Morgunblaðið - 05.07.1968, Síða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 5. JÚLÍ 1966
Skrif stof u stú I ka
óskast til fjöibreyttra skrifstofustarfa sem fyrst
hálfan eða ailan daginn. Vélritun á ÍBM kúluritvél.
Umsóknir, er tilgreini aldur, menntun og fyrri störf
sendist Morgunblaðinu sem fyrst merkt: „Miðbær
— 8369“.
— Stúdentaóeirðir
Framhald af bls. 15.
miklu og vaxandi fylgi að
fagna.
Atburðirnir í London School
of Economics, í marz 1967,
mörkuðu þáttaskil í þessari
starfsemi stúdenta. Þá var vís-
að úr skólanum um stundar-
sakir tveimur stúdentum, sem
höfðu brotið bann skólayfir-
valdanna við því, að haldinn
yrði fundur til þess að mótmæla
skipan dr. Walters Adams í em-
bætti rektors. Um átta hundr-
uð stúdentar hættu að sækja
tíma og fjögur hundruð settust
að í skólanum í fimm daga.
Nokkrir fóru í hungurverkfall.
Ári síðar, í marz sl. skipulagði
Vietnam-nefndin mótmæla-
göngu vegna Vietnam til
bandaríska sendiráðsins við
Grosvenor Square og voru
fjölmargir stúdentar í þeirri
göngu, þótt ekki væri hún á
þeirra vegum. Komu þeir víða
að, m.a. frá Frakklandi og
Þýzkalandi. Um þúsund lög-
reglumenn voru kvaddir á vett
vang og kom til ofbeldis af
beggja hálfu. Um 250 manns
voru handteknir.
í Berlín urðu fyrstu veru-
legu átökin árið 1965, þegar
rektor háskólans bannaði fyr-
irlestur blaðamannisins Erichs
Kuby, sem hafði gagnrýnt það
andkommúniska hugmynda-
kerfi, sem liggur til grundvall-
ar stofnun skólans „Das Freie
Universitet". Fjögur þúsund
stúdenta skrifuðu undir kröfu
til háskólayfirvaldanna um
málfrelsL
Fyrir rúmu ári, 2. júní 1967,
voru margir stúdentar særðir
og einn skotinn til bana af lög-
reglu, sem réðst gegn mótmæla
göngu stúdenta gegn franskeis-
ara, er hann var á ferð í Berlín.
Eftir það fylktu stúdentar liði
um róttækustu foringjana og
héldu miklar mótmælaaðgerð-
ir við útför stúdentsins. Borg-
arstjórinn studdi aðgerðir lög-
reglunnar og kostaði sú af-
staða hann embættið. Upp frá
því jukust óðfluga áhrif rót-
tækra stúdenta og leiðtogi
þeirra, Rudi Dutschke, varð
brátt þjóðkunnur. Þegar á
hann var skotið 11. apríl sL
urðu stúdentaóeirðir um ger-
Frá óeirðum í Faris.
I
Loftdælur
Verkfæri
ALLT A SAMA STAÐ
Þvottakústar
Gólfmottur
Stýrisendar, spindilboltar, slitboltar,
höfuðduælur og hjóladælur fyrir skoðun
Benzínbrúsar, dráttartóg, lím og bætur.
Aurhlífar (merktar), loftnetsstengur,
rúðusprautur, olíusíur og viftureimar.
Höggdeyfar, blöndungar, benzíndælur
og vatnsdælur.
Rofar, platínur, kveikjuhamrar,
háspennukefli, ljósasamlokur,
straumbreytar, o.fl. o.fl.
Sendum í póstkröfu
um land allt
Loftpúðar (Air lift)
Framdrifslokur
WILYS-JEEP
LAND-ROVER
GAZ-69
BRONCO OG
DODGE WEAPON
Far an gu rsgrindur á
fólksbíla og jeppa.
Hjólbarðahringir
Hjólbarðar
Egill Vilhjálmsson hf.
Laugavegi 118 — Sími 22240
vallt Vesbur-Þýzkaland. Sums-
staðar mátti fyrst og fremst
kenna klaufsku lögreglunnar
um, að til blóðsúthellinga
skyldi koma. Hún sýndi víða
fádæma hörku og beitti að-
ferðum, sem einungis voru til
þess fallnar að hleypa í stú-
denta illsku og þjappa þeim
enn betur saman en áður.
Og þannig mætti áfram telja
og fara land úr landi. Ítalía
hefur fengið sinn skerf. Einnig
Argentína og Ástralía, Belgía
og Brazilía, Ecuador og Egypta
land, Japan, Spánn, Holland,
Tyrkland, Kanada, Columbía.
Nefnum land — og það er
næsta líklegt, að þar hafi kom-
ið til meiri eða minni stúdenta-
óeirða að undanförnu. Og þessi
stúdentaólga hefur ekki látið
kommúnistaríkin afskiptalaus.
Er skemmst að minnast atburð
anna í Póllandi og Tékkósló-
vakíu í vetur og vor. í Varsjá
urðu stúdentar fyrir barsmíð-
um lögreglu og verkalýðsfuU-
trúa og voru síðan reknir um-
vörpum úr skóla ásamt kenn-
urum fyrir þátttöku í mótmæla
aðgerðum. í Tékkóslóvakíu
áttu stúdentar verulegan þátt
í falli Novotnys forseta, sem
áður hafði sigað á þá lögreglu.
Hvað er sam-
eiginlegt?
Hvort samband er milli
stúdentaóeirðanna í hinum
ýmsu löndum fer mjög eftir
því hvernig á málin er litið.
Sé litið fyrst og fremst á hin
staðbundnu máL sem sett eru
á oddinn og litið á þau í póli-
tísku, menningarlegu og sögu-
legu samhengi má segja, að
uppreisnir stúdenta á hverjum
stað séu einstæðar. En sé lögð
áherzla á anda þeirra, hinar tíðu
mótmælaaðgerðir gegn Viet-
namstyrjöldinni, gegn mismun-
un kynþáttanna og haft í huga
meðal annars, þáttur fjölmiðl-
unartækjanna, almenn ósk um
frelsi, breytingar á sviði
mennta- og menningarmála,
m.a. hvernig menningin hefur
smám saman verið samhæfð
vegna aukinna samgangna og
upplýsinga í stað þess að vera
sérstæð fyrir hvern stað eins.og
áður — og sé einnig minnzt
aldagamallar löngunar ungiinga
til að rísa gegn ráðandi öfium
og skipulagL má líta á upp-
reisnirnar sem samstæða al-
þjóðlega þróun.
Á hinn bóginn má í stórum
dráttum gera greinarmun á
stúdentum í vanþróuðu ríkjun-
um og háþróuðum iðnaðarríkj-
um. í vanþróuðu ríkjunum hafa
í vanþróuðu ríkjunum hafa
stúdentar tilhneigingu til að
binda sig meira við þjóðleg
vandamál, svo sem ættflokka-
deilur, efnahagsmál og fram-
faramál þjóða þeirra. Stúdenta-
hreyfingar í þessum löndum
hafa yfirleitt orðið til sem
skipulögð samtök í sjáilfstæðis-
baráttu þjóðanna. Stjórnir
þeirra eru gjarnan úr þessum
samtökum komnar og stúdentar
hafa tíðum sterk bönd við
st j órnmálaflokkana.
í iðnþróuðum löndum hafa
stúdentar yfirleitt ekki sterk
tengzl við stjórnmálaflokka á
hverjum stað og þeir láta sig
minna skipta einstök staðbund-
in þjóðfélagsmál. Þar ganga
stúdentar frekar á hólm við
ríkjandi skipulag og stjórnmáila
flokka eða gagnrýna þá að
minnsta kosti harðlega. En ein-
mitt sá þáttur í starfsemi þeirra
skapar einskonar tengzl stúd-
entahreyfingarinnar við bylting
aröfi, einskonar tilfinningabönd
fremur en hugsjónabönd. Bylt-
ingarhugtakið er í þeirra aug-
um sveipað rómantízkum blæ
og sérstakri stemningu og það
er af þessum sérstöku tengzl-
um, sem aðdáun róttækra stúd-
enta á Ohe Guevara og Mao
tze tung er sprottin.
Nánar verður gerð grein fyr-
ir ýmsum hugmyndum rót-
tækra stúdenta í næstu grein,
sem væntanlega birtist í blað-
inu á morgun.