Morgunblaðið - 10.07.1968, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 10. JÚLÍ 1908
Utgefandi Hf Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi. Þorbjöm Guðmundsson.
Fréttastjóri Bjöm Jóhannsson.
Aaglýsingastjóri Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjóm og afgreiðsla Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Askriftargjald kr 120.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu. Kr. 7.00 eintakið.
NÝSKIPAN LÆKNIS-
ÞJÓNUSTU í
REYKJA VÍK
k fundi borgarstjórnar
Reykjavíkur í sl. viku
voru samþykktar tillögur
um nýskipan læknisþjónustu
utan sjúkrahúsa í höfuðborg-
inni. Að tillögum þessum
hefur verið unnið undir for-
ustu borgarlæknisins í
Reykjavík, Jóns Sigurðsson-
ar, allt frá árinu 1964 en sér-
stök ályktun var gerð um
nauðsyn endurskoðunar ríkj-
andi fyrirkomulags í borgar-
stjórn í september 1963. ítar-
leg greinargerð fylgir tillög-
um læknisþjónustunefndar-
innar og er óhætt að full-
yrða að tillögur þessar eru
vandaðri og betur undirbún-
ar en flest mál, sem lögð eru
fyrir borgarstjórn Reykja-
víkur.
Segja má að tillögur þess-
ar skiptist í tvo höfuðþætti.
Annars vegar er um að ræða
tillögur er stefna að því að
hefja almennar lækningar,
þ.e. heimilislækningar, til
vegs og hins vegar að skipu-
leggja læknisþjónustu í borg
inni eftir hverfum til sam-
ræmis við öra stækkun borg-
arinnar og ný viðhorf, sem
af þeim sökum hafa skapazt
í heilbrigðismálum borgar-
búa.
í tillögunum er bent á
nauðsyn þess, að kennslutil-
högun við læknadeildina
miði að því að læknanemar
fái aukinn áhuga og meiri
reynslu í almennum lækn-
ingum og í því sambandi
bent á, að hugsanlegt sé að
stofnsetja sérstakan kennara-
stól við læknadeildina í
þessu skyni. Þá er ráð fyrir
því gert að settar verði regl-
ur um veitingu fræðilegrar
og starfslegrar viðurkenning-
ar í heimilislækningum og
ákvæði um framhaldsmennt-
un í þessari grein verði felld
inn í reglugerð um sérgrein-
ar í læknisfræði. Loks er
gengið út frá því, að sérfróð-
ir heimilislæknar fái samsvar
andi laun og aðrir sérfræð-
ingar. Hin nýja hverfaskipt-
ing læknisþjónustunnar er
hugsuð á þann veg, að borg-
inni verði skipt í læknasvæði
með 6—14 þúsund íbúum
hvert og komi 1500—2400 íbú
ar á hvern heimilislækni.
Jáfnframt verði stuðlað að
því að nokkrir heimilislækn-
ar vinni saman í sameigin-
legu húsnæði á þessum
læknasvæðum. íbúar hvers
læknasvæðis skulu kjósa sér
einn af þessum læknum sem
heimilislækni og hafi hver
fjölskylda sinn lækni. Svæð-
isbúum gefst að vísu kostur
á að velja sér heimilislækni
utan svæðisins en þá þarf
samþykki þess læknis að
koma til. Ef einhverjir borg-
arbúar velja sér ekki heim-
ilislækni, þrátt fyrir ítrekað-
ar áskoranir þar um, hefur
Sjúkrasamlagið rétt til þess
að ákveða, hver vera skuli
heimilislæknir þeirra, sem
þannig er ástatt um.
í tillögunum eru síðan ít-
arleg ákvæði um þær kröf-
ur, sem gera verður til þeirr-
ar þjónustu, sem heimilis-
læknarnir eiga að veita, svo
sem um læknastofur, við-
talstíma og annað slíkt. Enn-
fremur er vikið að samstarfi
heimilislækna, sérfræðinga í
öðrum greinum og sjúkra-
húsa og lögð áherzla á, að
samstarf þessara aðila verði
sem bezt og að hraðvirk upp
lýsingastarfsemi fari fram
milli þessara aðila um sjúkl-
inga.
Með samþykktum borgar-
stjórnar um þetta efni, er
leitast við að finna leið út
úr því ófullnægjandi ástandi,
sem ríkt hefur í borginni um
nokkurt skeið að því er lækn
isþjónustu varðar, en gamla
heimilislæknakerfið virðist
að verulegu leyti hafa brotn-
að niður og vaxandi fjöldi
lækna horfið frá heimilis-
lækningum. Það er og ekki
óeðlilegt, að nokkrar breyt-
ingar þurfi á skipulagi, sem
lengi hefur verið við lýði,
þegar svo örar breytingár
verða, sem orðið hafa í
Reykjavík á undanförnum
árum.
Sérstök nefnd, skipuð full-
trúum Læknafélags Reykja-
víkur, Sjúkrasamlagsins og
borgarráðs mun annast fram-
kvæmd hinnar nýju skipun-
ar og er þess að vænta, að
hinir nýju starfshættir kom-
ist sem fyrst á, og að góð
samvinna takist milli lækna
og annarra aðila sem hlut
eiga að máli, borgarbúum og
þá sérstaklega sjúklingum til
hagsbóta.
SKÓLABÓKA-
SÖFN
¥ skólum hérlendis hefur lít-
*■ ið farið fyrir skólabóka-
söfnum fram til þessa. En er-
lendis eru sérstök skólabóka
Vandamál þvottafólks í Indlandi
AP — Eftir Joe McGowan.
ORÐIÐ „d'hobi“ er notað um
fólk í Indlandi sem hefur at-
vinnu af því að þvo fatnað
við árbakkann. Og þetta fóik
er að missa atvinnuna. Iðn-
byltingin í Bretlandi svipti
marga atvinnu sinni. Nú er
þvottavélin að vinna sér þegn
11 rétt á Indlandi og taka við
störfum fólksins sem öldum
saman hefur barið klappir
með óhreinum fatnaði. Auk
þess eru gerviefni vaxandi að
vinsældum meðal efnaðs
fólks. Þau þola illa aðferðir
þvottafólksins.
Bandalag þvottafólks o g
strauingarmanna fyrirskipaði
nýlega verkfall til þess að
vekja athygli á vandamálum
sínum. Yfir 16.000 þvotta-
menn í Nýju Delhi einni sam-
an lögðu niður vinnu í nokkra
daga og börðust fyrir betri
aðstöðu. Þeir sendu embætt-
ismönnum bréf og kvörtuðu
yfir því, að enginn dhobi ætti
sæti í borgarstjórn, að þeír
væru látnir greiða hærn
skatta en annað fólk og mik-
ill skortur væri á fráteknum
svæðum fyrir þvottafólk við
árnar. Embættismenn sýndu
þessum kvörtunum lítinn
áhuga, en bættu þó nokkuð
úr þrengslum á þvottasvæð-
um og samþykktu að útvega
þvottafólki húsnæði sem næst
ánum.
En ekki er leyst úr erfið-
leikum þess. Gamall maður
sagði :,,Þetta er aumt líf. Ég
vonaðist til þess að synir mín
ir gætu fengið sér annan
starfa, en þeir hafa ekki feng-
ið tækifæri til þess að læra
neitt“.
Annar sagði: „Annað hvort
er ekkert vatn í ánum, eða þá
að það er allt of mikið í mon-
súnflóðunum". Sá þriðji benti
á, að aukin dýrtíð hefði svipt
þvottafólk mörgum viðskipta-
vinum. Margar miðstéttarfjöl
skyldur hafa lagt til hliðar
ævagamla fordóma um að
virðingarvert fólk geti með
engu móti þvegið af sér fatn-
aðinn sjálft.
Þrátt fyrir þetta er þvotta-
fóik ennþá ómissandi á Ind-
landi. Þvottavélarnar verða
enn um sinn einungis á heim-
ilum efnaðra manna og í
þröngu húsnæði almennings í
borgunum er lítið rúm til þess
að þurrka þvott. Og enn um
sinn verður dhobi auðþekkt-
ur á byrði sinni á ieið um
fjölmennar götur niður að 1
ánni. I
Ýmsir þvottamenn vinrna 4
fyrir margar fjölskyldur í i
senn og láta alla fjölskylduna 1
taka þátt í verkinu. Elzti son- 1
urinn fer gjarnan heim til \
viðskiptavinanna að sækja 4
þvottinn og bera hann út að 4
ánni, en kvenfólkið stendur /
í vatni í mitti, svo óhreinu /
vatni, að ókunnugir efast um \
að þvotturinn geri nokkurt 4
gagn. í
Konurnar berja fötunum 1
síðan í kletta unz þær eru 7
sannfærðar um að óhreinind- \
in séu farin úr. Börnin taka 4
þá við og vinda þvottinn, en /
önnur teygja hann á grösug- 7
um bökkunum í sólskininu. J
Hlutverk húsbóndans er síð- 4
an að strjúka línið með stór- L
um, kolakyntum járnum. 7
Þjóriusta af þessu tagi kost- (
ar útlenda fjölskyldu um 65 4
rúpíur á mánuði eða um 400 í
krónur, en indverska fjöl- /
skyldu mun minni upphæð. 1
Þetta kaup nægir ekki tii
þess að koma sonunum til
náms. Ef þvottamaður reyn-
ir að hækka gjaldið, eru
a.m.k. fimm aðrir á næstu
grösum, tilbúnir til þess að
vihna fýrir minna verð.
söfn og lesstofur talin nauð-
synlegur þáttur í starfi skól-
ans og jafnan gert ráð fyrir
myndarlegu skólabókasafni,
þegar nýir skólar eru byggð-
ir. í skólabókasöfnum eiga
nemendur að fá þjálfun í því
að afla sér heimilda af bók-
um og læra sjálfstæð vinnu-
brögð við lausn verkefna,
sem þeim eru falin. Einnig
hlýtur það að vera hlutverk
skólabókasafna að auka
áhuga nemenda á góðum bók
menntum.
í einstaka skólum hér hafa
nemendur og kennarar safn-
að nokkrum bókakosti, en
hann er mjög takmarkaður
og allsendis ófullnægjandi.
Framtíð bókasafnsmála okk-
ar er að ýmsu leyti í deigl-
unni, en þó er öllum ljós
nauðsyn verulegra endur-
bóta á því sviði og þess
vegna er rétt að vekja at-
hygli á nauðsyn þess, að hið
fyrsta verði nafizt handa um
að byggja upp skólabóka-
söfn við barna- og gagn-
fræðaskóla. í því sambandi
er rétt að vekja athygli á að
með því að þjálfa nemendur
þegar á barnaskólastigi í
notkun bókasafna, verða þeir
þeim mun hæfari að aðlaga
sig þeim kennsluháttum, sem
tíðkast við Háskóla íslands
og í háskólum erlendis, þar
sem beinlínis er ætlazt til að
stúdentar vinni að verulegu
leyti sjálfstætt við nám sitt.
Uppbygging skólabókasafna
á barna- og gagnfræðastig-
inu mundi því stuðla að því
að brúa það bil, sem óneit-
anlega er nú milli hinna
ýmsu fræðslustiga.