Morgunblaðið - 02.08.1964, Blaðsíða 14

14
* V <
M O P r, li N R l AÐIÐ
•íunnudagur S. ágúst 1954
|Utr0iwl>ls^ilí
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjayík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 90.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 5.00 eintakið.
VERZL UNARMANNA-
HELGIN
T%Jú er. helgi ferðalaganna. —
Þúsundir manna fara úr
borg og bæjum og leita sér
hvíldar og hressingar úti í
náttúrunni. Sunnanlands er
nú komið langþráð góðviðri
eftir einstaklega rysjótta tíð
og eykur það enn á fjölda
þeirra, sem fara úr bæjunum
um verzlunarmannahelgina.
En þótt þetta sé fyrst og
fremst helgi hvíldar og ferða-
laga er verzlunarmannafrídag
urinn einnig hátíðisdagur
verzlunarmanna og þá ber að
huga að afstöðu verzlunar-
stéttarinnar og hag þjóðar-
innar sem svo mjög er háður
velgengni á sviði verzlunar.
Langt er nú síðan verzlun-
arstéttin hefir getað horft
jafn bjartsýn til framtíðar-
innar og nú, verzlunarfrelsi
hefir aukizt mjög á undan-
förnum árum og hagur verzl-
unarfólks hefir bátnað stór-
um. Menn gera sér það betur
ljóst nú en oft áður, hve rík-
an þátt verzlunarstéttin á í
velgengni þjóðarinnar, og
ekki heyrist — eins og stund-
um áður — talað um, að verzl-
unarmenn séu óþarfur milli-
liður.
Verzlunar- og kaupsýslu-
menn hafa líka sýnt það, að
þeir eru vandanum vaxnir,
og sannleikurinn er sá, að
verzlunarkostnaðurinn hér á
landi er yfirleitt miklu minni
en gerist meðal nágrannaþjóð
anna. í sumum tilfellum er
að vísu verzlunarstéttinni
skorinn of þröngur stakkur og
verðlagsákvæði eru til óþurft-
ar verzluninni og þar með
þjóðarheildinni.
Á því má ekki verða lang-
ur dráttur héðan af, að verð-
lagshöft verði afnumin, þann-
ig að verzlunin geti blómgazt
•>g hagur fólksins batnað.
Hið aukna frjálsræði á
viði verzlunar hefir fært
ólkinu miklar og ómældar
:jarabætur, en kjörin myndu
•nn batna, ef leyfarnar af
vingununum og haftakerf-
i yrðu upprættar.
GÆTIÐ
VARÚÐAR
i miður hefir oft farið svo,
að ekki hafa allir verið
ns glaðir eftir verzlunar-
lannahelgina og skyldi. Um-
erðarslys hafa venjulega ver-
ð fleiri eða færri um þessa
aiklu umferðarhelgi. Nú
ætíu menn að taka höndum
saman um það að reyna að
gæta sem mestrar varúðar í
umferðinni, og hver og einn
að leitast við að afstýra slys-
unum.
Hitt er einnig mikils um
vert, að reglusemi og hátt-
prýði sé gætt,‘ þar sem menn
koma saman fleiri eða færri.
Er vonandi, að þessi verzl-
unarmannahelgi verði með
meiri siðmenningarbrag en
stundum hefir viljað við
brenna á liðnum árum.
BATNANDI
HAGUR
FMns og getið var um hér í
í blaðinu fyrir nokkrum
dögum, hefir gjaldeyrisstaðan
farið batnandi og vöruskipta-
jöfnuðurinn er nú hagstæðari
en hann var í fyrra. Þannig
standa nú vonir til að áfram-
hald verið á hinum hagstæðu
viðskiptum okkar við útlönd,
sem hófust með viðreisnar-
ráðstöfununum.
Þegar viðreisnin var gerð
var í rauninni brotið blað í
efnahagssögu landsins, því
að mjög óhagstæð þróun hafði
verið í efnahagsmálum á tím-
um vinstri stjórnarinnar.
Á árunum 1955—1958 versn
aði gjaldeyrisstaðan um 407
milljónir króna. Lántökur til
lengri tíma en eins árs námu
þá 1177 milljónum króna.
Heildarstaðan gagnvart út-
löndum versnaði þannig á ár-
unum 1955—’58 um hvorki
meira né minna en 1548 millj-
ónir króna.
Vegna þessarar óhagstæðu
þróunar var viðreisnin 1960
óhjákvæmileg, og í kjölfar
hennar fylgdi mjög hagstæð
þróun í efnahagsmálum. Á
árunum 1960—’63 að báðum
árum meðtöldum, batnaði
gjaldeyrisstaða bankanna um
1455 milljónir króna. Lántök-
ur til lengri tíma en eins árs
námu 675 milljónum króna
og til stuttra vörukaupa voru
tekin lán að upphæð 441
milljón króna.
Ef lántökurnar eru dregnar
frá bata gjaldeyrisstöðunnar
hefir heildarstaðan gagnvart
útlöndum á þessu fjögurra
ára tímabili batnað um 339
milljónir króna.
Eins og áður segir, er nú á
ný útlit fyrir heilbrigða þró-
un í gjaldeyrismálum, eftir
erfiðleikana sem urðu á síð-
asta ári, vegna hinna miklu
kauphækkana, sem þá áttu
sér stað.
Hljóp Kekkonen á sig
I SJÚNVARPSVIÖTALI í Wt-
en 20. júlí sagSi Urho Kekk-
onen Finnlandsforseti m. a.:
— Ég hef mér til ánægju veitt
því athygli aS stjórnirnar í
Danmörku og Noregi fuliviss-
uðu Krúsjeff, er hann var hjá
þeim í heimsókn, varnagla-
laust (uten forbehold) um, að
þær mundu ekki leyfa atóm-
vopn í löndum sínum, og að
Sovétstjórnin hefur Jýst yfir
því að henni þyki vænt um
þessar yfiriýsingar. — Þetta
kom sem svar við spurning-
um viðvíkjandi Kekkonen á-
ætluninni svonefndu. um að
gera Norðurlönd „atómvopna-
laust svæði“.
Þessi umrnæli forsetans í
austurríska sjónvarpinu hafa
ekki farið fyrir ofan garð og
neðan hjá dörtsku og norskum
blöðum. í einu norska blaðinu
segir:
„Forseti Finnlands Urho
Kekkonen, sem fyrir nokkru
vakti lítt lofsverða athygii
fyrir að birta Kekkonen-áæti-
un sína án þess að hafa ráð-
fært sig við stjórnir ianda
þeirra, sem hún nær til, lét
hafa þetta eftir sér á mánu-
daginn". (Síðan eru tilfærð
ummæli Kekkonens hér að
framan), Og svo heldur blaðið
áfram:
„Hvaðan hefur herra Kekk-
onen það, að ekki sé sleginn
Urho Kekkonen
varnagli við ákvörðun Noregs
um að hafna atómvopnum og
framandi herbækistöðvum á
norsku umráðasvæði? Oss vit-
anlega er þetta þveröfugt.
Norska stjórnin hefur gert
skýra og mjög ákveðna fyrir-
vara bæði hvað herbækistöð v-
ar og atómvopn snertir. Þær
stjórnaryfirlýsingar sem þetta
varða og sem Stóhþingið hef-
ur fallizt á, hljóða svo:
— Norska stjórnin vill ekki
gerast aðili að samningum við
önnur ríki sem fela í sér að
Noregur sé skyldur til að
leyfa hervirkjum framandi
ríkja landvist, svo lengi sem
ekki hefur verið ráðizí á Nor-
eg eða verið hótað árás.
Það er þetta sem herra
Kekkonen kallar „varnagia-
laust“. En varnaglinn er tii.
líka að því er notkun atóm-
vopna snertir. Um það segir
svo:
.... stjórnin mun ekki
leggja til að vikið verði frá
stefnu þeirri sem fylgt hefur
verið undanfarið af Noregs
hálfu um að leyfa ekki kjarn-
orkuvopn i Noregi i íriðar-
tínium.
Fyrri yfirlýsingin er frá
1949, sú síðari frá 1960-61.
Það er furðulegt að finnski
forsetinn skuli gera tilraun til
að láta líta svo út, sem eitt-
hvað nýtt hafi gerzt í norsk-
um stjórnmálum varðandí
þetta mál
Eftir að blaðið hefur snupr-
að forsetann finnur það hon-
um þó eitt til afsökunar:
í yfirlýsingunni sem gefin var
út eftir Noregsheimsókn Krús
jeffs stendur: „Af hálfu Sovét
ríkjanna var látin í Ijós „for-
stáelse for“ að norska stjórnin
hefur ekki komið fyrir atóm-
vopnum á norsku umráða-
svæði, eða ætlar að gera það.“
Þarna vantar orðin „á frið-
artímum“, en þau skipta vit-
anlega miklu máli.
— Esská.
Er vandi að
ÓEFAÐ er ptpan skæðasta
vopnið í herferðinni, sem nú
er hafin gegn sígarettunum,
eftir að sannazt hefur að þær
séu meinhættulegar lífi og
heilsu. Pípureykingar eru að
vísu ekkt taldar hættulausar
heldur, en þó ekki „baneitrað-
ar“ eins og vindlingurinn. Dg
margir hafa hætt sígarettu-
reykingum og snúið sér að
ptpunni, því að „betri er hálf-
ur skaði en allur“.
En viðvaningar kvarta yfir
því, að það sé erfitt að „fást
við“ pípuna (og margir sem
reykt hafa pípu árum saman.
hafa ekki lært að fara rétt
með hana).
Gamalreyndur pípumaður
norskur, S. Walter Rostoft,
fyrrum stórþingsmaður, sem
sjaldan sést án pípu £ munn-
vikinu, hefur veitt blaði við-
tal og það snerist um pípu-
reykingar. Hann segir að
menn þurfi að eiga 6—7 pípur
(sjálfur á hann um 50).
—• Frysta skrefið er að til-
reykja pípuna. Það er hægt að
eyðileggja nýja pípu með til-
reykingunni en það er líka
hægt að gera hana verulega
góða. Um að gera að hafa píp-
una ekki nema hálfa fyrst í
stað og reykja hana í botn;
þá kemur grá askan úr henni
ef henni er barið laust í ösku-
bakkann. Það verður að
myndast þunnt lag innan í
hausinn allan, — annars verð-
ur pípan súr. — Ég játa að
það er lítil ánægja að til-
reykja pípu. Ég reyki ekki
nýja pípu nema einu sinni á
dag, en eftir hálfan mánuð er
hún orðin góð.
Rostoft dugar ekki að hafa
tvær pípur til skiptanna held-
ur hefur hann 4—5. Það er
mjög áríðandi að troða rétt
í pípuna — laust neðst en því
þéttar sem ofar dregur. Ef
troðið er of þétt neðst er
ómögulegt að reykja pípuna í
botn.
— Pípan á alltaf að vera
þurr og það fæst með góðri
hreinsun. Ég legg aldrei frá
mér reykta pípu nema berja
úr henni öskuna og draga
hreinsara gegnum nana. Stund
um fer fram aðalhreinsun, og
þá nota ég koníak eða gin.
Væti hreinsarann í því áður
en ég dreg hann í gegn. Þá
leysist óþverrinn, sem eila
situr fastur. Og svo dreg ég
nýjan og nýjan hreinsara í
gegn, og þegar hann kemur
hvítur út aftur er pípan hrein.
Innan í hausinn myndast allt-
af skán. Það er eins Og það
á að vera, en hún má ekki
verða of þykk, því það er
viðurinn í hausnum sem hefur
áhrif á gæði reyksins. Skánin
verður að vera þunn. Maður
notar helzt pípuskafa, en
verður að gæta þess að ekki
sé skafið út á hlið, svo að
komið sé við „briarinn“.
— Kaupi maður dýra pípu
eru líkurnar fyrir góðum
árangri meiri en með ódýrri.
En það er auðvelt að skemma
dýra pípu með skakkri til-
reykingu, og eins með því að
reykja hana án þess að þrífa
hana til á milli. Þessvegna er
nauðsynlegt að hafa nokkrar
til skiptanna. Og þegar ég hef
notað pípu um hríð hreinsa ég
hana og legg hana til hliðar
2—3 mánuði. Hún hefur gott
af því. Viðurinn þornar og píp
an verður betri en hún var
áður.
— Esská.
Framkvæmd vinstri stefn- f Svo er meira að segja kom-
unnar sýndi, að hún er óhæf ið, að stjórnarandstæðingarn-
til lengdar ,enda gafst vinstri ir telja það helzt vænlegt til
stjórnin upp, en Viðreisnar-1 árangurs að segja, að ViÁ-
stjórnin og stefna hennar hef- | reisnarstjórnin hafi fram-
ir sannað gildi sitt, svo að
ekki verður lengur um deilt.
ástand í efnahagsmálum. —
Þetta sýnir bezt að stjórnar-
andstaðan hefir loks gert sér
grein fyrir því að fólkið vill
viðreisnarstefnuna, en ekki
kvæmt atlt aðra stefnu en hún viost'á etefnuna.
boðaði, þess vegna ríki nú gott