Morgunblaðið - 19.03.1965, Side 28

MORCUNBLAÐIÐ
l
FSstudagur 19. marz 1965
2S
ANN PETRY:
STRÆTIÐ
því að líklega hafði hann sjálf
ur kennt sér skrift, eftir að hafa
setið tvö ár í skóla án þess að
læra þar neitt. Hann leit fyrir
að vera á sextugs aldri, en ann-
ars var aldrei að ætla á það.
Henni leið illa meðan hún beið
svona eftir því að hann lyki
þessu seinlega verki sínu að
skrifa kvittunina. Hún vildi kom
ast út héðan og heim til pabba,
undirbúa flutninginn og fá mann
til að lfytja dótið. Hún leit kring
um sig, heldur en að gera ekki
neitt. Gólfið var ábreiðulaust —
hræðilegt gólf. Óslétt og spring
ið. Við langa vegginn var legu
bekkur með óhreinindarönd eftir
endilöngu bakinu. Allir sem
höfðu átt þennan legubekk frá
fyrstu byrjun, höfðu sýnilega
nuddað höfðinu við bakið.
Næst legubekknum var stopp
aður stóll, og hún greip andann
á lofti þegar hún leit á hann,
því að í honum sat kona, en hún
hafði haldið, að þarna væru ekki
fleiri inni en hún sjálf, hús-
vörðurinn og hundurinn. Hvern
ig var hægt að sitja í svona stól
og renna út í eitt með honum?
En meðan hún var að hugsa um
þetta, stóð konan upp og kinkaði
kolli til hennar, án þess þó að
segja orð.
Lutie heilsaði á móti og hugs
aði með sér, að þetta hlyti að
vera konan, sem hún heyrði
vera að hvísla. Konan settist aft
ur og það var eins og hún bróðn
aði niður í stólinn, því að dökk
brúni kjóllinn, sem hún var í,
var næstum alveg sami litur og
fóðrið á stólnum, sem gleypti
hana alveg. Og svo var eins og
hún væri að reyna að láta fara
sem allra minnst fyrir sér. Því
gleymdi Lutie konunni gjörsam-
lega, eftir að hún var sezt aftur,
og hélt áfram að skoða sig um í
stofunni.
Þarna voru engar myndir, eng
in dagblöð eða tímarit, ekkert
sem gaf í skyn neinar tilraunir til
að láta þetta líta út eins og heim
ili. Og þó — þarna var kanarí-
fugl í skrautlegu búri í einu horn
inu, allur í hnipri. Þegar hún leit
á hann, datt henni í hug: Hér er
allt í hnipri — fuglinní konan
og hundurinn, því að jafnvel fugl
inn hafði ekki nema annað aug
að opið og stóð á öðrum fæti.
Gegnt legubekknum stóð furðu-
lega skrautlegt borð, gljáandi af
lakki. Þetta var stórt borð með út
skornum löppum með klóm á, og
þegar hún horfði á það, hugsaði
hún: Svona stór og ljót húsgögn
eru hvítar konur vanar að gefa
vinnukonunum sínum. Hún sneri
sér og leit á þessa ólöglegu vöxnu
konu, því að hún þóttist viss um,
að hún ætti borðið.
Og konan hlaut að hafa verið
að horfa á hana, því að þegar
Lutie leit við, brosti hún með
tannlausum munninum, og það
bros var kyrrt á vörunum meðan
hún leit af Lutie og á borðið.
— Hvenær viltu flytja inn?
spurði húsvörðurinn og rétti
henni kvittunina.
— í dag er þriðjudagur . . .
heldurðu, að ég gæti komizt inn
á íöstudag
— Hæglega. Og viltu láta mála
hana með einhverjum sérstökum
lit?
— Hvítt. Öll herbergin hvit,
sagði hún og athugaði kvittunina.
Jú, hann hafði reiknað rétt: eftir
stöðvar nítján og fimmtíu. Hann
hafði strikað út fyrstu tilraunina
sína við tölurnar. Hann átti sýni
lega bágt með 9. Og nafn hans
var William Jones. Fullkomlega
algengt nafn. Mjög viðeigandi á
húsvörð. Venjulegt og almenni-
legt. Auðvelt að stafsetja. En
nafnið átti bara ekki við hann,
því að hann var sýnilega óvenju
legur, afbrigðilegur. Allt kring
um persónu hans var í grenjandi
andstæðu við nanfið. Nú stóð
hann og horfði á hana, og ætlaði
alveg að éta hana með augunum.
4
Hún leit enn kring um sig í
stofunni. Konan, sem hvíslaði,
virtist nú halda niðri í sér and
anum, hundurinn var af alveg
að deyja af löngun til að urra eða
ýlfra, því að hann munai enn
eftir útreiðinni, sem hann hafði
fengið síðast. Kanarífuglinn hefði
líka átt að vera í einhverjum
örvæntingarfullum æsingi, en
hann hafði bara farið að sofa.
Svo herti hún sig upp í það að
líta beint á húsvörðinn, og horfði
lengi og fast á hann. Hún hugsaði
með sér: Þetta ætti að nægja
þér, herra WilJiam Jones, en ef
mér hefur ekki dottið það rétta
í hug, þarna uppi, er ekki nema
sanngjarnt af mér að horfa svona
á þig. En ef einhver óljós undir
vitund skyldi hafa sagt mér, hvað
þú hafðir í huga, að þú værir
að snudda og þefa sporin mín
eins og blóðhundur, þá ætti þetta
augnatillit að duga þér.
Hún skellti aftur veskinu sínu
með háum smelli, og augu hús-
varðarins flýttu sér að leita upp í
loftið, rétt eins og hann væri að
athuga einhverja sprungu í því.
Hundurinn sperrti eyrun, kan-
arífuglinn opnaði annað augð,
gamla konan sýndi næstum tann
lausa gómana, aftur, því að var
irnar hreyfðust, rétt eins og hún
hefði ætlað að fara að brosa.
Lutie gekk hratt út úr íbúð-
inni, ýtti upp útihurðinni og
það fór hrollur um hana, þegar
kaldur vindurinn kom á móti
henni. Það hafði verið heitt inni
hjá húsverðinum, og hún stanz-
aði sem snöggvast til þess að
taka kragann að hálsinum, til að
skýla sér fyrir vindinum, sem
hvein úti á götunni. Nú, þegar
hún hafði fengið þessa ibúð, var
hún komin eitt þrepp upp eftir
velgengnisstiganum. Þarna hefði
Bub betri möguléika, þar sem
hann yrði laus við Lil.
Inni í húsinu rak huridurinn
upp hvellt gól. Hún flýtti sér
af stað, og henni datt í hug, að
nú hefði verið sparkað í hann
aftur. Hún stanzaði andartak við
húshornið og herti sig upp gegn
veðurofsanum, sem mundi koma
beint í andlitið á henni, þegar
hún kæmi fyrir hornið.
— Fékkstu inni, elskan? sagði
sterk rödd frú Hedges út um
gluggann á götuhæðinni.
Hún kinkaði kolli til gluggans
og brauzt svo móti vindinum, og
var næstum fegin ofsanum í hon
um, því að hún var viss um, að
harðneskjulegu augun í þessari
konu fylgdust með ferðum henn
ar eftir götunni.
2. KAFLI
Gífurlegur manngrúi sogaðist
inn 1 hraðlestina við 59.-götu.
Fólkið olnbogaði sig áfram og
ýtti við þeim næsta til þess að
komast inn, og ruddi sér til rúms
þar sem ekkert rúm var. Þegar
lestin var komin á fullan hraða
fyrir hina löngu ferð til 125.-
götu, skipuðu farþegarnir sér í
einkahópa og ímynduðu sér þann
ig, að eitthvert bil væri milli
þeirra sjálfra og næsta hóps.
Þessir hópar földu sig svo bak
við dagblöð og tímarit, bak við
lokuð augu, sem samt horfðu á
marglitu auglýsingarnar, sem
voru allt um kring í klefanum.
Lutie Johnson herti takið á
hankanum, sem fyrir ofan hana
var og hávaxinn og leggjalangur
líkami hennar sveiflaðist til og
frá, eftr hreyfingum vagnsins, á
leið til ákvörðunarstaðar síns.
Eins og svo margir aðrir farþeg
arnir var hún að horfa á auglýs
inguna, sem var beint fyrir fram
an hana, og meðan hún starði á
hana, sökkti hún sér niður í eigin
sugsanir, þannig var hún í sín
um sérstaka hóp, engu síður en
hitt fólkið, sem var allt í kring
um hana, eins og síld í tunnu.
Því að auglýsingin, sem hún
var að horfa á, var mynd af
stúlku með ótrúlega ljóst hár.
Stúlkan hallaði sér upp að dökk
hærðum, brosandi manni í flota-
búningi. Þau stóðu við eldhús-
vask — sem var úr postulíni og
gláði í ljósinu. Kranarnir voru
eins og úr silfri. Gólfdúkurinn
í eldhúsinu var skínandi í birt
unni frá lampanum, svartur og
hvítur að lit. Svo voru þarna
uppskotsgluggar og rauð bióm
í vasa.
Þetta var draumaeldhús fannst
henni. Gjörólíkt eldhúsinu í íbúð
inni í 116,-götu, se mhún hafði
flutt í fyrir réttum hálfum mán
uði. Hinsvear var það hér um
bil alveg eins og hitt, sem hún
hafði unnið í í Connecticut.
Svo líkt, að það hefði vel getað
verið eldhúsið þar sem hún þvoði
upp, skúxaði gólfdúkinn og fægði
hann svo á eftir. Svo hafði hún
gengið út fyrir dyrnar og sett sig
meðan gólfið var að þorna, og
þá hafði hún farið að brjóta heil-
ann um, hversu lengi hún mundi
nú verða hérna enn. En þá var
þetta eina atvinna, sem hún gat
fengið. Hún hafði hugsað sér
hana sem aðeins til bráðabirgða,
en dvölin hafði nú samt orðið tvö
ár — og þar vann hún fyrir sér
og Bub.
Á hverjum mánuði, þegar hún
fékk kaupið sitt, fór hún í póst
húsið og sendi Jim peninga. Sjö
tíu daíi. Jim og Bub gátu borðað
fyrir það og borgað af húslán-
inu. í fyrstu ferðinni á pósthúsið
fór hún að hugsa um, að hún
hefði aldre iséð neina götu svona,
eins og aðalstrætið í Lyme. —
Breið gata brydd álmtrjám, sem
teygðu greinarnar og mættust
uppi yfir miðri götunni. Á sumr
in var það rétt svo, að sólskinið
gæti síazt ofurlítið gegn um lauf
ið og teygt geislana niður á göt-
una, og þar kom fram munstur,
eins og kniplingar á finum nátt
kjól. Þetta var fallegasta gata,
sem hún hafði nokkurntíma séð,
en samt fór hún bráðlega að hata
strætið í hverri ferð sinni um
það og óska sér, að hún væri
komin til Jamaica til Jim og Bub,
og í litla grindahúsið þar.
Á veturna gerðu berar grein-
arnar annað munstur við himin-
inn sem var jafnfallegt í snjó,
regni eða köldu sólskini. Stund
um fór hún með litla Henry
Chandler á pósthúsið með sér, en
gat þó ekki anna ðen hugsað um,
að þetta væri ekki rétt af sér.
Hann þarfnaðist hennar ekki, en
það gerði Bub. Og Bub varð að
vera án hennar.
Og af því að pabbi Henrys litla
framleiddi pappírshandklæði og
pentudúka og pappírs-vasaklúta,
þá gat hann, jafnvel á kreppu
tímum, haft efni á að hafa Lutie
Johnson fyrir vinnukonu, svo að
konan hans gæti spilað bridge síð
degis, af því að hún hafði Lutie
til að gæta Henrys. Það var eins
og pabbi Henrys sagði: „Jafnvel
þó að kreppa sé, þarf fólk samt
að snýta sér og xurrka sér um
munninn og hendurnar. Ekki eins
margir og áður, að vísu, en samt
nógu margir til þess, að ég þarf
engar áhyggjur að hafa.
Hún herti takið á hankanum,
svo að hart, gljábrennt yfirborð
ið skar hana í höndina, og þá los
aði hún takið og herti það síðan
aftur. Því að það var einmitt
eldhúsvaskur, eins og sá í aug-
lýsingunni þarna, sem hafði spillt
öllu fyrir henni og Jim. Vaskur
inn hafði verið annars manns
eign — og hún hafði verið í upp
þvoSti fyrir aðra, þegar hún
hefði átt að vera að þvo upp fyr
ir Jim og Bub. Þess í stað hafði
hún verð að taka til í húsi ann
arrar konu og passa barn ann-
arrar konuð meðan hennar eigin
hjónaband fór íhundana — fór
í svo marga mola, að óhugsandi
var að setja það saman aftur —
ekki einu sinni svo, ð það minnti
á sig sjálft, eins og það hafði
verið.
Nú, en hvað annað hefði hún
getað gert? Það var í rauninni
hennar sök, að þau höfðu misst
einu tekjulindina sína. Og Jim
fékk hvergi vinnu, þó að hann
væri að leita að henni — með
ákafa og af dugnaði, og loks ör
væntingu. Hann fór út einni ráðn
ingarstofunni í aðra, hékk þar
tímunum saman í biðstofunum og
las gömul blöð. Beið og beið og
beið, eftir að boð væri gert eftir
honum í einhverja vinnu. Svo
kom hann venjulega heim skjálf
andi af kulda, og sagði: „Fjand
inn hirði þessa hvítu menn. Ég
er ekki að sækjast eftár neinum
forréttindum. Allt og sumt, sem
ég fer fram á er vinna — einhver
vinna. Ég get ekki breytt litar-
hættinum mínum“.
Svo varð að greiða vextina af
veðskuldinni. Það var nú ekki
mikið, en þau höfðu bara ekkert
til að greiða þá með. Þessvegna
fór hún eftir auglýsingu, sem hún
sá í blaði. Þar sagði, að þetta væri
atvinna fyrir óvenjulega konu,
því að það væri út í sveit, þar
sem engin vinnukind tylldi. —
Sjötíu og fimm dalir á mánuði.
Nýtízku hús. Sér herbergi og bað.
Eitt lítið barn.
Hún settist tafarlaust niður og
skrifaði bréf, án þess að segja
Jim frá því, og vonaði, að hún
fengi vinnuna. í auglýsingunni
var ekkert tekið fram, að hvítar
konur einar kæmu til greina, svo
að hún gat þess í upphafi bréfsins
að hún væri lituð. Og ágæt mat-
reiðslukona — og það var ekki
nema satt — því að hver sem
gat búið til góðan mat fyrir sama
og enga peninga, var ágætis mat
reiðslukona. Og góð við hússtörf
— úr því að hún gat haft allt
hreint og fágað heima hjá þeim,
yrði henni ekki skotaskud úr því
að halda „nýtízku" húsi hreinu.
Henni fannst sjálfri þetta vera
Höfn
i Hornafirði
BRÆÐURNIR Ólafur og
Bragi Ársælssynir á Höfn í
Hornafirði eru umboðsmenn
Morgunblaðsins þar. Þeir
hafa einnig með höndum
blaðadreifinguna til nær-
liggjandi sveita og ættu
bændur, t.d. í Nesjahreppi
að athuga þetta.
Sandur
UMBOÐSMAÐUR Morgun-
blaðsins á Sandi er Herluf
Clausen. Gestum og gang-
andi skal á það bent, að í
Verzl. Bjarg er Morgun-
blaðið seit í lausasöiu.
Grundarfjörður
VERZLUN Emils Magnús-
sonar í Grundarfirði hefur
umboð Morgunblaðsins með
höndum, og þar er blaðið
einnig selt í lausasölu, um
söluop eftir Iokunartíma.
KALLI KÚREKI - -X- Teiknari: J. MORA
^— Nei, nei, ég vil ekki deyja. — Leystu þá byssubeltið .... með — Lygarar, svikarar.
vinstri hendinni