Morgunblaðið - 03.05.1967, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 3. MAI 1967.

— Newton
Fram'hald af bls. 3.
væri ráðlegra að reyna að
kalla á slökkviliðið, en hann
anzaði því engu, og hélt ferð-
inni áfram. Á milli örfiris-
eyjar og Engeyjar mættum
við báti á leiðinni inn, og
reyndum við að gera vart við
ökkur, en tókst ekki. Þegar
komið var út fyrir bauju tók
togarinn stefnu á Garðskaga,
en breytti henni síðan til
norðurs. Við ákváðum þá að
hafast ekki frekar að, heldur
bíða rólegir. Við vissum að
brátt myndi verða vart við
hvarf togarns, og að varðskip
og flugvélar Landhelgisgæzl-
lunnar myndu hefja leit. Vild-
um við þá frekar vera undir
það búnir að veita varðskips-
mönnum liðsinni er þeir
kæmu um borð. Annar okkar
var alltaf á verði upp í brúnni,
oftast þó báðir, og hvorugur
okkar lagði sig um nóttina.
Okkar var vandlega gætt af
skipverjum sem voru oftast
sex á verði upp i brú.
tveir eða þrír vildu þó engan
þátt eiga í þessu. Annars var
ekki mikið sem undirmenn-
irnir gátu gert, ef þeir hafa
verið mótfallnir þessu, því að
skipstjórinn er alvaldur í
skipi sínu, og mótþrói gegn
honum er nánast uppreisn.
Skipverjarnir byrjuðu að
mála yfir nafn og númer
skipsins um leið og það var
komið út úr höfninni, og voru
að þessu langt fram eftir
nóttu. Hins vegar gekk þetta
engan veginn vel hjá þeim
í myrkrinu, og m. a. vildi svo
óheppilega til að númerið á
skorsteini og á síðu bar ekki
saman — á öðrum stað stóð
252 en á hinum 525. Engin
ölvun var um borð meðan á
þessu stóð.
Þess má geta að í viðtölum
Mbl. við skipsmenn á Brandi
kom í ijós, að nokkrir skip-
verja voru mótfallnir strok-
inu frá byrjun. Þó munu þeir
ekki hafa verið margir. Einn
þeirra sagði Mbl. að um nótt-
ina hefði hann sagt við
Newton að flóttinn væri til-
Farið frá óðni til þess að taka Brand. (Ljósm. Bragi).
— Um 11 leytið urðum við
*vo varir við Sif, og sáum
grænu stöðvunarljósi skotið.
Við bentum skipstjóranum á
þetta, en hann kvaðst ekkert
hafa séð, og hélt ferðinni
áfram. Litlu síðar sáum við
til ferða Óðins, og bentum við
þá skipstjóranum á að þetta
væri vonlaust. Báðum við
hann að stöðva skipið, en
hann þrjózkaðist enn við. Óð-
inn nálgaðist skipið ört, og var
skipstjórinn orðinn einn eftir
í brúnni. Skpuðum við honum
þá að stöðva, en er hann
hlýddi ekki, sló annar okkar
vélsímann á „stopp“, og sýndi
skipstjórinn þá enga mót-
spyrnu. Litlu síðar komu svo
varðskipsmenn um borð og
tóku við stjórn togarans.
— Skipstjórinn hafði þetta
strok í hyggju allt frá byrjun,
og byrjaði strax að undirbúa
það. Hann mun hafa haft
fylgi flestra skipsmanna en
gangslaus, — þeir gætu aldrei
komizt undan leitarflugvélum.
Lét Newton þetta ekkert á
sig fá og hélt ótrauður áfram
flóttanum.
Annar stýrimaður á Brandi,
sem jafnframt er bátsmaður
skipsins sagði Mbl., að skip-
stjórinn hefði gabbað lög-
regluþjónana inn í klefa sinn,
en hvernig það hefði gerzt
vildi hann ekki segja neitt
um, því að hann vildi ekki
koma þeim i vandræði eins
og hann orðaði það.
Bernard Newton var úr-
skurðaður i gæzluvarðhald
seint á laugardagskvöldið. Á
sunnudag gáfu lögregluþjón-
arnir skýrslu og árdegis 1.
maí var Newton yfirheyrður
af Nirði Snæhólm rannsókn-
arlögreglumanni.
Réttarhöld fóru fram í gær,
og komu þá ýmsir skipverjar
fyrir. Newton mun koma fyr-
ir réttinn í dág.
Frumprent Jarðabókar
Arna Magnússonar og
Páls Vídalíns
— selt á bókauppboði í dag, ásamt
mörgum öðrum merkum bókum
SIGURÐUR Benediktsson held-
ur bókauppboð í Þjóðleikhús-
kjallaranum kl. 5 í dag. Er þar
margt góðra bóka á boðstólum.
Ber fyrst þar til að nefna Corp-
us Codicum Islandicorum, sem
Ejnar Munksgaard gaf út. Bæk-
ur úr því safni, er seldar verða
á uppboðinu eru: Codex Frisi-
anus, gefin út í Kaupmannahöfn
1932, Möðruvallabók, gefin út í
Khöfn 1933, Morkinskinna, gef-
in út í Khöfn 1934, Icelandic
Illuminated Manucripts, gefin
út 1935, Homilíubók, gefin út
1936, Staðarhólsbókin gefin út
1936, The elder Edda gefin úi
1937, Early Icelandic Rímur, gef-
in út 1938, The Boók of Miracles,
gefin út 1938, The Arna-Magn-
æan Manuscript gefin út 1940,
The younger Edda gefin út 1940,
Ólafs saga ens helga, gefin út
1942, Skarðsbók, gefin út 1943
og Fragments of The Elder and
The Younger Edda, en sú bók sr
gefin út 1944. Allar þessar bæk-
ur eru sérstaklega vel með farn-
ar, og eins gengið frá þeim 03
frá hendi forleggjarans.
Þá verður Lesbók Morgun-
Framhald á blaðsíðu 31.

Newton skipstjóri fluttur um borð í Óðin. (Ljósm. Adolf Hansen).
- VONA AÐ.-
Framhald af bls. 32
hliðarnar. Þegar flugvélin
var búin að losa sig við
sprengjurnar, hvarf hún aft-
ur á augabragði og við kom-
umst aldrei í skotfæri við
hana. Hinn brezki togarinn
fór Súðinni til hjálpar, en
þeir sögðust ekki þurfa á okk-
ur að halda, svo að við héld-
um veiðinni áfram.“
„Hefurðu aldrei verið tek-
inn áður í landhelgi?"
„Nei, ég hef aldrei verið
tekinn í landhelgi, því ég hef
aldrei fiskað í landhelgi.“
Brosandi bætir Newton
skipstjórj við:
„— nema meðan stóð á
þorskastríðinu, þá kom fyrir
að maður fiskaði í skjóli
brezka flotans."
„Hvað varstu lengi á Val-
esus?“
„Fjögur ár. En þá fór ég í
stýrimannaskólann í Grímsby
og lauk þaðan prófi.“
„Þekkirðu Helga Johnson?“
„Já, við þekkumst vel.“
„Hvernig likaði þér við
hann?“
„Ágætlega.**
„Hann er skemmtilegur
maður, dálítið einkennilegur."
„Auðvitað hlýtur hann að
vera einkennilegur," segir
Newton og hlær við.
„Nú, af hverju?" spyr ég.
„Vegna þess að hann hélt
út sjóinn fram á elliár“.
„Þú ert giftur," segi ég.
„Já, og á tvo syni. Annar
selur fisk í heildsölu í Gríms-
by, hann er 21 árs. Hinn fer
í háskóla á þessu ári, hann er
18 ára.“
„Hefurðu talað við konuna
þína síðan þú varst tekinn?
Newton varð hugsi. Hugur
hans leitaði út úr herberginu
og það kom fjarrænn svipur
á andlitið.
„Ég talaði við hana í gær",
sagði hann. M fékk sérstakt
leyfi til þess hjá dómaranum.
„Ég vona að þeir haldi þér
ekki“, sagði hún. Ég sagði:
„Ég vona að þeir geri það
ekki.“
Svo leit hann í kring um
sig og bætti við:
„Ég hef aldrei verið í fang-
elsi fyrr. Mér líkar það auð-
vitað ekki. _Ég er vanur sjó
og frelsi. Ég geri ekki ráð
fyrir að konan komi hingað
upp, nei það gerir hún áreið-
anlega ekki. Annars hafa þeir
farið vel með mig. Ég hef
ekki yfir neinu að kvarta í
þeim efnum.“
Og enn hugsar hann sig
um: „Ef ég þarf að vera hér
einhvern tíma, ætla ég að
biðja hana að koma.“
„Þegar þú fórst úr höfn á
föstudagskvöld, hélztu þá að
þú mundir eiga eftir að lenda
hér í þessum klefa eða ein-
hverjum álíka?“
„Nei, það hvarflaði ekki að
mér. Ef mér hefði dottið það
í hug, hefðj ég ekki reynt að
stinga af. Það sem vakti fyr-
ir mér var að komast út á
rúmsjó, út fyrir landhelgina
á alþjóðasiglingaleið. Taktu
það fram.“
„Varstu hræddur um með-
ferðina, þegar þú varst tek-
inn í fyrra skiptið?"
„Nei.“
„Kvíðir þú fyrir dómnum
nú?“
„Well, ég hef engar sér-
stakar áhyggjur mín vegna,
heldur vegna eigenda skips-
ins og félaga minna um borð.
Eigendur skipsins eru Páll
Aðalsteinsson og Þórarinn
Olgeirsson yngri, Þórarinn er
ekki heilsuhraustur, hann er
með asma. Hann var skip-
stjóri á togaranum áður en
ég tók við honum. Hann var
óheppinn og þeir áttu í fjár-
hagsörðugleikum. Þetta er
fjórði túrinn, sem ég hef ver-
ið með togarann. Það hefur
gengið vel, ég hef verið hepp-
inh og útgerðin var að kom-
ast í sæmilegt horf. Auðvitað
hef ég áhyggjur út af skip-
inu og eigendunum, kannski
fer útgerðin á hausinn. En
ég held ekki að þeir álasi
mér. Þeir hafa ekki mikla
peninga. Það gekk illa eins og
ég sagði. í fyrstu ferðinni
minni fór ég til íslands og var
21 dag og við seldum fyrir
6.800 pund, það þótti gott.
Næst fórum við til Færeyja
og vorum 18 daga og seldum
fyrir 9.200 pund — það þótti
einnig gott, því af þessum 18
dögum þurfum við að vera
4 daga í Færeyjum, vegna
slyss um borð hjá okkur;
maður fórst, annar slasaðist.
Þriðju ferðina fórum við til
Færeyja, vorum 15 daga í
túrnum og seldum fyrir 6.700
pund. í þessari fjórðu ferð
vorum við búnir að veiða um
40 tonn þegar við vorum
teknir. >á höfðum við aðeins
verið 4 daga á fiskiríi. Hæst
hef ég selt fyrir um 14 þús-
und pund. Við leggjum á-
herzlu á stuttar ferðir og
góðan fisk í stað langra ferða
og mikils fiskmagns. Auk
þess erum við aðeins 20 um
borð. Við miðum allt við dag-
lega nýtingu skips og áhafn-
ar.“
„Ætlarðu að fara aftur á
sjóinn, þegar þú losnar úr
haldi?“
Já. Ég á marga góða vini
hér á landi og ég vona að þeir
haldi áfram að vera vinir
mínir, þrátt fyrir það sem
gerzt hefur. Ég vi’l að þeir
viti af hverju ég stakk af og
ætla að biðja þig að setja það
einhvers staðar í samtalið.
Ég vissi á föstudag að niður-
staða mundi ekki liggja fyrir
fyrr en á þriðjudag, jafnvel
seinna. Það hljóp í mig kvíði
og mér þótti þetta jafngilda
því að ég væri dæmdur tvisv-
ar. Mig langaði að mótmæla.
Ég sá enga aðra leið en reyna
að strjúka. Áður en ég lagði
úr höfn sagði ég skipshöfn-
inni frá ákvörðun minni og
bætti við: Ég vil engin vand-
ræði um borð.“
„Er ekki rétt að þú hafir
verið aflahæsti skipstjóri í
Grímsby árum saman?“
„Þeir segja það,“ sagði
Newton hæversklega. Svo
bætti hann við:
„Ég ætla að biðja þig um
að láta fólk vita að við höfð-
um aldrei í hyggju að gera ís-
lenzku lögregluþjónunum
mein. Það sýndi enginn neitt
ofbeldi um borð, það kom
aldrei til greina."
Og eftir umhugsun bætti
hann enn við og var mikið
niðri fyrir: „Annar lögreglu-
þjónninn, sá minni, sagði við
mig í brúnni. „Ég hef brugð-
izt skyldu minni." „Hvers
vegna?“ spurði ég. „Ég hefði
átt að stöðva þig.“ „Hví gerð-
irðu það ekki?“ spurði ég.
Hann leit á mig og sagði: „Af
því þú ert enginn glæpamað-
ur. En skipshöfn án skipstjóra
er einskis megnug.“ Svo lyfti
hann jakkanum, tók hníf und
an beltinu og rétti mér.
„Eigðu hann þennan sem
minnisgrip", sagði hann. Við
hlógum báðir.
Ég tók við hnífnum, en
rétti honum hann aftur. Þetta
var vingjarnlega gert af hon-
um — og ég gleymi því aldrei.
Ég vona að lögregluþjónarnir
lendi ekki í neinum vand-
ræðum mín vegna. Þeir gerðu
báðir skyldu sína og reyndu
allt til að stöðva okkur — allt
nema beita ofbeldi. Ef þú
hittir þá, skilaðu þá til þeirra
kveðju og segðu þeim að ég
voni að þeir Skaðist á engan
hátt af framkomu minni?“
„Hvað segir konan þín yfir
langri útivist þinni á sjón-
um?“
„Hún er vön þessu. En hún
hefur oft haft orð á því að
sér líkaði það miður að ég
væri ekki heima. Síðasta ár
var ég á skuttogaranum
Viotory og þá höifðum við
tveggja mánaða úthald. Það
líkaði henni mjög illa, svo að
ég fór af skipinu og á Brand.
Annars er hún dóttir togara-
vélstjóra, svo að hún þekkir
vel líf sjómannsins og skilur
það.“
„Hvað viltu segja að 4ok-
um Newton?“
Hann hugsaði sig um, svo
brosti hann og sagði:
„Ég er mjög ánægður með
það sem ég hef heyrt — að
stórþjófnaður í London hafi
komið í veg fyrir að ég yrði
aðalforsíðufrétt ensku blað-
anna á mánudaginn!“
„Áttu móður á lífi?“
„Já, hún er 74 ára.“
„Hvernig heldurðu að hún
taki þessu?“
„She will take it okey.“
Ég leit út gegnum rimlana,
horfði út í garðinn. Svo
kvaddi ég Newton skipstjóra.
Hann kveikti í fimmtu sígar-
ettunni.
M.
\