Morgunblaðið - 06.03.1964, Page 20

20
MORGUNBLAÐIÐ
r
Föstudagur 6. marz 1964
rVFl/ZABETri TeQRASÍSÍ~Zý\
— É gelska fallega brosið þitt, bláu augun þln og góða rauð-
víni, þitt.
VIII.
Hún sofnaði varla um nótt-
ina. Öðru hverju féll hún í
mók, en í hvert skipti varð hún
fegin að vakna aftur; hana hafði
dreymt svo illa. Þarna í dimm-
unni greip einmanaleikinn hana
meira en hún gat minnzt síðan
hún missti móður sína. Þá var
öllu fjölskyldulífi lokið hjá
henni, og bernskunni lokið.
Stundum meðan móðir hennar
háði vonlausa baráttu og Ruth
hafði fengið leyfi úr kvenna-
hersveitinni til að stunda hana,
hafði henni fundizt dagurinn,
þegar öllu var lokið, lofa
henni einhverjum létti. En sú
tilfinning, sem raunverulega
greip hana, var sú ,að nú væri
hún alein og á valdi hættulegrar
veraldar, þar senj hún hefði eng
an að leita til og engan að
treysta. Til þess að sleppa frá
þessu, hafði hún farið eftir aug-
lýsingu, talað við hlutaðeigandi
og verið ráðin. Hún hafði farið
til San Antioco. Nú hafði þessi
sami einmanaleiki náð tökum á
henni aftur.
Enda þótt hún byggist ekki
í alvöru við því, að Nicky kæmi
heim, hlustaði hún engu að síð-
ur eftir hverju hljóði. Dags-
birtan kom, án þess að nokkurt
fótatak heyrðist í húsinu, eða
dyr væru opnaðar. Þarna var
yfirleitt engin hreifing, þangað
til um klukkan sjö, að hún
heyrði Madge ganga rösklega
niður stigann. Svo voru glugga-
hlerarnir opnaðir og garðpall-
urinn vandlega skoðaður.
Skömmu eftir að Ruth heyrði
þetta, fór hún á fætur og fékk
sér kalt steypibað. Það hafði
verið illilega heitt um nóttina
og hún fann til óþæginda. af
hitanum og var dauðþreytt.
Það var ofurlítil morgungola og
í garðinum en inni í húsinu.
Það var ofurlítil morgungola og
jafnvel ekki laust við skýja-
drög á himninum. Golan hafði
feykt burt mistrinu í loftinu og
fjöllin handan við víkina sýnd-
ust bæði nálægari og hærri en
í gær.
Ruth fékk sér kaffi og hresst-
ist ofurlítið við það. Madge,
sem færði henni það, var nú
ekki lengur með nein tár í aug
um, en það var sýnilegt á öllu,
að hún hafði heldur ekki sofið
mikið.
Þreyta og áhyggjur orkuðu
þannig á hana, að hún virtist
ganga að verki sínu með ein-
hverri lundarlégri einbeittni.
Það var eirs og hún hefði ó-
beit á vinnunni, en þó enn
meiri á hinu að hafa ekkert að
gera.
Hún skellti niður bakkanum
fyrir framan Ruth og sagði: —
Þú veizt sjálfsagt, að hann
Nicky er enn ekki kominn heim
Hann er svo sem ekki að súta
þær áhyggjur, sem aðrir geta
haft af honum. En það er eins
og ég sagði við hann Cesare, að
það er þó eitt gott við þetta —
að við þurfum ekki að standa
undir vonzkuköstunum í honum
lengur. í næstu vistinni okkar
skulu ekki verða neinir með
skap eins og hann og hann
pabbi hans. Ég er búin að fá
nóg af slíku fyrir lífstíð, takk
fyrir!
— Þér var nú samt heldur vel
til hr. Ballard, var það ekki,
Madge?
— Vel til hans? Hvað áttu við
með því, ef ég mætti spyrja?
— Jæja, þú varst nú grátandi
í gærkvöldi.
— Nú, það? Það kom háðssvip
ur á andlitið á Madge, og hún
laut niður til að klóra mýbit á
öklanum á sér. — Það var ekki
hans vegna — þó að það væri
vitnlega allt í lagi með hann. Eg
hefði nú aldrei orðið kyrr, ef ég
hefði ekki kunnað sæmilega við
hann. Hann skipti sér ekki af
manni og hann sneri ekki hverj-
um skildingi tvisvar, rétt eins
og hann treysti manni ekki. Hann
var heiðursmaður og ég hafði
ekkert á móti því að vinna hjá
honum. Eg gæti aldrei unnið hjá
neinum, sem stæði alltaf yfir
23
þetta í sambandi við klókindi og
viturlega fífldirfsku.“
Vladimir Ilyioh Ulyanov, svo
að rétta nafnið hans sé nefiit,
var af þýzk-rússneskuim upp-
runa. Hann fæddist árið 1870 í
Simbrisk (nú Ulyanovsk) og átti
rússneskan föður, sem var skóla
kennari í eðlisfræði og stærð-
fræði, og móður, sem var dóttir
í þýzkri fjölskyldu með rúss-
neskum borgararétti, 31ank að
nafni. Simbrisk við Volgu, var
syfjulegur bær með 30.000 íbú-
um, sem flestir áttu heima í
timburhúsum. Engin járnbraut
lá um þennan staðnaða sveitabæ;
en ferðamenn mundu hann fyrir
epla og kirsiberjagarðana þar,
svo og næturgalana og það, að
áin flæddi jafnan bæinn í leys-
ingum.
Lenin var þriðji í röðinni af
sjö börnum, en eitt þeirra dó
í fæðingunni. Hann átti ham-
ingjusama æsku þarna í sveit-
inni, og vissulega fékk hann
aldrei að reyna skort. Faðir
hans hækkaði jafnt og þétt í
tigin, allt til þess er hann varð
mér, og þættist kunna verkin bet
ur en ég. Og það var hr. Ballard
laus við, og ég hef ekki kunnað
neitt illa við mig hérna, og mér
þykir fyrir því að fara, en ég
var alls ekki að gráta út af þvL
— Hvað gekk þá að þér?
Það fór hrollur um Madge. —
Nú, dauðinn vekur mann nú allt
af til umhugsunar. Flest okkar
hafa orðið að syrgja eitthvert
mannslát, fyrr eða seinna, og eitt
mannslát getur minnt mann á
annað. Vitanlega er það ekki
nema heimska. Og kannski verð
ur maður líka hræddur.
— Hræddur? Ruth kingdi kaffi
sopa, svo snöggt, að hana verkj
aði í hálsinn. — Við hvað þarftu
að vera hrædd?
Madge hryllti aftur. — Já, ég
veit, að ég er bjáni. En ég er
alltaf hrædd við það, sem ég skil
ekki.
— Og hvað er það, sem þú skil
ur ekki?
Madge leit einkennilega á
hana. Snöggvast hélt Ruth, að
hún vildi ekki svara, en þá sagði
Madge: — Það er nú sitt af
hverju, væna mín. Svipurinn á
henni var eins og hún væri að
verjast brosi. Það var rétt eins
og hún væri að mana Ruth að
koma með fleiri spurningar.
umsjónarmaður og námsstjóri í
héraðinu, en sú staða veitti hon-
um titilinn „Virkilegt ríkisráð“
sem var jafnhátt og generalmaj-
ór í hernum, og hann var ávarp-
aður „hágöfgi“.
Ulyanov-systkinin stóðu sig
vel í skólanum; Alexander,
elzti bróðirinn vann heiðurspen-
ing úr gulli, og brátt fór Lenin,
sem var fjórum árum yngri, að
dæmi hans. Þetta var trúuð og
iðin fjölskylda, og ekkert barn-
anna lærði neinar byltingar-
kenningar af hinum alvörugefnu
foreldrum sínum. Það er sagt,
að Alexander hafi verið hrif-
inn af Dostojevski og Lenin af
Turgenev ,en Marx heyrist
•hvergi nefndur. En það var árið
1887, sem kom róti á líf þeirra
það var þegar Alexander, sem
hafði farið til framhaldsnáms í
Fetrograd, tók þátt í stúdenta-
samsærinu gegn Alexander III
Þetta var sorglegt og hræðilegit,
hvernig sem á það var litið. í
háskólanum var Alexander orð-
inn eldheitur æsingamaður gegn
keisaraveldinu — hann hvorki
tók neitt aftur, né bað fyrir sér
Ef til vill hefði Ruth gert það.
Þessi einkennilegi tónn í Madge
vakti hjá henni óróa. En í þessu
bili varð Ruth vör við bíl, sem
kom með miklum hávaða upp
brekkuna frá San Antioco og
stanzaði við hliðið. Þetta var lög
reglujeppi. Nokkrir menn stigu
út úr honum. Einn þeirra var í
venjulegum fötum úr gráu g&oer
dine, með flókahatt á höfði. Hinn
var sköllótti fulltrúinn sem Ruth
hafði hitt daginn áður. Og einn
var dökkhærði lögregluþjónninn.
Þeir gengu upp þrepin á garð-
pallinum og til Ruth, sem hafði
við réttarhöldin — og hann og
þessir sex félagar hans í sam-
særinu voru allir kornungir.
Þeir köstuðu ekki einusinni
sprenigjunni sinni (lögreglan
greip þá, þegar þeir voru að
bera hana eftir Nevsky Prospekt
inu), og líklega hefur það verið
þarfa harðneskja af keisaranum
að láta þá ekki sleppa í það
skiptið. Hann undirritaði dóm-
inn, þar sem Ulyanov hinn ungi
og fjórir aðrir voru dæmdir til
dauða, og þeir voru hengdir 20.
mai 1887.
Jozef Pilsudski, sem síðar átti
að verða þjóðhöfðingi hins nýja
pólska ríkis, var einnig riðinn
við þetta samsæri, og það í sjálfu
sér, nægir til þess að veita þessu
atviki sögulegt mikilvægi. En
það, sem hér er til umræðu, eru
áhrifin, sem þetta hafði á Len-
in, sem þá var aðeins 17 ára,
og þau áhrif voru áreiðanlega
ekkert smáræði. Upp frá þeirri
stundu lítur hann aldrei um
öxl. Hann gengur með einbeittni
í vinstri byltingarflokkinn og
víkur ekki þaðan það sem eftir
er ævinnar. Hér stóð líka sér-
staðið upp. Fulltrúinn kom fyrst
ur og kynnti þann gráklædda sem
hr. Cirio — rannsóknarlögreglu-
mann frá stöðinnL
Ruth var fljót að átta sig. Eitt
hvað hafði farið öðruvísi en ætl
að var. Leynilögreglumenn voru
ekki sendir út af örkinni í tilefni
af venjulegum bílslysum. Ein-
hverjar grunsemdir höfðu vakn
að. Hún horfði lengi á þann grá-
klædda, og henni fannst þetta
vera í fyrsta sinn á ævi hennar,
sem hún hefði staðið andspænis
raunverulegum óvini.
staklega á. Faðir Lenins hafðl
orðið bráðkvaddur af heilsublóð-
falli á næstliðnu ári og móðir
hans hafði orðið að fara ein
síns liðs til Moskvu, til að biðja
fyrir lífi sonar síns. Engir hinna
virðulegu borgara í Simbirsk
höfðu vilja fara með henni; það
var óheppilegt stöðu þeirra
vegna og ef til vill pólitískt
hættulegt að láta orða sig við
svona mál. Ekkjan var viðstödd
réttarhöldin, hitti son sinn í
síðasta sinn, áður en hann dó,
og þegar heim kom, var hún
og fjölskyldan að mestu einangr
uð, félagslega. Það virðist ekki
fráleitt, að eitthvað af hinu
brennnadi hatri Lenins á efna
stéttunum, hvort sem þær voru
íhaldssamar eða frjálslyndar,
geti hafa stafað frá þessum ár-
um.
Að minnsta kosti kastaði hann
sér tafarlaust út í byltingarstarf-
semi við háskólann í Kazan við
Volgu, en þangað hafði hann ver
ið sendur til laganáms. Innan
þriggja mánað frá því að hann
kom þangiað, flæktist hann í
mótmælafund stúdenta, var hand
tekinn og rekinn. Hann fór þá
til elztu systur sinnar, Önnu,
á eignarjörð móður þeirra í
Kukushkino, og síðar á annan
búgarð í nágrenni Samara, þar
sem hann gerði, með hangandi
hendi, tilraun til að stjóma búi.
Á þessum árum las hann af
ofurkappi. Árið 1890 báru um«
sóknir móður hans til yfirvald.
anna þann árangur, að honum
var leyft að taka aftur til við
laganámið í Petrograd. Með
þrælavinnu í tólf mánuði lauk
hann fjögurra ára námsefni i
lögum, og við prófið 1891 varð
hann efstur. Á næstu árum finn
um við hann við lögfræðistörf
í Samara, en ári seinna er hann
aftur kominn til Petrograd, og
hittir þar Krupskaju, sem síðar
varð kona hans. Þau voru bæði
marxistar, fylgismenn Plekhan-
ovs og sósialdemókratanna, bæðl
mjög starfandi meðal verkalýðs-
ins í Petrograd, bæði böm göf-
ugra ætta, sem orðnar voru fá-
tækar. Hann var 24 ára og þeg-
ar farinn að verða sköllóttur.
KALLI KUREKI
->f— —X—• —X-—
Teiknari; FRED HARMARi
Jæja, ég vona að þér hafi lærzt,
að gæfan verður ekki keypt fyrir
gull. I>ú varst hætt kominn úti á eyði
mörkinni þegar þú varst að leita
þess og á heimleiðinni ertu eirs og
hrrkum laminn eftir asnaskömmina.
En gæfan gefur heldur ekki gull
í aðra hönd;
2. Hvað um það: Ég er læknaður
af þessu. Ef ég einhven tíma
skyldi rekast á gullmola aftur horfi
ég bara í hina áttina og læt eins og
ég sjái hann ekki
3 Ég er tilbúinn til vinnu. Hvað
Hvað viltu að ég geri?
Við þurfum að láta setja upp girð-
ingu á mörkunum vestanmegin bú-
garðsins. Viltu byrja á því að setja
niður staurana?
BYLTINGIN
RUSSLANDI 1917
ALAN MOOREHSAO