Morgunblaðið - 11.03.1965, Page 10

10
MORGU N BLAÐIÐ
Fimmtudagur 11. marz 1965
— MÁ ég kynna ykkur.
Þetta er blaðamaður frá
Morgunblaðinu í Reykja-
vík og hér er William Mac
Arthur, umboðsmaður Eim
skipafélagsins í Leith. —
Hann ætlar að skreppa
með okkur heim til íslands
ásamt konu sinni, svo að
við fáum hann sem ferða-
félaga héðan og heim.
Það er Kristján Aðalsteins-
son, skipstjóri á Gullfossi,
sem kynnir mig fyrir elzta
starfsmanni Eimskipafélags fs
lands, að starfsaldri til, og
sennilega eru ekki margir sjö-
tugir, sem vinna fyrir félag-
ið, aðrir en hann. Við erum
rétt nýkomnir inn í höfnina
í Leith og að sjálfsögðu er
Mac fyrstur manna um borð.
Hann er raunar aldrei kallað-
ur annað en Mac, og hvar sem
McArthurshjónin í hófi vina á Hótel Borg: Frá v. Þorkell Ingvarsson, Hjördís Einarsdótt-
ir, William McArthur og frú hans og loks Sigurður Jóhannsson.
(Ljósm. Ól. K. M.)
Glefsur úr Gullfossferð:
Við alþjdðlegt miðdagsborð hjá
Thor Jensen var töluð enska
þú gengur með honum hér
um Reykjavíkurborg heyrirðu
kallað: Halló Mac!, því hér
þekkir hann mikill fjöldi
fólks.
Þegar hin formlega kynning
skipstjórans hafði farið fram
í forsal reyksalsins á Gull-
fossi, virti ég fyrir mér þenn-
an lágvaxna fulltrúa Eim-
skips í Skotlandi. Ég sá strax
glettnina í fjörlegum aúgun-
um og bros lék um fíngert
andlit hans. Ég hætti því á
að segja við skipstjórann:
— Það er ánægjulegt að fá
hann með á heimssiglingunni.
Við fáum þá nýjan mann í feg
urðarsamkeppni ef við höld-
um hana aftur um borð í þess-
ari ferð. Skipstjóri hló við og
ætlaði að fara að svara, en
Mac tók af honum orðið og
svaraði mér þegar í stað.
— Auðvitað verð ég fyrsti
maður til þess að taka þátt í
fegurðarsamkeppni, certainly
I will.
Að þessu var hlegið ofur-
litla stund og við sögðum Mac
lítillega frá fegurðarsam-
samkeppninni um borð. Síðan
var rabbað um hve veðrið
var fallegt í Leith og Edin-
borg, en lengri urðu kynni
okkar ekki að þessu sinni.
Á siglingunni heim frá
Leith gafst mér oft tækifæri
til að rabba við Mae. Hann
var þessi prúði og síkáti mað-
ur, sem alltaf átti eitthvað
skemmtilegt á takteinum.
Hann sendi okkur miða við
matborðið, skipstjóranum
sendi hann atómkvæði á
ensku, mér sendi hann teikn-
ingu af bjarndýri, sem var
að klifra upp tré. f rauninni
sést ekkert nema tréð og fjór-
ar skellur, tvær sitt hvorum
megin á trénu og ég endur-
sendi teikninguna með spurn-
ingunni: Hvar er björninn?
Og svarið kom að vörmu
spori: Björninn er hinum meg
in við tréð.
Ég man ekki hvort það var
I sama skiptið, sem þeir
ræddu mjög ákaft um klukk-
una, skipstjórinn og Pétur
Eggerz Stefánsson, en það
var í það minnsta yfir mat-
borðinu eitt sinn. Eins og
mönnum er kunnugt er stöð-
ugt verið að breyta klukk-
unni frá degi til dags, bæði á
siglingu út og siglingu heim.
Nú bar þeim eitthvað ekki
saman skipstjóranum og
Pétri og ræddu þeir þetta
aftur og fram. Ég skaut þá
frarti þeirri spurningu, hvort
þeir væru að karpa um jafn
raunhæfan hlut og klukkuna.
Arent Claessen, sem einnig
sat við borðið var þá fljótur
að grípa fram í og sagði: —
Nei, nei, nei, þeir voru að
tala um prjónaklukku.
Þannig höfðum við brand-
arasmiði á báðar hendur.
Síðasta kvöldið um borð í
Gullfossi var nokkur gleð-
skapur og rétt í þann mund
er honum lauk, sigldum við
framhjá Surtsey. Surtsey var
þannig eins og flugeldasýning
á gamlárskvöld eða þrett-
ánda-brenna að lokinni jóla-
hátíð. Skipsmenn á Gullfossi
sögðu, að aldrei hefði Surts-
ey verið jafn tignarleg og
stórfengleg á næturþeli eins
og þessa nótt.
Þetta kvöld sat Mac hjá
okkur hjónum niðri í her-
bérgi. Margt bar þar skemmti
legt á góma, en minnistæðust
er mér gamansaga Macs, sem
hann teiknaði fyrir mig á
blað. Ég læt þessa teiknigam-
ansögu fljóta með þessari
grein og reyni að skýra hana
stig af stigi með teikningun-
um, en lokateikningin er eftir
Mac sjálfan, og vona ég að
einhver geti hlegið að henni
með okkur.
Þótt raunar hefðum við Mac
átt að hafa nógan tíma til
þess um borð í Gullfossi, að
rabba saman og ég að spyrja
hann um fortíð hans og
reynslu í samskiptum hans
við Eimskipafélag íslands og
íslendinga, þá fór nú svo, að
botninn í þetta samtal var
sleginn á Hótel Borg, þar sem
Mac og frú hans sátu í boði
íslenzkra vina.
— Ég byrjaði hjá M. Ell-
ingsen & Cö. í Leith þegar
ég var strákur, eða árið 1910.
Þetta var norskt fyíirtæki,
sem stundaði aðallega timb-
urverzlun, skipamiðlun og
siglingar. Þegar svo Eimskipa
félagið var stofnað tók Ell-
ingsen við afgreiðslu þess. Og_
það varð strax hlutverk mitt
að hugsa um skip Eimskips.
Þessu hélt svo áfram þar til
1933 að fyrirtækið Ellingsen
varð að taka saman föggur
sínar og hætti starfseminni í
Leith. Fyrirtækið hafði feng-
ið sitt stærsta áfall með rúss-
nesku stjórnarbyltingunni, en
timbursala fyrirtækisins var
að miklu leyti bundin við við-
skipti við Rússland. Þá gerð-
ist ég starfsmaður R. Cairns
& Co. og hjá því fyrirtæki
Og hér kemur svo mýnda-
gamansagan hans Macs. Eins
og sjá má er myndin teiknuð
stig af stigi og lengst til hægri
er hún fullgerð. Sagan, sem
fylgir myndinni, er á þessa
leið: Kennari teiknar stafinn
T upp á töflu fyrir nemendur
í bekk sínum og spyr þá síð-
u
an hvort einhver geti bætt við
myndina svo hún sýni eitt-
hvað myndrænt. Strákhnokki
kemur upp að töflunni og seg
ist geta gert það. Fyrst teikn-
ar hann mynd tvö frá v. og
segir að þetta sé hjálmur úr
síðasta stríði, síðan mynd þrjú
og segir að þetta sé skátastaf-
hef ég unnið síðan. Ég flutti
skjöl mín og bókhald vegna
Eimskipafélagsins yfir til hins
nýja fyrirtækis og starf mitt
var þar nákvæmlega það
sama og verið hafði hjá Ell-
ingsen, að annast íslenzku
skipin.
En hvað kemur til þess„
Mac, að þú kernur éinmitt til
íslands nú, og það um hávet-
ur? Hefði ekki verið ánægju-
legra fyrir þig að koma hing-
að að sumri til?
— Ég kom hingað fyrst
1926. Næst kom ég 1928, þá
1931, 1938 og næst þar á eft-
ir 1957. Síðan hef ég ekki
komið hingað til íslands fyrr
en nú. Þessi ferð e_r alveg
af sérstöku tilefni. Ég varð
sjötugur hinn 16. febrúar sl.
og þess vegna bauð Óttarr
Möller, forstjóri Eimskips,
mér að skreppa hingað heim.
Konan mín hafði meiðzt á
fæti og vissi ég ekki hverju
ég átti að svara. En hún lét
það ekki á sig fá og sagði:
Við skulum fara til íslands
síðustu ferðina í febrúar. Þar
með var það klappað og klárt
og ég sé sannarlega ekki eftir
því að hafa farið þessa ferð,
og hvorugt okkar hjóna. Við
eigum hér marga góða vini,
sem hafa borið okkur á hönd-
um sér þessa daga, sem við
höfum dvalið hér í Reykja-
vík.
— Auðivtað er það erfið
spurning, sem ég ætla nú að
leggja fyrir þig, Mac. Það
hljóta að vera þúsundir at-
vika, sem þú gætir rifjað upp
í sambandi við skipti þín við
Eimskip og íslendinga. Nú
langar mig til þess að biðja
þig að grípa svo sem eitt upp
úr sjóði minninganna.
— Já, þetta er sannarlega
erfið spurning, segir Mac.
Hann hugsar sig um, lítur síð-
an út um suðurgluggann á
turnherberginu á Hótel Borg,
og segir þá allt í einu:
— Ég má segja, að það hafi
verið 1928, þegar ég var í
heimsókn hér í Reykjavík. Ég
átti því láni að fagna að vera
boðinn til miðdegisverðar hjá
Thor Jensen. Þetta var herra-
miðdagur og einasta konan,
sem við borðið sat, var frú
Jensen, og sat við annan
borðsendann, virðuleg og
elskuleg. Við borðið sátu svo
einn Norðmaður, einn Dani,
tveir Spánverjar, einn ftali og
þrír synir þeirra Jensens-
hjóna, mig minnir að það
væru Ríkharð, Ólafur og
Kjartan, og svo ég sjálfur.
Þetta mátti því telja alþjóð-
legan miðdegisverð. Þar kom,
að borðhaldinu lauk, og við
settumst inn í aðra stofu til
þess að fá okkur hressingu.
Frú Jensen yfirgaf okkur og
Framlhald á bls. 17
ur til að halda hjálminum
uppi. Síðan heldur hann á-
fram og teiknar mynd fjög-
ur og þá er komin ljósapera
í lampastæði. Á síðustu mynd
inni bætir hann enn ofurlitlu
við og segir að þar sé komin
vatnskanna með vaskafati, en
segir um Ieið við kennarann:
— En ef þér snúið myndinni
við þá er þetta hún frænka
yðar í fótabaði.
Nú viljum við benda les-
endum á að snúa blaðinu við
og vita hvort þeir sjá ekki
frænkuna vera önnum kafna
við að þvo sér um fæturaa.