Morgunblaðið - 04.10.1967, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 4. OKT. 1967
23
66. Tamas Vasary býr' yfir
kris.taltærT'i tækni ög „rú-
batúspil“ notar hann af ein-
stakri smeikíkvísi og hæ-
ver’sku. Hann er1 að vísui
ekki sá stórbrotni „hvir'fil-
vind'ur'“ sem Rubi-nstein, en
flestum Ghopin aðUáendu'ml
líkar hann mjög' vel. Hljóð-*
ritun er góð eins og á hinunrí
fyr'r'greindu upptökum. Aðl
kom nú í sumar á „Don
Quijote" eftir Riehard
Strauss, en þar leikur
Pournief einleilkshlutverkt
af yfir'burða snilld, en Fil-,
hanmóníuhljóimsveit Berlín-
ar leifcur með undir stjórn,
Kar'ajans. Þetta er örugg-
lega bezta fáanlega upptak-
an á þessu merkiiega tóna-
ljóði Riehards Strauss. Eru
Fournneir og Kempff
BIRGIR GUDGEIRSSON SKRIFAR UM
HLJOMPLOTUR
í ÞETTA sinn skuluim við a-t
huga nokkrar af marlkverð-
ustu hljóðri'fun'um Deutsche
Grammophion, sem út hafa
kcmið siðastliðna mánuði.
Áður en það er gert, er
vant 'haegt að táta íhj'á líða,
suð bendta lesendum á mjög!
merkilega hljóðr'itun frá
Decca, sem gefin var út í
árslók 1966. Það er varl'a!
nein goðgá, þótt fullyrt sé,
að tæfcnilega hafi fagmönni
um Decca sjaldan tekizt bet
ur. Hljóðritun sú, er hér uim
ræðir, er af Sinfóníu no. 21
eftir Gustav Mahler, svo-
kall*aðri „Upprisusinfóníu".
Verk þetta mun ýmsum vel
þefckt hérlend'is, að vísu ein
ungis þeim. sem safna hljóm
plöturn og hlusta á þær, m.
a. vegna þess, að þetta verfc
befur aldrei verið flutt hér
á tendi og verður naum'ast'
á næstunni, þar eð það
krefst geysistórrar hljóm-
sveitar. Sinfónían hefur
reynar verið flutt af hljóm,
plötum í RSkisútvarpintu, en
það gefur auga leið, að’
hverju gagni það kemur að'
heyra hana aðeins á margra
mánaða fresti, ef ekki
margra ára.
Bl'jóðritun þesisi verður að
teljast t'atoa verulegai frami
tveim þeim beztu, sem áður
voru fáanlegar á þessu
verki Mahlers, en það eru
CBS-útgáifan, sem stjórnað
er af Bruno Walter, og ný-
legri útgáfa frá Coliumbia 5
Bretlandi (E.M.I.), sem
stjórnað er af Otto Klemp-
erer. Plytjendur í þessari
nýjustu útgáfu eru: Sinfón-
íuihljóms'veit Lurtdúna- og kór!
sömu hljúmsveitar. Heather
Harper (sópran), Helen
Watts (alt), eh stjórna-ndi
eT Georg Solti. Kæmi mér
ekfci á óvart, þó að þetta
væri glæsileg'asta túltoun:
Siolt'is á hljómplötum. Plutn
ingur hans, eða katnnski rétti
ara sagt, tónlistarmanna.
undir ha-ns stjórn, er glæsi-
legur o-g hrottafenginn þar
sem það á við, enda verk-
ið stórhrifcalegt á köflum,
þó að það eigi að sjálf-
sögð sinar mjútou og hlýju
bliðar, e-ins og reyndar aðr-
ar sinfóníur Mahler-s. Ein-
söngvarar sfcila sínum hlut-
verkum a-f mestú prýði, o'g
Sinifóníuhljómsveit Lundúna.
er að öllum l'íkindum si'u
bezta í Engla.ndi.
Ein« og fyrr var sagt, erui
tæknigæði þessarar upp-töfcu
feiknarleg að gæðum og
munu gleðja stórlega eyru
þeirra, sem eru svo lánsam-'
ir að eiga fullkomin tón-
tæki ( er þ-á ekfci átt við
svofca.Ilaða „rad'íófóna"). Þaði
er efcki hækt að brýna nóg-
samlega fyrir tónlis-tarunn-
endirum að kymna s-ér vertí
Mahlers en hér v-erður ekki,
rætt frekar um þau a-ð
sinni, enda hefur það verið
gert áður í þe-ss'Uim þá-ttum.
Hlj-óðritun þessi er á tveim
hljómplötum oig í albúmi'.
Með því fylgir nofckurt les-
mál og athyglisvert enda!
skrifað af Deryck Cooke,
sem -sennilega er ma-nna fróð
ast'ur uim Mahlex og tún-list'
hans.
Tvennt vi’l ég benda á, áð
ur en skilið er við þ-essai
hljóðritun á annarri siinfón-
íu Mahlers. A-nnars vegar,
að Deut-sChe G'rammopihon
ætlar að 'gefa út allar sin-
f-ón'íur Mahlers un'di'r stjórn'
Rafa-els Kubeli-tos, an hanm
er t-alinn mjög fær túlkia-ndi
á verikum Mahlers. Hins veg
ar, að ég gerð'i ítrefcaðar fyr
irspurniir hvort þessi upp-
t'afcia væri fá'anleg hér, en án
árangurs. Eftir tals'verð''an'
t’írna- féklk ég svo þessa hljóðl
ritúin. Hún virðist sem sé'
ekki hafa verið flu-tt til
landsins -til „alm-ennings-
brúfcs". Er skýringin sú, að'
tónverk Mahlers seljast ekki
á í'slandi?
Við sfculum þá snúa okfc-
ur lítillega að noklkrum
hljóðritunum frá Deutschei
Grammophon, sem nýlega
hafa kcmið á markað. Vil'
ég þá fyrst nefna upptöku
á - öllurn Impromptúum Srhu
berts, átta að töl-u. þ.e.a/s.
Impromptuin fjögur ópusi
90 (D. 899) o:g önnur fjögur
ópus 142 (D. 935). Þau eru
hér leikin af Wilhelm
Kempflf, s-em mörgu-m rnuni
að góðu tounnur. Þau eru
flutt a'f a,flburða s-n'illd og
leiikj s-eim er flág'ætun
nú á d-ögum. Umi
tæknd Ke-mpffs þartf efckii
a-ð ræða, en þessi hljóð-
ritun gæti verið mörgum
góð og þörf kennsla hvað
varða-r nottoun pedala í p-í-
anó'leifc. Þar er varla hægt'
að benda á eitt Impromptú-
ið öðru fremur í þessu-m
flutningi, en ef til vill ei"
Ges-d-úr impromtúið úr
Deut'seh 899, hvað indælast
og kærast. Þess vegna voru
það dálí-tið r-aunaleg mis--
tök, sem urðú við- útsend-,
ingu hjá Rikisútvarpinu fy-r
ir nokkrum vikum, e rég varj
gestur í þætti Gunfniars Guð'
munds-s-onar', sem ber nafn-
ið „Hljúmplötusafnið", en
fyrlir h-erfilega- vangá var'
1-eikið B-dúr Impromptúið 3
st-að I-mpromptúsins í Ges-
dúr'. Þetta uppgötv-aðis-t
efc'ki fyr'r en við útvörpu'n.
Það ver-sta var kannsfci skki
mist-ökin í sjálfu sér, held-
ur hi-tt, að Ge'S-d'úr' Impromp
túið er svo mifclu fegurra.,
Önn-ur mjög góð Sch-ubert
hljóðritun fr'á De-utschiej
Grammopho-n e-r Valsar,
Þýzkir dansa-r, o.fl. leifcið a-f!
öð'ru-m p-íanölieikara sem við
þekkjum vel, Jörg Demus.
Eins og mörgum mun i
f-e-rsku minni, lék Demus ein
mi-tt áður n-efnt Ges-dúri
Impromtu Schuberts, sem
aukalag, er' ha-nn léfc í fyrsta-
sin-n með Sinfóníuhljómsveit
Geo-rg Soltli.
Íslands. Jörgen Demus léto
fyrir þó nökkru'm á-ru-m öll!
Impromptu Sohuberts inn á'
hljómplötu, en sú hljóð-rtt-,
un er ekfci sérlega merfci-,
le-g saman'boriið við hina ný-l
ú't'tocimn-u hljóð-ritun Kemp-,
ffs. Þó ber þess vel að geta-,.
að Jörg Demus hefur1 tekið.
gíf-urlegum framförum sið-
astliðin ár og á eflaust ef-tir-
að bæ.ta enn við sig, enda,
ungur að árúm.
Taim'as Vasery er, þótt ung!
ur sé, þegar einn allra snjall
asti túlkandi á verkum Cho-
pins, sem nú er' uppi. Nýver
ið barst mér í hendur’ hljóð1
ritun frá Deutsche Grammol
phon, þa-r sem hann' leilkiur!
alllar Ballöðu-r Ohopin-s oig
öll I-mpromptúin fjögur, þar
á meðal hi-na þekfctu Fanta-1
sie-Impromptu í cis-moll op.
víisu er rétit að tak-a það f-ram,
að sumar hljóðrit'anir Deut-
sche Gr'am-mophon á píanó-
músík mættu hafa styrkar’i
bassa eða n-eðra tónsvið, en
það er reyndar ekkert tili
að1 fárast út atf.
Pierr'e Fournier o,g Ru'doltfi
Firfc-usny leifca selló-sónöt-
ur Brahms á nýgerðri hljóð
ritun, einnig fr.á Deutíohe
Gra-mmophon. Fyrri sóinöt-'
una samdi Brahms árið 1856
en hina siðari um tuttugui
árum seinna ár-ið' 1886.
Pierre Forn'ier er einn;
alsnj'allasti sellisti vorra’
daiga og mikjill aristó-'
krat í spili. Tón'ninu
fagur og fraserin'gar all-t
ar með afbrigðuim músíkal-i
skar. Þe-ss-u þa-rf ekki að
að lýsa fyrir hljómplötusöfn
ur-um, nægir að'eins að
minna á Selló-svítuirnar sex
eftir Bach, sem til e-ru 4
Archiiv merki með* Rournier'
og skrifað var um hér L
Mo-rgunblaðinu' fyrtfr notokr
um ár’-uim, þegar þær voru.
nýútkomnar. Svo má einn-
ig mimn'a á upptófcu, s-em út
tónlistaruinnendur al'varlega
hvattir til að fcynna sér
þetta verk, þó að sum-um
þyki það notokuð strembiðl
viðureignar. En þar hefur
hljómplötusaf.narinn marg-
falda yfirbUrð'i yfir aðra tón
listaruinnendur, því að hann
getur einfaldlega hlstað á
verkið up-p atftur og atftur
(ef hann' gerir etoki nágrann
an-a æra) og reynds'r lær.t það
það’ utan' að, ef því er að-
sfcipta.
E-n þetta var' nú s-má útúr-1
dúr. Þes-si npptaka á selló-
sónötum Brahms verður að
teljast mjög góð, þó að,
Fourinrer h-efði átt verð'-<
u.gr-i meðl-eifcara skilið en.
Rudolf Firku-sny. Hljúðritun
in er sellóinu hliðhollari en
píanóinu, og er það veiiga-
lítill galli í þess-u tilfelli.
Þó að hér sé stiklað 4
stóru og fátt eitt ta-hð atf
þeim upptöfcum frú Deut-'
sche Grammophpn, sem
hæst hefur boriðJ síðu.stu'
mánuði, er rétt að geta ei-nnl
ar enn, sérstakle-ga þar eðl
bæði verkin eru vinsæl með*
al „nýgræðinga“ í hlustun
og stúderi-nig'u á sígildri tón
lis-t. Verk þes-si eru „Myindiir'
á sýnin,gu“ eftir Mussorgsky'
í. hljómsveitarbúnin-gi Rav-
els o-g ,,Bolero“ efti-r Ravel.
Þau eru hér flutt a.f Fíl-‘
harmóniuhliómsveitinni l
Berlín undir stiór-n Her-'
berts vo.n Karaian. Þótt
tæknigæði hJ'óðritunar séui
efcki alve? sins kyneimagn-'
u-ð o.g á Decca-iupptökunni.
sem n.efnd var hér í upp i
hafi, þá eru þau eigi að síð *
ur í efsta gæðatfRtoki. Þaði
sfciptir Hka hreint efcki s-v f
litlU máli. þar sem hlióm#
sveit'arbú.ningur Ravels
þessum tónverfcum er litrík^
ur í meira lagi. Um Karajan
þarf ekki mifc.ið að fiölyrða*
fremur en svo oft hefur ver'
ið gert hér áðu-r. Marg'ir eru'
þeirrar sfcið'unar að hann
s-é mesti hliómsveitarstióril
núlifandi eftir að Wilhelm'
Furtwansler lézt árið 1954.
En hvað sem því 1-íð'ur er1
hann mikill g.aldramaff'ur 1
meðhöndlun hliómsvedtar,
cg það er vei!ramikið atniði
í flutningi tónlistar sem1
þessarar.
Bii'giir Guógei: ltíim
Verkameim óskast
við byggingarframkvæmdir við Breiðholt strax.
BREIÐIIOLT H.F., sími 81550.
Fjarverandi
frá 5. okt. til 13. ofct.
F ótaaðgerðastof a
med. orth.
ERICA PÉTURSSON,
Víðimel 413,
sími 12801.
Forðist fljótandi ||f| V;- f§N|| #|| ||
sulcurloust
hitaeiningar- drekkid... VALAfll