Morgunblaðið - 21.01.1965, Qupperneq 23

Fimmtudagur 21. jan. 1965
MORCU NBLAÐIÐ
23
Frá vinstri: Gunnar Guðmundsson, framkvæmdastjóri Sinfóníuhljómsveitarinnar, Bernard
Walton, karínettleikari, og Igor Buketoff, hljómsveitarstjóri. (Ljósm. Mbl. Sv. Þ.)
Bernard Walffon leikur með
Sinfóníuhliómsveitinni
— Lady Bird
Framhald af bls. 1
hafði skipað fulltrúa sirm til
að halda á biblíunni meðati
forsetinn ynni eiðinn, en þessu
var breytt á síðustu stundu,
er Johnson rétti konu sinni,
Lady Bird Johnson, biblíuna
og héit hún á henni meðan
hann sór eiðinn. Er þetta í
fyrsta skipti, sem forsetafrú
Bandaríkjanna tekur þátt í em
bættistöku manns síns á þenn
an hátt. Biblían, sem Lady
Bird hél á er sú sama og
Johnson notaði, er hann tók
við embætti varaforseta
Bandaríkjanna fyrir fjórum
árum. En móðir hans, Rebekah
Baines Johnson, gaf honum
hana í jólagjöf 1952.
Gífurlegur mannfjöldi var
saman kominn á flötinni við
þinghúsið meðan embættis-
takan fór fram og á leiðinni,
sem forsetinn, ‘varaforsetinn,
og fylgdarlið þeirra ók frá
Hvíta húsinu til þinghússins,
tók fólk að safnast saman
snemma í morgun. Kalt var í
veðri í Washington í dag og
sveipaði fólkið um sig teppum
meðán það beið komu forset-
ans og varaforsetans. En þrátt
fyrir kuldann var Johnson
frakkalaus á leiðinni til þing-
hússins, klæddur einföldum
dökktgráum jakkafötum.
• ALDREI MEIRI VARÚÐ-
ARRÁÐSTAFANIR
Forsetinn ók í bifreið með
skotheldu, en gagnsæju þaki.
Og aldrei hafa verið gerðar
meiri ráðstafanir til verndaj
lífi forseta Bandaríkjanna, en
við embættistökuna í dag.
Þegar athöfninni við þing-
húsið var lokið, snæddu for-
setahjónin, varaforsetahjónin
og börn þeirra hádegisverð í
þinghúsinu, en um kl. 1.30
e.h. (staðartími) hófst mikil
skrúðganga. Fyrir henni fór
herhljómsveit, en þar næst
óiku forsetinn, varaforsetinn
og fjöiskyldur þeirra. Síðan
komcu ríkisstjórar allra rikja
Bandaríkjanna og hvert rí’ki
sendi hljómsveit og skraut-
tfleka til þátttöku í skrúð-
(göngunni;
Þegar skrúðgangan var kom
in nokkuð áleiðis eftir Pennsyl
vania Avenue, skipaði John-
son svo fyrir að bifreið hans
yrði stöðvuð og hrollur fór um
lífverði hans, er hann steig út
og heilsaði með handabandi
mofckrum þeirra, sem safnazt
höfðu saman á gangstéttinnL
En ótti lífvarðanna var ástæðu
laus, því að forsetinn komst
heilu og höldnu inn í bifreið-
ina aftur og skrúðgangan hélt
áfram.
í kvöld var haldinn mfkill
dansleikur til heiðurs John-
son og Humphrey,
• ÚR RÆBU JOHNSONS
Lyndon B. Johnson hóf
ræðu sína á þessa leið:
„í þetta sinn er sá eiður,
sem ég hef unnið frammi fyrir
yður — og fyrir Guði — eikki
aðeins mimn, heldur okkar
allra í sameininigu. Við erum
eitt ríki og ein þjóð. Forlög
okkar og framtíð byggjast
ekki á einum þegni hennar
heldur öllum.
í því fetst hátíðleiki og mik-
ilvægi þessarar stundar.
Sérhver kynslóð á sér ðrlög
— Sagan ákveður örlög sumra,
en örlögum núlifandi kynslóð
ar verðum við sjálf að ráða.
Nú, á þessari stundu er eld-
flaug á leið til Mars. Það
minnir okkur á, að í augum
barna okkar verður heimurinn
ekki liinn sami oig hann nú er
— og heldur ekki í augum
okkar sjálfra eftir nokkur ár.
Útsýn þess manns, er næstur
miun standa hér, verður frá-
brugðinn ofckar.
Við lifum á tímum breyt-
inga — hraðra og fjarstæðu-
kenndra breytinga. Hemill er
hafður á leyndardómum nátt-
úrunnar, — þjóðirnar marg-
faldast, — vopn, sem leitt geta
til yfirráða og eyðiieggingar
komast í óáreiðanlegar hend-
ur, — það hriktir í stoðum
fornra verðmæta og fornar
venjur eru rifnar upp með
rótum.“
Hann minntist m.a. banda-
rísku landnemanna:
„Þeir komu himgað, útlaginn
og hinn ókunni, hugrakkir og
óttaslegnir, í leit að stað, þar
sem maðurinn gæti verið
hann sjálfur." Og hann drap
á stjórnarskrá þeirra, er eitt
sinn hefði verið ætlað að
vekja vonir alls mannkyns,
„hún var samin í réttlæti, rit-
uð í frelsi, ákvörðuð í ein-
ingu...... hún tengir okkur
enn saman og ef við höldum
þá skilmála mun okkur vel-
farnast.“
Síðan sagði forsetinn:
„Hinn fyrsti var réttlæti,
sem fól í sér loforð til allra
þeirra, er tókust á hendur
hina löngu ferð — um að þeir
myndu skipta með sér gæðum
landsins.
í landi auðæfa mega fjöl-
skyldur efcki búa við vonlausa
fátækt.
í landi góðrar uppskeru
inega börn ekki vera svöng.
í landi furðuverka á sviði
heilbrigðismála mega ná-
grannar okkar ekki þjást og
deyja umhirðuiaust.
í landi kunnáttunnar verð-
ur að kenna ungu fólki að
lesa og skrifa.
f þrjátíu ár hef ég verið
þeirrar trúar, að þetta órétt-
læti, sem sumir þegnar okkar
eru beittir, þessi vannýtimg
hjálpráða okkar, hafi verið
okkar erkifjandi. í þrjátíu ár
'hef ég barizt gegn honum
— hann mun efcki auðveldlega
koma mér á kné.
En breytingarnar 'hafa fært
okfcur ný vopn. Áður en nú-
lifandi kyoslóð Bandaríkja-
manna er liðin undir lok, mun
þessi óvinur ekki aðeins verða
að láta undan síga — hann
verður yfirbugaður.
Réttlætið krefst þess, að við
höfum hugfast, að þegar
Bandarí'kjamaður afneitar
meðbróður sínum með um-
mælunum: „hann ber ekki
sama litarhátt og ég“ eða
„trúarbrögð hans eru frá-
brugðin mínum“ — þá svíkur
hann þjóð sína, enda þótt for-
feður hans hafi átt þátt í sköp
un hennar.
Frelsi var önnur grein
stjórnarskrár okkar. í því fólst
sjálfsstjórn og mannréttindi.
En einnig annað og meira.
Ameríka skyldi verða sá stað-
ur, þar sem hver maður gæti
verið stoltur af sjálfum sér,
gæti notið hæfileika sinna ”til
fulls og glaðst yfir starfi sínu,
er væri mikilvægt fyrir líf
nágranna hans og þjóðar.“
Forsetinn ræddi hinar
mi'klu breytingar, >em orðið
hefðu — og bæru jafnvel
mannlegt vald ofuriiði — og
saigði, að efla þyrfti möguieika
hvers einstaklings til að lifa
við slík skilyrði. „Bandaríska
stjórnarskráin fól oktour að
ryðja frelsi mannsins braut.
Það er enn takmark ofckar“,
sagði Johnson.
Hann sagði þriðju grein
stjórnarskrárinnar hafa verið
einingu — þeir sem btefðu
verið smáir og fáir, hefðu
ekki getað orðið frjálsir nema
með styrkleik einingar, — og
svo væri enn. Atvinnurekandi
og verkamaður, bóndi og skrif
stofumaður, borgir og sveitir
þyrftu efcki að sundrast til
þess að geta borið sinn skerf
úr býtum. „Sameinaðir getum
við aukið hlut hvers oig eins“.
Og Johnson hélt áfram: „Við
höfnum hverjum þeim, sem
reynir að ýfa gömul sár,
'kveikja nýja hatursloga. Þeir
eru leitandi þjóð þrándur í
götu. Við skulum sameina
skynsemi og trú, athöfn og
reynslu, til þess að breyta
einingunni um hagsmuni í ein
ingu um markmið." Hann
sagði tíma til kominn, að fram
f ÐAG heldur Sinfóníuhljóm-
sveit fslands síðustu tónleika
sína á þessu misseri. Á efnisskrá
er symfónía nr. 83 eftir Haydn,
þrjár tónsmíðar fyrir strengi og
„prepared piano“ eftir japanska
tónskáldið Mayuzumi, klarnett-
- /Jbróttir
Framhald af bls. 22
norrænu væri meiri eða eins góð
og Skotanna sjáltfra.“ Ef skozka
'knattspymusambandið setti ein-
hverjar hörmlur á innflutning
norrænna leikmanna myndi það
hafa í för með sér áð sett yrðu
samsvarandi reglur um flutning
skozkra leikmanna til Englands.
Það eru góð viðskipti sem
skozk félög gera. Þau selja úr-
valsmenn fyrir ofifjár til enskra
liða en kaupa í staðinn jafngóð-
an knattspyrnumann fyrir 5—6
fallt lægra verð.
farir gætu orðið án innbyrðis
deiina, breytingar án haturs.
Ekki svo að skilja, að skoð-
anir manna gæbu ekki verið
mismunandi, heldur að forð-
ast yrði varanlegan ágreinimg,
er setti mörk sín á þjóðina i
margar kynslóðir fram.
Johnson sagði að Banda-
ríkjamenn hefðu orðið þjóð
undir merki réttlætis, frelsins
og einingar — mikiL, máttug
og velmegandi þjóð, er befði
varðveitt frelsí sitt. En hún
hefði ékki fengið loforð Guðs
um, að svo yrði um aila fram-
tíð.
„Hann hefur Ieyft ofcfcur að
sækja fram með striti handa
okkar og styrk andans. Ég
trúi því ekki, að hið mikla
þjóðfélag (Great Society) sé
eins og hið skipulega, skorð-
aða óbreytaniaga og ófrjóa
samfétag mauranna. Það fel-
ur þvert á móti í sér eftirvænt
inguna að verða....... alltaf
að verða, að reyna, að kanna,
að falla, að hvílast og reyna
á »ý .....og alltaf að miða
áfram. Sérhver kynslóð verð-
ur að vinna arfleifð sína á
ný — með striti og tárum. Ef
við bregðumst nú, munum
við í alsnægtunum gleyma því,
sem við lærðum af erfiðinu
— því, að lýðræði byggist á
trú, að frelsið krefst meira en
það gefur og dómur Guðs
verður harðastur yfir þeim,
sem þjuggu við beztan hag.
Náum við áramgri, verðiur það
ekki sökum þess, sem við höf-
um heidur þess, sem við erum
— ekki vegna þess, sem við
eigum, heldur þess, sem við
trúum. Því að við erum trú-
uð þjóð. Að baki háreistinnar
af uppbyggingarstarfnu og
þeim ys og þys, er fylgir dag-
legum störfum, býr trú okkar
á frelsi og réttiæti og á ein-
ingu ofckar. Við trúium því að
einhverntíma hljóti sérhver
maður að verða frjáls. Og við
trúum á sjálfa okkur.“
konzert í A-dúr eftir Mozart og
perlúdía og fúga eftir Hovhaness.
Að þessu snni er það klarinett-
leikarinn Bernard Walton, sem
leikur einleik í Mozart-konsert-
inum. Hann er kominn af þekktri
tónlistarætt í Englandi. Walton
hefur síðan árið 1948 verið 1.
klarinettleikari við Fílharmóníu-
hijómsveitina í Lundúnum og er
— Manong
Framhald af bls. 24
— Ég veit ekki í smáatrið-
um, hvað hefur gerzt þar, on
hann hefur þó greinilega orð-
ið fyrir mótmæla-aðgerðuim
af hálfu hóps nazista í Reykja
vík, segir Hans Haste, for-
stjóri, sem verið hefur milH-
göngumaöur fyrir Manong í
Svíþjóð.
M.a. á Manong að hafa orð-
ið fyrir „símaterror“ og feng-
ið nafnla'Us hótunarbréf, og í
eitt skipti var Ku-Klux-Klan
kross brenndur fyrir utan bú
stað hans í Reyikjavík.
Manong Ieitaði þá til
sænska sendiráðsins í Reykja-
vík tii að sækja um ferðaleyfi
til Svíþjóðar, en þar mun hon
um aðeins hafa verið sagt að
ekki væri hægt að veita hon-
um það. Með milligöngu og
aðstoð afrísks vinar hans bú-
setts í Stokkhólnú, Zedekia
Ngavinue, kornst hann í sam-
band við Haste forstjóra, sem
þegar í stað tók málið upp
við stjórnarvöldin, og samdi
svo um við Stig Heimers rekt
or Skinnskattebergsskóla að
Manong fengi að komast þar
að sem nemandL
Á föstudagskvöld hrmgdi
Manong til Haste forstjóra, og
sagði honum að hann hefði
þegar keypt flugfarseðil til
Svíþjóðar. Á [augardag lenti
hann í Glasgow og þar beið
hann vitneskju um hvort hann
fengi vegabréfsáritun eða
ekki. Seinnipart sama dags lá
ákvörðun útlendingaeftiriiits-
ins fyrir: Manong fær að
koma.“ — Þannig hljóðar frétt
in í Stoekholmstidnitigen.
Vegna fregnar þessarair
sneri Mbl. sér í gær til Áuð-
ólfis Gunnarsisonar, formanns
Stúdentaráðs Háskóla íslands.
Hann sagði:
„Ég veit ekki hvað Mainong
kann að segja í Svíþjóð, en
Stúdentaráð reyndi að greiða
götu hans hér heima eins og
við sáum okkur framast
kleift. Við greiddum fæði
hans yfir hátíðairmar, en hann
kom hér skömmu fyrir jól,
þá nánast félaus að því er
hann tjáði mér. Við höfðum
og, í samvinnu við enska sendi
kennarann við Háskólann,
milligöngu um að hann fengi
að búa frítt á Nýja Garði yfir
hátíðamar, eða fram í janúar
byrjun. Við reyndum og að
útvega honum vinnu, en það
tókst ekki.
Ég veit ekki hvers vegna
það ennþá, eftir að hin nýja
hljómsveit með sama nafni og
næstum öllu sömu hljóðfæraleik
urum var stofnuð á sl. ári.
Mozart-konsertinn í A-dúr lék
Walton inn á plötu með Fílhar-
móníuhljómsveitinni undir stjórn
Herberts von Karajans árið 1956.
Hljómleikarnir em haldnir
í Háskólabíói og hefjast kl. 21.
hann fór héðan, en við bund-
um styrk okkar við jatniac-
byrjuji, einkum vegoa þess
að þá töldum við að ha*Mi
mundi hafa önnur ráð. Hann
hafði sjálfur sagt mér, áð
hann muodi haifa ömnur ráð
með að bjarga sér þar tii liaon
færi til Svíþjóðar. Um áramót
iin tilkynnti Manong mér að
sér byðist styrkur í Svfiþjóð
og hefði hann feogið bréf þair
að lútandi fyrir jólin.
Um komu mannsins hingað
er það að segja, áð haon mun
hafa sent hingáð símskeyti
frá Bnglandi nokkrum dögum
áður, en þáð misfórst, og fékk
Stúdentanáð það ekki í hend
ur fyrr en sama dag og hann
kom. í skeytinu stóð að Jo-
hannes Manong væri að koma,
og annað ekki. Engin.n hér
kannaðist við manmimn né mál
ið yfirleitt, en þegar hann
kom, reyndi Stúdentaráð af
fremsta megni að greiða götu
hans, en við teijum okkur
hinsvegar efckí hafa fjárbags-
legt bolmagn til að kosta uppi
hald tnanna, sem hingað koo*a
fyrirvamlaust og félitlir, jafn
vel þó við værum aliir af vilja
gerðir. Enda fór M'anowg ekici
fram á frekari styrk frá oklcur.
Um hótunarhréfin, se*n
minnst er á í sænsku fréttinnL
veit ég ekkert a-nnað en að
hann tjáði mér einhverju
sinni áð ha.nn hefði fengið eitt
bréf, sem hann taldi vera frá
nazistum. Bréfið sá ég hins
vegar aldrei. Þá sagði hann
mér frá því, að hringt hafi
verið til sín einu sitmi éða
tvisvar, en ég sagði homuun að
taka slíkt ékki hátíðlega, en
bað hann hinsvegar að hafa
þegar samband við okkur ef
hann yrði fyrir frekari á-
reibni. En til þess kom aldreL
því ég hefí ekki heyrt frá hon
um síðan.“
— De Gaulle
Framhald af bls. 1»
De Gaulle og Efhard segja í yf-
irlýsingu sinni að viðræðumar
hafi verið mjög ánægjulegar, og
að enginn ágreiningur hafi risið
varðandi varnarmálin, sem rædd
voru ítarlega. Vitað er þó að ekki
eru þeir á einu máli um ágæti
sameiginlegs kjarnorkuflota At-
Iantshafsbandalagsins. Það er
mál, sem Þjóðverjar styðja ein-
dregið, en de Gaulle hefur yerið
ákveðinn baráttumaður gegn
framgangi þess.