Morgunblaðið - 18.04.1967, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 18. APRÍL 196?.
sooosms
Jómfrúræða Jóns Isbergs
JÓN ísberg flutti jómfrúar-
ræðu sína á Alþingi á föstudag.
Mælti hann fyrir frv. um breyt-
kig á sveitarstjómarlögum um
að sýslusjóðsgjald verði lagt að
þriðjungi á eftir íbúðatölu í
stað verkfærra manna.
Jón ísberg sagði í ræðu sinni,
að hann hefði að vísu kosið að
flytja sína jómfrúrræðu um
meira mál, en hér um ræddi, en
hann væri þó þakklátur forseta
fyrir að hafa tekið mál þetta á
dagskrá, þótt liðið væri á þing-
tímann. Sagði Jón, að mál þetta
þarfnaðist ekki mikilla skýringa.
Eftir núgildandi lögum, væri
sýslusjóðsgjald lagt á í þrennu
lagi. Eftir fasteignamati að ein-
inn þriðja, samanlögðum nettó-
tekjum og nettóeign að einum
þriðja og eftir tölu verkfærra
manna að einum þriðja. En eftir
að nýju vegalögin tóku gildi, hafi
vantað ákvæði um, hver eigi að
semja verkfærra manna skrá.
Jón sagðist hafa haft sam-
band við félagsmálaráðuneytið
og bent því á þennan galla, en
ekki hefði fengist leiðrétting á
honum. Þessi breyting, er hann
legði hér til, hefði ekki mikla
fjárhagslega þýðingu, en gerði
alla framkvæmd laganna ákveðn
ari og öruggari.
Þá flutti Jón ísberg einnig
framsögu fyrir þremur öðrum
málum, er hann flytur, og er
Pétur Sigurðsson meðflutnings-
maður að tveimur þeirra.
í framsögu sinni fyrir frv. sínu
tun breyting á girðingalögum,
sagði Jón ísberg, að sú breyting,
er hann flytur ásamt Pétri Sig-
urðssyni. Sagði Jón, að fyrir ein-
hvern misskilning hefðu þau á-
kvæði þvælst inni í lögin, er hér
væri lagt til að féllu brott. Þessi
ákvæði væru, að sjúkradagpen-
ingar og slysabætur, auk atvinnu
leysisbóta væru greidd með
þremur fyrstu börnum. Akvæðin
hefðu verið sett 1946, þegar fjöl-
skyldubætur hefðu ekki verið
greiddar fyrr en með fjórða
barni. En nú væru greiddar fjöl-
skyldubætur með öllum börnum
og væri því ranglátt að tak-
marka þessar bætur við þriðja
barn. Þessir styrkir væru ekki
háir og hefði breytingin ekki í
för með sér mikil útgjöld, en hún
væri sanngirnismál.
Sagði Jón, að þetta væri eitt
af þeim málum, er færu fram
hjá Alþingi, en embættismenn, er
færu með framkvæmd laganna
kæmu auga á í starfi sínu.
Eðvarð Sigurðsson (K) tók til
máls og sagðist taka undir orð
Jóns ísberg, að það væri ekki
nokkurt réttlæti í því að barn-
margar fjölskyldur yrðu afskipt-
ar í greiðslu þessarra bóta. Það
væri einnig rétt, að hér væri
ekki um mikla fjárupphæð að
ræða, og þyrftu að hækka mikið.
Atvinnuleysistryggingar mættu
hækka mikið, en þó yrði að sjálf-
sögðu að gæta þess, að ekki væri
hagur í að skrá sig atvinnulaus-
an.
Þingmál
Á fundi Neðri deildar Alþingis
á laugardag var frv. um sölu
jarðanna Þormóðsdals og
Bringna afgreitt til efri deildar.
Sverrir Júlíusson mælti fyrir
nefndaráliti landbúnaðarnefndar
og mælti nefndin með samþykkt
frv. Sverrir gat þess, að þeir að-
ilar, er leitað hefði verið umsagn-
ar um málið, hefðu mælt með
frv. nema landnámsstjóri.
Einar Olgeirsson (K) mælti
gegn frv. og sagði að sala ríkis-
jarða í nágrenni Reykjavíkur
væri varhugaverð, og væri alls
ekki spor í rétta átt. Það kæmi
að því, að ríkið þyrfti á þessum
jörðum að halda, og þá væri
betra að eiga jarðirnar, heldur
en að þurfa að kaupa þær á ný,
kannski fyrir mikið fé.
Frumvarpið var samþykkt með
22 atkvæðum gegn 2.
Jón ísberg alþm.
er hann legði hér til, væri I
sjálfu sér ekki mikil, en hún
myndi koma í veg fyrir deilur
og málaferli. Hann hefði I starfi
sínu orðið var við, að núgildandi
ákvæði um viðhald girðinga
bryti oft í bága við samninga um
viðhaldið, er gerðir hefðu verið
fyrir setningu laganna. Sér hefði
að vísu tekist að sætta þá aðila,
að vísu tekist að sætta þá aðila,
er deildu, en óþarft væri að gefa
tilefni til slíkra deilna. Því legði
hann hér til, að kostnaðarhlut-
fallið, sem ákveðið væri í lögun-
um, gilti því aðeins að það briti
ekki í bága við gildandi samn-
inga.
Þá mælti Jón ísberg fyrir frv.,
STEFNT
HRAÐA
AÐ ALKNUM
í BVGGINGUIVI
sagði Axel Jónsson í þingrœðu um skólakostnaðar frv.
VIÐ aðra umræðu frv. um skóla-
kostnaðarlög flutti Axel Jóns-
son framsögu fyrir meirihluta
menntamálanefndar. Sagði Axel
í ræðu sinni, að með þessu
frumv. væri stigið þýðingarmik-
ið spor i þá átt, að stuðla að
byggingu skólamannvirkja á
sem hagkvæmastan hátt. Bygg-
ingarhraðinn væri aukinn mik-
ið, þar sem framlög ríkisins
verði veitt á 2-3 árum í stað
fimm ára nú.
Þá gat Axel um hin ýmsu efn-
isatriði frumvarpsins og gerði
grein fyrir breytingartillögum
nefndarinnar. Sagðist Axel vera
þess fullviss, að mikill áhugi
væri fyrir framgangi frv.
Miklar umræður um skólakostn-
aðar- og hafnarlög
Þýðingarmiklar breytingar á skóla-
kostnaðarfrumv. í Neðri deild
UNDANFARNA daga hafa
hafa miklar umræður staðið
í Neðri deild Alþingis um
frumvarp ríkisstjórnarinnar
um skólakostnaðarlög.
Var frumvarpið til 2. um-
ræðu sl. laugardag og voru
þá samþykktar allmargar
breytingatillögur frá mennta
málanefnd deildarinnar, en
Axel Jónsson mælti fyrir áliti
hennar.
Við 3. umræðu málsins í gær
bar menntamálaráðherra fram
Áskorun til Þingvallanefndar:
Sumarbústaða-málið
ÉG er ein af þeim mörgu íslend- tíð að ganga um þetta fagra ó-
ing\im sem þykir óskiljanleg sú
rdlðstöfun Þingvallanefndar að
leyfa bygging sumarbústaða á
Þingvöllum fyrir ofan Hrafna-
gjá. Á þeim stað er fegurst út-
sýni. Þar sér til jökla og allra
fjalla umhverfis þennan þjóðar-
reit. Þar er gósenland listmálara.
Trúlegt að margar fagrar Þing-
vallamyndir Ásgríms Jónssonar
frá þessum stað væru ómálaðar
étf hann hefði þurft að kveðja
dyra hjá einhverjum sumarbú-
staðaeigandanum, og biðja þess
auðmjúklega hvort honum leyfð
ist alð skjófast innfyrir girðingu
til þess að mála landið þarna.
Einnig er á þessum stað einn
allra unaðslegasti berjastaður-
inn á Þingvöllum.
Og nú fréttist það, að ein af
tillögum þjóðhátíðarnefndarinn-
ar 1974 er bygging listamanna-
búða á Þingvöllum. Auðvitað
yrðu slíkar búiðir ekki sízt dval-
arstaður myndlistarmanna. Leyfa
ber þjóðinni allri um alla fram-
snortna land tóindrað, án leyfis
Péturs eða Páls.
Þessi ákvörðun Þingvallanefnd
ar, að veita nokkrum aðilum þau
sérréttindi að byggja lystihús á
helgasta sögustað þjóðarinnar og
sameign, er afar illa þokkuð. Það
er sama hvar komið er hvern
rætt er við um þetta mál, allir
fordæma þessa ákvörðun full-
trúanna, sem þjóðin hefur kos-
ið til þess að standa vörð um
þennan helga stað, en bregst
trúnaði á þennan hátt.
En ósnortið er þetta land enn-
þá, og auðvelt áð gefa því grið
með afturköllun leyfanna frá
Þingvallanefnd. Nóg er land-
rýmið á íslandi, og því ónauð-
synlegt að traðka endilega þann
stað sem þjóðir.ni er kærastur
allra.
Sumargjöfin þetta ár ætti að
vera afturköllun sumarbústaða-
leyfanna og friðlýst svæði á þess
um stalð um alla framtíð.
Bjarnveig Bjarnadóttir.
tillögu um að fella niður 14. gr.
frumvarpsins svo og 2. og 3.
málsgrein 21. greinar en í þess-
um greinum var gert ráð fyrir
að héraðsskólar sem ríkið borg-
ar stofnkostnað og rekstrar-
kostnað við féllu undir lögin.
Áfram var þó gert ráð fyrir að
ríkissjóður greiddi stofn- og
reksturskostnað þeirra héraðs-
skóla, sem fyrir eru í landinu.
Þá var ennfremur gert ráð fyrir
að endurkrefja skyldi heima-
sveit nemenda um ýmsa kostn-
aðarliði. Tillögur ráðherrans um
að fella þessa liði niður voru
samþykktar samhljóða í ND og
var frumvarpið sent til Efri
deildar að lokinni 3. umræðu.
Þá hafa ennfremur staðið
miklar umræður um frumvarp
til hafnarlaga og hefur Neðri
deild afgreitt það frá sér og er
málið komið í nefnd í Efri deild.
DJAKARTA, 17. apríl, AP —
Jarðskjálfti varð í Indónesíu í
fyrri viku, á Suður-Celebes og
var all-harður. Fórust þar 37
menn en 51 slösuðust, að því er
hin opinbera fréttastofa, Antara,
hermdi í dag. Hafði fréttastofan
það eftir landsjóra Suður-Cela-
bes að 75.000 manns hefðu
neyðzt til þess að yfirgefa héruð
þau sem verst hefðu orðið úti í
jarðskjálftanum. Indónesíustjórn
hefur farið fram á aðstoð við
fólk þetta.
Koma bér kaflar úr ræðu Ax-
els Jónssonar.
Frv. þetta markar þýðingar-
mikið spor í þá átt að stuðla að
því að byggð verði hagnýt skóla-
mannvirki á sem hagkvæmastan
hátt. Samkvæmt ákvæðum frv.
verður byggingarhraðinn aukinn
við hverja einstaka framkvæmd
þar sem framlög ríkisins til bygg
inganna verða veitt á 2-3 árum
í stað 5 ára nú.
Stefnt er að því að gera áætl-
un um heildarþörf 'hinna ýmsu
skólastiga varðandi nýbygging-
ar. Þá eru dregnar skýrar línur
um hvað í rekstri skólanna er
sameiginlegt hjá ríki og sveitar-
félögum og hvernig það þá skipt
ist og hverju ríkið eigi að standa
einvörðungu undir og hvað fell-
ur í hlut sveitarfélaganna að
annast alfarið á sinn kostnað.
Þá er það og mikilsvert atriði
að gert er ráð fyrir samstarfs-
nefnd þessara aðila sem fjallar
um hina sameiginlegu þætti
þessa máls.
Menntamálanefnd þ. hv. d.
ræddi frv. á fundum sínum fyrir
páska og kaus undirnefnd til
þess að yfirfara frv. í þinghlé-
inu.
Nefndin hefur fengið á sinn
fund þá Torfa Ásgeirsson, skrif-
stofustjóra Efnahagsstofnunar-
innar og Aðalstein Eiríksson,
fjármálaeftirlitsmann skóla.
Veittu þeir nefndinni upplýsing-
ar um einstakar gr. frv. Þá
komu á fund nefndarinnar 3
skólastjórar frá heimavistar
skólum. Einnig bárust nefnd-
inni nokkur erindi frá skóla-
mönnum Allir höfðu skólamenn-
irnir fram að færa ábendingar
um einstök atriði sem þeir töldu
að þyrfti að breyta. Að nokkru
upplýstist við frekar.i umr. að
um misskilning var þar að
ræða og í einstökum atriðum
leggur meiri'hluti nefndarinnar
til að breytingar verði gerðar
m.a. til að koma til móts við
ábendingar áður umgetinna
skólamanna og er það von mín,
að allir geti verið ánægðir hvað
það varðar. Það kom ákveðið
fram hjá þeim öllum, að frv.
væri til mikilla bóta frá því sem
er í gildandi lögum og lögðu á
það áherzlu að málið næði fram
að ganga nú.
Þá rakti Axel Jónsson efnis-
atriði frv og breytingartillögur
nefndarinnar og sagði m.a. í
Ný lög um listamunnaluun
— samþykkt á Alþingi í gœr
EFRI deild samþykkti í gær við
þriðju umræðu frumvarp ríkis-
stjórnarinnar um listcimanna-
laun, og er frumvarpið þar með
orðið að lögum. Samkvæmt því
verða þær breytingar á úthlutun
listamannalauna, að úthlutunar-
nefnd verður kjörin til fjögurra
ára og flakkum listamanna verð-
ur breytt þannig að þeim verður
skipt í tvo flokka í stað þriggja
áður.
samband' við 20. gr. frv., er fjall
ar um þann fjölda reiknaðra
stunda, sem heimilt er, að komi
á hvern nemanda og er í þeim
kafla frv. er fjallar um reksturs-
kostnað og hlutfall hans milli
ríkis og sveitarfélaga.
Við 20 gr. flytjum við breyt-
ingartillögu í 7 stafliðum og eru
þær flestar til nánari skýringa
á þeim ákvæðum sem þær taka
til og einnig til rýmkunar á
þeim ramma, sem greinin setur
og er þá tilgangurinn með breyt-
ingatillögunum fyrst og fremst
sá að tryggja það að heimavist-
arskólar, sem starfa undir venju
legum kringumstæðum þurfi
alls ekki að koma undir undan-
þáguákvæði þau, sem í grein-
inni eru. Það er búið að leggja
mikla vinnu í að athuga hvern-
ig ákvæði þessarar greina koma
til með að verka á hinum ýmsu
skólastigum og í mismunandi
stórum skólum og leyfi ég mér
að fullyrða að þar hefur verið
tekið tillit til þeirra margþættu
sjónarmiða, sem fram hafa kom-
ið í sambandi við hin mörgu
ákvæði gr.
Ræðu sinni lauk Axel Jónsson
með þessum orðum:
Ég hef þá ræt-t þær breytingar
tillögur sem við í meirihluta
nefndarinnar flytjum.
Eins og áður gat um eru þær
fyrst og fremst til rýmkunar á
nokkrum ákvæðum sem sérstak-
lega geta snert heimavistarskól-
ana. Þá er í breytingartillögun-
um frekari skýringar við nokk-
ur ákvæði frv. og það samræmt
1. um iðnfræðslu, sem samþykkt
voru á sr. ári, en samkv. þeim
var m.a. gert ráð fyrir annarri
skiptingu á stofnkostnaði heima-
vistarskóia iðnfræðsluskólanna
og einnig varðandi hlut ríkisins
í kennslukostnaði og reksturs-
kostnaði þeirra. En samkv. frv.
er gert ráð fyrir því að iðn-
fræðsluskólarnir verði undir
sömu ákvæðum og aðrir þeir
skólar, sem frv. tekur til.
Ég er þess fullviss, að mikill
og almennur áhugi er meðal
þeirra sem þessi mál varða að
þetta frv. verði að lögum nú á
þessu þingi. Ég veit t.d. um að
aðal'fundur sambands sveitar-
félaga í Reykjaneskjördæmi, sem
nýlega var haldinn, lét í ljós
mikinn áhuga á því að málið
næði fram að ganga. Að vísu er
naumur timi til þingloka, en ef
menn leggja sig fram um að
koma málinu áfram, þá á það
að takast.
AMMAN, 17. apríl, AP — Kon-
ungssinnar í Jemen hafa fellt 28
hermenn egypzka í bardögum
upp til fjalla í Jemen. í bilkynn-
ingu konungssinna, sem kváðu
tvo menn hafa fallið af þeim,
sagði ekki hvenær bardagar þess-
ir hefðu verið háðir.