Morgunblaðið - 23.03.1967, Page 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. MARZ 1967.

og tækifærisgjöf
Tilvalín fermingar-
Útsölustaðir í Reykjavík:
Ljós hf., Laugavegi 20.
Luktin, Snorrabraut 44.
Lýsing sf., Hverfisgötu 64.
Rafmagn hf., Vesturgötu 10.
Aðrir útsölustaðir:
Verr.l. Jón Mathiesen, Hafnarfirfti
Raftækjaverzl. Raflagnir Selfossi
Raftækjaverzl. Kjarni, Vestmannaeyjum.
Verzl. Sigurðar Sigfússonar, Hornafirði.
Kf. Héraðsbúa, Egilsstöðum.
Véla- & Raftækjasalan hf., Akureyri.
Útibú KEA, Dalvík.
Kf. Húnvetninga, Blönduósi.
Kf. Stykkishólms, Stykkishólmi.
Verzl. Valfell, Akranesi.
Einkaumboð:
STRANDBERG, heildverzlun.
Hverfisgötu 76, — Sími 16462. — Reykjavík.
fluttu eirnhvern vekjandi boð-
skap jafníhliða græskulausu
gamni. Ég gerði mér þess ekki
grein fyrr en ég las hina stór-
merkilegu bók Hammarskjölds,
„Vagmarken", hve þetta var f
rauninni fjarri skapgerð hans;
hann hefur orðið að vinna bug
á sterkri tilhneigingu til ein-
veru og íhugunar. Þar segir
hann á einum stað: „Hversu
lýjandi að vera þvingaður til
að leika hlutverk, sem ekki á
við ofckur, í þvi hlutverki ss/n
okkur er falið: svo þú fáir að
rækja það verkefni, sem þér er
falið, færðu ekki að sýna þanw
mann, sem þú verður að ver»
til að geta rækt það. Hversu
lýjandi — og óhjákvæmilegt
eins og mennirnir hafa nú einu
sinni hagað samlífi sínu“. Á
öðrum stað segir hann: „Að
vera „félagslyndur" — að tala
einungis vegna þess að hefðin
bannar þögn, að nudda rér
hver upp við annan til að
skapa blekkingu trúnaðar og
sambands.......Dauðþreytandi,
auðvitað, eins og öll ésæmileg
notkun andlegra krafta okkar
... helvíti andlegs dauða.“
★
En það var ekki aðeins 1
persónulegum samskiptum sem
Hammarskjöld gaf embætti
framtovæmdastjórans nýjan
svip og knýtti það sterkari
böndum við aðra starfsmenn
samtákanna, heldur gerbreytti
hann einnig starfssviði fram-
kvæmdastjórans út á við og
efldi stórlega áhrif Sameinuða
þjóðanna á þróun alþjóðamála.
Þetta gerði hann fyrst og
fremst 1 kratfti þeirra andlegu
yfirburða sem skipuðu honum
á bekk með mestu stórmennum
aldarinnar.
Strax á fyrsta áTÍ hóf hann
máls á þeim hugmyndum sem
hann hafði um framtíðarskipu-
lág og starfshætti samtakanna.
Einn af draumum hans var að
koma á fót þrautþjálfaðri stétt
alþjóðlegra emhættismanna,
sem ynnu i þágu Sameinuðu
þjóðanna heilir og óskiptir. Ár-
ið 1955 sagði hann m.a. í há-
skólafyrirlestri vestan hafg:
„Hinn alþjóðlegi embættismað-
ur, sem starfar í þjónustu
stofnunar ásamt mönnum frá
ólíkum þjóðfélagskerfum og
með sundurleit áihugamál, er
háður þeirri kvöð sem lögð er
á okkur öll — að vera trúr
sannleikanum eirw og hann
skilur nann. Geri hann það,
sýnir hann hollustu bæði stofn-
uninni og ættjörðinni.“
í*ó ýmislegt misjafnt megi
segja um starfsmenn Samein-
uðu þjóðanna, ekki sízt í sam-
bandi við Kongó-málið, þá fer
ekki milli mála að Hammar-
skjöld vakti nýjan anda meðal
undirmanna sinna og mótaði
þá hugsjón, sem ryður sér ie
meir til rúms, að þeir séu fyrst
og fremst þjónar allrar heims-
hyggðarinnar, sem ekki megi
láta stjórnast af eiginhagsmun-
um og valdabrölti einstakra
ríkja eða blakka.
Kannski var samt mesta af-
rek Hammarskjölds á þessum
vettvangi fólgið í þeim rót-
PLÖTUSPILARAR
Dönsk gæðavara.
Tekur allar stærðir
gerðir af plötum.
★ Árs ábyrgð
og
★ Sendum
gegn póstkröfu
hvert á land sem
er.
Radíover sff.
Skólavörðustíg 8. — Slmi 10928.
6 mismunandi
gerðir
EFTIR
SIGURf) A. MAGNÚSSON
ÉG kom til Sameinuðu þjóð-
anna í byrjun júlí 1953, þrem-
ur mánuðum eftir að Dag
Hammarskjöld var kjörinn
framtovæmdastjóri þeirra, og
vann um tveggja mánaða skeið
I upplýsingadeild_ Skrifstofunn-
ar í New York. Ári sáðar tókst
ég á hendur fréttasendingar
frá Aðalstöðvunum til Ríkis-
útvarpsins og gegndi þvi starfi
fram á haust 1956, þegar ég
aneri aftur heim til íslands. Á
þessuan árum kynntist ég lí*'!-
lega þeim manni sem orðið
hefur mér einna hugstæðastur,
Dag Hammarskjöld.
Fyrstu kynni mín af honum
nrðu á blaðamannafundum
lem hann hélt öðru, hverju
sumarið 1953. Á þessum fund-
um ræddi hann vítt og breitt
um samtökin og hlutverk
þeirra, randamálin sem við
væri að etja og hugsanlegar
leiðir til að leysa þau. Orðræð-
ur hans voru hnitmiðaðar og
lausar við flúr eða útúrdúra.
Enskumælandi blaðamenn
voru jafnan undrandi yfi-
valdi hans á enskri tungu; .lún
lék honum á vörum með sé*-
kennilegum sönglandi hreirni
sænskunnar. Hitt vakti þó enn
meiri furðu þeirra sem bezt
þekktu til allra málavaxta, hve
frábærlega vel heima hinn ný-
skipaði framkvæmdastjóri var
i ölhim málefnum samtakanna.
Gilti einu hvar niður var drep-
ið, hann hafði nálega alltaf
svör á reiðum höndum og
leysti úr spurningunum við-
stöðulaust án þess að ráðíæra
sig við aðstoðaimenn. Að jafn-
aði voru með honum einn eða
NÝJUNG
tveir ráðunautar i þessum
fundum en til þeirra var mjög
sjaldan leitað um upplýsingar.
Þarna kom bæði fram óvenju-
leg skarpskyggni Hammar-
skjölds, sem var raunar löngu
víðkunn, og fágætir tungumála
hæfileíkar hans. Adlai Steven-
son, sá orðlagði gáfu- og
mælskumaður, gat þess við eitt
tækifæri að hinn tæri stáll
Hammarskjölds á ensku væri
öfundsverður.
Það voru þó ekki fyrst ©g
fremst þessir eiginleikar sem
gerðu msnninn minnisstæðan,
heldur þeir geislandi persónu-
töfrar sem hann hafði til að
bera og komu hvað ljósast fram
i daglegum samskiptum við
starfsfólk samtakanna og á
gleðistundum sem hann átti
með því við hátíðleg tækifæri.
Hann var að eðlisfari feiminn
og ómannblendinn, en hafði að
verulegu leyti unnið bug á
óframfærni sinni. Þó eimdi
enn eftir af drengjalegri hlé-
drægni, sem léði viðmóti hans
sérstæðan þokka. Það var ein-
hver óræður ljómi yfir mannin-
um, innri ylur sem gerði sam-
vistir við hann ánægjulegar og
upplyftandi. Þrátt fyrir áskap-
aða feimni var hann opinskár
og sýndi öðrum bæði álhuga og
tillitssemi. Hann vakti ósjálf-
rátt traust og virðingu þeirra
sem umgengust hann. Lítið
dæmi um samskipti hans við
undirmenn sína var breytingin
sem gerð var á lyftuþjónustu
Aðalstöðvanna eftir að hann
tók við starfi. Skrifstofa fram-
kvæmdastjórans var efst 1
byggingunni, á 3®. hæð, og
meðan Trygve Lie gegndi em-
bættinu var það ófrávíkjanleg
-TENSOR-
Dag Hammarskjöld.
regla að allir yrðu aS yfirgefa
lyftuna þegar framtovæmda-
stjórinn þurfti að nota hana.
Þessa reglu afnam Hammar-
LAMPINN
Meiri birtu
betri birtu
íáið þér með
TENSOR LAMPA
Ljósmagn
jafngildir
100 - 200
watta peru
skjöld jafnskjótt og hann tók
við embættinu. Trygve Lie þótti
stórbokki og óþjáll yfirboðari,
sem forðaðist samneyti við
„almúgann", en eitt fyrsta
verk Hammarskjölds í hinu
nýja starfi var að fara um alla
bygginguna og heilsa persónu-
lega upp á hvern einasta
starfsmann, enda sögðu þeir,
sem mundu timana tvenna, að
Hammarskjöld hefði vakið áð-
ur óþetoktan anda hrifningar
og hollustu meðal starfsfólks-
ins. f þessu sambandi eT fróð-
legt að hugleiða, að Trygve
Lie var af aiþýðufólki kom-
inn og hafði áur.nið sér völd og
metorð í norska Verkamanna-
flokknum með dugnaði og
harðfylgL Hammarskjöld var
hástéttamaður, sonur forsætis-
ráðtierra Svía f fyrri heims-
styrjöld. og hafði jafnan lifað
í efri lögum þjóðfélagsins. En
hann átti þá innri stærð er
gerði honum eðlilegt að um-
gangast alla sem jafningja.
Á skemmtunum starfsfólks-
ins var Hammarskjöld hrókur
fagnaðar, hélt hnyttilegar
tækifærisræður, • sem einatt