Morgunblaðið - 02.08.1964, Blaðsíða 24

24
MQRGUNBLADIÐ
Sunnu'dagur 2. ágúst 1964
■- *
: ■•■•■-• ■••••••-• ..........•■'■." ■ ’ •n.v-.................. •
ef þú skyldir hafa gleymt, að
þú varst með í þessu — og ég
sé ekki, að þetta hafi skemrnt
myndina neitt, en heldurðu, að
husbændur okkar lítil sömu aug-
um á málið? Nei, þeir vilja sjá
blóð, og það mitt blóð!
— Svo að þú ætlar að koma
að bjarga sjálfum þér? Því gæti
ég varla trúað á þig.
— Það verðurðu nú líklega
samt að gera, Jill. En nú sting
ég upp á, að við látum þetta
vera útrætt mál.
— Það get ég ekki! Jill fann
sjálf, að hún var að sleppa sér.
Hún átti fullt í fangi með að
hafa hemil á tárunum og hún
hafði ákafan hjartslátt af hryggð
og reiðí. — Þú veizt það, Jim,
að mig langar ekki til að koma
þér í bölvun. En viljirðu ekki
tala 'sjálfur, verð ég að gera
það.
Jim leit á hana, eins og hann
tryði ekki sínum eigin eyrum.
Hún hríðskalf. — Ég skyldi setj-
ast niður, væri ég í þínum spor-
um, Jill, sagði hann. — Ég ætti
að verða vondur, en við höfum
unnið svo lengi saman og mér
þykir vænt um þig. Og mér þætti
fyrir því, ef þú færir að gera
þig hlægilega, svo að þú ættir
að setjast niður og hlusta á mig.
•— Hvað áttu við?
— Aðeins þetta. Og mundu, að
það er enginn heyrnarvottur að
þessu samtali okkar. Ef þú ferð
að tala, hver á þá að trúa þér
nema því aðeins ég staðfesti
framburð þinn? Paul Spain er
þegar í skömminni, hvað hans
hlið málsins snertir. Og Yvonne
Holland fer ekki að staðfesta
neina sögu, sem hún hefur ekki
neitt upp úr. Susan er vilhallur
aðili. Og auk þessara vissi eng-
inn um þetta nema Banyon, sem
er dauður. Nei, við skulum lofa
lögreglunni að vinna sjálfri sín
eigin skítverk.
Jill greip höndunum fyrir and-
litið. Það næsta sem hún skynj-
aði, var það, að Jim hafði lagt
arminn um axlir hennar og varir
hans voru rétt við eyrað á henni.
— Ég skil vel, hverngi þér líður,
Jill. Og mér finnst það fallegt
ef þér að koma þér í þessi vand-
ræði fyrir hana Susan. En það er
bara engin þörf á því — það sver
ég þér. Og það sem þú vilt láta
mig gera, mundi gera út af við
mig. Það veiztu eins vel og ég.
En mér datt það í hug, þarna
þegar við vorum saman niðri við
Svikarahliðið — að þú virtist
vera eitthvað fabrýðisöm gagn-
vart Susan . . . . að þér þætti
dálítið vænt um mig. Var það
misskilningur minn?
Ofurlítil þögn. — Nei, hvísl-
aði Jill.
— Jæja, ef svo er, þá . . .
— En það er einmitt þessvegna
14
æpti Jill í örvæntingu sinni. —
Skilurðu það ekki?
Jim gekk skref aftur á bak
og leit á hana. Það var einhver
einkennileg gretta á vörunum á
honum. Nei, sagði hann dræmt.
Nei, Jill það skil ég ekki.
Tilhugsunin um að glíma við
Yvonne Holland sjálfa, fyllti
' Bassett lögregluforingja ugg og
það orkaði illa á hann þegar
hann sá sömu kvenpersónu fyrir
augum sér — með andlitið vand-
lega málað, til þess að varðveita
gimilegan fölva í andstöðu við
skellirauðar varirnar. Og granni
vöxturinn í svörtum náttfötum,
sem opinberuðu meira en þau
huldu og meira en honum fannst
viðeigandi — orkaði enn verr á
hann.
Að hann yrði að heimsækja og
spyrja hana í svefnherberginu
hennar, bætti ekki úr skák, en
hún hafði sagzt vera svo miður
sín út af fráfalli Laurence Bany
on, að hún kæmist ekki á fætur.
Hann komst benit að efninu.
— Það mun gleðja yður, ungfrú
Holland, að ungfrú Barlow er
orðin miklu hressari.
— Auðvitað er ég fegin. Ég hef
vorkennt stúlkugarminum af-
skaplega mikið.
— Hún var nægilega hress í
morgun, hélt Bassett áfram, — til
að gefa ítarlega yfirlýsingu . . .
Hann þagnaði til þess að taka
eftir viðbrögðum hennar —
kvíða, ótta, svipbrigðum. En
Yvonne Holland lokaði bara aug
unum sem snöggvast og mjakaði
sér til á koddanum.
— Þér kunnið að vilja gera ein
hverjar athugasemdir við þessa
skýrslu, hélt Bassett áfram. í
stuttu máli sagt er hún á þessa
leið: Ungfrú Barlow mótmælir
skýrslu yðar um ferðir yðar,
kvöldið sem hr. Banyon dó, að
því leyti, að hún heldur því
fram, að hún hafi farið í fötin
yðar og komið í yðar stáð í þessu
sjonvarpsviðtali í Tower. Og húii
bætir því við, að nærvera hennar
hér í gistihúsinu og það að hún
fann lík hr. Banyons stafi af því,
að hún kom hingað í kvöldverð
arboð til yðar. Hvað segið þér
um það? i
Yvonne Holland hristi höfuð-
ið, og á andlitið kom hryggðar-
og kvalasvipur. Svo sagði hún
þreytulega: — Og þér segið mér,
að veslings stúlkan sé orðin hress
ari, hr. Bassett? Mér finnst þetta
slæmur vitnisburður læknunum
hennar til handa.
— Voruð þér þá raunverulega
fyrir framan sjónvarpsvélina 1
Tower?
— Var ég ekki að segja yður
það?. Og fenguð þér það ekki
staðfest hjá hr. Spain?
— Því miður var ungfrú Bar-
low hörð á þessu, ungfrú Hol-
land.
Yvonne Holland reisti sig
snöggt upp, líkust eiturslöngu,
sem ætlar að fara að bíta. — Þér
gerið svo vel að segja Susan
Barlow að láta mig í friði, hvæsti
hún. — Eg hef farið vel með
hana, ef þess er gætt, að hún er
ekki annað en ómerkileg vara-
skeifa fyrir mig. Og til hvera
BYLTINGIN í RÚSSLANDI 1917
ALAN MOOBEHEAD
sækja til Tsarskoe Selo. Raun-
verulega var þessi kósakkaflokk-
ur ekki nema 700 manns, en það
vissi enginn í Petrograd og ýms-
ar æsifregnir voru í gangi. Þar
sagði, að heill her manna væri
að sækja að borginni, og menn
flýttu sér að grafa skotgrafir og
gera götuvígi á strætum borgar-
innar. Vonir stóðu til, að Ker-
ensky yrði stöðvaður á sléttun-
um fyrir sunnan höfuðborgina
og liðsafli rauðliða og sjóliða var
farinn þangað til að taka móti
honum, á svipaðan hátt og Galli-
eni hershöfðingi hafði bjargað
París frá Þjóðverjum í upphafi
styrjaldarinnar — allir, sem
vildu berjast ,lögðu af stað, vagn
ar og kerrur voru teknar á göt-
unum, sjálfboðaliðar mönnuð
eimreiðarnar í herflutningalest-
unum, og allir voru einbeittir í
örvæntingu sinni. En hvað um
árangurinn? Jafnvel í Smiolny
voru félagamir farnir að spyrja:
Hvað getur múgur gegn æfðum
hermönnum?“
Hinn-11. nóvember gusu anur
voru skammvinnir en frámuna
lega grimmdarlegir — hópur liðs
foringjaefna réðst að símastöð-
inni (en það þýddi aftur, að
SmQlny varð enn einangruð), og
það tók allan daginn fyrir rauð
liðana að reka þá þaðan út aft-
ur. í þetta sinn nam mannfallið
rúmu hundraði. En ástandið var
næstum enn alvarlegra hjá bol-
sjevíkunum í Moskvu; eftir stutt
vopnahlé, höfðu bardagar gosið
upp aftur, og stjórnarliðar höfðu
enn Kreml á sínu valdi.
Og nú tók einnig verkfall rík-
isstarfsmanna að gera vart við
áhrif sín. Símastúlkurnar neit-
uðu að vinna fyrir bolsjevíkana,
pósthúsin neituðu að flytja póst
þeirra og orðsendingar, og bank
arnir neituðu að borga út nokkra
peninga. Það stoðaði ekkert þótt
þeir í Smolny hótuðu að sprengja
upp bankahvelfingarnar með
dýnamiti og senda rauðliða og
sjálfboðaliða til að taka við
störfum — það var ekki hægt að
gera bankamann eða símritara
úr verksmiðjuverkamanni eða
sjóliða í einu snarkasti.
í endurminningum sínum er
Trotsky fullkomlega hreinskil-
inn um hættuna, sem steðjaði að
bolsjevíkunum, þessa þrjá daga,
þegar allt lék á þræði. Með hverj
um deginum, sem leið, virtust æ
fleiri snúast á sveif með velferð
arnefndinni, og hún fékk alla þá
peninga, sem hún þurfti úr bönk
unum. Veðrið kólnaði og það
dimmdi og tók að snjóa, og allan
þennan langa myrkurtíma var
ein hugsun allsráðandi í hugum
allra: Hvenær kemur Kerensky?
Það var ekki fyrr en þriðjudag
inn 13. nóvémber, að þessa
spennu tók ofurlítið að lægja.
Trotsky hafði sjálfur farið til
vígstöðvanna og það var hann,
sem sendi fréttirnar. Hann sím-
aði til Smolny: „Nóttin milli 12.
og 13. nóvember verður sögu-
leg ... Kerensky . . . hefur vex
ið felldur frá völdum fyrir fullt
og allt. Kerensky hörfar. Við
sækjum fram . . . “. Það hafði
verði skammvinn orusta við
Tsarskoe Selo, en kósakkarnir,
eins og aðrir í þessari málæðis-
byitingu, höfðu látið sannfærast
upp bardagar í borginni. Þeir
af ræðum áróðursmanna bolsje
víka; þeir höfðu samþykkt að
semja og það var sama sem sig-
ur. Petrograd var bjargað. Mikil
fagnaðaralda gekk yfir kommiss
araráðið í Smolny. Sigrihrdsandi
tilkynning var send út: „Til hers
ins, allra- herflokka, allra for-
stöðunefnda hersveita, til allra
sovéta verkamanna, hermanna
og bændaefna, til allra, allra:
Við heimtum Kerensky handtek-
inn“.
En Kerensky var þegar horf-
inn. Dulbúinn sem sjóliði hafði
hann læðzt burt frá Gatchina á
næturþeli1) og það kom í hlut
KALLI KÚREKI

Teiknari; J. MORA
— Spilið var yður tapað um leið
og þér rænduð bankann! Enginn er
eins mikill kjáni og sniðugur bófi!
— Ég hef verið settur inn áður.
Og svo mikið er víst — í fangelsið
fer ég ekki aftur.
. — Nú hef ég yður sem gísl! Ef ein-
hverjum tækizt að rekja slóð mína
höfum við kaup kaups — yðar líf-
gjöf gegn minni og góðu forskoti.
— f>að ætti ekki að vefjast fyrir.
Ef Kalli kúreki kemst á slóðina les
hann hana eins og opna bók!
En Kalli á í dálitlum erfiðleikum
með lesturinn...
— ... Jæja, svo hér lagði hann út
í ána, — en fór hann upp eða niður?
Ef ágizkun mín er röng, fer mikill
tími til ónýtis.
1) Með hjálp brezka njósnar
ans Bruce Lockhart, slapp
hann að lokum út úr Rúss-
landi.
Komilovs hershöfðingja og ann-
arra, sem höfðu sloppið úr varð
haldi í öllum hamaganginum, að
halda baráttunni áfram. En í bili
voru bolsjevíkarnir í Petrograd
öruggir, að minnsta kosti nógu
öruggir til að standa gegn ásókn
inni um að mynda samsteypu
stjórn með hinum sósíalistaflokk
unum. Með falli Kerenskys var
endi bundinn á allar samninga
viðræður í þá átt. Hinn 15. nóv-
ember gáfust stjórnarliðamir 1
Kreml upp; bolsjevíkarnir vörp
uðu að þeim sprengjum í síðasta
athvarfi þeirra, vopnabúrinu, og
þar með var allri alvarlegri and
stöðu í Moskvu lokið.
Nú var allmjög tekið að snjóa
og loftið varð bjart og glitrandi.
Fyrir hinum skáldlegar sinnuðu
bolsjevíkum var þetta tákn um
innri gleði þeirra. Þeim hafði
gengið ótrúlega vel. Ekki var
nema vika liðin síðan Lenin
læddist inn í Smolny, með bindi
um höfuðið, til þess að hvetja
þá til dáða, og nú höfðu þeir
lagt undir sig heilt heimsveldi.