Morgunblaðið - 13.10.1968, Qupperneq 1

1
28 SIÐUR 08 LESBOK
225. tbl. 55. árg.
SUNNUDAGUR 13. OKTÓBER 1968
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Herinn tekur völdin í
sínar hendur í Panama

— AnnaÖ valdarán hersins í Rómönsku-
Ameríku á 2 vikum
Panamiaborg, 12. októbeir
NTB—AP.
ÞJÓÐVARDLIÐIÐ í Panama
hrifsaði í morgun til sín völdin
í landinu með valdaráni, en for-
seta landsins, s«m vikið var frá,
Amulfo Arias, tókst að flýja til
þess Iandsvæðis við Panama-
skurðinn, sem Bandaríkjamenn
stjóma. Hann hefur skorað á
þjóð sína að styðja stjórn sína,
sem komið var á fót fyrir 11
dogum.
Valdairánið sjálft át'ti sér stað
án b 1 óðs úthel 1 i.nga, ein því var
stjórnað af Omar Torrijos, yfir-
foriingja í hernum, sem Arias
forisieti lækkaöi fyirir skemmstu
í tigin. Nokkrum klukkiustundium
eftir valdaráruið sáust fjnnstu
merki um vopnaða andstöð.u á
götum Painamaborgar. Komið
var upp göturvígjum í skyradi oig
svo virtist, sem það væri eink-
um unigt fólik, sem reyndi að
koma Arias foirseta til hjálpair.
Frá dvalarstað sínum í borgimni
Baloa sendi forsetinn út yfiirlýs-
inig.u, þar sem hann lýsiti yfir
því, að ríikiss'tjónn sín færi áfram
með völd í landimu og að hún
myndi framkvæma allair þær ráð
stafanir, sem nauðsynlegar væru
til þess að trygigj.a almannafrið
og reglu.
í sjálfri Panamaiborg hafði
hims veigar þjóðvarðliðið áfiram
völdin í sínum höndum. Náði
það ekki aðeins til forsetahallair-
iminar heldur einnig eimikabústað-
ar Ariasar forseta.
Sjálft valdaránið var fram-
kvæmt af sérþjálfuðum sveitum,
sem eiga að vinna bug á upp-
þotum cug eru í búðum við al-
þjóðafiugvölilinn fyrir uitan
borgima. Þessum sveitum er
stjómað af Boyd major, en hann
var einmig lækkaður í tign með
tilskipun í gær.
Torrijos tilkynnti í morgun, að
Enginn
árangur
af viðrœðum
Smiths og Wilsons
Gíbraltar 12. október, NTB.
SAMNINGAVffiRÆÐUR forsætis
ráSherranna tveggja, Harolds Wil
son og Ians Smith halda áfram
í dag, en umræður gærdagsins
vorn gagnslausar að því er Smith
sagði. Ekkert hefði miðað í sam-
komulagsátt. Ekki hefur verið
frá því skýrt opinberlega hvað
þeim ber á milli, en það virðist
augljóst að Wiison hefur ekki
getað fengið Smith til að fallast
á grundvallarkröfur brezku stjórn
arinnar um meirihlutastjórn og
jafnrétti hvítra og svartra.
Talsmaður Breta sagði að við-
ræðurnar myndu standa lengi,
og Smith sagði að hann myndi
halda þeim áfram svo lengi sem
nokkur von væri um að sam-
komulag næðist.
landið væri nú allt umdir stjóirn
hersiins o.g hefði mairkmiðið með
valdatöku hersinis verið að
bjarga heiðri þjóðvarðliðKÍms og
forða Landinu frá einræðd.
Fyriir skömmiu vók forisetinm
fyrrum yfirmanni þjóðvarðiliðs-
ins, Vallarino hiershöfðinigja, úr
stöðu harus, en í harns s'tað vair
skipaður Bolivar Urrutia ofursti.
Þetta er önnur valdataika
bersins í Suðuir-Ameiríku á
tveimuir vikum oig á sór stað
aðeins 8 dögum, eftir að herin.n
vék Belaunde forseta Perú frá
völdum .
Þetta er ©kki í fyrsta sinn, sem
skorizt hefur í odda miilli Ari-
asar forseta og þjóðvarðliðsins í
Baraama. Hanm var fyrsit kjör-
inn forseti 1940 en árið eftir tók
þjóðvarðliðið, sem í eru um 5000
manns og hetfur mikil áhxif á
stjórnmál í landinu, völdin í
símair hendur án blóðsúthellinga.
Tíu árum síð'ar neyddi þjóðvarð-
liðið Atrias enn ti'l þess að fara
frá völdum með því að beita
herafli sínu og kom þá til blóðs-
úthelliruga.
Á þeim 17 árum, sem liðin eru
frá því að Arias var síðast vikið
frá völdum hefur þjóðvarðliðið
verið opiraberlega í andstöðu við
hann, en Arias er hvassyrtur
maður og óháðuT í skoðunum.
Styrk sinn í stjórramálabarátt-
urani í Paniama hefur hann fyrst
o.g fremst sótt til almemmánigs,
þar sem hann nýtur mikils fylg-
is.
f maí sl. sneri þjóðivarðliðið
við blaðimu og gerði Arias kliedft
að taka við s'töðu fonseta 1 þriðja
simn vitandi vits um, að hann
hafði -unmið sigur í forsetakosn-
inigum, er fram höfðu farið, með
mikl'Um meirihluta. Tilkynnti
þjóðvarðliðið, sem lotið hiefur
stjóm Bólivars Vallorinos hers-
'höfðiragja í 17 ár, að það mymdi
viðurkenna Arias sem forseta og
gaf fullvissu fyrir því, að hann
femgi að taka stöðu forsieta, er
kjörtímabil fráfarandi stjórnar
\/æri liðið.
Mótmæla skrilstoiu
-Vietnam í París
Saigon, 12. október. NTB.
STJÓRN Suðu'r-Viefnam hefur
borið fram harðorð mótmæli við
frönsku stjómina vegna þess að
hún hefur leyft Frelsishreyfingu
Norður-Vietnam að opna upp-
lýsingaskrifstofu í Paris. í mót-
mælunum segir áð þetta sé gróft
hlutleysisbrot Frakklands, sem
þess lands er friðarviðræðurnar
fara fram í.
Þessi mótmæli koma ekki á
óvart því að afstaða stjórnarinn-
ar í S-Vietnam hefur tafið opnun
skrifstofunnar, meðan frönsk yfir
Enn eitt rússneskt
herskip út i
Miðjarðarhaf
Istanbul 12. októbeir NTB.
RÚSSAR eru sífellt að stækka
Miðjarðarhafsflota sinn og nú
munu vera þar um 50 herskip
af ýmsum gerðum. 1 dag fór
rússneskt herskip, vopnað eld-
flaugum, gegnum Bosporus sund
ið, og áleiðis út að einni flota-
deildinni á Miðjarðarhafi.
völd voru að taka ákvörðun um
hvað gera skyldi.
René Cassin, forseti Mannréttindadómstóls Evrópu opnar
kampavínsflösku á heimili sínu til að halda uppá að honum
voru veitt friðarverðlaun Nobels í ár.
Shirra geimfari kominn með kvef
Smáhilanir í Apollo-geimfarinu, en
ferðin gengur að óskum
Kommúnistar valda
meiri i Sýrlandi
Beirut, Líbanon, 12. október
Vænta má nýrrar ríkisstjóm-
ar í Sýrlandi innan skamms, þar
sem helmingur ráðherraembætta
verða skipuð kommúnistum.
Skýrir blaðið A1 Jarida frá þessu
í morgun. Segir blaðið, að þessi
lákvörðun hafi verið tekin af
Salah Jadid hershöfðingja, valda
mesta manni Sýrlands, eftir að
sovézkir hernaðarráðgjafar, sem
starfa með sýrlenska hernum,
hafa lagt bart að Jadid í þessu
skyni.
Kennedyhöfða 12. október AP-
NTB.
APOLLO geimferðin hefur geng
ið mjög vel og geimfararnir þrir
hafa það gott. Talsmenn banda-
rísku Geimferðastofnunarinnar
hafa lýst yfir ánægju sinni og
segja að allt gangi samkvæmt á-
ætlun. Síðastliðna nótt var eitt-
hvað ólag á kælikerfinu, en geim
fararnir löguðu það án nokkurra
vandræða. Það eina sem Walther
Shirra er óánægður með er að
hann er með bullandi kvef, og
hefur orðið að taka nefdropa og
höfuðverkjartöflur. Læknir niðri
á jörðinni sagði að kvefsins hefði
ekki orðið vart þegar Shirra var
skoðaður rétt áður en þeim var
skotið upp, en hann hefði líklega
fengið það í veiðiferð daginn áð-
ur. Hann sagði að það væri ekk
ert alvarlegt og myndi ekki hafa
nein áhrif á ferðina.
í dag á að senda sjónvarps-
myndir til jarðar frá geimfar-
inu, og fer útsendingin beint í
sjónvarpstæki á bandarískum
heimilum. Geimfararnir eiga að
taka myndir hve,r af öðrum. Það
verða aðeins nærmyndir vegna
þess hve klefinn er lítili og geim
fararnir hafa kvartað mikið yfir
að þá verði þeir að raka sig.
I dag eiga þeir líka að reyna
elriflaugahreyfla Apollo hylkis-
ins og stýra því 128 kílómetra
leið að öðru þrepi Titan lb eld-
flaugarinmar sem flutti þá út í
geiminn. Til að finna þrepið hafa
þeir sextant og lítinn sjónauka.
Geimfararnir geta staðið upp
og rótt úr sér, jafnve'l opnað
dyrnar á farinu og kíkt út í
himinhvolfið. Þegar Eisete var
að gægjast út rak hann sig ó-
þyrmilega í karminn og á jörð-
inni var í skyndi gripið fyrir
eyru viðstaddra kvenna þegar
hann var að lýsa áliti sínu á
dyxaumbúnaðinum í talstöðinni.
Geimfararnir eru ánægðir
með mataræðið sem er fjölbreytt.
f gærkvöldi snæddu þeir kjúkl-
inga, smurt brauð og kjötstöppu
og fengu sér eiranig sykurmala
og súkkulaði. Þessu skoluðu þeir
niður með appelsínusafa og
Shirra fékk sér sjóðandi kaffi á
eftir. Það eir í fyrsta skipti sem
bandarískir geimfarar hafa með
sér heitt vatn í geimferð.
Geimhylkin eru samansett úr
óte'ljandi smáhtutum og það hef
ur viljað brenna við að ýmsir
aðskota- eða afgangshlutir hafi
farið á kreik þegair þyngdarleys
ið gerir vart við sig. Geimfar-
arnir hafa sent tæknimönmun-
um heillaóskaskeyti vegna þess
að ekki hafa fundist nema þrír
aðskatahlutir, sem þykir gatt.
Á fundi með fréttamonnum
sagði Glynn Lunnery, stjórnandi
geimskotsins, að þair sem ölilum
tilraunum og prófum yrði lokið
á fyrstu dögunum gerði það ekk-
ert til þótt geimfararnir fengju
fyrirmæli um að koma niður áð-

ur en ráðgert var. Hann sagði
þó að þetta hefði al'ls ekki kom-
ið til umræðu eranþá.
Aðspurður um hvort þeim
myndi ekki leiðast að hafa
lítið fyrir stafni i svona langan
tíma, sagði hann að ef það væri
ekkert anna^ en leiði sem að
þeim gengi, þá mætti þeim
■ko leiðast.
■* ’ ■ ^
1 Flugslys
Prag, 11. okt. (AP)
| TÉKKNESK farþegaflugvél
i rf gerðinni Ilyushin-14 fórst
skömmu eftir flugtak í dag
I .ið flugvöllinn í Prag. Með
) vélinni voru 37 farþegar og
jfórust a.m.k. 10 þeirra.
Flugvélin var eign C.S.A.
[ flugfélagsins tékkóslóvakíska,
'og var að leggja af stað frá
I Prag til Piestani í Mið-Sló-
)vakíu. Ekki er vitað um or-
, sök slyssins, en Oldrich Cer-
nik, forsætisráðherra, hefur
I fyrirskipað rannsókn í mál-
I inu.

VARÐSKIPIÐ Albert stóð tvo
báta, Sævar KE 105 og Magnús
Ólafsson SH 37, að ólöglegum
togveiðum á Kirkjuvogi í fyrri-
nótt og voru bátarnir að veið-
um svo til upp í landsteinum.
Varðskipið fór með bátana til
Keflavíkur og voru mál skipstjór
anna tekin fyrir í Sakadómi
Reykjavíkur í fyrradag. Skip-
stjóraxnir viðurkenndu brot sín.