Morgunblaðið - 21.09.1966, Blaðsíða 28

28
MOR'ÍUNBLADIÐ
Mi^'íVudagm' 21. sept. 1966
Bob Thomas:
HVER LIGGUR
f GRÖF MIHNI
— Við vorum i steinaldartíma í skólanum í dag
ÞETTA var ekki einn þessara
grafreita, þar sem dauðinn sýnist
vera sótthreinsaður, og ekki held
ur var það neinn „minningarlund
ur“ þar sem allt var fullt af eftir
líkingum af verkum gamalla
meistara, og þar sem allir leg-
steinar voru bannaðir, nema þeir
sem lágu flatt á jörðu. Þetta var
bara venjulegur kirkjugarður,
þar sem granítsteinar stóðu upp
úr jörðinni, líkt og strá á órækt-
arlegum akri. Allir menn kynnu
að hafa fæðzt jafnir, en þeir
dóu bara ekki þannig. Sumir
minntu á ævilok sín með ofurlitl
um steini, fet á hæð, þar sem á
var höggvið ættarnafnið þeirra,
slyppt og snautt. Aðrir, eins og
til dæmis Lorca-ættin þóttust
hafa verðskuldað súlur úr hvít-
um marmara, eða svörtum por-
fýrsteini.
Edith nálgaðist grafreit Lorc-
anna, þennan vetrarmorgun, þeg
ar hlýjulaus sól varpaði geisl-
um sínum á legsteinana. Hún
gekk hægt eftir bogna stígnum,
framhjá óbreyttum bílum og
síðan öðrum veglegri og loksins
framhjá röð af skrautbílum,
sem bílstjórarnir hölluðu sér upp
að, þöglir, og iétu sér leiðast.
Edith varð ekki vör við augna-
gotur syrgjendanna, sem voru
að horfa á fornlegu, gráu káp-
una hennar og hælalágu skóna.
Hún tók ekki eftir neinu nema
gljáandi rauðviðarkistunni, sem
svartklætt fólk umkringdi.
— Kyrie eleison, sönglaði
biskupinn í svörtu hempunni og
með hvíta mítrið á höfðinu.
— Christe eleison . . . Kyrie
eleison, svöruðu kórdrengirnir,
hátíðlegir á svipinn.
Dauði annars eins máttar-
stólpa kirkjunnar og Frank de
Lorca hefði nú getað réttlætt
þarna nærveru kardínála, en
hann var bara staddur í Róma-
borg í erindum við páfa. og
biskupinn hljóp í skarðið fyrir
hann. Þeir, sem unnu í graf-
reitnum, gátu séð af stærð leg-
steinsins og fjöida kirkjuþjóna,
að þetta var ekki nein alvanaleg
jarðarför.
Með tvo presta, sinn til hvorar
handar, sveiflaði biskupinn reyk
elsiskerinu yfir kistuna og gröf-
ina, svo að reykelsisilmurinn
barst til þeirra, sem næstir
stóðu.
— Eigi leið þú oss í freistni,
tónaði hann.
— Heldur frelsa oss frá illu,
svöruðu kórdrengirnir.
Syrgjendurnir fundu til þunga
þessara fornu orða. Þeir litu
dapurlegir en forvitnir á ekkj-
una, og vonuðust eftir, að hun
léti einhver hryggðarmerki á sér
sjá. En hún var óbifanleg, og
þau tár sem hún kann að hafa
fellt, voru hulin bak við and-
litsblæjuna. Við hliðina á henm
stóð Paul Harrison og lét í ljós
sorg, sem gat átt við fyrir gaml-
an trúnaðarmann og lögfræðing
fjölskyldunnar. Andlitið á hon-
um, sem var venjulega rjott, var
nú orðið gráleitt. og hörkulogi
svipurinn á honum bar pað nu
með sér, að hann hafði misst
ævilangan vin. Önnur í syrgj-
endahópnum, sem stóðu rétt hjá
ekkjunni, var Dana Ana Alvar-
ez de la Cinenga, og sorgin var
rist á ránfuglsandliíið á henni.
Hún var með höfuðskraut úr
kniplingum, sem hékk úr háa
hárkambinum í silfurhári henn-
ar, og hún var ekki einasta að
syrgja Frank de Lorca, heldur
og hnignun hinna miklu,
spænsku jarðeigendaætta, sem
voru hinn eini sanni aðall í Los
Angeles.
Rétt fyrir aftan hana var
seinni maðurinn hennar, Al-
fredo de Castillo. Hann var höfð-
inglegur og grannur, með tært
andlit, sem minnti mest á síð -
asta konung Spánar.
— Drottinn sé með yður, tón-
aði biskupinn.
— Og með þínum anda, svar-
aði kórinn.
Edith heyrði ekkert, sá ekkert,
ekki einu sinni kistuna, sem
augu hennar beindust þó að. ...
2.
Hann var ekkert líkui hinum
foringjunum, sem klöppuðu
þeim á bakhlutann og komu
með einhverjar glósur um, hvort
þau ættu ekki að fara að búa
saman í einhverri íbúð í Picca-
dilly. Hún hataði þá, þessa hálf-
köruðu stráka úr foringjaskól-
anum, sem héldu, að styrjöldin
væri *einhverskonar heimsmót
brotlegra skáta. Hún hataði mál-
hreiminn þeirra, þessa drafandi
sunnlenzku, flata og tónlausa
framburðinn frá Miðvesturríkj-
unum og tafsandi nefmælið
austanvéranna.
De Lorca ofursti var allt öðru-
vísi Hann var frá Kalíforníu,
eins og hún, og talaði því góða,
ameríska ensku, sem hafði eski
nema aðkenningu af aðalmanna
framburði Spánverja. Hann var
tuttugu árum eldri en flesíir
foringjarnir, og góð þjónusta
hans í heimavarnarliði Kali-
forníu, hafði nægt til þess að
sæma hann ofurstatign.
Þroski hans gerði hann i aug-
um Edith höfðinu hærri en aðra
foringja í Flutningadeildinni í
London. Hann var starfi sínu
trúr og vann oft lengi frameftir
í skrifstofunni sinni við Gro-
vernortorgið. Hann afsakaði það
oft við Edith, að hann héldi
henni svona lengi við vinnuna,
eftir að flestar hinar stúlkurnar,
sem þarna unnu. voru farnar á
stefnumót með foringjunum.
Hún átt.i bágt með að gera hon-
um það Ijóst hve fús hún var
að vinna frameftir, ef á annað
borð eitthvað burfti að vinna.
Stundum unnu þau alveg fram
á morgun yfir afgreiðslu á skipa
lest og þá athugaði hún hann
vandlega. Hún var ekkert hrædd
um, að hann yrði þess var, að
hún var að horfa á hann, þegar
hann var niðursokkinn í vitmu
sína og tók ekki eftir neinu öðru.
Hún horfði á breitt .höfðing-
legt ennið, fíngerða arnarnefið
yfirskeggtoppinn, sem farinn var
ofurlítið að grána. Hún dáðist að
vaxtarlagi hans, sem var enn
íþróttamannslegt, enda hafði
hann stundað reiðmennsku og
aðrar slíkar íþróttir alla ævi.
Einkennisbúningarnir hans voru
glæsilegir, og það var ástæða til
þess. Hann lét nefnilega sauma
þá í Savile Row, klæðskeragöt-
unni miklu.
Edith hafði unun af að taka
eftir því, hvernig de Lorca of-
ursti umgekkst mennina þarna
á stöðinni. Sumir þeirra gerðu
ekki sitt bezta nema valdi væri
beitt við þá, og við þá var hann
snöggur og hélt sér stranglega
við efnið. En hann skildi hjá öðr
um foringjum greind, sem gat
leyft að komið væri fram við
þá eins og maður við mann.
Hann gat fyrirskipað hvimleitt
verk með fáeinum gamansömum
orðum, og foringinn fór, einráð-
inn í að gera sitt bezta.
Hæfileiki de Lorca ofursta að
eiga skipti við sér æðri menn,
var álíka mikill. Enn dag kom
háttsettur hershöfðingi, brezk-
ur, inn í skrifstofuna til hans og
kvartaði yfir því að herdeild
hans hefði ekki borizt nægar
matvælabirgðir og var eitthvað
að tala um „bölvaðan slóðaskap-
inn hjá þessum Könum“.
Ofurstinn fékk hershöfðingj-
ann til að setjast niður og út-
skýrði siðan fyrir honum, hvern
ig birgðirnir, sem honum voru
ætlaðar hefðu sokkið í sjó í kaf-
bátaárás, sem gerð var á skipa-
lest á Norður-Atlantzhafinu.
Hann kvaðst vera að reita sam-
an nýjar birgðir hér og þar, sem
gætu dugað þangað til aðrar bær
ist. Hann hressti hershöfðingj-
ann á viskíi frá Ameríku, og
samsætið endaði á vingjarnleg-
um umræðum um gæði amerísKs
og skozks viskís.
Edith, sem var allvel greind,
beindi hæfileikum sínum að því
að standa sem bezt í stöðu sinni
í þjónustu de Lorca, og hún
fann sér til ánægju, að hún hafði
aldrei brugðizt honum. Sam-
band þeirra hafði verið strang-
lega embættislegt, enda þótt
yngri foringjarnir væru dð
stinga saman nefjum um, að
kuldinn, sem hún sýndi þeim.
stafaði af því, að hún svæfi hjá
ofurstanum.
Framkoma hans við hana var
ópersónuleg, þangað til eitt
kvöld þegar lokið var undirbún
ingnum að innrásinni í Nor-
mandí, en hann hafði verið lengi
á döfinni. Þá fleygði hann frá
sér blýantinum og sagði: —
Jæja, þá getur maður víst ekki
meira gert. Nú verður Eisen-
hower að taka við.
Hann virtist nú slappa af i
fyrsta sinn á þessum átta mán-
uðum, sem Edith hafði unmð
hjá honum. — Mér finnst við
ættum að halda þetta eitthvað
hátíðlegt, Edith, sagði hann. —
Finnst þér það ekki?
— Mér finnst þér eiga skilið að
hvíla yður svolítið, sagði hún.
— Þér eruð sannarlega búinn að
vinna fyrir því.
— Þú hefur nú haft eins mik-
ið fyrir og ég, sagði hann.
— Já, en ég hef bara fram-
kvæmt fyrirskipanir, en þér
hafið haft alla ábyrgðina af
áætlanagerðinni.
— Já, en nú er þvi að minnsta
kosti lokið. Ég hef ákveðið,
hvert hver hlutur á að fara í okk
ar þátt af innrásinni, allt niður
í síðustu klósetpappírsrúllu. Nú
er það hinna, að sjá um, að allt
komist sína réttu leið.
Hann tók flösku úr skrifborð-
inu sínu. — Ég hef verið að
geyma þessa konjaksflösku til
að drekka hana við eitthvert
hátíðlegt tækifæri, sagði hann.
— Er það tækifæri ekki komið?
Edith þvoði tvær kaffikönnur
og þau skáluðu fyrir innrásinni.
Þau drukku síðan konjakið og
töluðu um Kaliforníu. De Lorca
ofursti átti heima í Los Angeles,
þar sem forfeður hans í sex liði
höfðu átt heima, en Edith var frá
San Francisco. Eftir nokkrar um
ræður höfðu þau fundið ýmis-
legt, sem bæði þekktu.
Flaskan var orðin hálft/»m
þegar ofurstinn, skálaði í síðasta
sinn og kyssti Edith. Það var
innilegur koss, eins og vel átfi
við tilefnið.
Næstu vikurnar áttu þau ekki
eins annríkt og áður, svo að
stundum hafði de Lorca lokið
verki sínu fyrir háttatíma. Þá
bauð hann oft Edith til kvöld-
verðar með sér. Þau fóru þá i
dýrustu veitingahús, þeirra, sem
enn voru opin á þessum myrkv
unartímum, og hann pantaði mat
inn fyrir þau og valdi alltaf
beztu vínin, sem hægt var að
fá. Flestir yfirþjónarnir þekktu
hann og útveguðu honum ýmsa
rétti, sem ekki stóðu til boða
venjulegum borgurum. Svo
fylgdi hann henni alltaf til búð*
anna, þar sem hún bjó og þau
kvöddust með kossi.
Eftir innrásina. tók aftur að
verða annríkt í deild ■ ofurstans,
svo að lítill tími varð til stefnu*
móta. Aftur fóru þau Edith að
vinna langt fram á nótt. Hún
saknaði fínu kvöldverðanna. en
hinsvegar gladdist hún yfir
þeim innileika. sem nú var kom-
in í samskipti þeirra. Og hnn
hlakkaði alltaf til þeirra fáu
stunda, milli anna, þegar þau
gátu talað saman, og lagt öll
hernaðarleg vandamál til hliðar.
Einn mórguninn þegar hún
kom til vinnu, sá hún, að of-
urstinn var ekki við skrifborð
sitt.
— Sá gamli hefur víst fallið
saman, sagði ungur lautinant,
og hún fékk fyrir hjartað. Hún
frétti, að ofurstinn hefði orðið
veikur og verið fluttur í sjúkra-
hús, utan Lundúnaborgar. Fyrst
datt henni í hug að þjóta þang-
að, en kom sér ekki að þvi.
Henni datt í hug að slíkt væri
óþarfá framhleypni af henni, bví
að líklega hefði hún bara verið
þreyttum herforingja til afþrev-
ingar í bili. Og ef hún færi að
þjota til hans, yrði það aðe'ns
staðfesting á orðrómnum, sem
um þau gekk.
Hún reyndi að halda sér ð
verki, næstu briá daga. enJla
þótt henni liði illa á laugunum.
En þá fékk hún boð um. að
finna hann.
Hún fékk lánaðan herbí! og
ók til sjúkrahússins. sem var
fyrrverandi hvíldarheimili. sem
hafði verið tekið til afnota fvrir
sjúklinga. Þegar hún kom inn
til hans, var hann fölur en bó
jafn fallegur og áður. Það vir*-
ist raunverulega gleðja hann að
sjá hana, og hún lét dæluna
ganga um það, sem gerzt hafði
í skrifstofunni í fjarveru hans.
En þegar því var lokið varð
þögn og hún horfði út um glugg
ann á blómin úti fyrir.
Hann sagði við hana: — Ég
skal segja þér, Edith, að þetla
hjarta í mér hefur verið að vera
óþægt. Það ætti þó að gera það,
sem ég segi því, en það lætur
ekki segjast. Eða það segja lækn
arnir mér að minnsta kosti. Og
ég er nú reyndar tilleiðanlegur
til að trúa þeim eftir að hafa
misst meðvitund í biii. Mér er
sama þó ég segi þér, að ég varð
alvarlega hræddur. Og þegar
eitthvað svona alvarlegt kemur
fyrir mann, fer maður ósjálfrátt
að hugsa um þá, sem manni þyk-
ir vænt um og eru manni ná-
komnir. En allir slíkir eru svo
langt í burtu nema þú ein.
Edith fann að hana hitaði í
andlitið. Hún vonaði, að hún
færi ekki að roðna eða gráta og
spilla þannig ánægjunni af þess-
ari stund.
— Þeir eru að segja mér, að
Við gróíina
. V v'iltállállir