Morgunblaðið - 13.10.1968, Síða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. OKTÓBER 1968
Olympíuleikarnir í nútíma-
• mynd eru nú haldnir í 19. sinn.
Upphafsmaður þeirra var Frakk
inn Pierre de Coubertin, mikill
hugsjónamaður, sem vildi að
æska heimsins fylkti sér á í-
þróttavellina í þeim tilgangi að
vinna tvennt í senn: auka lík-
amlega hreysti og samtímis að
eiga aðild að skemmtilegum leik.
„Aðalatriði Olympíuleikanna
er ekki að sigra, heldur að taka
ans eiga fátt sameiginlegt með
Olympíuleikjum fortíðarinnar,
annað en nafnið eitt.
Þegar litið er til baka yfir
70 ára sögu nútíma Olympíu-
leika er ekki hægt annað en
dást að hugmynd Coubertins,
og þó hann hafi orðið að berj-
ast skeleggri baráttu til að
hrinda henni í framkvæmd á
síðasta áratug síðustu aldar,
hefur hún nú náð slíkri rót-
festu að öll heimsbyggðin er
meðvitandi um Olympíuleika og
þeir móta nú íþróttalíf heims-
ins.
Það er ein miesta viðurkenn-
ing sem íþróttamaður getur nú
hlotið að vera valinn til' þess
að keppa á Olympíuleikunum
fyrir land sitt. Markmiðið er
að sjálfsögðu að sigra, en Pierre
de Coubertin lagði ríka áherzlu
á að beztu íþróttamenn allra
þjóða kæmu saman til keppni
enta í Mexíkóborg, sem ógnuðu
framkvæmd leikanna unz Mexí
kóstjórn tók þá ákvörðun að
láta leikana fara fram undir
öflugri hervernd. Fyrr á öldum
voru vopn lögð niður og stríði
hætt á meðan leikarnir fóru
fram. Það má því kallast kald-
hæðni örlaganna að nú fara þeir
fram undir vernd hermanna.
Ég hef átt þess kost að vera
viðstaddur á þrem Olympíu-
leikjúm. Það hefur verið
skemmtilegt og ánægjuleg
reynsla og hér á eftir verða
dregnar fram nokkrar minning
ar frá þessum leikum.
Englendingar tóku að sér það
erfiða hlutverk að halda fyrstu
Olympíuleikana eftir heimsstyrj
öldina síðari. Enska þjóðin hafði
þá engan veginn náð sér eftir
fórnir styrjaldaráranna, upp-
byggingin eða endurreisnin var
enn skammt á veg komin, skort
Olympíueldurinn, hið klassiska tákn um frið og bræðralag.
Myndin er frá leikunum í Melboume.
Ofympíukeppni og Olympíusigur er
æösta takmark áhugamanna
í frjálsíþróttakeppninni var Bras
ilíumaðurinn Ferreira da Silva
í þrístökki. Hann hafði í 5 af
6 stökkum sínum stokkið lengra
en gildandi Olympíumet var frá
leikunum í Berlín 1936. Það
var fullskipaður leikvangurinn
daginn sem úrslitakeppnin í
þrístökki fór fram og það fór
fagnaðarkliður um áhorfenda-
bekkina í hvert sinn er dá
Silva stökk og slíkan þátt tóku
áhorfendur í keppninni að heyra
hefði mátt saumnál detta í hvert
sinn er hann undirbjó sig fyrir
stökk.
Svo ákaflega var honum fagn
að að unnum sigri, að hann
varð að hlaupa hring á vell-
inum eftir að hann hafði tekið
við verðlaununum til þess að
taka á móti hrifningu og þakk-
læti fjöldans.
Að það skyldi verða íslending
ur sem næstur varð til að bæta
þetta Olympíumet í þrístökki
óraði engan fyrir þá. Að vísu
stóð það Olympíumet íslend-
ingsins ekki nema í eina til
tvær stundir, þar til da.Silva
hreppti það á nýjan leik, en
afrek Vilhjáíms Einarssonar, er
unnið var eftir að hann hafði,
með nokkrum erfiðleikum, náð
lágmarksafreki til þátttöku í
leikunum, sýnir okkur að hjá
íþróttafólki okkar búa hæfileik
ar sem hvenær sem er geta
„sprungið út“ og skipað þeim á
bekk meðal þeirr beztu í heimi
þótt aðstæður séu hér erfiðari
og óhagstæðari en flestir aðrir
eiga við að búa. Vilhjálmur var
aftur í eldlínunni á leikunum
í Róm 1960. Hann hreppti þar
að vísu ekki verðlaun, en náði
mjög góðum árangri og varð
í 5. sæti. Með afrekum sínum
á Olympíuleikum er Vilhjálmur
í algjörum sérflokki meðal fs-
lendinga.
Yfir Olympíuleikum eru ævin
lega einhver sérstakur blær.
Þúsundir íþróttamanna hafa lag
sig fram árum saman við æf-
ingar með það markmið eitt að
ná sem beztum árangri á Ol-
ympíuleikum. Yfirleitt er hvert
einasta Olympíum. bætt á hverj
um leikum. Það kemur til m.a.
af því að fjögur ár líða milli
leika og framfarirnar eru örar.
Olympíukeppni ber ætíð með
sér sérstaka töfra og sigur, unn-
, Wilma Rudolpb einn giæsileg-
asti sigurvegari Rómarleikanna.
þátt“, sagði Coubertin og þessi
orð hans hafa orðið smáþjóðun-
um á sviði íþróttanna sú hvatn-
ing að Olympíuleikir síðari ára
eru ekki aðeins stærstu íþrótta-
mót sem haldin eru, heldur há-
tíð, sem á öllum sviðum vekur
heimsathygli.
Það var hugsjón Pierre de
Coubertin að bæta franska æsfcu.
Harrn efaða að það geti tekizt
nema með því að gera íþrótt-
irnar skemmtilegri og meira
spennandi en verið hafði. Olym
píuleikar fortíðarinnar 'urðu
ramminn um hugmynd hans, en
margt hafði breytzt frá fyrri
tímum og Olympíuleikar nútím
og því er það nú orðið viður-
kenning, sem í því felst að vera
talinn til keppni á Olympíu-
leikum, sem er orðið öllu meira
atriði. Á öllum leikjum hefur
keppendum farið fjölgandi með
árunum og nú eru samankomn
ir 7226 keppendur í Mexíkó
frá 119 þjóðum. Tala keppenda
og tala þátttökuríkja hefur
aldrei verið meiri.
Leikarnir í Mexíkó hafa þeg
ar hlotið nafnið „vandræðaleik
ir“. Kom þar fyrst til að mjög
var deilt um staðsetningu leikj
anna þar vegna þess hve hátt
yfir sjávarmáli landið liggur.
Næst kom til sú ákvörðun al-
þjóða Olympíunefndarinnar að
leyfa Suður Afríku þátttöku í
leikunum. Við lá að sú sam-
þykkt riði leikunum til falls
— og gengi af hugsjóninni um
Olympíuleika dauðri. Ákvörðun
in var breytt í skyndi og allt
fór spaklega fram um hríð. f
þriðja lagi kom innrásin í Tékk
óslóvakíu til og um tíma var
allt útlit fyrir að ýmis ríki
hættu við þátttöku sína í leik-
unum hennar vegna. Loks er
svo að nefna óeitðir meðal stúd-
fslenzku Olympíuþátttakendumir ganga inn á Wembleyleik-
vanginn í London 1948. Fánaberi er Finnbjöm Þorvaldsson.
Sigurvegarar í þrístökki 1956. Frá vinstri Kreer Sovétríkjun um sem varð 3., Da Silva sigur
vegari og Vilhjálmur Einarsson með silfurverðlaunin.
ur var á matvælum og yfirleitt
flesfcum nauðsynjum. Þetta mót
aði að sjáilfsögðu framkvæmd
leikanna 1948. fslendingar áttu
á þessum leikum yfir 20 kepp-
endur, enda stutt að fara og vel-
megun mikil hér á landi og
gróska í íþróttalífinu. Enginn
íslendingur komst á verðlauna
pall, en nokkrir vöktu athygli
einkum Örn Clausen, sem varð
12. í tugþraut og Sigurður Þing
eyingur Jónsson, sem komst í
lokaúrslit í bringusundi. Þátt-
taka íslendinga í þessum leik-
um varð til þess að opna augu
manna fyrir gildi þátttöku í al-
þjóða íþróttakeppni. Um 4—500
íslendingar voru viðstaddir leik
ana og fengu með því kynni
af alþjóðlegri keppni, fram-
kvæmd stórra leika og spenn
andi keppni.
Árið 1952 tóku Finnar að sér
framkvæmd Olypíuleikanna og
tókst frábærlega vel og sýndu
og sönnuðu að sináþjóð getur
leyst af hendi þetta stóra verk
efni, þegar allir leggjast á eitt
um að vel takizt til. Eg minnist
þess frá þessum leikum að einn
eftirminnilegasti sigurvegarinn