Morgunblaðið - 01.08.1968, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. ÁGÚST 1968
27
Fulltrúar ganga úr fundarsalnum í hádegisverðar hléi. Frá vinstri: Svoboda, forseti Tékkóslóvakíu,
Simon, ritari flokksdeildarinnar í Prag, Novak, sk rifstofustjóri forseta Tékkóslóvakíu. Til hægri
Suslov, ritari sov. kommúnistaflokksins, þriðji er Podgorny, forsetí, Kosygin forsætisráðherra og
Leonid Brezhnev, aðalritari.
Rúmenar senda
Pólverfum mólm<eli
- TEKKOSLOVAKIA
FramJiald af bls. 1
skoðanir sínar. Og nú þegar það
er loks óhætt, reyni fólk að bæta
sér þennan missi upp eins ræki-
lega og unnt er. Vitaskuld á hinn
afdrifaríki tími að undanfömu,
jafnt sem eftirvæntingin eftir
því sem framundan er, ekki hvað
minnstan þátt í þessu.
Þegar útlendingar slást í hóp-
inn og spyrja einhverra spum-
imga á þýzku, en þýzka er frá
fornu fari lang útbreiddasta er-
lenda tungiumólið hér, snúa sér
þegar við nokkrir, fuUir áihuga á
að skýra sjónarmdð sín. Breyting
in er aðeins sú að nú er talað á
þýzku en ekki tékkóslóvakisku.
— Hvað vilja Rússar hér í
þessu litla lamdi í Mið-Bvxópu,
seg ir ákveðinn ungiur maður við
mig, við Ma Prikopestræti, en þar
er mannþröngin jaínan hvað
mest á kvöldin. — Þeir, sem ráða
yfir eigin landssvæði, sem nær
aiUt frá Japamsíhafi að Póliandi.
Merguránn málsinis er sá að Bæ-
heirnur er hernaðarlega mikil-
vægari en nokkiurt annað land-
svæði í Evrópu. Sá sem ræður
yfir Bæheimi getur einnig haft
aðra hkita Evrópu í hendi sér.
Þetta sagði Bismarck, þetta sagði
Hitler og þannig hugsa Rússar
líka, enda þótt þeir vilji ekki
segja það.
— Fyxir eimu ári var ekki Skoð
anafrelsi, grípur annar fram L
— Nú er ölditn önniur og nú ætl-
um við ekki að þegja.
— Vitið þér, segir enn ann-
ar, við höfum treyst óheiðarleg-
um mönnum, sem urðu óheiðar-
legir vegna þess, að kerfið var
óheiðarlegt. Það þýðir samt ekki
að sósíalisminn hafi brugðizt,
hann hefur bara aldrei verið
framkvæmdur hvorki hér né
annars staðar, eins og upphafs-
menn hans hugsuðu sér. í stað
allra fyrinheita um jafnrétti og
bræðralag var hér innleitt of-
beldi og ótti, svo að leita verð-
ur aftur til hernáms Þjóðverja
til að finna hliðstæðu. Nú á hins
vegar að byggja hér upp nýjan
sósíalisma. Honum ætlum við
ekki að kasta fyrir borð, 95%
okkar erum því fylgjandi að við
halda honum. Hann á að byggj-
ast á mannréttindum í stað ógn-
árstjórnar, jafnrétti í stað
forréttinda fámennrar klíku,
sem helzt verður líkt við aðal-
inn á fyrri tímum, og frelsi eins
Og þið bafið þarna fyrir vestan,
til þess að segja það sem ykkur
býr í brjósti og gagnrýna það
sem miður fer.
— Það er þessi sósíalismi, sem
Alexander Dubcek berst fyr;r
og þess vegna styður gjörvóll
þjóðin hann. Það væri rangt að
segja að Kommúnistaflokkur
Tékkóslóvakíu njóti nú ekki
stuðnings þjóðarinnar. Það er
að vísu kraftaverki að þakka,
því um áramótin síðustu var
flokkurinn og stjórn landsins
svo gjaldþrota siðferðislega og
stjórnmálalega, að það voru
ekkert nema sfarfsaðferðir Stal-
ínistímatoilsins, sem héldu flokkn
um við völd. Þetta hefur gjör-
breytzt á hálfu ári, nú íylkir
þjóðin sér að baki Alexander
Dubceks og hinni nýju stefnu,
sem hann berst fyrir, hvort sem
menn eru kommúnistar eða
ekki.
— Baira að Rússar gætu lá-tið
okkur í friðL segir roskinn mað-
ur og andvarpar. Allt sem við
viljium er frelsi og að fá að koma
efnahag okkar í lag.
Ungur maður dregur mig af-
síðis og er greinilega ekki jafn
ákaft hugsandi um þjóðfélags-
mál og hinir fyrri, því hann
spyr: — Áttu dollara eða vest-
ur-þýzk mörk, ég skal kaupa
þessa peninga af þér fyrir miklu
hærra verð en þú færð fyrir þá
í banka.
Ég hristi höfuðið, segi að ég
hafi aðeins lítið eitt af pening-
um á mér og þeir séu eingöngu
tékkneskir. Hann hristir höfuðið
líka og gengur vonsvikinn í
burtu.
Miklar kviksögur ganga hér
um borgina. í dag var Brezhnev
sagður hafa fengið slag og aðrar
álíka eru á kreiki.
AP-NTB — Prag, Moskva.
ViðræðuT fulltrúa Sovétríkj-
anna og Tékkóglóvakíu hófust
sniemrana í morgiun og stóðu í
fyrstu lotu til hádegis. Um það
bil, er hlé var gert á fundi til
að matast, flaug sú frétt um, að
Brezhnev, aðalritari sovézka
kommúnistaflokksins hefði
veikzt skyndilega og orðið að
fara af fundi. Fréttaritarar
töldu einnig, að viðræðunum
væri um það bil að ljúka
og kl. 16 í gær sendi AP-
fréttastofan út þá tilkynningiu, að
leiðtogarnir hefðu lokið funda-
höLdium og yrði saimeilginleg yfir-
lýsing birt innan nakteunra
telukkustunda.
Næstu fréttir AP og NTB
fréttastofanna voru mjög ósam-
hljóða og bar þar einkum á milli
hvort viðræðunum væri loteið
að fullu eða ekki. Samtímis því
var mjög skeggrætt um veik-
indi Brezhnevs, en engin opin-
ber tilkynning var gefin út um
það, hvað að honum amaði. Hins
vegar var þess getið, að Alex-
ander Dubcek hefði heimsótt
hann í járnbrautarvagni þeim,
sem sovézku fulltrúarnir hafa
haldið til í, meðan aðrir full-
trúar fóru í gönguferð um bæ-
inn. Voru sendisveitir beggja sam
an og virtist fara hið bezta á
með þeim, að sögn fréttamanna
sem eltu þá hvert fótmál. Hins
vegar fengu vestrænir blaða-
menn ekki aðgang að fundar-
svæðinu sjálfu frekar en und-
anfarna daga. Talsmaður sov-
ézka utanríkisráðuneytisins gaf
þau svör um heilsufar Brezh-
nevs, að engar fregnir hofðu bor
izt um veikindi hans.
Álitið var, að Alexander Dub-
cek héldi til Prag í kvöld og
boðuð var útvarps- og sjónvarps
ræða hans við komuna. Seint í
kvöld, þegar loks var fullljóst,
að umræðunum er hvergi nærri
lokið var sagt, að ræðu hans
væri frestað.
Þegar fundur hófst að nýju í
Cierna síðdegis í dag var Leonid
Brezhnev á ný meðal fulltrua,
en ýmsa aðra fulltrúa vantaði
og var þá álitið, að þeir væru
að undirbúa lokayfirlýsi.igu
fundarins.
Hinar umfangsmiklu heræfing
ar Sovétmanna meðfram landa-
mærum Tékkóslóvakíu og Pól-
lands héldu áfram í dag, en sarn
tímis því tilkynnti „Rauða
stjarnan" málgagn Sovétliersins,
að öllum loftvarnaræfingum,
sem haldnar voru yfir sturum
landssvæðum, einkum yfir sov-
ézku landi, væri hætt Einnig
fylgdi fréttum, að heræfingun-
um væri brátt lokið, neina
nokkrum birgðaflutningaæfmg-
um í landamærahéruðunum yr'Si
haldið fram enn um hríð.
Stjórnmálafréttaritarar segja,
að fátt bendi til þess, að æfing-
arnar séu að komast á lokastig.
Formaður tékkóslóvakíska
þjóðarráðsins, Cestimir Cisar,
sagði í Prag í dag, að leiðtogar
Tékkóslóvakiu væru sannfærð-
ir um réttmæti ráðstafana sinna
og stefnu í málefnum landsins,
og að frá henni yrði ekki hvik-
að. Allir góðir menn um ger-
vallan heim skildu afstöðu
Tékkóslava.
Blöð í Prag skrifuðu að sjálf-
sögðu mikið um fundinn í dag
og hvetja eindregið til, að þjóð-
in sýni í orði og á borði holl-
ustu sína við leiðtogana. Rude
Pravo segir, að vinsamleg bréf
hafi borizt frá kommúnista-
flokki Austurríkis og Svíþjóð-
ar. Formaður austurrlska komm
únistaflokksins, Franz Muhri,
sagði í dag, að hann væri sam-
mála Tító Júgóslavíuforseta í
því, að atburðina í Tékkósló-
vakíu mætti ekki túlka sem ,and
byltingarstarfsemi“.
Það vekur allmikla athygli,
að sovézk blöð drógu mjög úr
gagnrýni sinni á tékkóslóvak-
ísku leiðtogunum og stefnu
þeirra, í skrifum sínum í dag.
Eru stjórnmálafréttaritarar
þeirrar skoðunar, að beðið sé
átekta unz niðurstöður Cierna-
fundarins liggi fyrir.
Willy Brandt, utanríkisréð-
herra Vestur-Þýzkalawds vísaði í
dag á buig þeim staðhæfinigium
Sovétmanna, að V-Þjóðverjar
hefði verið afhent mótmæli
Tékkóslóvakíu. Brandt sagði, að
ambassador Sovéirfkjanna í Bonn
hefðu verið afhent mótmæli
vegna þessara dyigja. Brandt
saigði, að mesti greiði, sem V-
Þjóðverjar gætu gert Tékkósló-
vökum eins og stæði, væri að
hafast ekki að.
París, 31. júlí — AP—NTB:
FRANSKA stjórnin lýsti því yfir
í dag, að deilu Nígeríu og Biafra
bæri að leysa á grundvelli sjálfs-
ákvörðunarréttar þjóða. í yfir-
Iýsingu, sem gefin var út að lokn
um fundi í stjórninni sagði, að
blóðsúthellingar og þjáningar sem
Biafrabúar hefðu þolað sýndu, að
þeir vildu lialda fram rétti sin-
um sem þjóðar. Yfirlýsingin þyk-
ir gefa til kynna, að franska
stjómin kunni að viðurkenna
stjómina í Biafra þótt það kæmi
ekki beinlínis fram.
Forstöðumaður neyðarhjálpar
dönsku þjóðkirkjiuranax gaf í skyn
í dag, að vaLdamenn í Biafra tor-
Búkarest, Vín, 31. júlí. AP-NTB.
RÚMENÍA sendi í dag skorin-
orð mótmæli til pólsku stjórnar-
innar vegna „rangtúlkaðra frétta
í pólskum fjölmiðlunartækjum
og and-rúmönskum áróðri, sem
stundaður hefur verið í Póllandi
undanfarið".
Eins og kunnugt er hafa Pól-
verjar haft mjög ósveigjanlega
afstöðu til mála.í Tékkóslóvakíu
og gengið hvað harðast fram í
áð gagnrýna hina nýju stefnu
valdhafa þar í landi. Stjómmála
fréttaritarar benda á, að það
hafi táknræna þýðingu, að mót-
mælin eru afhent, meðan yfir
*
Israelar sleppa
skipum úr Suez
Jerúsal-eim, 31. júlí — NTB:
TILKYNNT var í ísrael í dag, að
stjómin sé Æús að leyfa fiimimit-
án skipum að sigla á bnauit, en
þau hafa verið innilnfcuð í Suiez
síkiurði síðan í júndstyrjöLdinni í
fyima. Verðux sikipiuiniuim þó að-
eins leyft að sitgla út uim syðtri
enda skurðarms.
-----♦ ♦ ♦---- r
Hong Kong, 31. júli — NTB
NORÐUR-Kórea ásakaði í dag
bandaríska herflokka fyrir að
hafa byrjað skofhríð og
sprengjuárásir á norður-kóre-
anskt landsvæði af hlutlausa
beltinu milli Norður- og Suður-
Kóreu.
Fréttastofa N-Kóreu, sem
sagði frá þessu, minntist ekki á,
hvers vegna Bandaríkjamenn
hefðu byrjað skothríðina né
heldur, hvort einhverjir hefðu
fallið eða særzt.
Ekki oukin
uðstoð
— við erlend ríki
Washington 31. júlí. AP-NTB.
ÖLDUNGADEILD Bandaríkja-
þings hafnáði í dag, með yfir-
gnæfandi meirihluta atkvæða, að
auka efnahagsaðstoð við erlend
ríki. 61 greiddi atkvæði gegn til-
lögunni og aðeins 16 voru með-
mæltir því að hækka efnahags-
aðstoðina um 50 milljónir doll-
ara, frá því sem áður hefur verið
samþykkt.
Svíar dæmdir
í Sovét
Moskva 31. júli. NTB.
TVEIR ungir Svíar voru í dag
dæmdir í þriggja og fimm ára
fangelsi í Taskent, fyrir að
smygla eiturlyfjum. Báðir áfrýj
uðu dómnum. Þeir höfðu áður
játað að hafa stundað eiturlyfja-
smygl.
í fyrradag var bandarískur
maður dæmdur fyrir sömu sakir
í Taskent og fékk hann tveggja
ára fangelsisvist.
veLcluðu matvaalafLuitninga til
landsins af ótta við að sambands
herinn kæmiist á snoðir um hvar
fluigvelil'ÍT Biaframanna vænu. —
Biafrastjórn h,etfur snúið sér til
Johnsons forseta og beðið hann
að styðja tiOraunir Einingaxsaim-
taka Afríku til að koma á vopna-
hléi og friðsamlegri lausn á borg
arastyrjöldinni. Samibandsiher-
sveitir eru nú á hraðri sókn í suð
urhiLuta Biatfra á 10.000 fertem.
svæði þar sem 1,5 iniLlj. manna
búa, þar atf margir sem ern á
barmi hungursneyðar, meðal ann
ars 100.000 börn, samkwæmt frétt
um frá Lagos.
standa fundir sovézkra og tékkó
slóvakískra forystumanna i
Cierna.
Askorun
sósíalista á
Sovétríkin
MBL. HEFUR borizt fréttatil-
kynning þess efnis, að sendi-
herra Sovétríkjanna hér á landi
hafi verið afhent áskorunarskjal
„undirritað af eitt hundrað sós-
íalistum" vegna deiiu Sovétríkj-
anna og Tékkóslóvakíu. Fer
fréttatilkynningin hér á eftir:
„Árdegis miðvikudaginn 31.
júlí 1968 var sendiherra Sovét-
ríkjanna á íslandi, hr. Nikolai
P. Vazhnov, afhent áskorunar-
skjal, undirritað af eitthundrað
sósíalistum, vegna þeirra deilna
sem upp hafa komið milli Sov-
étríkjanna og Tékkóslóvakíu og
einna hæst hefur borið í frétt-
um að undanförnu. Á fund sendi
herrans gengu: Guðmundur Ág
ústsson, Gunnar Guttormsson,
Halldór Guðmundsson, Hjalti
Kristgeirsson og Ragnar Am-
alds. Áskorun hinna eitt hundr
að sósíalista fer hér á eftir:
„fslenzkir sósíalistar hafa á-
hyggjur af þeim viðsjám, sem
magnazt hafa milli Tékkóslóvak-
íu og Sovétríkjanna og óttast, að
þær verði málstað friðar og sós
íalisma í heiminum til tjóns.
Fullvissir þess, að forsendur
sósíalismans í Tékkóslóvakíu séu
óskorað fullveldi landsins, skora
undirritaðir 100 íslenzkir sósía-
listar á Sovétríkin að virða 1
hvívetna sjálfstæðan ákvörðun-
arrétt þjóða Tékkóslóvakíu og
styðja þær tii þeirrar fullkomn-
unar á sósíalísku lýðræði, sem
þær hafa nú hafið.“
- ÍÞRÖTTIR
Framhald af bls. 26
4x100 m boðhlaup
Sveit KR 45,6
Sveit ÍR 48,2
Sveit Ármanns 47,0
4x100 m boðhlaup kvenna
Sveit ÍR 55,0
Sveit KR 61,8
Sveit Ármanns 61,9
- DR. KRISTJÁN
Framhald af bls. 28
„Ég lundirritaður, sem kosinrt
er forseti íslands uim kjörtímia-
bil það, sem hefst 1. ágúst 1968
og lýkur 31. júlí 1972, heiti þvl,
að viðlögðum drengskaip mínuim
Qg heiðri, að halidá sjórnarsíkrá
lýðveldisins fslands.
Gjört í tveim samihljóða ein-
tökum.
Reykjavík, 1 .ágúst 1968“.
Er dr. Kristján Eldjám hefuir
undirrjtað eiðstafinn miun hann
stíga fram á svalir þinghússins.
Flytur hann síðan ávarp, Ávarpi
forsetans verður útvarpað og fóiLk
framan við húsið miun geta fylgzt
rrneð öllu sem fram fer — bæði í
kirkju og þinghúsi — um gjallar
horn. Að síðustu syngja kórairn-
iir þjóðsönginn, Ó, guð vors lamds.
Alþjngishúsið mun aðeins opið
boðsgestuim, en hver sem er getur
verið vi’ðstaddiur athöfnina í Dóm
kirikjunni. Lúðrasveit Reykjavík
ur mun og leiika á Austurvelli fyr
ir athöfnina.
ÍVEÐRÍD
l Veðurhorfur fyrir daginn í
/dag hljóða þannig:
\ Suðlæg átt áfram og dálitil
irigning eöa súld frá Suðvest
lurlandi til Vestfjarða og vest
/an til á Norðurlandi, en víð
\ ast þurrt og bjart veður þarl
\ fyrir austan. |
( Gera má ráð fyrir að hitinn
/fari víða í 15 til 20 stig nema
*á Vesturlandi. I
Viðurkenna Frakkar
stjórnina í Biafra?