Morgunblaðið - 11.03.1965, Side 16

16
UORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 11. marz 1965
Magnús Sveinsson
frá Kirkfuboli í Staðardal
í»AÐ hefur dregizt lengur hjá
mér, heidur en ég ætlaði, að
liveðja góðan vin minn og ná-
•granna. Ekki mun hann þó
reikna mér það til ávirðingar,
enda ætlaði ég mér af vissri
ástæðu nokkurn frest um þetta.
Það fækkar nú óðum þeim
mönnum og konum, sem komin
voru á fullorðins ár og bjuggu í
nágrenni við mig, þegar ég var
að alast upp upp, sem barn og
ungiingur. Ég get nú víst farið
að telja á fingrum mér þá sem
eftir lifa. Einn af þessum mönn-
um sem ég man frá barnsaldri,
var Magnús Sveinsson á Kirkju-
bóii. Magnús var fæddur á
Kirkjubóli 23. sept. 1890. Hann
var sonur þeirra hjóna, Guðlaug-
ar Magnúsdóttur, Magnússonar
írá Reykjarfirði í Árneshrepp og
Sveins Sveinssonar, Kristjánsson-
ar frá Sunndal í Kaldrananes-
hrepp. Þau hjón voru þá búend-
ur á Kirkjubóli og var Magnús
fjórða barn þeirra af níu börn-
um sem þau eignuðust.
Þau hjón, Guðlaug og Sveinn
voru harðdugleg og áhugasöm
um lífsafkomu sína og fjölskyldu
sinnar. Mát’ti því segja að þeim
farnaðist vel í búskap sínum
eftir því sem þá gerðist. Annars
voru árin fyrir og eftir síðustu
aidamót mikil harðinda ár. Veður
íar var hart, með miklu fann-
fergi, hafís og grasbrest. Þetta
bugaði margan mann og konu,
bæði andlega og líkamlega. Víða
í sveitum landsins var of þröngt
um fólkið við þau búskaparskil-
yrði er þá voru. Tví- og þríbýli
var á mörgum jörðum, jörðum
sem við nú köllum kot, og það
eru þær í raun og veru án stórra
aðgerða og umbóta.
Veifirtgasfofa
Sveins
og Jóhanns
Háaleitisveg 108 A
tilkynnir:
Seljum út smurt brauð; —
Bacon og egg; skeinku og egg,
alian daginn. — Kaffið hjá
okkur er viðurkennt um alla
borgina.
Sími 36640.
En Sveinn lézt snögglega árið
1904, aðeins 54 ára gamall. Ég
kynntist því Sveini heitnum ekk
ert og ég man hann ekki. Guð-
laugu heitinni kynntist ég aftur
á móti nokkuð og man hana frá
uppvaxtarárum mínum. Hún dó
árið 1921 hjá Magnúsi syni sín-
um en hann var þá farinn að búa
! á Kirkjubóli. Guðlaug heitin var
ein af þessum hljóðlátu og hjarta
| hlýju konum, sem allt vildi bæta
og öllu hjálpa til lífs og þroska.
Hún var kjark og þrek kona, og
hún sýndi mikinn dugnað, því
hún kom öllum sínum börnum
til fulls þroska og tók auk þess
tvö börn til uppeldis. Allt var
þetta án styrkja og aðstoðar, sem
nú er svo mikið um. Slíkt var þá
óþekkt fyrirbæri og átti þá raun
ar langt í land.
Eins og fyrr segir, þá lézt
Sveinn faðir Magnúsar árið 1904,
en þá var Magnús að.eins 14 ára
gamail. Tveir eldri bræður hans
voru þá a?. n.estu farnir að heim
an og annar þeirra, Lýður,
drukknaði þremur árum síðar.
Anna systir Magnúsar, sem var
eldri, var alltaf heima. Kom það
því að mestu í hlut þeirra syst
kina Magnúsar og önnu að ann-
ast búskapinn með móður sinni.
Vel mun hafa fallið á með þeim
systkinum Magnúsi og önnu. Um
hana talaði Magnús alltaf með
sérstakri hlýju og virðingu. Var
auðfundið að hann hafði sem
unglingur litið upp til hennar, og
hún verið honum hollráð í bús-
áhyggjum unglingsáranna.
Það var gæfa Guðlaugar hvað
þau systkini voru samhent og
einhuga um það að halda heim-
ilinu saman og vinna allt sem
þau máttu. En nú dró á ný ský
fyrir sólu, í lífi fjölskyldunnar á
Kirkjubóli. Anna lézt árið 1915
þá á bezta aldri, tæpiega þrítug,
eftir nokkra vanheilsu. Hún var
myndarleg og vel gefin stúlka.
Þá lézt og um svipað leyti önnur
dóttir Guðlaugar Svanborg að
nafni, aðeins 13 ára gömul. —
Nokkrum árum seinna lézt svo
annar fóstursonur hennar, er þá
var enn á barnsaldri. Á þessum
árum var barna og ungmenna-
dauði oft mikill. Berklaveikin
var þá að verða all útbreidd og
ennfremur var barnaveiki og
lungnabólga oft miklir skaðvald-
ar í hópi barna og ungraenna.
Öllum þessum áföllum tók Guð-
laug heitin með æðruleysi og
stillingu. Hún sýndi þá sem fyrr
hógværð og hetjulund. Hún bogn
Húsgagnasmiður
eða maður vanur innréttin^um óskast
strax. Tilboð merkt: „Góð vinna — 7195“
sendist Mbi.
Höfum verið beðnir að útvega
Kðnaða: húsnæði
til kaups eða leigu, 250—500 fermetra á jarðhæð,
helzt í Múlahverfi. Vinsamlegast hafið samband við
okkur varðandi frekari upplýsingar.
FASTEIGNA- 0G
LÖGFRÆÐISTOFAN
LAU.GAVEGI 28tev^ími 19455
Gísli Theódórsson
Fasteignaviðskiptj
Heimasími 18832.
TRELLEBORG
Verð
aði ekki en brotnaði seinna í
bylnum stóra.
Ég hefi hér að framan dvalið
nokkuð við æskuheimili Magnús-
ar, bernsku hans og uppeldi.
Bernska og æska, heimili og um
Overfi mótar manninn verulega,
og mér finnst þessi æfihluti
Magnúsar fegursti hlutinn í lífs-
sögu hans. Menntun Magnúsar
var venjuleg barnafræðsla eins
og hún gerðist á þeim árum. Hún
var þá ekki fjölbreytt og oft að
mestu eða öllu heimafengin.
Hann var svo auk þess á unglings
árum nokkra mánuði á unglinga
skóla, er þá var nýstofnaður á
Heydalsá í Strandasýslu. Var
hann einn af fyrstu unglingaskól
úm sem stofnaðir voru í sveitum
landsins. Styttri varð þó þessi
skólavera hans heldur en hann
hefði kosið, því bústörfin hjá
móður hans kölluðu ástarfskrafta
hans. Alltaf var hann þó þakk-
látur fyrir þessa skólaveru og
taldi sig hafa lært mikið af henni
sem síöar hefði komið sér vel.
Mest þakkaði hann Önnu heit-
inni systur sinni tillitssemi um
þetta, því hún hefði að nokrku
lagt á sig sín störf svo að hann
gæti farið þetta. Magnús va'r að
upplagi vel gefinn, athugull og
fróðleiksfús. Hann las alltaf
mikið og fylgdist vel með. Hann
var því mikið sjálfmenntaður og
var einn af þeim sem lærði á
meðan hann lifði.
Magnús hóf búskap á Kirkju-
bóli árið 1916. Hann bjó fyrstu
árin með móður sína fyrir ráðs-
konu, en gekk þó fljótlega að
eiga Þorbjörgu Árnadóttir, Jóns
sonar frá Fitjum í Hrófbergs-
hrepp. Þau hjón bjuggu svo á
Kirkjubóli til ársins 1917, en þá
hættu þau búskap. Fluttu þau
þá að Dangsnesi í Kaldrananes-
hrepp. Þar gerðist Magnús verk-
stjóri við Hraðfrystihús Krist-
jáns Einarssonar og starfaði við
það í tvö ár. Árið 1949 flytja þau
hjón svo til Hólmavíkur og eiga
þar heima þar til á s.l. hausti.
Þegar Magnús hætti búskap á
Kirkjubóli voru börn hans öll
farin að heiman nema það yngsta
unglingsstúlka. Sjálfur var hann
þá orðinn þreyttur og slitinn af
löngu erfiði allt frá bernsku og
auk þess var kona hans ekki
heilsuhraust. Hann hafði þá bú-
ið þar sjálfur í 31 ár og sem
fyrirvinna með móður sinni í 12
ár. í búskap sínum keypti hann
jörðina og byggði öll hús upp á
henni. Hann ræktaði og nokkuð.
Hann bjó aldrei stóru búi en arð-
sömu, var fjárræktarmaður og
fór vel með skepnur. Hann var
og lengst af í tvíbýli með bræðr-
um sínum. Magnús gengdi ýms-
um opinberum störfum fyrir
sveit sína og hérað. Hann var
lengi í hreppsnefnd Hrófbergs-
hrepps og í yfirskattanefnd
Strandasýslu auk fleiri starfa.
Þau hjón, Magnús og Þorbjörg
eignuðust fimm börn sem öll eru
á lífi. Þau eru Lýður bóndi á
Húsavík við Steingrímsfjörð, Guð
mundur bifreiðastjóri í Reykja-
vik, Guðlaug húsfrú í Reykjavík,
Ólafur fiskimatsmaður á Sveins-
eyri í Tálknafirði og Katrín hús-
frú í Reykjavík. Öll eru þessi
börn þeirra hjóna traustir þjóð-
félagsþegnar, sérstök um reglu-
semi og dugnað og eiga enda öll
góð og myndarleg heimili. Þá
tóku þau hjón stúlkubarn í fóst-
ur á fyrstu búskaparárum sínum
og ólu upp sem sitt eigið barn.
Fósturdóttir þeirra heitir Anna
Bergsveinsdóttir. Hún er nú
löngu gift kona og býr myndar-
búi með manni sínum austur í
Árnessýslu.
Á sl. hausti hugðu þau hjón
á búsetuskipti og flutning hingað
til Reykjavíkur. Hér höfðu þau
íyrr í sumar keypt sér íbúð í fé-
iagi við yngri dóttur sína. Var
Þorbjörg flutt hingað með bú-
slóð þeirra hjóna nokkru á und-
an Magnúsi. Sjálfum fannst hon-
um að sér lægi ekki svo mjög á.
Hann hafði þá líka nóg að starfa
þarna norður frá, en slíkt hafði
nú ekki ætíð verið hin seinni ár.
Þar, kom þó að, að hann tók sig
upp. Hann kvaddi vini og kunn-
ingja en gat þess þó um leið við
éinhvern þeírra, að líklega yrði
það með sínum fyrstu verkum
þegar súður kæmi að leita sér
lækninga, því að hann væri ekki
hún Gunnari Árnasyni, sjómanni
og landverkamanni, þau fella
hugi saman, og ákveða að standa
hvort við annars hlið til stuðn-
ings og styrktar og samstarfs,
meðan bæði lifa og veita hvort
öðru alúðlega umhyggjusemi og
kærleika í daglegu lifi. Þau gift-
ust 24. júní 1944.
Þeim varð 6 barna auðið, og
eru 4 þeirra enn í ómegð. Það
yngsta 6 ára. Nú má það ekki
bregðast, að þeir, sem þarna eru
vinir, sýni samúð í verki með
nærgætinni elsku, því að blessuð
börnin hafa mikið misst, og lund
þeirra er bljúg. Felið þau öll,
sem syrgja, Guði í bænum ykk-
ar.
Með þessum linum langaði mig
til að minnast góðrar konu. Hun
var dugandi manneskja, lífsgiöð
Guðný Nanna Hansdóttír
ÞUNGBÚIÐ ský hefur dregið
fyrir sól á heimilinu að Klöpp
í Blesugróf. Þar hvílir nú sorg-
arskuggi yfir húsakynnum og
fjölskyldufólki, heimilisföður og
börnum hans sex. Þau hafa mikið
misst, elskaða eiginkonu, ástríka,
umhyggjusama móður. Harmur
þeirra er sár. Veiti Guð börnum
sínum líkn.
Guðný Nanna Hansdóttir var
fædd 28. okt. 1917 að Ytri-Tungu
í Breiðuvík á Snæfellsnesi. For-
eldrar hennar voru Hans Jens-
son frá Rifi og kona hans Þóra
Sigurbjörnsdóttir frá Ólafsvík.
Hún ólst upp í foreldrahúsum og
dvaldi hjá þeim öll sin bernsku-
og æsku-ár, fyrst að Ytri-Tungu,
en síðar að Selhóli.
Á tvítugsaldri fer hún úr föð-
urgarði og flytst þá til Reykja-
víkur til þess að leita sér verk-
efna við sitt hæfi að verja lífinu
fyrir.
Nokkrum árum síðar kynnist
og tápmikil. Lífsgleðin var
henni mikilvæg gjöf, því að hún
var sterkt afl í lifi hennar, sem
lyfti henni yfir ýmsa erfiðleika
og sigraði ýmsa þraut.
Ég á margs að minnast frá
heimili þessara mé»tu hjóna, þar
ávalit hafa staðið mér opnar dyr
frá æskuárum. Ég þakka fyrir
gestrisni og vináttu þessa heim-
ilis, og votta harmþrungnum vin-
um mínum dýpstu samúð, og bið
þeim huggunar og blessunar
Guðs.
Guðný Nanna Hansdóttir hef-
ur fengið kærkomna og blessaða
hvíld frá hörðum, langvinnum
sjúkdómi. Hún er nú kvödd með
söknuði allya vina og sárum
trega nánustu ástvina. Hún er
kvödd í kærleika, og hún er
einnig kvödd í von og trú, von
eilífs lífs, trú á hjálpræði Guðs
í Kristi, Frelsara vorum.
Blessuð sé minning þín.
. Gunnar Haraldsson
vel hraustur þó að lítt bæri á
því. Þetta varð og þannig. Hann
fór fljótlega í læknisrannsóks og
að henni lokinni í sjúkrahús. Úr
sjúkrahúsinu kom hann ekki aft-
ur til starfa á meðal okkar. Hann
lézt 22. nóvember sl. rúmlega 74
ára. Eftir að ég flutti hingað til
Reykjavíkur fyrir allmörgum ár-
um, þá minntist ég stundum á
það við Magnús þegar fundum
okkar bar saman, að rétt væri
hjá þeirn hiónum að flytja hing-
að suður. Hér væru flest börn
þeirra búsett, og þar sem þau
gerðust öldruð, þá yrðu þau bet-
ur búsett hér í nágrenni barna
sinna. Ég vissi og að börn þeirra
hvöttu þau til hins sama. Magnús
tók alltaf lítið undir þetta og
taldi á ýms vandkvæði. Einhvern
veginn fannst honum að hér
myndi hann ekki kunna við sig.
Hann hafði verið hér tíma og
tíma og þekkti því nokkuð til
hér. Þannig hefur fleirum farið
en honum, en þó hafa flestir un-
að hér eftir að hafa komið sér
fyrir.
Þetta fór líka á þann veg að
hér þurfti hann á engu að halda
utan hins síðasta búnaðar til
hinztu fararinnar. Ég hugsa að
hann- uni þessu vel ig mér er til
efs að honum hafi nokkuð komið
á óvart. Hann var lengst af æv-
innar skygn, þó að minna bæri á
því hin seinni ár. Hann sá oft
margt sem flestum er hulið.
Hann fór vel með þessa sérgáfu
sína og hafði ekki ætíð mikið
orð á. Oft voru þetta nokkuð á-
kveðnir og augljósir fyrirboðar,
sem bezt var að fæstir vissu um,
en stundum var þetta óákveðn-
ara og torskildara og því bezt að
hafa lítt orð á því. En gamall
að aldri var Magnús ekki þegar
honum var ljóst og hann var
sannfærður um að það er, „yfir
oss vakað“. Þetta sem þá hefur
sagt verið, er aðalramminn um
ævi Magnúsar, líf hans og störf.
Segir það að sjálfsögðu ekki
nema nokkuð um manninn sjálf-
an.
Nágranni Magnúsar hef ég ver-
ið mestan hluta ævi minnar, og
'þar af næsti nágranni hans í
rúm tuttugu ár. Frá því ná-
grenni á ég margar minningar
bæði um hann sjálfan og heimili
hans. Þessar minningar renna
um hugann hver af annarri. Það
er hlýtt og bjart um þær, því
það var gott að blanda geði með
Magnúsi og vera félagi hans
jafnt í blíðu sem stríðu. Við
höfðum margt saman að sælúa
eins og gerist og gengur með ná-
granna í strjálbýli. Við unnum
saman í ýmsum störfum bæði
heima og heiman. Við vorum
saman í ferðalögum og fjárleitum
ár eftir ár. Oft reyndi nokkuð
á þrek okkar og stundum var
maður þreyttur á þeim áum, því
ekki var ætíð farið eftir vöku-
lögum. En hvernig svo sem alit
gekk þá féll ætíð vel á með okk-
ur Magnúsi. Þó vorum við mjög
ólíkir um margt. Hann var einn
sá hjálpsamasti og bezti nágranni
sem ég hef átt og sama veit ég
að aðrir nágrannar hans bera
honum. Það eru ótaldir allir þeir
snúningar erfiði og tími, sem
hann eyddi í fyrirgreiðslu og
hjálpsemi við nágranna sína og
aðra sem á þurftu að halda.
Hann var ósérhlífinn og guður
verkmaður, jafnan glaður og
skemmtilegur og því gott að vera
í starfi með honum. Að jafnaði
var hann alvörumaður, enda
kynntist hann ungur alvöru lífs-
ins. Hann bjó þó yfir skemmti-
legri kímni og hafði glöggt auga
fyrir ýmsu smá skrítnu, sem
fram fór í umhverfi við hann.
í pólitík var Magnús ákveðinn og
fylgdi Sjálfstæðisflokknum alltaf
fast að málum. Aldrei var hann
áreitinn um skoðanir annarra, en
hélt jafnan af fullri einurð á mál
stað sínum og skoðun um þá
hluti.
Nú er þessi góði félagi og sam-
ferðamaður horfinn sjónum bak
við fortjaldið mikla. Kona hans
og börn eiga á bak að sjá traust-
um lífsförunaut og góðum föður,
sem ætíð vildi þeim allt hið
bezta er hann mátti. Við vinir
hans og félagar kveðjum hann
með söknuði í huga og biðjum
honum blessunar, í hinum nýju
heimkynnum. Eitt af okkar á-
gætu og ástsælu skáldum segir
í einu kvæða sinna. „En þar
bíða vinir í varpa, sem von er
á gesti! Magnús var þess oft og
mörgum sinnum var, að svo væri
að jarðvistar lokum. Hann hefur
því átt vinum að mæta við Um-
skiptin. J.S.