Morgunblaðið - 20.11.1968, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. NÓV. 1968
//
Ég er guð vítisloganna"
Á slóðum
— segir Arthur Brown
SAGAN HERMIR, að Arthur
Brown hafi faeðzt í þennan
heim árið 1868 og sé kominn í
beinan karllegg af einum ridd-
ara hringborðsins. Samkvsemt
því á Arthur að vera 100 ára
gamall, en eftir að hafa verið
öskrandi kúreki í sirkus Buff-
alo Bills, djöfladansari á Haiti,
hirðdama hjá Victoriu Engla-
drottningu og aðstoðarmaður sál
fræðingsins Freud, seldi hann
gömlum galdrakarli sálu sína og
vísdóm og hlaut í staðinnblóma
og hamingju æskunnar. Arthur
var mjög ánægður með verzlun
þessa, því að andi föður hans
hafði sem sé sagt honum árið
áður, að atburðir miklir og
merkilegir myndu gerast á því
herrans árið 1968 eður 1969.
,,Faðir minn ruglaðist svo árans
oft á ártölum,“ útskýrir Arthur
með vinsemd mikilli.
Svona sögu á víst aldrei að
bera á borð fyrir lesendur, því
að þeir hrista bara höfuðið og
tauta, að reynt sé verið að koma
þessum hérna galdramálum aft-
ur í tízku. Þess vegna er líka til
dálítið trúverðugri saga um
sokkabandsár Arthurs og inn-
reið hans í heim vorn. Þann 24.
júní 1944 eignuðust herra Fet-
er Wiltons og frú hans, Monica
frá Whitby í landi Engilsaxa,
yndisfagran son, hvern hjóna-
kornin ákváðu að skírður skyldi
Arthur, hvað var svo staðfest
mánuði síðar með vígðu vatni.
Eigi fara sögur af frumbernsku
hans, en alla vegana óx dreng-
ur úr grasi og gekk í skóla, sem
og önnur mannanna börn. En
hann var ekkert sérdeilis nám-
fús, einkum var vinátta hans
við landafræðina takmörkuð:
„Harold Wilson yrði betri
stjórnmálamaður, ef hann færi
að dansa á hnjánum.“
það fag hataði hann eins og
pestina. En sem vasaþjófur sýndi
hann aftur á móti ótvíræða hæfi
leika. Svo leikinn var Arthur í
þessari gömlu atvinnugrein, að
hann ku hafa stolið fótbolta fyr
ir framan nösina á afgreiðslu-
manni einum án þess að hafa
nokkuð til að fela hann í. Fékk
hann brátt auknefnið „Fingers"
hjá félögum sínum.
Er Arthur hafði komizt klakk
laust í gegnum tízku þá, sem
fylgdi Tony Curtis (sitt, dökkt
hár með mikilli feiti og tann-
kremsbros) og síðustu dauða-
teygur rocktímabilsins, fékk
hann óstjórnlega löngun til að
nema sálarfræði. Fyrirlitn-
ingunni gagnvart skólanáminu
var á burt ekið: stráksi lauk
stúdentsprófi og hóf lesningu
heimspeki við Oxford-háskólann.
En eigi getum vér kinn-
roðalaust sagt, að sú för hafi
verið til fjár eður frama, því að
Arthur tók á sprett frá öllum
skólaaga, eftir að hafa háð
nokkrar munnorrustur um beat-
nick-sjónarmið Allan Ginsburgs
og afstæðra skoðanabræðra hans
bandarískra. Hóf Arthur nú
nauðugur viljugur baráttu sína
í atvinnulífinu. Hafði hann ým-
ist sand af seðlum millum hand-
anna eða minna en ekkert. Vann
hann að ýmsum störfum gagn-
legum þjóð sinni og föðurlandi,
þó matarílát, starfaði sem ösku-
karl og opinber salernisvörður,
seldi alfræðiorðabækur, athug-
aði sölumöguleika á hinum ýmsu
vörum og pakkaði inn bókum. í
tómstundum sínum tilbað Art-
hur konur og zenbúddisma, hóf
andlega íhugun og las sér til
fróðleik um hinar flóknu stefn-
ur og tilbrigði stjórnmálanna.
Þá gerðist það mitt í hinni al-
kunnu ringulreið þessara ára,
sem nú ríða berbakt yfir öld-
ina, að Arthur gein við tilboði
hljómsveitar einnar, er bauð að
veita honum og hans eldfjöruga
(í bókstaflegri merkingu) skáld
skap útrás. Og er Arthur hafði
troðið nokkrum sinnum upp, var
œskunnar
I UMSJA
Stefóns Halldórssonar
og Trausta Valssonar
hann „uppgötvaður“ af kaup-
héðnum þeim, sem standa á bak
við the Who.
Sviðsframkoma Arthurs og
hljómsveitar hans, the Crazy
World of Arthur Brown, er hin
furðulegasta, svo ekki sé meira
sagt. Vér skulum líta inn á
hljómleika hjá þeim félögum. Eft
ir tíu mínútna samspil orgels-
leikara og spriklandi trymbils,
svo ægilegs, að oss rennur kalt
vatn milli skinns og hörunds
(það getur jafnvel komið hár-
inu til að rísa á sköllóttum
manni), heldur Arthur innreið
sína á sviðið. Líkist hann einna
mest gullgerðarmanni á miðöld-
um, klæddur svartri asbest-
kápu, er hann dregur á eftirsér.
Litir andlitsins eru tveir, mjalla

Auöur þeirra yrði 40 sinnum
hærri en Hallgrímskirkja
- ef honum væri sfaflnð upp í pundseðlum
ÞAð VAR árið 1966, sem
Bítlarnir John og Paul öðl-
uðust titilinn: Milljónerar.
Þegar það fréttist, byrjuðu
enskir fjármálaspekingar að
reikna út tekjur hljómsveit-
arinnar. En Liverpool-dreng-
irnir eru jafn fámálir um
fjármál sín sem þeir eru marg
orðir og berorðir um afstöðu
sina til styrjalda og ensku
biskupakirkjunnar, ung sína
eigin hagi og viðhorfin til
deyfilyfja og heimspeki og
lífsins yfirleitt. George svar-
aði einu sinni: „Ég hef
reynt að finna út, hve
mikið ég hef unnið mér inn.
En ég gafst upp — Það er
svo flókið.“ Og Epstein svar-
aði á sama hátt: „Það er við-
fangsefni, sem ég brýt ekki
heilann um.“ John sagði: „Ég
er svo fjarskalega Hla að
mér í reikningi. Ég tel ekki
peningana mína, ég vikta þá“.
í september 1967 höfðu svo
margir hlotið höfuðverk af
þessum heilabrotum, að enska
vikublaðið „Weekend" tók sig
til og reyndi að komast til
botns í þessu máli.
Samkvæmt þeirra reikning
um höfðu the Beatles þénað
fyrir tveimur árum síðan 6200
milljónir króna ( (6200000000)
— að frádregnum kostnaði
(skv. núverandi gengi). Það
gera 1550 milljónir til hvers
þeirra. Ef þessum krónum
væri breytt í pundseðla, og
þeim síðan raðað ofan á
hvern annan, myndi sú vega-
lengd, sem þá kæmi út, svara
til tveggja km. Er það 40
sinnum hærra en Hallgríms-
kirkja, þegar hún hæst verð-
ur.
Ef John Lennon gerði sér
það ómak að telja aðeins
sinn hluta, myndi það taka
hann fjóra mánuði — svo
framarlega sem hann teldi
tvo pundseðla á sekúundu.
Verði honum að góðu.
Byrjunarlaun þeirra Pauls
og Johns voru 25 krónur fyr-
ir kvöldið á skólaballi í Liv-
erpool. f Hamborg fengu þeir
sérdeihs miklu hærri laun,
3500 kr. á viku, sem skipt-
ist miHi fimm manna.
Nú er öldin önnur — og
launin. Plötusalan nam fyrir
tveimur árum 2300 milljónum
kr. til þeirra fjórmenninga.
Aðrar tekjur samfara plötu-
sölunni hljóða upp á 16500
mUljónir kr. Þá höfðu þeir
selt 250 milljónir platna. „Ser
geant Pepper’s Lonely He-
arts Club Band“-platan þeirra,
sem út kom í íyrra, hefur
aukið plötuhagnaðinn a. m. k.
um 1200 milljónir.
The Beatles hættu öllum
hljómleikaferðum eftir hina
mjög svo velheppnuðu hljóm-
leikaför til Bandaríkjanna.
Þá höfðu þeir gefið sín yeah
á 350 hljómleikum. Reiknað
í peningum: 1100 milljón kr.
hagnaður. í Bandaríkjaferð-
inni fengu þeir rúmar
16,5 mflljónir fyrir leik
York, eða u. þ. b. 360.000 kr. á
mínútu. Ferðin öll gaf þeim
70 milljónir. Það er svo sem
hægt að skilja hótelstjórann
í Kansas City, er kveinkaði
sér við að selja aðdáenda
þeirra lökin, sem þeir sváfu
á, fyrir aðeins 60.000 kr.
John Lennon er ekkert sér
staklega vel að sér í frádrætti
og samlagningu. Hann kýs
heldur að vikta peningana
sína.
Tvær fyrstu Bítlakvik-
myndirnar, „A Hard Day‘s
Night“ og „Help!“ skiluðu í
hagnað 700 miUjónum kr.
Framleiðslukostnaður „A
Hard Day‘s Night“ var skitn
ar fimmtíu milljónir, og fyrir
„Help“! var hann tæpar eitt
hundrað milljónir kr. —
hreinir smámunir!
Enn ein stór-tekjulindin er
útgáfuréttur Bítla-blaðanna.
Hann hefur fyrirtækið North
ern Songs Ltd., sem Bítarn-
ir eiga svo að nokkru leyti.
Þrír þeirra — Ringo undan-
skilinn — eiga 45%. hluta-
bréfanna. Arðurinn þar var
fyrir tveimur árum orðinn
530 milljónir kr. Fjármála-
spekúlantar segja, að þá tölu
megi margfalda með tveim að
stuttum tíma Uðnum. Dick
James, einn hinna fjölmörgu
umboðsmanna þeirra, segir, að
á hverri einustu mínútu sól-
arhringsins sé einhvers stað
ar í heiminum verið að spila
Lennon-McCartney-lag.
Það, sem búið er að telja
upp, eru aðeins helztu tekju-
lindir fjórmenninganna heims
frægu. George á t.d. sitt eig-
ið fyrirtæki, Harrison Ltd.,
og Ringo á byggingarfyrir-
tæki. Bítlarnir eru eigendur
risakjörbúða — og núna á
þessu ári hafa þeir sett á
laggirnar samsteypuna Apple.
Hún samanstendur af Apple-
búðum, fyrirtækinu Apple
Music Publishing, plötuútgáf
unni Apple Records, Apple
Films og Apple Electronics.
Þá hefur John þénað per-
sónulega tæpar fimm milljón
ir kr. á bókum sínum tveim.
Bítlarnir borga umboðs-
mönnum sínum 25prs. af hagn
aðinum — en refir eru þeir,
því að þeir fá 2i% aftur,
þar sem þeir eiga hlut í um-
boðsmannafélaginu!
Þegar Brian Epstein, aðal-
umboðsmaður þeirra lézt í
sept 1967, stóð hann svo sann
arlega ekki á skyrtunni einni
saman; hann skildi litlar 1600
miUjónir kr. eftir hérna mtg-
in grafar.
Það eru Paul og John, sem
eru ríkustu Bítlarnir. Svo
ríkir, að Northern Songs Ltd.
hafði líftryggt þá fyrir 120
milljónir kr. árið 1965.
Já, er það nema von, þótt
maður fái hausverk af öllum
þessum tölum. En í alvöru:
Það þyrfti ekki margar svona
hljómsveitir til þess að halda
íslenzka rikinu uppi.
hvítt og kolsvart (sjá mynd). Á
höfðinu ber Arthur hjálm einn
mikinn, hvar í gulir logarbregða
sér á leik, hoppandi og sindr-
andi, eins og í takti við trommu-
slög , Carl Palmers. The Crazy
World Of Arthur Brown er svo
sannarlega réttnefni á hljóm-
sveit þessari.
Á mikilli músík-hátið eigi alls
fyrir löngu gerðist það, að madd
ama Óheppni sá sér leik á borði
og kveikti í villtum lokkum Art-
hurs, svo að mikfll hluti hárs-
ins sviðnaði af. Það, sem bjarg-
aði höfuðleðri hans í það skipt-
ið frá vítislogum, voru tvær
bjórflöskur.
En the Crazy World Of Art-
hur Brown heldur krossferðinni
áfram. „Pop-músikin skiptir
geysimiklu máli í dag,“ segir
Arthur, „hún er eitt af mikil-
vægustu sambandskerfunum 1
nútíma þjóðfélagi. E.t.v. það allra
mikilvægasta. Kaupsýslumennir
nir hafa komið sínum skoðunum
á framfæri í blöðum og sjón-
varpi með hjálp peningavalds-
ins, en pop-músikin er aleinasta
tjáningaform á skoðunum æsk-
unnar í dag“.
Þessi mynd var tekin á afmælis-
móti Víkings hinn 7. þ.m., en
þá léku sér og áhorfendum tU
skemmtunar Lúðrasveitin og
Hljómar. Myndin sýnir hinn vin-
sæla Rúnar Júlíusson, en hann
var á sínum tíma einn af snjöH-
ustu knattspyrnumönnum lands-
ins.
Núna undir mánaðamótunum
er væntanleg á markaðinn 12-
laga Hljóm-plata í stereó. Platan
var hljóðrituð I London. Þor-
steinn Eggertsson samdi alla
textana, en sex lög plötunnar
eru eftir Gunnar Þórðarson. Ekki
höfum við heyrt plötuna, en
tefán Jökulsson, fyrrverandi
trybill í Oríon sagði okkur, aS
hann hefði hlustað á nokkur lag-
anna og lét vel yfir þeim.