Morgunblaðið - 01.08.1968, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR I. AGÚST 1M0
V*
„I draumskyggsii sá ég, hvar hús Ingólfs stóð“
Spjallað við
Sigfús Elíasson,
dulspeking
Fyrir nokkrum ðögum hittum
við á förnum vegi á Suðurgöt-
unni, Sigfús Elíasson, forstöðu-
mann Dulspekiskólans. Fáir eru
þeir Keykvíkingar, sem ekki
bera kennsl á þenna virðulega
mann, sem marga á leiðina um
götur höfuðborgarinnar. Hann
á marga aðdáendur, en einnig
marga, sem fátt finnst um allt
hans starf, og þannig á það auð
vitað að vera, og hefur alltaf
verið í íslandssögu, að deilur
hafa jafnan staðið um okkar
góðu menn.
Teinréttur gekk hann fyrir
Herkastalahornið, og góðvildin
og mildin skein af svip hans.
Við heilsuðumst og ég spurði:
„Hvað getur þú ságt okkur
forvitnílegast frá starfi þínu í
dag, Sigfús?"
„Það gæti nú verið margt og
mikið, en eitt er það, sem hug
minn tekur aUan um þessar
mundir, að ég þykist hafa fund
ið, með hjálp minna vígðu sam-
banda, hvar bær íngólfs, hins
fyrsta landnámsmanns hefur
staðið.”
„Mér þykir þú aldeilis segja
mér tíðindin, svona á förnum
vegi, og mætti ég biðja um
frekari frásögn."
„Það er auðvitað ærið langt
mál að segja frá því öllu, en
ég skal reyna að stytta mál
mitt eftir megni. Ég sá þenna
stað fyrst í draumskygni."
„Máski væri nú bezt, að þú
skýrðir það út fyrir lesendum
fyrst hvað draumskygni er, Sig
fús.“
„Draumskygni er meðfædd
náðargáfa, sem enginn skyldi
reyna að framkalla eða knýja
fram sér til frægðar eða ávinn-
ings. „Með innri agum mínum,
ég undur mikil sé“, sagði þjóð-
skáldið íræga, Davíð Stefánsson,
minn kæri horfni og sanni vin-
ur. Við ræddum margt á ein-
verustundum í svalanum fyrir
norðan. í heilagri ritningu krist
inna manna, er slíkra manna
oft getið. Þeir nefndust hinir
útvöldu. Göfug móðir slíkra
manna fánn í sál sinni yfir
hverju hinn ungi sveinn bjó.
Nú veit ég það, að hin blessaða
og trúaða móðir mín bjó f leynd
um yfir slíkum sálarnæmleika.
í þrjú ár hafði hún mig á
brjósti, sem kallað er. Allan
þann tíma teygaði ég, yngsta
barnið hennar, hina heilnæmu
móðurmjólk úr hinum blessuðu
brjóstum hennar. Hún söng yfir
mér vakandi og sofandi hina
helgu sálma og trúarljóð þjóð-
skáldanna, alla tíð, áður en ég
lærði að lesa á bók.
Ég var búsettur norður á Ak
ureyrir í fimmtán ár, og þar
setti ég fram hina nýju hug-
„Hér anga Ingólfs rnnnar, hér
ilma fögur blóm." Sigfús i garð
inum við Túngötu 3.
mynd mína f jarðeðlisfræði, og
fékk hana viðurkennda af há-
lærðum stjörnufræðingi, er þá
var kennarl við Menntaskól-
ann á Akureyri
Ég vissi þá, að þetta var Guðs
gjöf, gefin mér til undirbún-
ings hinum þungu viðfangsefn-
um, er biðu mfn. En fyrst, þeg-
ar ég fluttist til Reykjavíkur,
náði ég persónulegu sambandi
við Guðmennin, sem að bald
mér stóðu á hinum æðri lifs-
sviðum.
En þungur hafðl róðurinn ver
Sigfús Eliasson, forstöðumað-
ur Dulspekiskólans.
ið, leiðin brött og torfærumar
hrikalegar. En ég hafði hlotið
góðan skóla í úthafsbrimi Arn
arfjarðar og í klettafjöllum Vest
fjarða.
Og mörg ár hafði ég dvalizt
f Reykjavík, miklir sigrar unn-
ir í leyndum og háu marki náð.
Þá gerðist það eina nóttina, að
ég eins og svo oft áður, var
staddur á æðra lifssviði og vissi
af einum af Guðmennunum á
bak við mig. Mér virtist ég
vera staddur á hinnu auðu lóð
við norðurenda hússins Tjarnar
götu 3. Ég horfði yfir götuna
að norðurgafli hússins Tjamar
götu 4, þangað sem opni inn-
gangurinn var, og gengið er inn
í hús Herkastalans. Sé ég þá,
að voldug súla ris þar upp með
gafli hússins Steindórsprents.
Það var við norðurgaflinn. Ég
vissi strax, að verið var að
sýna mér öndvegissúlu Ingólfs
Arnarsonar. Mér varð því á að
spyrja vemdara minn: „En hvar
eyjarprentsmiðja. Þar ofan við
er húsið Túngata 5. Allt mun
þetta hfa verið heimagarður
Ingólfs. En löngu síðar, þá er
öndvegið var ekki lengur virt,
sem helgidómur, hafa súlumar
verið fluttar til geymslu i hús-
in niður við Tjörnina, enda
fannst hin mikla hlóðarheUa
þar, þá er húsið var byggt. Ég
hef lesið og kynnt mér allt, sem
skráð hefur verið um hinar
fornu. bæjartóftir landnáms-
mannsins. AUt bendir það á
svæðið vestan við Uppsali við
Aðalstræti og upp í Grjótaþorp
ið.
Löngu seiima spurði ég nem-
anda minn i Dulspekiskólanum,
hvort hann gæti gefið mérbend
ingu viðvíkjandi hinni fyrstu
byggð hinna norsku landnáms-
manna. Hann býr yfir glöggri
dulskyggni, ef hann er stadd-
ur á réttum stöðum í djúpum
friði. Hann svaraði mér án þess
að hika: „í brekkunni þarna
vesturfrá eru tvö steinhús. Ann
að er hvítt, en hitt er dökkt
að lit. Það er staðurinn."
Hið dökka hús að Túngötu 3
þar sem nú er prentsmiðjan
Viðey til húsa, gæti hafa verið
brnnnur Ingólfs og Halivegar.
er hin öndvegissúlan?" Hann
bendir mér þá 1 áttina að suður
gafli hússins. Þar reis hin önd-
vegissúlan og var af sömu gerð
og jafn há hinni.
Þessi draumskyggni varaði
leiftursnöggt. Á hinum æðri lífs
sviðum er erfitt að greina mín-
útuna frá klukkustundinni. Á
fundi er ég sat við hið vígða
samband, fékk ég leyfi til að
spyrja frekar um hinar fomu
súlur Ingólfs landnámsmanns
Svarið er hinn hái vörður veitti
var á þessa leið: >rÁ þeim stað,
þar sem öndvegissúlurnar voru
síðast geymdar, hefur verið
byggt stórhýsi úr steini. Þær
eru fyrir löngu orðnar að mold.
Þótt þið hrærðuð í moldinni, gæt
uð þið ekki fundið þær. Þær
eru samrunnar jarðveginum1"
Og hver veit nú, hvar sú
mold er niðurkomin, sem mok-
uð var upp úr grunni stórhýs-
isins?
Bendir ekki margt til þess,.
að þar sem nú er Steindórs-
prent, hafi áður fyrr verið úti-
hús, gripahús, geymsluhús eða
þvottaskáli I námunda við vatn
ið, Tjörnina, sem þá mun hafa
náð norðar en nú er? Og þar
upp í brekkunni, þar sem skipt
ust á gróin og grösug tún og
skógarkjarr, hafi bærinn staðið,
hátimbrað hús, þar sem nú ris
húsið Túngata 3. Þar ofan við
að húsabaki, muna elztu menn
eftir brunni. Vatn leitaði inn í
kjallara hússins eftir að það
var byggt. Varð að múra fyrir
það síðar sérstaklega, að sögn
húsbyggjenda. Sá brunnur gæti
hafa verið, þar sem nú er Við-
\
FÖRIMUM
VEGI
Prentsmiðjan Viðey.
Ef staðið er við Dómkirkj-
una í Kirkjustræti og horft vest
ur upp Túngötu, þá er svo að
segja bein sjónhending, ef Her-
kastalaútbyggingin væri ekki
fyrir. Og í elztu uppdráttumaf
Reykjavik má sjá hina beinu
götu, sem liggur þvert á sjáv-
argötuna, þar sem nú er Aðal-
strætL Hún hefur því legið upp
að Ingólfsbæ til forna. í hina
auðu lóð, þar sem áður var
Suðurgata 2, Dillonshús, og nú
er bifreiðastæði, væri þess vert
að grafa og leita. Þar gæti hlað-
varpinn hafa verið og jafnvel
nokkuð af bæjarhúsunum. I sjö
ár gekk ég stundum oft á degi
hverjum framhjá þessum gróna
og blómum skreytta friðarreit.
Þegar hann var eyðilagður kvað
ég napurt kvæði mér til hugar-
hægðar. Kvæðið nefndist?: „Við
hinn svívirta reit."
Hvort munu það nú hafa ver-
ið ósýnileg áhrif frá duldum
bæjartóftum Ingólfs, hinum
löngu horfnu, eða frá lágreista
húsinu, þar sem þjóðskáldið Jón
as Hallgrímsson svaf og dreymdi
rótt? En viss er ég um það, að
þarna hefur bær Ingólfs staðið."
„Nú verð ég víst að kveðja
þig að sinni á förnum vegi,
Sigfús, og þykja mér þetta stór
merk tíðindi, og ég vona að allt
verði gert til að sanna tilgátu
þína, en að lokum, hvað biður
íslenzkrar þjóðar að þínum
dómi?“
„Alþjóðar bíða stærri og meiri
tíðindi, heldur en menn getur
dreymt um að óreyndu. Og
hvað sem þessari umtöluðu
draumskyggnishugsjón minni
líður, hvort sem hún reynistrétt
eða markleysa einber, þá er
eitt víst, að við sjáum hið rétta
um síðir frá æðra lífssviði."
Og með því skildu leiðir okk
ar Sigfúsar á fömum vegi að
þessu sinni, og nú er það okkar
hinna að reyna að sannreyna
tilgátu draumskyggni hans, hvar
hinn upphaflegi bústaður Ing-
ólfs Arnasonar landnámsmanns
hefur staðið. Kanna það mál of-
an i kjöUnn og friða rústirþær,
sem ef til vill í ljós koma.
—Fr. S.
Herbergi óskast til leigu með húsg., nálægt Háskólanum, nú þegar. UppL veitir Friðrik Sigur- björnsson, lögfr. í síma 10109. Herbergi til leigu Stórt forstofuherb. í suð- vesturbænum til leigu. Uppl. í sima 10899 kl. 10— 12 f.h.
Kona vön íbúð
matreiðslu og húshaldi ósk ar eftir ráðskonustöðu í Rvík eða nágrennL ein með tvö börn. UppL í sima 35874. 3ja herb. íb. óskast á leigu í þessum, eða næsta mán., í Kópavogi eða Reykjavík. VinsamL hringið í síma 37637.
Til leigu í nágrenni Landspítalans, góð stofa me^ húsg. og aðg. að eldhúsL Uppl. í s. 12523 á venjuL skrifstofut. og 12059 eftir kl. 19. Ráðskona Stúlka með 9 ára telpu vill gerast ráðskona, helzt í Reykjavík. Uppl. í sírna 16089.
V es tmannaey ingar Timbur, 2”x4”
Húsið að Strandvegi 53 er til leigu. Uppl. í sima 1935, milli'8 og 10 á. kvöLd in. Til sölu timbur 2”x4”, ein- og tvínotað í 8—11 feta lengdum. UppL í sima 16990 á skrifstofutíma.
BEZT að auglýsa Nýlegt fiskitroll
í Morgunblaðinu til sðlu, höfðulínulengd 86 fet. Uppl. í síma 52004.
Afgreiðslustúlko óskost
í tízkuverzlun. — Tilboð sendist afgr. Mbl., merkt:
„Afgreiðsiustulka — 8416“.
Bifreiðin X 94
sem er Chevrolet lögreglu- og sjúkrabifreið, árg. 1964,
og vel viðhaldin, er til sölu og sýnis hjá
lögreglunni á Selfossi.
fslenzk tjöld
Aðeins íslenzk tjöld eru sérstaklega styrkt
fyrir íslenzka stormasama veðráttu. —
2ja, 3ja, 4ra, 5 og 6 manna tjöld fyrirliggj-
andi, fyrir utan okkar vinsælu Mansard-tjöld
sem eru með þremur mæniásum (loftstöng-
um) og því mikið rýmri en önnur tjöld.
Miklatorgi — Lækjargötu 4.
Akureyri, Vestm.eyjum, Akranesi.