Morgunblaðið - 13.07.1967, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. JÚLÍ 1967
Hákon Bjarnason, skóg-
ræktarstjóri sextugur
„SJALDAN elidast skólabræðu.r"
segir gaim.alt m/&litaaki, oig fflýigur
mér það nú í hug, þegar ég
frétti að s amkvæmt kirkjubók-
uniuim isé Hákon Bjarmsom orð-
inn sextugur. En hamin er svo
gerðiur, að hvar sem hamn fer
fyllgir honiuim æskufjör og þrótt
ur, og það s/vo, að ha-nm fær oikk
ur hiina til að gleyma áruinum,
þegar fundum ber sgmam.
Hlákon Bjarnason er fæddiur í
Reykjaivik, 13. júlí 1907. Fo:r-
elidrar ihams voru Sigríður Jóns-
dióttir, Ólaifisisoniar ritsitjóra og
Ágúsit H. Bjarnason, prófessor.
StúdiantS'prófi laulk Hlákon 1926
o(g prófi í sikógrælklt við Lamidbún
aðarháeikólamn í Kaupmamna-
höfin 1932. Vann hanm nolklkuð á
tilrauna- og ranmsóknastofnum-
um næstu árin. Gerðist sið'am
framkvæmdaistjóri Skógraektar-
féLaigs fslamdis 1933 og var sikipi-
aðiur skógræfktarstjóri 1935 og
hefir verið það síðan. Aúk nokk
urra sitarfa í nefndum ag fé-
lagaeaimtökum, er þetta i stuittu
imáli saga st arfsfierits hams. Em
það eru eklki ártölin og möfnin,
sem söguna segja, heildur starf-
ið, sem að baiki þeirra er, og
hyernig það er af henidi leyigt.
En sú saga Hiákonar er löng og
frækidieg, því að það er saga ís-
lenakrar skógraéktar í meira en
þrjiá áratugi. En í skógraékltinmi
hefir hanm skapað tímamót í
ræktumarmá'lium l'amdsins, þvi að
slkágraéktin verður ekki skiiliin
frá þeim máium, eins og ifram-
tíðin mium betur leiða í ljós.
Við þetta tælkifæri, rifjast
uipp gamiuil m.nning frá vetrinum
1928. Þá var það eitt kveld, að
Hlákon kom til mín og var mik-
ið miðri fyrir. Tilerfná þess var,
að hanm haifði þá þegar kom.izt
að þeirri niðurstöðu, að til þess
að kama fótuim undir ísilenzka
sikógraéklt, iþyrfti að flytjia imn
trj.átegundir frá öðrum löndum,
og þair haifði hamn femgið aiu.g.a-
stað á Alaiska öðrum fremur. Ég
var dálátið vantrúaður í fyrstu, .
en Háikon hafði afiað sér mamg-
víslegrar fræðisillu um staðlhlætti
og gróður í Alaska og borið það
saimain við staðhætti hér á landi,
og nokin voru svo sterk, að vam-
trú min hlaut að li&ta í rrainrai
pokamn. Em það er siitithvað, að
iáta sér detta snjalla hluti í hug
á stúdfentsárunum, eða fram-
kivæma þá isíðlar, því að þeir eru
aflilitof ma.rgir, sem telja siig í hilta
æsikuáranna hafa fundið l'aiusn-
V'amdamiállanina, og hyggj a sig
gleta umibreytt heiminum í eirau
vetvangi. En Hlákon Bjarmason
hefir verið s>á gaofumaður, að
hanuim hefir auðnazít að fram-
ikvæmia æskuhuglsjóm síma í
Ilonigu og um/faragsimilkki starfL
Það, sem fyrir 40 árum var að
nokkru draumur sifórhuga æsfcu-
miarans, er raú veru'leiíki fyrir at-
beiin.a haras og forysitu. Þeir
menn, sem svo starfia, eldast
ekki.
Þegar Hákon Bjarnason tók
við ifiorystu skógræktairmála n n a
var Skógrækt ísla.nds nœr 30 ára
igömul. Altlam þann tírraa hatfði
hún bariat við fjárskort og tak-
markaðan sikilnirag á því, siem
gera þurtfti og gera mæltti. Mest
hafði verið unmið að friðun skóg
arleifla, sem í sjáiflu sér var ó-
mietamiegjt naiuðsynjastarf, em þó
eirauinigis vörn gegn eyðingiu
laradsins, en ekki sóikn ti4 amn*-
ans rneira og betra. Og aiillt um
iflögur orð og áhuiga aidamótalkym
sflóðariranar um að kliæða lamdið,
girumar mig, að þorri þeirra hatfi
eklki hugsað til öllu meiri fram
kivæmdla en umnið var að á þeirn
árum. Meriklilegar tilraurair í
slklágrælkit voru gerðar í byrjun
áidarinraar á Akureyri og Hall-
ormss t að og raunar víðar, en
emgu var Mka.ra en þær heflðu
gleymsf -að mestu í skógræktar-
sltarfinu. Mörgum varð stamsýn-
ast á mistök.in, svo sem furu-
kræfldiurmar við Rauðavaitn, en
beinvaxnflr barrviðir á Alkur-
eyri og HailOrmsstað félllu í
gleymsku. Hér varð því að vekja
nýjan áhiuga, og skapa mýjan
grundvöll til að starfa á, og það
varð hiutskipti Hákoraar að.giara
slílkt. Jafnskjótt og Hákon tók
við sikógræktarmáluraum hófsfl
þar ný stefna og nýj.ar athaifnir.
Leitað var fanga vítt um lönd
eftir trj'áfræi, ailt- vestan. fr.á A1
aska ag austur til Kaimtsj.aka.
Þótt árain.gur þessa. ha.fi einis og
vaénta mátiti orðið misjiaío, hafa
tilraumir þessar þó sýnt, að barr
viðir geta vaxið hér, og mögu-
leikar eru á rækturn m.ytjaskóga,
að óbreyttum aðstæðaam. iÞettia
er afrek Hákionar Bjarnasomar.
En jafraframt nýrækt skióga hef-
ir skógræktin unnflð ötuHega að
verndun skógarisifa og ammarri
gróðurvernd, svo að þar hafa
ekiki aðrir unnið betur að. Jaifn
framfl forystunmi í Skóg.rsékt rík
isinis, hefir Hákon unnið marig-
þætt störf fyrir Skógræktanfélaig
íslands, og er vöxtur þess og
vifflgangur etaki sízt að þakika
áhrifum hans og ötuiu starfi.
Allt starf Hákonar í s-kógrælkit
iranfl hefir einitaennzt af hug-
kvæm.ni ag ódrepandi seiglu að
kama máium sínum fram. Þar
hefir a.ldriei verið sfliegið siöltau
við. Mlá það rauraa.r flurða kaflfl-
ast um svo mariglyradam m.amn
sem Hákon., hve strönigum ein-
stefrauaikstri hann hefir fyllgt í
Mflsstarfi símu. En mikið hefir
eimmig unmizt. Einm traustaisti
vitniisburður um það, aiuik verks
uimimer'kja.nna sj'áMr.a,' eru um-
maéli erfendra sérfræðinga, sem
offl hafa komið hiragað og lirtflð
á vehk Sfc&græk,tarininar. Þa.r hef
ir verið einróm'a- álifl, að rétt
væri stefnt og merkum árangri
náð á Skömm.um tírna. Hafa og
ýmsir þeirra sýnt það traust sitt
í verki m.eð álitiegum fjársrtyrkj
um og annarri fyrirgrieiðsiu.
Eklki hafa þó Skóigræk.tin og
Hákon komizt hjá árásum og
aðkasti. Sýn.ir það bezt, að þar
eru ums’vif á flerðinni e,n ekki
kyrrstaða, því að vanjuflega er
stormas.aimt um þá men.n, sem
eru atlhaifnasamir og umsvifa-
miikiir. Ver&a sflörif þeirra lörag
um að ásteitingansteini þieim,
sem litið kiunna og geta. En það
hefir aldriei verið háittur Hláfcon-
ar að sitja auðuim höndum og
ráðgera, hefldur að fr'aimfcvæma
hki'tina. Ein vitainliega geta srtarf
ha.ns sem a-nnarra m.annia sætit
gagnrýni, oig það slkiliur harnn
manna bezt, ef sú gaignrýni er
ge-rð af skynsemd og þekkingu.
Bg hefi rætt nokkuð um skóg
ræktarstörfin, en má ekki stoiflij-
ast svo við þetta m.ál, að m.iran-
asrt í eragu maransins sjáflífls og
heimilis hans. Kona ha.ras Guð-
rún Jórasdóttir hefir verið hon-
um ámeta'nlegur styrkur í starfi
og búið honum hið fegursita
hieimilli, þar sem þau hjón eru
sa.mta.ka um að láta ölflum líða
vel. Eitga þau fljögur -ma.nravæm-
ieg börrn.
í islk.aiphöfra Hákonar má rekja
þræði ætta ha.ns. Raiunsaei, vís-
indahraeigð og eljusemi Ágústar
Cöður hans, en eldhuiga og bar-
áttuþrek Jóns Ólafssonar afa
hans, en Hákop er maður víg-
reifur og báeði ha.rð- og bein-
sk.eyttiur, þ.egar því er að sikipita.
í góðuim hópi er hann hrótour
a.l.lis -faignaðar, og kainn vefl að
msta heims.inis lystisemdir, j aifm-
framfl því, siem hann er flliestuim
mönr.iuim meiri verlkm.aður, og
drengsikaipa.rma.nn þekiki ég eng
an meiri.
Kyn.ni oklkar Hákonar eru nú
meira en 40 ára gömul. Um
margit befir verið rætt á þeim
árum, og uim ýmsa hlut.i hefir
öklkur greint á, sem vænita
m.á, en afldrei hafa ill orð f.arið
akikar á milli, þótt ræðzt hafi
verið við á hiispurslaosri ís-
'jenzku. Vona ég að svo verðfl
áfnam meðan samifyiigdin endist.
Býð ég S'vo Hákon velkomiran
til oWkar á sjöunda tugin.n.
Steindór Steindórsson
frá Hlöðum.
EITT SINN er við Hákon Bjarna
son vorum sam.niátt.a á gisrtistað
á sikógræikitarferðala,gi vestan-
l-'nds vsikti h-ann mig um miðja
Austurjaðar skógræktarsvæffis U. M. F. Hrunamanna viff Álfaskeáff. — Vörffufell og Hestfjall
í baksýn. — Sitkagrenitrén á myndinaii voru gróffursett voriff 1940. (Þau týndu tölunni lítiff
eitt i aprílveffrinu 1963).
' í ’ ' ■ -> 1 ..ifm
Trjálundur fyrir sunnan kirkjugarðinn viff Suðurgötu í Reykjaivík. Sitkagreni, gróðursett 1952.
nótt, tíl þesis að hafa yfir mér
þetta eriradi efltir daraska skóktið
Laiuesen:
Gold kaldte de udsynets hede
de træge der jkke forstod
at ödet er skaberens gave
til dem der vil pröve sit mod.
An.dóf í slkógræktarmáil'um um
þær miuradir haifa orðið raafna
mínium andvökuefni þasisa nót/t,
en 'erindið þá komið upp í huga
ha.ns og faflliið s-vo vel að h/ugis»
uraum hiaras, að hann þurfti þetg-
ar í stað að fá útrás fyrir að-
dáun siína á þessu sflef.i hims
daraska skáids, og þátttöku anm
ans marans í hiughrifium þeim, er
hvatnirag sú, er i ljóðirau fóflts.t,
valkti í hiuiga Hákonar.
Ég býst við því, að ihionum
hafi þótrt undirtektir mínar í
da.ufa.ra laigi þá stundina. — ei.ns
og stundium áður — þótt haran
hefði ekiki orð á því, en ég
lærðfl þó erindið og síðar varð
mér þetfla atvik hugsrtætt. Það
sýndi í hnotstourn ttvo sterka
eðllisþiasfti í fari vina.r m.íins. An.n
ans vegar ákafanra, að kioma þeig
ar í sitað h'U'gsunuim síraum á firarn
færi og hrinda þeim í ir.am-
kvæmd, en hinis vega.r óiþolin-
mæði Hákon.ar gagmvarrt sikiln-
ingsleysi mararaa á gróðrarmögu
ieikum íslenzks jarðvegs og
tregðu þeirra í því, að hefjaeit
handa og tafcast á við milkil
vertaefni.
Mönraum með þessa skapgerð
fylgir venjul'ega stormur og bar-
átta og þeir, sem kom,aisrt í sraert
ingu við sl'íka menn, taika oft.ast
ákveðna. a/flstöðu tiil þeirr.a. Sum-
ir hrífaisit til fyigis við iforus'tu-
manrainin, brautryðj.aradanra, en
aðrir bverfa til meiri eða minni
aradstöðu. Svo hefur og farið
um Hákon Bjarraasora, *
f rösik 30 ár hefur harara nú
notið fylgiis þeirr.a, sem bezt
þekkrtu hann, skildu huigsjóna-
banátfcu haras og treystu mafci
haras á því, að hér væri hægt að
rækta stoóga á ný, og það mytja-
mieiri ékóga, en áður höflðu
vaxið hérlendjs. En jaifniframfc
hefur hann orðið að berjasrt við
tregðu og mótspyrnu aranarra,
sem eklki gátu fellt isig við starifs-
áhiu.ga ha.ras, eða skiildu ekki, eða
vildiu etoki skilja, að forsjónin
hafur fiengið núljfandi ‘kynslóð
það verkefnfl til úrlausraa.r, að
bverfa frá aldalamgri riániyrkju
land&ins og hefjast banda um
það, sem þjóðin hefur llátið fara
florgörðtuim í 1100 ára búsertu
sinni.
Á þessurn vettvangi hefur það
verið hiuigsjón Hákonar, að kioma
upp nýjiuim og fjölibreyttari
gróðri — að endurivekjia hið
gEmila, gætit nýjum þroska.
f 35 ára sikógraékttaretarfi hátfa
að vonium stojptzt á slkin og slkúr
ir. En á þesisium tímamótum ævi
siraraar getur Hákon Bjtarnason
þó vissulega litið yfir mikið og
gotit þjónuistulsfcairf í þágu þeirrar
hugsjónar, sem tók buga bans
uragan tfösrtum tötauim. Og í
mörigu hefur honurn orðið vel
ágeragt, þótt ýmis úrlausraareifni
séú að voraum eran óráðiin.
-Fyrir allt þetta flytij.a vinir
hams og is.amsrt a.rflsmerara borauim í
dag þaikikflr. Þaiklka horaum for-
ust.u hian.s og órofa tryggð við
það rraálefnfl, skógræktina, sem
ban.n heifur gefið alla. s'ta'rtfsortou
sína. Og þeirri þöklk fyflgja ósk-
ir um l,Ein,ga Mfldaga oig -góðan
áramgur í þrotilaiusri ba.ná<btu
hams við þverlyndið, sem eklki
sikiliur, að iauðrain er gjöfl skap-
arans t.l þeirra, sam iha.fa þc4-
-gæðfl og þrótt fcil að rækta þar
raýjara gróðiur — breyta, henni
í betra cig fegurna larad.
Hákon Guðmundsson.
FÁEIN Þj^KARORÐ
f FORMÁLA doktorsriltgerðar
mimraar, Tefnoknoniolligilska sfcud-
ier pá Islarad, sem ég varði viff
háslkóLann í Stdklkhólmi 1944,
getur aff liesa eftirifarainidi (í
þýðinigu):
„Mangir e.jga þátt í tilkotrau
þessa ribs. Fyrist og fre.irast ber
mér að fllytja þaklkir Hákonii
Bjarnasyni, sikágnækitarstjóra fc-
laradls. Mikið aif þeirri utaraihúsis-
virarau, sem þietba rit byggiisit á,
var unn.ið af ötakur í saimein-
Framhald á bls. 21