarúm.* Ekki er enn haf-
in smíði á einni álmu sjúkra-
hússins-
Fyrirhugað er að ljúka þess-
um byggingaframkvæmdum í
þrem áföngum:
I. Áfangi:
Ljúka að verulegu leyti við
þann hluta sjúkrahússins, sem
nú er í byggingu og steypa upp
kjallara þeirrar álmu, sem enn
er ekki hafin smíði á, svo að
hægt verði að taka Þennan hluta
sjúkrahússins í notkun fyrir árs-
lok 1965, með 185 sjúkrarúmum.
n. Áfangi:
• Að Ijúka að fullu.smíði þess
hluta sjúkrahússins, sem nú er
í byggingu fyrir árslok 1966. Er
þá gert ráð fyrir, að við geti
bæzt um 35 sjúkrarúm
ni. Áfangi:_
Að ljúka smíði- fyrrnefndrar
41mu sjúkrahússins, sem enn er
ekki hafm, eins fljótt og auðið
er. .
Kostnaður við að ljúka þessum
framkvæmdum miðað við áætl-
un, er gerð var í sept. 1963, verð
ur sem hér segir. sé áætlað að
bygingarkostnaður hafi nú hækk
að um 22%:
I. Áfangi: Kr. 62,— milljónir
II. _ _ 22,— —
III. — — 51,— —
Samtals: Kr. 135,— milljónir
Áfallinn og
greiddur bygg-
ingarkostnaður
er í dag um Kr. 73,— —
Alls: Kr. 208,— milljónxr
Um aukningu sjúkra-
rýmie fyrir geðveika.
Svo sem kunnugt er, hefur
jafnan verið mikill skortur á
sjúkrahúsrými hér á landi fyrir
geðveikt fólk. Hefur mikill
fjöldi slikra sjúklinga jafnan
orðið að dveljast í heimahúsum
sér og öðrum til vandræða eða
búið á annan hátt við lélegan
aðbúnað fjarri sjúkrahúsum eða
öðrum lækningastöðvum. Iðu-
lega hefur og komið fyrir, að
geðveikum sjúklingum hefur
verið komið í vörzlu í fanga-
geymslur lögreglunnar, þar * eð
ekki hefur yerið fært að gæta
þeirra heima og ekki heldur á
almennum. sjúkrahúsum.
Á s.I. ári fól heilbrigðismála-
ráðherra landlækni, yfirlækn-
unum á Kleppi, þeim Tómasi
Helgasyni og Þórði Möller
ásamt Jóni Sigurðssyni borgar-
lækni að gera athugun á skorti
sjúkrarýmis fyrir geðVeika í
landinu og ennfremur tillögur
um þær leiðir, sem helzt þættu
færar til nauðsynlegustu úrbóta
i þessu efni. Fer bráðabirgðaat-
hugun þeirra hér á eftir:
Gera v^ður ráð fyrir, að eklci
færri en um 500 rúm þurfi nú
handa sjúklingum með geðsjúk-
dóma fyrir landíð í heild. Er það
ekki ósvipaður fjöldi rú.ma og
gert er ráð fyrir í flestum menn-
ingarlöndum, þar sem reiknað
er með, að fyrir hverja 1QO0 íbúa
þurfi 3 — 4 rúm á sjúkrahúsum
geðveikra.
Á Kleppsspítala er nú talið, að
sé rúm fyrir 240 sjúklinga. Er
það mun meira en gert er ráð
fyrir í erlendum sjúkrahúsum af
svipaðri stærð! Engu að síður
dveljast jafnaðarlega um 270
sjúklingar í spítalanum, auk 21
sjúklings, sem dvelst á vegum
spítalans í sjúkrahúsinu í Stykk
ishólmi. Nýlega hefur Elliða-
vatnsheimilinu, sem var rekið af
Reykjavíkurbæ, verið lokað, en
á því dvöldust 6 sjúklingar ó
vegum spítalans. Um þriðjungur
sjúklinganna, sem eru í sjálfum
Kleppsspítalanum, eru í elzta
hluta hans, sem byggður var úr
timbri 1908. Þarf naumast að
eyða mörgum orðum að, hvílík
hætta sjúklingum, sem í slíku
húsnæði þurfa að dveljast, er
búin.
Á Farsóttarhúsinu í Reykja
vfk, sem er timburhús, byggt á
síðustu öld, er talið að séu rúm
fyrir 30 sjúklinga, sem jafnan
eru notuð fyrir geðveiika.
Af framansögðu sézt, að ekki
er ofmælt, að útvega þyrfti nú
þegar stofnun fyrir um. 300 geð-
sjúklinga. Fullljóst er, að slífct
verður auðvitað ekfci gert í einni
svipan, en hinsvegar- er brýn
þörf skjótra úrræða til að draga
úr því neyðarástandi, sem nú rik
ir í málum geðsjúklinganna.
Gert er ráð fyrir því í fram-
tíðarskipulagi Reykjavíkurborg-
ar, að gerð verði höfn við Klepps
víkina. Því er talið, að ekki verði
leyft að stækka eða byggja við
Kleppsspítalann, heldur beri
þvert á móti að stefna að því
að draga úr rekstri hans.
Auigljóst er, að bygging nýs
sjúkraihúss er mjög kostnaðar-
söm og tímafrek, svo að nauð-
synlegt er að gera ein/hverjar ráð
stafanir, sem koma að gagni, fyrr
en lokið yrði nýrri sjúfcrahús-
byggingu. Kom þá að sjálfsögðu
fyrst til athugunar, hvort mögu-
^leikar væru á að reisa geðsjúkra
deild í tengslum við eitthvert
þeirra sjúkrahúsa, sem fyrir eru,
þar sem önnur rekstraraðstaða
væri fyrir hehdi, svo sem eldlhús,
kynding o,g fl. Staðsetning á
slífcri deild verður og að vera
þannig, að hún komi að notum
til frambúðar, annað hvort sem
geðsjúkradeild eða breyta megi
henni í almennt sjúkrahús, er
lokið verður byggingu nýs geð-
sjúkrahúss.
Nýlega hefur verið gerð tillaga
að skipulagi lóðar Landsspítalans
í Reykjavík. Er þar m.a. gert
róð fyrir sérstakri byggingu fyrir
geðsjúkradeild. Bygging þessi
gæti orðið um 12.000m3 og rúm-
að um 100 sjúklinga. Innan
tveggja ára þyrfti eldlhús og
kyndistöð Landsspítalans að
vera komið í það hprf, að hægt
væri að bæta við spítalann
sjúkradeild af þessari stærð.
Ekfci er annars staðar hægt að
byggja sjúkiadeild af þessari
stærð, nema jafnframt sé séð fyr
ir byggingu ýmissa rannsókna-
stofa, eldnúss og kyndistöðvar.
Yrði slífc framkvæmd því auð-
vitað miklu dýrari en bygging
sjúkradeildarinnar einnar saman.
Nefndin hefur þvi komið sér
saman um að leggja til, að kom-
ið verði upp geðsjúkradeild á lóð
Landsspítalans innan tveggja ára
þannig að deildin yrði tilbúin
að taka til starfa, er eldhús,
þvottahús oe kyndistöð Lands-
spítalans hefðu verið stækkuð
nægilega mikið. Yrði að slífcri
deild stórmifcil bót, sem bætti
úr hinni brýnustu nauðsyn og
raunar neyðarástandi, sem rífct
hefur í málum geðsjúfcra hér að
undanförnu. Miðað við verðlaff
í dag má gera ráð fyrir, að kostn
aður við byggingu deildarinnar
yrði nálægt 34 millj. kr., og yrði
því nauðsynlegt að sjá fyri* fjár
framlagi, 15-20 millj. hvort árið
1964 og 1965. Meðan unnið væri
að ) byggingu þessarar deildar,
yrði að sjálfsögðu jafnframt unn
ið að undirbúningi byggingar
nýs geðsjúkrahúss og heildar-
skipulagi geðsjúkramála lands-
ins.
Heilsuhæli
fyrir vangefin börn
Auka þyrfti rúm fyrir um 150
vangefin böm. Mundi slík fram
kvæimd kosta 40- 50 milljónir.
Alþimgi hefur séð nofckuð vel
fyrir þorf þessa máls irneð laga-
setningunni um hið svonefnda
tappagjald, sesm nemur árlega
um 6 millj. króna.
— Sjúkrahúsmálin
Framh. af bls. 13.
Að ræðu heilbrigðismálaréð-
herra lokimni, tóku Þórarinn Þór
arinsson og Hamni’,»al Valdiimars-
son til máls. Þökkuðu þeir ráð-
herra hið greinargóða yfirlit um
sjúkrahúsmálin og báru frama
nokfcrar fyrirspurnir, sem ráð-
herra svaraði.
Málimu var síðaon vísað til 2.
umræðu og heilbrigðis- og félaga
málanefndar.
Birtingur kom-
inn út
BIRTINGUR 3. og 4. hefti ár-
gangsins 1963 er komið út, 68
bls. að stærð og flytur þýddar
greinar og ljóð eftir Steinar Sig-
urjónsson og Brynjar Viborg,
söguir eftir Ása í Bæ, greinina
af minnisblöðum málara eftir
Hörð Ágústsson og Syrpu Thors
Vilhjálmssonar. Forsíðumynd er
gömul tréklæðning-
Greinar eru eftir Giancarlo
Vigorelll* Regis Boyeir, H. M.
Enzenbergerger, Pablo Neruda,
Ingvar Höman og ljóð eftir Sef-
eris, Beatrice, Viggiani, Vito
Riviello, Pier Paolo Paolini, Jón
frá Pálmholti, Pablo Neruda og
Jesus Lopez Pachero.