Morgunblaðið - 20.11.1968, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. NÓV. 1968
íslendingar geta senn annað end-
urnýjun fiskiskipaflota ns sjálfir
Innlendum skípasmíðaiðnaði hefur
verið veitt margháttuð aðstoð —
1 RÆÐU er Jóhann Hafstein,
iðnaðarmáaráðherra, hélt á Al-
þingi í gær, kom fram að nú eru
13—14 fLsklskip í smíðum í inn-
Iendum skipasmíðastöðvum, og
sagði ráðherra, að nærri léti að
Islendingar væru komnir að þvi
marki að geta endumýjað skipa-
stól sinn sjálfir. Miðað við verð-
lag sl. hausts hefði framleiðslu-
geta skipasmíðastöðvanna numið
um 400 milj. kr. á ári, og nærri
léti að erlendur kostnaður við
skipasmíðarnar væru um helm-
ingur upphæðarinnar, svo gjald-
eyrissparnaður við smíði skip-
anna innanlands væri augljós.
Ráðherra sagði það skoðun sína,
að skipasmíðarnar mundu verða
einn af veigamiklum þáttum í
iðnaðaruppbyggingunni í fram-
tíðinni, en sem stæði ættu þær í
erfiðleikum, ekki sizt vegna
þeirra áfalla er yfir útgerðina
hefðu dunið.
Ráðherra sagði í ræðu sinni,
að stjórnvöldin hefðu á ýmsan
hát)t reynt að styrkja þessa ungu
en mikilvægu iðngrein og nefndi
sem dæmi, að 1968 hefði verið
ákveðið að veita og útvega þeim
er vildu byggja skip sín innan-
lands 10% viðbótarfjáröflun og
hefði verið leitað til bankanna
um bráðabirgðalán, unz tekin
yrði upp fjáröflun til fjárfest-
ingalánasjóða í þessu skyni. Ráð-
herra sagði, að þeir sem létu
byggja skip sín innanlands hefðu
fengið allt upp í 90% lán út á
framkvæmdirnar.
Þá gerði ráðherra einnig að
umtalsefni að 1967 hefði verið
skipuð 5 manna nefnd, sem starf-
aði að rannsóknum á búnaði og
gerð fiskiskips, stöðlunarnefnd
fiskiskips, hefði hún skilað
bráðabirgðaáliti, og von væri á
fullnaðartillögum hennar innan
skamms. Ekki lægju fyrir ná-
kvæmar tölur um sparnað við
framleiðslu staðlaðra fiskiskipa,
en sér hefðu verið nefndar þær
tölur, að miðað við smíði 120
Afnotagjald útvarps
verði nefskattur
— Frumvarp á Alþingi
TÓMAS Karlsson og Pétur Bene-
diktsson hafa lagt fram frum-
varp fyrir efri deild Alþingis,
þar sem þeir leggja til að hætt
verði að innheimta afnotagjald
af útvarpi, með núverandi hætti,
en i stað þess verði lagður skatt-
nr á alla þá er greiða iðgjöld til
almannatrygginga, nema þá, sem
ekki hafa náð 18 ára adri í
byrjun gjaldársins.
Flutningsmenn frumvarpsins
leggja til, að eftirfarandi reglur
gildi um innheimtu afnotagjalds
af útvarpi: Útvarpsgjald skal
lagt á alla þá, sem gert er að
greiða iðgjöld almannatrygginga
sbr. lög nr. 40 30. apríl 1963,
nema þá, sem ekki hafa náð 18
ára aldri í byrjun gjaldársins.
Ennfremur skal gjaldið lagt á þá,
sem eru 67 ára og eldri á gjald-
árinu og hafa 150 þúsund kr.
brúttótekjur árið á undan, mið-
að við gjaldárið 1970, en tekju-
mark þetta skal breytast til
hækkunar eða lækkunar í sam-
ræmi við vísitölu framfærslu-
kostnaðar. Félögum og fyrirtækj-
um, sem gert er að greiða kirkju
garðsgjald skv. lögum frá 1963,
skal og gert að greiða útvarps-
gjald. Gjaldár telst frá 1. janúar
hvers árs til 31. desember þess
árs. Ráðherra ákveður upphæð
útvarpsgjalds um eitt ár í senn,
að fengnum tillögum útvarps-
átjóra og útvarpsráðs. Útvarps-
gjald skal innheimt samtímis
þinggjöldum gjaldenda.
f greinargerð frumvarpsins
benda flutningsmenn á, að út-
varpsnotkun hafi gjörbreytzt
með tilkomu lítilla útvarpstækja,
Landshappdrœtti
Sjálfstœðis-
flokksins
2
DRECIÐ EFTIR
TVO DACA
sem menn geti auðveldlega flutt
með sér milli staða. Sé orðið
erfiðara að framfylgja gildandi
lögum og reglum um innheimitu
afnotagjalda útvarps. Slæmt sé
ástandið núna. þótt verulegt á-
talk hafi verið gert með ærnum
kosrtnaði til að fjölga skrásett-
um útvarpsheimilum, en enn
verra verði þó með þróun mála
í þá átt, að með vaxandi kaupum
á smátækjum erlendis verði
hægt að komast framhjá að
greiða afnotagjald.
Flutningsmenn frumivarpsins
benda á, að líkur séu til að eftir
ákvæðum frumvarpsins mundu
um 77 þúsund manns greiða af-
notagjaldið, og ef tekjuþörf
útvarpsdeildar Ríkisútvarpsins í
afnotagjöldum væri áætluð um
40 millj. kr., sem ekki sé fjarri
lagi, mundi útvarpsgjald ein-
staklings skv. ákvæðum frum-
varpsins verða um 520 kr. á ári,
og útvarpsgjöld hjóna um 1040
kr. á ári. Ef farin yrði sú leið
að hjón greiddu aðeins eitt og
hálft gjald, mundi útvarpsgjald-
ið, miðað við áðurnefnda tekju-
þörf Ríkisútvarpsins, nema um
590 krónum á einstakling og úit-
varpsgjald hjóna því um 885 kr.
Fjárhæð afnotagjalds útvarps
var sl. gjaldár 820 kr.
Flutningsmenn frumvarpsins
segja, að vafalaust megi telja,
að kostnaður við innheimtu út-
varpsgjaldsins mundi minnka
verulega með því að innheimta
það sem nefskatt samtímís þing-
gjöldum gjaldenda, og að með
frumvarpi þessu sé ekki á nokk-
um hátt vegið að fjárhagslegu
sjálfstæði Ríkisútvarpsins.
Kappræðuíundur
d Seliossi
FÉLAG ungra Framsóknar-
manna í Ámessýslu og Fé-
lag ungra Sjálfstæðismanna
í Árnessýslu efna til kapp-
ræðufundar um „Stjórnmála-
viðhorfið“ í Selfossbíói mánu-
dag 25. nóv. kl. 9.
Víðtækor bókmennturunnsóknir
hufnor ó Norðurlöndum —
rúmlesta skips, mundi smiði
fyrsta skipsins kosta 16,5 millj. |
kr., en ef fimm skip eins væru \
smíðuð mundi kostnaður á hvert
nema 12,6 millj. kr.
Þá sagði ráðherra, að í haust
hefði verið gerð tilraun til þess
að skapa skipasmíðastöð verk-
efni með þeim hætti, að láta
hana hefja smíði á fiskiskipi þótt
kaupandi væri ekki fenginn, og Þorbjörn Broddason og Sigurður A. Magnússon sem mest vinna
búast mætti við áframhaldi á við bókmenntarannsókirnar hérlendis.
því.
Um skipaviðgerðir erlendis;
sagði iðnaðarmálaráðherra, að
fyrstu 9 mánuði ársins 1968 væri
47% minni gjaldeyrir sem veitt-
ur hefði verið til slíkra viðgerða
en á sama tíma 1967. Á fyrstu
10 mánuðum ársins 1968 hefði
heildarupphæð gjaldeyris vegna
viðgerða erlendis numið 57,2
millj. kr. og þar af hefði farið
47,1 millj. kr. til viðgerða á far-
skipum. Nú hefði útgerðum far-
skipa verið skrifað bréf qS þess
farið á leit að þau könnuðu að
hvað miklu leyti hefði verið
hægt að framkvæma viðgerðirn-
ar innanlands, og yrði reynt í
vaxandi mæli að stuðla að því
að þær yrðu unnar hérlendis. Að
lokum vék ráðherra svo að því,
að nauðsyn bæri einnig til þess
að íslendingar færu að byggja
sín farskip sjálfir og gat hann
þess að Eimskipafélagið hf. hefði
leitað til Slippstöðvarinnar hf. á
Akureyri og kannað möguleika
stöðvarinnar á smíði kaupskips
fyrir félagið.
UM þessar mundir fara fram á
vegum Norræna sumarháskólans
allvíðtækar rannsóknir á bók-
taenntalífi almennings á Norður-
löndum, og eru rannsóknirnar
•unnar í sameiningu af norrænum
hókmennta- og félagsfræðingum.
I Upplýsingar um þessar rann-
sóknir gaf Þorbjöm Broddason,
sem stundar nám við háskólann
í Lundi á blaðamannafundi í
'gær, og er aðstoðarmaður við
'þessar rannsóknir. Sigurður A.
að í Finnlandi er um tvö tungu-
mál að ræða.
Það sem aðallega vakir fyrir
forsvarsmönnum þessarar rann-
sófcnar er að fá greinilega hug-
mynd um dreifingarhraða bóka
með tilliti til útgáfudags þeirra,
umræðna um þær í fjölmiðlunar.
tækjum, og auglýsinga, að ganga
úr skugga um hvernig kaupand-
inn (eða eigandinn) hefur fengið
vitneskju um tilvist bókarinnar,
•að komast eftir því, í hve mikl-
Magnússon, ritstjóri er helzti! um mæli bókin er keypt til eigin
hjálparmaður hans hérlendis, en
bann hefur að auki notið aðstoð-
ar margra annarra fróðra manna
um bókmenntir.
Sá hluti þessara rannsókna,
sem nú fer fram fjallar um
dreifingu nýútkominna hóka á
íslandi, í Svíþjóð oS í Finnlandi,
eða á 4 tungumálasvæðum, því
Bláar nætur eftir
Mögnu Lúðvíksdóttur
NÝLEGA er komið á bókamark-
aðinn smásagnasafnið Bláar
nætur eftir Mögnu Lúðviks-
dóttur, í útgáfu bókaútgáfunnar
Grýtu, Hveragerði, en prentuð í
Prentsmiðju Suðurlands hf. á
‘Selfossi.
í bókinni eru 14 smásögur, létt
ar skemmtisögur sem gerast í
nútímanum. Heita þær: Messa,
Heimurinn og ég, Ert þú á réttri
leið, Hver var Gunnþórunn?,
Geym ei til morguns, Sólamæt-
ur, í hita dagsins, Villit blóm,
Bláar nætur, Dansað á KEA,
Rauð gluggatjöld, Gef þú mér
allt, í birtu dagsins og Skórinn.
Ekið ó kyn-
stæða bíla —
EKIÐ var á Y 482, sem er Ford
Cortina, mosagræn, þar sem bíll
inn stóð í austasta stæðinu í
miðröðinni á Hótel íslands-plan-
inu á mánudagsmorgun. Var
bíllinn skemmdur talsvert.
Ekið var á R-22319, sem er
Volk.swagen, blár að lit, þar
sem bíllinn stóð á móts við Há-
tún 6 á laugardag. Talsverðar
skemmdir urðu á bílnum.
Rannsóknarlögreglan skorar á
ökumennina, sem tjónunum ollu,
svo og vitni að gefa sig fram.
nota og í hve miklum til gjafa,
að athuga hvernig hin raunveru-
lega sala og dreifing bókanna
kemur heim við þær hugmyndir,
sem útgefandinn hafði gert sér
þar um, að gera ýtarlegan sam-
anburð á dreifingu bókanna á
hinum fjórum tungumálasvæð-
ium.
f Stuttu mál fer rannsóknin
þannig fram, að valdar verða 3
ólíkar bækur á hverju tungu-
málasvæði. Lagðar verða spurn-
I ingar inn í hluta af upplagi
■hverrar bókar og mælzt til þess
] við kaupendur, að þeir leysi úr
þeim og endursendi þær síðan í
hjálögðu umslagi. Þegar nokkrir
mánuðir eru liðnir frá útgáfu
bókarinnar, verður unnt að hefja
úrvinnslu þeirra upplýsinga sem
hafa borizt.
Fyrir utan skriflegu spurning-
arnar er einnig ætlunin að velja
•trvö þéttbýlissvæði á íslandi, þar
•sem ræitt verður persónulega við
'hvern einstakan ’kaupanda um-
iræddra þriggja bóka. Með því
rnóti er vonazt til að fylla upp
<í eyður og fá ýtarlegri svör, en
<unnt er að krefjast í skriflegu
spurningunum.
Rannsókn af þessu tagi væri
óframkvæmanleg án náinnar
samvinnu við útgefendur bók-
anna. Bæði sænskir og islenzkir
bókaútgefendur hafa verið mjög
hjálplegir við val á bókum og
hafa sýnt málinu mikinn áhuga
ög velvilja.
Stjórnandi rannsóknarinnar er
Harald Swedner, dósenit við fé-
lagsfræðideild háskólans í Lundi.
Alþjóðakommúnistaráð-
stefna í Moskvu í vor
Átelja þögn um
útgóíu ís-
lenzkra boka
BLAÐINU hefur borizt eftirfar-
andi áskorun til sjónvarpsins frá
stjórn Rithöfundasambands ís-
lands:
„Stjóm Rithöfundasambands
íslands leyfir sér að átelja það,
að fréttastofa sjónvarpsins virð-
ist með öllu ganga framhjá tíð-
indum af útgáfu bóka eftir ís-
lenzka höfunda. Stjórnin skorar á
ráðamenn sjónvarpsins að breyta
þesari afstöðu sinni.“
Búdapesrt, 19. nóv. — NTB
FULLTRÚAR sextíu og sex
kommúnistaflokka, sem sitja á
fundum í Búdapest þessa dagana
hafa komizt að samkomulagi um
að alþjóðleg ráðstefna kommún-
ista verði í Moskvu í vor. Sovét-
ríkin hafa barizt fyrir því með
oddi og egg að slík alþjóða ráð-
stefna kæmist í kring, en hafa
mætt verulegri andstöðu margra
kommúnistaflokka, þar á meðal
italskra kommúnista.
NTBHfréttastofan segir, að
árei'ðanliegar heknildiir í Búda-
pest greíni frá því, að ítaJisfkiir,
franskir, brezkir, spánskiir, be<lg-
ískir, austurrískir, finnskir og
skainidmavískir kommúnistafilokk
ar hafi verið fúsir tii að falilaisrt
á ákveðna tímaöeitniinigu fyrir
alþj óðaráðstefnu.
Áður bafði verið ætluinin að
slík ráðstefna yrði haldim í Búda
pest 25. nóvember nlk. Bfltir að
innrásiin var igerð í Tékkósló-
vakíu og Sovétríkiin sættu gagn-
rýni ma'rigra kommúniisrtafloiklkia,
var ákveðið að fresta ráðstefn-
unni, unz öildur hefði lægt.
Samkvæimrt fréttum NTB-
fréttaisrtofurmar var það ung-
verski fullltrúiinn sam laigði fram
málamiðiiuiniantilliöguna, sem flall-
izrt var á og í henini er gert ráð
fyrir að fundiurinn srtiandi í
Moskvu einhvem tíma miili
marz og maí næsta vor.
Af 66 komimúniistafuU'trúum,
sem undirbúninigsfunid'imn í Búda
pest siitja er vitað hvaðam 56 eru
kommir, en himir tíu h'aifa ekfci
verið tiligreindir. Er það vegna
þess, að amdistaða gegn þáiflttöfciu
þessara ftokikia er ríkjamdi í
heimailöndum vi0komam<di flull-
trúa, og þótti efcki hæfa að það
fréttiist að þeir sætu þemmam
fund.