Morgunblaðið - 09.09.1967, Page 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. SEPT. 1967
I
TJ'tgefandi:
Framkvæmdastjóri:
íRitstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Œtitstjórn og afgreiðsla:
Auglýsingar:
í lausasölu:
Áskriftargjald kr. 105.00
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími ÍO-HOO.
Aðalstræti 6. Sími 2(2-4-80.
7.00 eintakið.
á mánuði innanlands.
v
v
i
s

\
s
s
s
s
s

s
s
s
s
J
s
s
UMBÆTUR
Á ÞINGVÖLLUM
1/erulegar umbætur hafa í
" sumar verið unnar í þjóð-
garðinum á Þingvöllum. Kem
ur þetta fram í fréttatilkynn-
ingu frá Þingvallanefnd, sem
birt hefur verið. í fyrsta lagi
hefur verið ákveðið, að loka
Almannagjá fyrir bifreiðaum
ferð, til friðunar og vegna
slysahættu. Er gert ráð fyrir,
að sú ákvörðun komi til fram-
kvæmda í októbermánuði n.k.
Um all langt skeið hefur
verið rætt um að loka Al-
mannagjá fyrir bifreiðaum-
ferð. Af þeirri framkvæmd
hefur þó ekki getað orðið,
vegna þess, að vegurinn inn
á Leirur hefur ekki verið
fullnægjandi til þess að taka
við allri umferðinni. En á
þessum vegi hafa verið gerð-
ar miklar umbætur nú í sum-
ar. Hefur Þingvallanefnd
þess vegna ákveðið, að Al-
mannagjá skuli framvegis
vera lokuS fyrir bifreiðaum-
ferð. Er það eðlileg og sjálf-
sögð ráðstöfun eftir að ágæt-
ur vegur hefur verið lagður
vestan Almannagjár og veg-
urinn um þjóðgarðinn stór-
bættur. Að sjálfsögðu verður
gjáin opin gangandi fólki.
Þá hefur Þingvallanefnd
ákveðið að banna alla neta-
veiði fyrir landi þjóðgarðs-
ins og hefjast handa um und-
irbúning fiskiræktar í Þing-
vallavatni þegar á næsta ári.
Munu hinir fjölmörgu, sem
stundað hafa stangarveiði fyr
ir þjóðgarðslandinu fagna
þessum ráðstöfunum. Skilyrði
til fiskiræktar í Þingvalla-
vatni eru áreiðanlega mjög
góð. En æskilegt væri, að
netaveiði yrði einnig tak-
mörkuð á öðrum svæðum en
fyrir landi þjóðgarðsins.
f sumar hefur einnig verið
unnið að nýrri girðingu um
þjóðgarðinn. Mun verða lok-
ið við girðingu um allan þjóð-
garðinn næsta sumar.
Ýmsar aðrar umbætur hafa
í sumar verið unnar í þjóð-
garðinum. Bifreiðastæðum
hefur verið fjölgað og komið
upp hreinlætistækjum á nýj-
um stöðum. Verður þessum
framkvæmdum haldið áfram.
Þá er einnig frá því skýrt
í fréttatilkynningu Þingvalla-
nefndar, að lokið sé úthlutun
sumarbústaðalanda til leigu á
skipulögðu svæði í Gjábakka-
landi, utan hins friðlýsta
þjóðgarðssvæðis. Verður þess
um sumarbústaðalóðum ekki
fjölgað að sinni. Verður þann-
ig gengið frá staðsetningu
sumarbústaðanna á þessu
svæði, að lítið ber á þeim, og
fráleitt er, að þeir raski í
nokkru náttúrufegurð eða
heildarsvip Þingvalla. Ástæða
er til þess að ítreka það, að
núverandi Þingvallanefnd
hefur engum lóðum úthlutað
undir sumarbústaði innan
þjóðgarðsins.
Þjóðin fagnar öllu því, sem
til umbóta er gert á Þing-
völlum. En margt er ennþá
hægt að gera á þessum forn-
helga sögustað. Nauðsynlegt
er að byggja þar gisti- og
veitingahús af hóflegri stærð,
þar sem einnig er hægt að
halda ýmis konar fundi og
samkomur. Óhjákvæmilegt er
einnig að reisa þar nýja
kirkju og prestsbústað. Ný
Þingvallakirkja þarf ekki að
vera neitt stótrhýsi. Hún á
að vera minnismerki um
kristnitöku á íslandi og hent-
ug fyrir söfnuð sinn og hátíð-
arhald á hinum mikla sögu-
stað. Aðstöðu til löggæzlu
þarf einnig að bæta á staðn-
um.
Þingvellir eru helgasti
sögustaður íslenzku þjóðar-
innar. Þess vegna verða fs-
lendingar að umgangast þá
sem helgan dóm á öllum öld-
um.
JG ER FÆDD
GRIKKI - ÉG MUN
DEYJA GRIKKI"
Dandaríska tímaritið „Ram-
” part““ vakti fyrst veru-
lega athygli þegar það fletti
ofan af fjárstuðningi banda-
rísku leyniþjónustunnar við
bandarísku stúdentasamtökin
og ýmis alþjóðleg samtök á
sviði æskulýðsmála. Þar sem
tímaritið reyndist hafa rétt
fyrir sér í þeim efnum, verð-
ur ekki hjá því komizt að
taka alvarlega uppljóstranir
þess um ljúgvitni gegn gríska
stjórnmálamanninum And-
reas Papandreou. Þróun mála
í Grikklandi eftir byltinguna
þar í landi er sannkallaður
sorgarleikur. Hin fræga
gríska leikkona, Melina Mer-
couri, er orðin tákn andstöð-
unnar gegn grísku herfor-
ingjastjórninni og orð hennar
hljómuðu um alla heims-
byggð, þegar hún sagði, eftir
að hafa verið svipt grískum
ríkisborgararétti: „Ég er fædd
Grikki — ég mun deyja
Grikki. Patakos er fæddur
fasisti — hann mun deyja
fas.isti“.
í Grikklandi stendur vagga
lýðræðis í heiminum. Þess
vegna eru örlög Grikklands
Frjálslynd þróun fang-
elsismála í Svíþjóð
Eftir Ari
Korpivaara

Stakikhóilmi
(Associated Press).
STJÓRN fangelsismála í Sví-
þjóð telur sig vera á réttri
braut og búizt er við, að á-
framhaldandi breytingar á
skipulagi mála muni gera
hlutskipti fanganna jafnvel
ennþá frjálslegra en það er í
dag.
„Þeir eru í fangelsi, ekiki
af því að það eigi að refsa
þeim, heldur vegna þess að
þeir hafa hlofið dóm,“ sagði
Clas Amilon, yfirmaður stofn
unar þeinrar, sem hefur yfir-
umisjón með betrunarhúsum
í Svíþjóð. „Marfanið okkar
er að reyna að gera þá að
nýtari þegnum, — að aðlaiga
þá þjóðfélaginu.“
í anda þesisarar stefnu
gerðu Svíar tilraunir með að
gefa föngum siumarlleyfi nú í
sumar. Níu fangar frá LIl-
hardal í Harjedalen eyddu
þremur vikum í siumarbúsitað,
þar sem þeim var leyft að
leika badminton eða fara í
róðrarferð á vatninu eða
gönguferð til þorps í nágrenn
inu til að ná sér í pakika af
vindlingum. Eiginkonur
þeirra eða unnustur máttu
dveljast hj'á þeim í siumarbú-
sfaðnum.
Amilion kvaðst ánaegð með
árangu-r þesisarar tilraunar
og hlakka ti-l að geta veitt
fleiri föngum sumarleyfi.
Sum-arleyfi enu ekki ein-a
ráðið tii að (hivíla fangana á
betrunarhúsavistinni. Tveggja
daga leyfi hafa verið gefin.
Tiil greina kemux að gefa
föngum silík leyfi, eftir að
þeir Ihafa setið inni í 10 mán-
uði. Flest-ir f-angar ná aldrei
svo langri fangelisisivist.
Árið 1-966 hl-utu t.d. einn
þriðfjá hluti hinna 9,641 af-
brotamanna, sem dæmdir
vonu, innan við tveggja mán-
a-ða- fangelisisviisit.
Sumir fangelsisdiómar vi-rð-
ast óeðlilega vægi-r-, ef miðað
er við það, sem tíðtoast 1 öðr-
um löndum. Tvítiugur maðluT,
sem áður hefur verið dæmd-
ur fyrir líikamsárás og rán,
var fynir s'kömmu daemdur í
ei-ns ár,s fangeisi fyr-ir lákams-
árás, sem leiddi atf sér dauða
fórnarla-mbsins.
Vinn-a er aðálgriundvöl-lur
fangeisiiskerfis Svíþjóðar. Af
hin-um 6 þúsund afbrota-
mönmum, sém sitj-a í fangels-
um, vinna 3,500 að iðnaði og
1,000 við landbúnað og skóg-
arhögg.
Fangarnir búa ýmist í opn-
um -eða lok-uðum sitotfnunum.
„Opin stofnun,“ segi-r Amil-
on, „er stofnun,, sem menn
geta flúið fr-á, ef þei-r viljia.
Svona lítur „opin stofnun“ út. Þetta er mynd af Tillberg
verksmiðjufangelsinu í Sviþjóð, þar sem 120 fangar
stunda vinnu við nýtízkulegustu aðstæður.
Það enu varðmen-n þar, en
þeir em óvopnaði-r. Möguleiik
arnir til undantoomu erm
ótelja ndi.“
Opin stofnun eins og Til'l-
herigs „verksmiðjufaingelsið“
ihefiur 120 flanga í vinnu á
v-erks-tæðum, sem eru ei-ns
nýtíztouteg og bezt verður á
kiosið meðal þeirr-a, sem frjáLs
ir er,u flerða sinna. Sérgrein
Tillbergs eru til'búim hús.
Þetta hefur gefizit svo vel,
að fyrár notoknum árum bar
stundum svo vi-ð, -að Finn-a-r
læddust yfir lamdamærin og
stálu bílum eða einhverj-u
öðru, .til þess eins að fiá að
eyða veitrinum í þægindum
sænsikm fa-ngels-a. Þesa-i teg-
und feíðalaga befur lagzt
niður, síðan Norðu-rlöndin
samrœmdu lög sín þannig, að
afbrotamenn eru dæmdir í
því landi, sem þeir nást, en
eru síðan látnir afplána dóm-
inn í h.eimalandi sínu.
Þréitt fyri-r aLlt firjálslyndið,
strjútoa sænstoir fangar otft.
Hliutifaills'talla sitrokufa-nga á
árinu 1966 var 8,2%, eða 2%
auikming firá árinu á undan.
Miik-ill hluti þes-sar-a-r töl-u
voru hins vegar flangar, s.em
ekki komu aftur úr ieytfi eða
voru of tengi.
„Hvers vegna strjúka þeir?“
spurði Amilon. „Eru þeir að
flýja frá einíhverju? Ég veit,
að margir strj’úka ti’l að vera
nærri eigintoonu eða vin-
stúiltou. Hins v-egar ©r því svo
flarið, að ma-rgir fainganna
geta hreinlega ekki þolað
andrúm-sloflt betrunarhús-a,
jafnvel þótt þau séu fráfe-
lyndar stofnanir.“
Sérs-takar athuganir er nú
verið ,að gera á þessari spurn-
ing-u, sagði Amilon. Ednnig er
unnið að ramnsóknum á onsök
um afbrotialhneigðar, bætti
hann við. Engar mákvæmar
töLur eru til um það, hve
m-arg'ir tooma aiftur rtil ,að -taka
út annan dóm. Athugun á af-
brotum unglimga leiddi þó í
ljóis, að 70% bnutu af sér atft-
ur.
Hvorki tala strokufanga né
áfraimih-alda-ndi aifbrotahneigð-
ar þeirra, sem látn-ir- hafa ver
ið la-usir, -gefiur itilefni til
stefnuibreytingar í skipu-lagi
fa-ng-elsi í Svíþjóð, a-ð sögn
Ami'Loms.
Gera má ýmsar umbætur.
HLut.faiLis-tala opinna stofnana
og lokaðra ætti t.d. að v-era
svipuð. í dag eru hins vegar
aðeins um fjórðungnur stofn-
anann-a opnar.
Félag noktourit, sem stofn-að
hef-ur v-erið í Svíþjóð til að
berj.aist fiyrir veWerðarimálium
fanga, hefur mælt mieð því,
að slakað verði á ritstooðun
bréfa fauiganna, fjiöldi leyfðra
heimsókma auikinn og föngum
verði leyflt að hafa samfarir
við -eigintoonu eða unnustu,
sem í heimisóton toemur.
Á meðan h-aldla menn áfram
tilraumum og athugunum- á
leiðium iti'l að tooma lögbrjót-
um á -rétta br-a-ut, etftir að þeir
eru lausi-r úr fa-n.geLsin-u.
„Aðala-triðið hefur alltaf ver-
ið vinrua, — að koma mömm-
um á rétt-a bra-ut með vinnu,“
sagði Amilon. ,,,Hún er mjög
m-ikilvæg og -mun ailltfflf hafa
sínu hlutvertoi að gagna, en
otoku-r br-estur fileiri ráð.“
„Við höf-u-m hó-plætoningar
og bópráðgjafars'tarfs'emi, en
við verðum að flæra- út feví-
arna-r á þessu sviði, og bæta
aðstoðina við fyrrvera-ndi atf-
brataimenn. Við verðum að
auka -sálfræðileg-ar lækmingar
aðferðir.“
að undanförnu alvarlegt áfall
íyrir málstað lýðræðisins.
Lýðræðissinnar um heim all-
an munu vænta þess og vona
að þess verði ekki langt að
bíða að birti til í Grikklandi
og lýðræðislegt stjórnarfar
verði hafið í öndvegi á ný.
í STUTTU MÁLI
Moskvu, 6. sept.
Grískir stúdentar efndu -til útir
fundar fyrir utan g-ríska sendi-
ráðið í Moskvu í dag til að mót-
mæla valdatöku hersins í Grikk-
liandi.
Rio de Janeiro, 6. sept.
Ólafur Noregskonungur hélt i
dag í opinbera heimsókn til Suð-
'Ur-Amerítouríkjanna, Bra-siilki,
Argentínu og Chile.