Morgunblaðið - 12.11.1967, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. NÓV. 1967
— Eiturlyf
Framhald af bls. 10
hagað því svo að manneskjan
getur lifað ón þess að tyggja
stöðugt kóka. Tíu ára líf með
kóka tek ég fram yfir hundrað
þúsund ára líf án kókablaða.“
Líkamsþrek eflist mjög um
stund undir áhrifum kókains,
en andleg vinna verður ná-
lega ómöguleg, þar sem hug-
myndirnar riðlast og ýta hvér
annarri frá, og manneskjan lif
ir í fjarstæðukenndum hug-
myndum um eigin ágæti, unz
t
Eiginmaður minn, faðir,
tengdafaðir og afi,
Jón Þórarinsson
Sindra v/Nesveg
andaðist cð kvöldi 10. þ. m.
Jar’ðarförin verður auglýst
síðar. Fyrir hönd aðstand-
enda.
Guðrún Þorkelsdóttir.
t
Faðir okkar og fósturfaðir
Jón Guðlaugsson
andaðist áð Elliheimilinu
Grund 6. nóv. Jarðarförin
ákveðin mánudaginn 13. nóv.
kl. 3 e. h. frá Fossvogskapellu.
Dætur og fósturdóttir.
t
Útför bróður okkar
Jónasar Kr. Jónssonar
bóndi, Höfða, Vallahreppi,
fer fram í Vallaneskirkju
þriðjudaginn 14. þ. m. kl. 2
eftir hádegi.
Systkin hins látna.
t
Útför
Péturs Stefánssonar
frá Ytri-Reykjum
Óðinsgötu 6.
sem andaðist 3. nóv. fer fram
frá Fossvogskirkju mánudag-
inn 13. nóv. kl. 13.30.
Vandamenn.
t
Útför móður okkar, tengda-
móður og ömmu,
Mattíu Þórðardóttur
Kristiansen,
sem andaðist 7. nóvember
fer fram frá Fossvogskapellu
þriðjudaginn 14. nóvember
kl. 3 e. h. Blóm afbeðin, en
þeim, sem vildu minnast hinn
ar látnu er bent á líknar-
stofnanir.
Klara Kristiansen,
Gústaf Kristiansen,
Bergþóra Pálsdóttir,
Selma Kristiansen,
Jón Jóhannesson,
Baldur Kristiansen,
Steinunn G. Kristiansen,
Trúmann Kristiansen,
Birna Frímannsdóttir
og bamaböm.
hún sekkur niður í botnlausa
kvíðni og ofsóknarótta.
Dr. Esra Pétursson ritaði
merka ritgerð um „Nautna-
lyfjanotkun" í almanaki Þjóð-
vinafélagsins 1960, undirritaður
skrifaði um eiturlyfjahættu oig
almenna velferð nokkru áður
í Mbl. og þann 1. nóv. birtist
í Alþýðublaðinu nafnlaus
grein (e.t.v. þýdd úr sænsku)
„LSD — ný hætta, sem steðj-
ar að mannkyninu.“ Þar segir
í 10. bls. 5. dálki frá tveim vís-
indamönnum, þeim Dr. Tim-
othy Leary og Dr. Richard Al-
bert, á þessia leið: „Leary og
Albert hófu nú gífurlega kross
ferð og prédikuðu dásemdir
LSD í ræðu og ritL Einkum
gekk Leary fram og ávann
hreyfingunni fjölmarga fylgj-
endur. Þegar yfirvöldin ætluðu
að skerast í leikinn, og banna
þennan háskalega áróður, af-
sakaði Leary sig með því að
þetta væri trúflokkur og LSD
sakramentið í hinum helgu at-
höfnum. Trúfrelsi er stjórnar-
skróraitriði í Bandaríkjunum,
og þannig gátu dómstólarnir
ekkert gert.“ (Tilvísun endar).
Hér er komið beint inn í
vandann, eins og hann blasir
við ungum mannesikjum nú á
dögum: Tveir kunnir vísinda-
menn frá heimsfrægum há-
skóla stofna trúarflokk og gera
að sakramenti lyf, sem aðrir
vísindamenn telja stórhættu-
legt þess'arri og komandi kyn-
slóð, og rétitarkerfi þjóðarinn-
ar stendur máttlaust frammi
fyrir þessu. Svo átakanlega get
ur frelsið snúizt við í höndum
sumra manna, og jafnvel upp-
eldisstofnana og heilla þjóða,
að þeir sem vernda vilja æsku
lýðinn, bíði lægri hlut, en þeir
sem vilja teyma hann út í tor-
tímingu, standi með pálmann
í höndunum!
Það er æskulýðnum eðlilegt
að leita hamingjunnar. Menn
leituðu hennar fyrrum í trú og
lífsvizku, vinnu og hugsun —
en öll slík leit er erfið, kost-
ar vinnu) kostar uppeldi og sið
t
Minningarathöfn vun eigin-
mann minn og föður okkar,
Einar Benediktsson
frá Ekru, Stöðvarfirði,
fer fram í Fossvogskapellu
miðvikudaginn 15. nóv. kl.
10.30.
Guðbjörg Erlendsdóttir
og böm.
t
Konan mín, móðir okkar og
tengdamóðir,
Sigríður Þórðardóttir,
verður jarðsungin frá Kefla-
víkurkirkju þriðjudaginn 14.
nóvember kl. 2 síðdegis.
Ingimundur Jónsson.
dætur og tengdasynir.
t
Konan mín, móðir okkar,
tengdamóðir og amma,
Ágústa Guðmundsdóttir
er andaðist 7. nóv. s. 1. ver'ð-
ur jarðsungin frá Fossvogs-
kirkju þriðjudaginn 14. nóv.
kl. 10.30 f. h. Blóm og krans-
ar afbeðin, en þeim sem
vildu minnast hinnar látnu er
bent á að láta Krabbameins-
félagið njóta þess.
Sigurður Bjarnason,
böm, tengdabörn og
bamaböm.
ræna menntun. Nautnalyfin —
og þar með talið áfengið —
bjóða mönnum hraðferð inn í
hamingjuna, bjóða mörmum
undursamlegar upplifanir í
ævintýratilveru. Sígild vero-
mæti trúar, siðgæðis og
mennita slaka aidrei á kröfunni
til áreynslu — og þess vegna
finnst mörgum æskumanni og
ungri stúlku þesisi þraut leið-
inleg. Jafnvel raunveruleikinn
í heild kann o'ft að virðast ieið
inlegur, og leiðinlegastur allra
þeir menn, sem lifa vönduðu
lífi. Almenningsálií skrílsins
Deyfilyfjasali drýgir gróða
efnum saman við heróín.
snýst jafnan á sveif með glæpa
manninum, ræflinum og þorp-
aranum.
Árangurinn af langvinnri
notkun nautnalyfjanna, mor-
fíns, ópíums, heroins, marihu-
ana og margra annarra er
fyrst og fremst sá að líkara-
inn veikist, matarlyst minnkar
og þar með líkamlegt þrek.
Andleg vlnna leysist að miklu
Ieyti upp í drauma — undan-
tekningar enu örfáar — af því
að sambandið við raunveru-
leikann rofnar. Taki deyfilyfja-
nautn til margra í mannfélag-
inu, dregur úr framleiðslu, og
fátækt og skortur tekur við.
Er það líkt og þaur sem of-
drykkjan ræður ríkjum. En
fíknilyfin mergsjúga persónu-
leikann í enn ríkara mæíi en
ofdrykkjan, og eins og segir í
bók frá Interpol, þá afrækja
eiturlyfjasalar engan glæp. Þá
segir að LSD hafi úrkynjandi
áhirf á næstu kynslóð, með því
að skemma kynfrumur vorrar
kynslóðar svo að vansköpuð
börn fæðast. Aðrir vísinda-
menn staðhæfa að mátulega
litlir skammtar séu gagnlegir
til að lækna taugaveiklun með
al aldraðra, og má það rétt
vera.
Einn megingallinn við lyú
in af morfíriættinru er sá að
menn þurfa sífellt stærri
skammta af lyfjunum, ef þeir
eiga ekki að verða óðir af
kvíða og hræðslu. Þetta kall-
ast tolerancehækkun. Gamlir
ópíumneytendur þurfa daglega
skammt, sem nægja myndi til
að drepa frá þrem og allt upp
í tuttugu manneskjur. Þessi
galli hefir knúð vísindamenn
til að leita nýrra lyfja, sem
laus væru við þennan galla.
Initerpol staðhæfir að mjög
mikið af Ijrfjum morfínættar-
innar, sem seld eru nú af
glæpamönnum á svörtum
markaði, komi frá Rauða Kína
og sé smyglað inn í Vestur-
lönd. Lyfin eru því einn þátt-
ur í kalda stríðinu. Og banda-
menn innan vestræna þjóðfé-
laga eru ekki fáir. Það er gam-
alkunn íþrótt í skemmtanaiðn-
aðinum að nota ýms brögð til
að gera viðskiptavinina að
vanans þrælum, ala á skemmt-
anafíkninni, og sefja ungling-
ana til að fallast á að það sem
er venjulegt, sé ekki fyrir þá,
heldur verði þeir að £á eitt-
hvað sérstakt, svo sem lög
unga fólksins", skemmtanir
fyrir ungt fólk, föt fyrir ungt
fólk o.s.frv. í skemmtiefni fyr-
sinn með því að blanda oOrum
ir ungt fólk er einatt að finna
verstu tónlistina, versta málið
og verstu hugsunina, þjmnstu
gerð bókmennta og kvikmynda
Skemmtistaðir eru erlendis,
t.d. í sumum stórborgiun, mið
stöðvar íil dreifingar á því sem
niður dregur, einnig á fíkni-
lyfjum, enda hafa margir
skemmtikraftar orðið þeim að
bráð, svo sem sjá má af sjáifs
ævisögum þeirra. í samanburði
við þær staðreyndir er pað
smávægileg spurning, hvort
hópurinn í Qumran, sem er
dáinn og grafinn fyrir nítján
öldum, hefir notað einhver
gömul hughvataljrf á sínum
tíma.
Samikvæmt mati Norðmanns
eins og nokkurra Svía horfir
fíknilyfjavandamálið þannig
við, að Svíþjóð kemur næst á
eftir Bandaríkjunum, er 6—8
árum á eftir þeim, og Noregur
er svo aftur 6—8 árum á eftir
Svíþjóð. En vér erum senni-
lega áratug á eftir Noregi í
þessari grein. En land vort
liggur óvarið og opið fyrir plág
unni, og sumir uppeidisfröm-
uðir vorir telja það nauðsyn-
legra að kenna æskulýðnum
að dansa en að hugsa. Um
þetta tímabil, sem vér erum
hér á eftir öðrum, hef ég áður
skrifað og kallað það „hinn
dýrmæta frest“. Ekkert bendir
til að ráðandi menn vor á með
al ætli sér að nota hann
(nokkrir blaðamenn eru þó
fúsir til þess) í þeim tilgangi
að stjrrkja siðrænt þrek þjóð-
arinnar gegn erlendri spill-
ingu. Eða hvar er að finna sið
vísu handa æðri skólum ís-
lenzkum? Siðfræði bamanna
er að vísu tiL, innhjúpuð í
kristnifræðinámið, og sumir
barnakennarar gera henni góð
skil. En þegar ofar dregur,
vandast málið, því að í fræðslu
kerfi voru er þá ekki lengur
gert ráð fyrir því að menn
fáist yfirleitt við þessi mál.
Handritin Hggja óprentuð, ör-
lítill minnihluti vill gefa mál-
inu gaum, en allur þorri
manna mun sennilega launa
með óþökk einni saman.
í vísindum og löggjöf er
seinagangur, sem miiklu hefir
valdið um hvílíkt óefni við
blasir í sumum löndum. Menn
uppgöitva ný lyf, undursam-
leg og þægileg, svo sem þalia-
mínið, LSD og amfetamínið,
og þau breiðast ört út og
nokkrir menn vinna fé og
frama. Skaðsemin finnst svo
nokkrum árum síðar, og þá er
við ægilegt vald að etja, fyrst
að sanna að slkaðsemin sé raun
veruleg, síðan að benda þing-
mönnum á hættuna — og þeir
vilja ekki missa atbvæði fyrir
nokkum mim — og loks upp-
skera menn óvináttu æsulýðs-
ins, sem þykist hafa himinn
höndum tekið í þeim draum-
órum, sem deyfilyfin fram-
leiða í þeirra sál. Ekki þarf
lengi að leita að smámynd af
vandanum, því að í einu og
sama blaðinu má lesa aðvör-
un og auglýsingu á einurn og
sama hlut. Samvizkusamir vís-
indamenn. sálfræðingar, prest-
ar, mannvinir meðal alþýðu
verða að lúta lægra haldi,
nema þeir standi saman. Þeg-
ar hið illræmda ópíumstríð
1842 var til umræðu í brezka
þinginu, var það samþykkt
með aðeins átta atkvæða meiri
hluta! í það sinn vantaði Bret-
land aðeins níu „gentlemen"
tiil að aflmá e.inn mesta si>.án-
arblett á sinn: sögu.
Kunnur skólamaður á megin
landinu hafði að kjörorði í
kennslu sinni: Rót menntun-
arinnar er bitur, en ávöxtur-
inn er sætur." Þessu má snúa
alveg við, þegar um neyzlu
fíknilyfja er að ræða. Rótin —
byrjunin — er þar sæt, en
ávöxturinn er ægilega bitur
fyrir einstakling og þjóðfélag:
Líkamlegt og andlegt heilsu-
tjón, s'iðspilling, glæpir og
ekki sjaldan sjálfsmorð. Reyni
einhver mannvinur að draga
sjúklinginn út úr sjúkdómin-
um, kann hann að eiga von á
ævilöngu hatri, óhróðri eða
jafnvel líftjónL og á það eink-
um við um lögreglumenn.
Að ungmenni sækjast svo
mjög eftir fíknilyfjunum, á
sér margar orsakir. Fyrirmyud
ir þeirra í skemmtanaiðnaðin-
um gefa fordæmi, stundum
einnig annað fólk. Jafnaldrar
og félagar reka áróður og ná
valdi yfir hinum ósjáifstæðu
Svall og annað hættulegt líf
telst tignartákn einkum meðal
lágstétta. Skilningur á raun-
veruleikanum verður líkur
skuggum á sjónvarpsskerrrú,
án persónulegra sambeinda og
ábyrgðar. Oft vantar alla raun
verulega fræðslu um hvað í
húfi er; fáir hafa nóga þekk-
ingíi til að bregða upp raun-
særri mynd af vandamálinu,
enda á þetta að nokkru leyti
við um áfengið. Og ungt fólk
er alið aop til að hugsa langt
fram í tímann; allt í kring um
það á sér stað verðfelling á
alls konar verðmætum, og
unga fólkið lærir af hinu
eldra að leita sér lausnar í kröf
unni á hendur öðrum, oft og
einatt mjög taumlauisri og ó-
sanngjarnri kröfu. Grundvöll-
urinn undir lífsskoðuninni
verður þannig mjög veikur, og
manneskjan lærir ekki að
þekkja eða meta sitt eigin sjálf
eins og það er í raun og veru.
Hér við bætist svo ofvöxtur
og nauðung í menningunnL
Jóhann Hannesson.
Hjartans þakkir öllum þeim,
sem glöddu mig á sjötugsaf-
mæli mínu. — Guð blessi
ykkur.
Sólveig Sigurjónsdóttir.
Málverk og myndir
Málverk og myndir, sem ekki hafa verið sóttar úr
innrömmun og legið hafa sex mánuði eða lengur,
seljum við næstu daga fyrir kostnaði.
RAMMAGERÐIN, Hafnarstræti 17.