Morgunblaðið - 25.04.1964, Blaðsíða 15

Laugardagur 25. apríl 1964
MORCUNBLAÐIÐ
15
ii
í heimsókn hjá Volvo
Þar sem ársframleiðslan hefur tólffaldazt frá 1960
Ný bílasmiðja tók til starfa í gær
f GÆR, föstudag, var mikið
um dýrðir í Gautaborg, og
komu þar saman ýmsir for-
ustumenn Svíþjóðar með
Gustaf VI. Adolf Svíakonung
í broddi fylkingar. En tilefnið
var það að þá tók Volvo-sam-
steypan nýja 180 þúsund fer-
metra bílasmiðju í notkun. Til
þess að gefa nokkra hugmynd
um stærð verksmiðjunnar má
geta þess að hún nær yfir
svæði, sem er svipað og allt
svæðið milli Snorrabrautar
og Rauðarárstígs frá Miklu-
braut til sjávar. Þó er þetta
ekki í rauninni bílasmiðja,
heldur aðeins samsetningar-
verksmiðja, þar sem fyrst um
sinn er fyrirhugaff að setja
saman um 110 þúsund Volvo
Amazon bíla á ári. Er þá að-
eins ætlað að vinna á einni
vakt.
í tilefni opnunarinnar var
tveimur íslenzkum blaðamönn
um, frá Mbl. og Vikunni, boð-
ið að skoða verksmiðjuna fyrr
í þessum mánuði.
Haldið var utan á sunnu-
dagsihádegi með Loftleiðavél-
inni Snorra Sturlusyni og við
stjórnvöiinn sat Þorsteinn
Jónsson, flugstjóri. Flugvélin
var á leið frá New York, og
fjöldi útlendra farþega í
henni að vonum. Dumbungs-
veður var, lágskýjað, og sá
ekki til sólar. Þótti okkur
blaðamönnunum einkennilegt
að flugvélinni var ekki beitt
beint í skýin, heldur haldið
neðar og stefnt í suður. En
skýringin kom þegar Þor-
steinn flugstjóri ávarpaði far-
þega og sagðist ætla að sýna
þeim nýju eyjuna í Vest-
mannaeyjaklasanum, Surts-
ey. Hafði Surtur verið óvenju
líflegur um nóttina, og þótti
rétt að reyna að gefa útlend-
ingunum kost á að sjá fyrir-
bærið.
Flogið var fram og aftur
yfir Surtsey svo allir fengju
skoðað undrið, og rakti flug-
stjórinn sögu eyjarinnar. Þeg-
ar allir höfðu séð nægju sina
tók Þorsteinn stefnu í austur,
* haekkaði flugið og tilkynnti
að lent yrði á Torslanda-flug-
velli við Gautaborg eftir tæp-
lega fjóra og hálfan tíma.
Flogið var í glampandi sól
ofar skýjum, og ljuffengur há
degisverður stytti farþeguim
stundirnar.
Við vorum fjórir saman I
þessari ferð, því auk okkar
blaðamannanna voru tveir
fulltrúar frá Volvo-umboðinu
í Reykjavík, þeir Ásgeir Gunn
arsson og Árni Filippusson.
Töldum við sennilegast að
lítið yrði um að vera þetta
sunnudagskvöld í Gautaborg,
því dagskráin okkar hjá
Volvo átti ekki að hafjast fyrr
en á mániudag. Þó var ráð
fyrir því gert að fulltrúi frá
Volvo tæki á móti okkur á
fluigvellinum og æki okkur til
gististaðarins. Reyndist það
rétt, því þegar við komum
frá vegabréfasikoðuninni beið
okkar hár og myndarlegur
Svíi írá upplýsingadeild
Volvo, eða P. R. eins og þeir
kalla það á enskan hátt.
Sviinn kynniti sig og reynd
ist heita Olof Wallén. Sagði
hann að við yrðuim að hafa
hraðann a, því við værum
boðnir f síðdegisdryfcikju til
forstjóra P. R. deildarinnar,
Hans Blenner, klukkan 5, en
klukkan var þá orðinn rúm-
lega hálf sex. Ók Olof okkur
1 flunkunýjum, sjálfskiptum
Volvo Amazon til Grand
Hotel, þar sem við áttum að
búa, og dokaði við meðan við
þvoðum af okkur ferðarykið
Siðan var ekið heim til Blenn-
ers forstjóra, sem býr í Hovás,
rétt utan við Gautaborg.
Þegar við svo komum til
veizlunnar voru þar fyrir
nokkrir blaðamenn frá
Kanada og 3andaríkjunum,
sem við áttum eftir að kynn-
ast nánar næstu þrjá dagana.
Að síðdegisdrykkju lokinni
tók við kvöidverðarboð í golif
skála þeirra Hovás-búa. Dag-
skrá næstu þriggja daga var
þannig að fyrst áttum við að
kynnast torfærubifreiðum
Volvo, síðan tveimur kapp-
aksturshetjum, sem hjá Volvo
starfa, þeim Tom Trana og
Sylviu Österberg. Svo var sjó
ferð með hraðbátum knúnum
Volvo Penta vélum og seinna
skoðuð gamla verksmiðjan,
þar sem allir Volvo bílar hafa
verið settir saman hingað til.
Loks var rusínan í pylsuend-
anum, en það var nýja Tors-
landaverksmiðjan. Hana átti
að skoða síðast.
AFDRIFARÍKUR FUNDUR
í VEITINGAHÚSI
Áður en lengra er haldið,
er rétt að 9kýra nokkuð frá
þessu risafyrirtæki, sem
Volvo er nú. Þetta er annað
stærsta iðnfyrirtæki Norðiu--
landanna, og nam velta þess
á árkui 1963 2.174 milljónum
sænskra króna, eða rúmlega
18 þúsund milljónum ís-
lenzkra króna. Volvo er nokk
urskonar almenningsihlutafé-
lag, því hluthafar eru 28 þús-
und, og á enginn einstakling-
ur yfir 1% hlutafjár Aðalfram
leiðslan er bílar, og voru á
árinu 1963 smíðaði.r alls 120
þusund bílar af ýmsum gerð-
um.
Sögu Volvo má rekja aftur
til ársins 1924 þegar tveir
framsýnir Svíar hittust af til-
viljun í veitingahusi. Þetta
Loftmynd af nýju Volvo-bílasmiðjunni. Hún er rúmur kíló-
metri á lengd og 180 þúsund fermetrar.
voru þeir Assar Gabrielsson,
þáverandi sölustjóri hjá kúlu-
leguverksmiðjunni SKF, og
Gustaf Larson, tæknilegur
framkvæmdastjóri Galco fé-
lagsins. Báðir þessir menn
höfðu lengi gengið með þá
hugmynd að reyna að setja á
stofn sænska bílasmiðju, og á
fundi þeirra í veitingahúsinu
ákváðu þeir að kanna nánar
möguleikana á því. Undirbún-
ingurinn tók tíma, en í apríl
1927 kom fyrsti Volvo-inn
frá nýju verksmiðjunni
þeirra. Og á því ári voru alls
smíðaðir um 300 bílar.
Eftirspurnin jókst jafnt og
þétt eftir þessum nýju
sænsku bílum og verksmiðj-
urnar stækkuðu ár frá ári til
að hafa undan. Árið 1950 var
ársframleiðslan komin upp í
10 þúsund bíla. Síðan hefur
hún tólf-faldazt. Elftir því sem
Volvo óx fiskur um hrygg,
færði félagið út kvíarnar. Eru
dótturfyrirtæiki Volvo nú sex
með sextán verksmiðjur í 12
borgum Sviþjóðar, og þar
starfa um 20 þúsund fastir
starfsmenn. Auk þess kaupir
Volvo ýmsa bíla- og vélahluta
utan frá, og eru viðskiptafyr-
irtækin alls um 1800, þar af
800 í Svíþjóð.
FJÖGURRA MILLJONA
FERMETRA LAND
Eins og gefur að skilja
krafðist framleiðsluaukningin
hjá Volvo stöðugt aukins hús-
rýmis hjá samsetningarverk-
smiðjunni gömlu í Gautaborg.
En landrými var þar tak-
markað. Árið 1955 voru snmíð-
aðir 30 þúsund bílar, og var
þá þegar ljóst að eitthvað
yrði að gera til að bæta úr
húsnæðisskorti. í Gautaborg-
arsmiðjunum var ekki unnt
að smíða nema um 55 þúsund
Vi'irJilsmynd yfir einn vinnusalinn í Torslandasmiðjunni.
bíla á ári ef unnið var á dag-
vakt eingöngu. Með því að
láta vinna á tveimur vöktum
mátti tvöfalda afköstin, en
bjartsýnismenn sáu fram á
að jafnvel það væri ekki nóg.
Voru þá gerðir út sérfræðing-
ar til að kanna hvað gera
bæri. Niðurstaða þeirra varð
sú að eina lausnin væri að
byggja nýjar bílasmiðjur og
þá ekki tjalda aðeins til einn-
ar nætur. Samkvæmt þessari
niðurstöðu sérfræðinganna
ákváðu stjórnendur Volvo
haustið 1959 að festa kaup á
fjögurra millj. fermetra landi
í Torslanda, rétt norð-vestan
við Gautaborg, og byggja þar
nýju smiðjuna.
Byggingarframkvæmdir hóf
ust í Torslanda strax árið
1959, og var hluti nýju simiðj
unnar tekinn í notkun 1961.
En verksmiðjan í heild var
opnuð í gær. Nemur bygging-
arkostnaðurinn til þessa um
240 milljónum sænskra
króna, eða rúmlega tvö þús-
und milljónum ísl. kr. Og
þarna er unnt að setja saman
110 þúsund bíla á ári miðað
við að unnið sé aðeins á dag-
vöktum. Ef í harðbakka slær
má vinna þar á tveimur vökt
um og auka afköstin upp í
tvö hundruð þúsund bíla.
Þarna verða eingöngu settir
saman Volvo Amazon og
soprtbíllinn P 1800, en aðrar
gerðir verða áfram í gömlu
smiðjunum. Og þegar þessi
nýja bílasmiðja verður orðin
of lítil er nóg landrými til
uppbyggingar.
Þegar við íslenzku blaða-
mennirnir fórum að skoða
Torslanda verksmiðjuna
höfðu fleiri erlendir blaða-
menn bætzt í hópinn. Auk
blaðamanna frá Kanada og
Bandarikjunum voru nú með
okkur blaðarnenn frá Eng-
landi og Hollandi, svo við vor
um alls um 30. Frá þjóðvegin-
um séð leynir verksimiðjan á
sér, því hún snýr aðeins gafl-
inum í vegfarendur. En eftir
að við komum að byggingunni
datt mörgum helzt í hug að
efast uwi að upplýsingar okk-
ar væru réttar, en þar stóð
að heildarlengdin væri „að-
eins" rúmur kílómetri. Hún
virtist meiri. Fyst var haldið
upp í fundarherbergi, þar sem
tveir af forsvairs'mönnum
Volvo fluttu fyrirlestra um
fyrirtæikið og svöruðu fyrir-
spurnum. Per Eriksson, einn
af framkvæmdastjórum
Volvo, skýrði m.a. frá erfið-
leikum í sambandi við inn—
flutningstolla á bílum, sem
eru miklu lægri í Sví-
þjóð en flestum löndum
öðrum. Gerir þetta það
að verkum að innfluttir
bílar hafa mun betri sam-
keppnisaðstöðu í Svíþjóð en
Volvo-bílar erlendis. Þótti
honum til dæmis óheyrilegt
að í Frakklandi nema tollar
á innfluttuim bílum um 50%.
En hann minntist ekki á toll-
ana okkar hér á Fróni, og var
ég honum þakklátur fyrir
það.
VILDU EKKI VERZLA
VB3 CASTRO
Ýmsir skemmtilegir punkt-
ar komu fram á þessum blaða
mannafundi, eins og t. d. að
hver hreyfing hvers starfs-
manns er mæld út samkværnt
sérstöku kerfi til að gera
vinnu allra sem jafnasta. Svo
er hver vinnuhópur ein eind,
og hverri eind greidd laun
eftir afköstum. Þá minntist
Eriksson á sölu á brezkuon
strætisvögnum til Kúbu, en
sala þessi olli talsverðum
ágreiningi milli Breta og
Bandaríkjamanna. Kom þá í
Ijós að nokkrum miánuðum
áður en gengið var frá samn
ingi um sölu á Leyland stræt-
Framhald á bls. 23.