Morgunblaðið - 19.12.1968, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 19. DBSEMBER 1968
osnik
Bjóðið gestum ykkar upp á ostapinna með öli eða sem eftirrétt. Auðvelt
°g fljótlegt er að útbúa pá og pér getið verið viss um, að peir bragðast
vel. Notið pað sem til er á heimilinu og gefið hugmyndafluginu lausan
tauminn. Möguleikarnir eru ótakmarkaðir. Hér fylgja nokkrar hugmyndif,
8.
Setjið mandarínurif eða appelsínu-
bita ofan á fremur stóran tening af
ambassadorosti.
9.
Festið fyllta olífu ofan á tening af
ambassador osti. Skreytið með stein-
selju.
OMar-og ám/öMcUan
nefnilega eitt af fáu sem rétt er
í grein SM, að „þegar að þreng-
ir, hugsar almenningur mikið um,
hvernig hann getur orðið sér úti
um sem ódýrastar vörur.“ Fólk
hefir þess vegna kynnt sér vöru
verð, áður en það kamur hér, og
það kemur hingað aftur og aft-
ur, af því að það veit að það er
ekki út í bláinn sem Vörumark-
aðurinm, getur leyft sér að aug-
lýsa að hér sé flest undir búðar-
verði.
Viðbrögð almennings hafalíka
sýn't, að hér var rétt stefnt og
að hinn almenni kaupandi finn-
ur, hvaða hagnað hann hefir af
að verzla hér. Þetta kemur fram
í því að á þeim rúmum 14 mán-
uðum, sem verzlunin hefur verið
starfaaidi, hefir umsetningin
ekki tvöfaldazt heldur margfald
azt miðað við tvö jafnlöng tíma-
bil — í upphafi starfseminnar
og nú að undanförnu.
Þess má einnig geta, að starfs-
mannafélag eins stærsta fyrir-
tækis landsins hefir nýlega und
irritað samning við Vörumarkað-
inin um innkaup fyrir meðlimi
sína, en á vegum þeirra munu
vera hvorki meira né minna en
2000 neytendur. Þessi aðili hef-
ur að sjálfsögðu kannað vand-
lega, áður en slíkt skref er stig-
ið, hvar hagkvæmast sé að verzla
og niðurstaðan er þessi. Og
ekki er ósenni'legt, að fleiri slík
félög eigi eftir að sigla í kjöl-
far þess með viðskipti sín.
Ekki virðist SM hafa mikið á-
lit á neytendum, því að á einum
stað í grein sinni segir hann:
„Eða er ekki mikill möguleiki á
því heimili þar sem geymslur eru
fullar af alls konar niðursuðu-
vörum eða pakkavörum, að neyzl
an verði að sama skapi miklu
meiri.“ Hér er skringilega hugs-
að og ritað, svo ekki sé meira
sagt. SM virðist hafa miklar á-
hyggjur af því, að neytendur
eti sér til óbóta ef þeir kaupa
meira magn af einhverri vöru
en það, sem þarf í næsta mál.
Hvers vegna berst hann þá ekki
fyrir því innan Kaupmannasam-
takanna, að kaupmenn neiti að
selja viðskiptavinum sínum meira
en alllra minnsta skammt af
hverri vörutegund? Eða er þetta
fyrirboði þess, að hann fari að
krefjast skömmtunar til að koma
vitinu fyrir neytendur og
vernda þá fyrir þeim voða, sem
þeim stafar af að vera nokkurn
veginn frjáisir að því, hvar þeir
verzla og hve mikið þeir kaupa?
Þá skal vikið að því, sem á
að heita uppistaðan í grein SM.
(Mér kemur ekki til hugar að
nefna grein hans „atlögu" eða
„árás“ á fyrirtæki mitt í þágu
Kaupmannasamtakanna, því að ég
er sannfærður um, að kaupmenn
munu telja hana neikvætt fram-
lag til þessara mála.) Þetta er
tvenns konar verðsamanburður,
sem hann ber á borð fyrir les-
endur. Raunar slær hann vopn-
in úr hendi sér, um leið og hann
býst til að greiða mér rothögg-
ið. Hann segir nefnilega á ein
um stað: „Eða hvað um rafmagns
tæki, sem flutit eru til lamdsins
á mismunandi gengi hinnar ís-
lenzku krónu?“
Áður en ég vík að þessum til-
greindu ummælum, vil ég fara
nokkrum orðum um verðsaman-
burð þann, sem SM birtir og
tekur úr Frjálsri verzlun, en
tímaritið lét gera hann á sl. ári.
Þar er dregið fram verð, sem á
að sýna hversu miklu óhag-
kvæmara sé að verzla hjá „magn
sala“ en kaupmamni, og eru þaa-
taldar upp 14 vörutegundir. En
við slíkan samanburð er margt að
athuga. í fyrsta lagi er hér ekki
um víðtæka, algilda „rannsókn“
að ræða, í öðru lagi er engin
grein gerð fyrir því, hvort u*m
— Fáein orð oð geínu tilefni
SIGURÐUR Magnússon, fram-
kvæmdastjóri Kaupmannasam
takanna, ritar all'langa grein í
Morgunblaðið í gær, þar sem
hann gerir fyrirtæki mitt, Vöru
markaðinn, og verðlag þar að
umræðuefni og leitast við að
færa sörnnur á að það sé vill-
andi, þegar ég auglýsi verðlag
fyrirtækisins svo, að hjá því
séu „flestar vörur undir búðar-
verði".
En SM gerir sig sekan um svo
fráleitar kenningar og villandi
staðhæfingar í grein þessari, að
ég leyfi mér mjög að efast um,
að kaupmenn telji sér greiða
gerðan með þessu skrifi hans.
Ég mun nú svara grein þess-
ari í stuttu máli og leyfi mér að
byrja á að fara nokkrum orðum
um uppbyggingu og starfsemi
Vörumarkaðsins.
Þess er þá fyrst að geta, að
Vörumarkaðurinn er ekki verzl-
un af venjulegu tagi. Hér hefir
ekki verið kostað stórfé til að
smíða dýrar innréttingar eða
leggja húsakynnin harðviðarþilj
um. Þess er ekki talin þörf, og
það er alls ekki kaupandanum í
hag, að verzlunin verji miklu fé
í slíkt, því að vitanlega verð-
ur viðskiptavinurinn að greiða
slíkt með hærra vöruverði. Þá
eru vörur verzlunarinnar í flest
um tilfellum afgreiddar í hinum
upphaflegu umbúðum sínum.
Vörumarkaðurinn er starfrækt
ur í þágu fólks, sem vill fyrst
og fremst geta keypt allls konar
varning — hinn sama og aðrir
selja — við 'lægra verði en al-
mennt gerist, og gildir jafnvel
einu, hvort menn kaupa ein-
hverja vöru í heilum kassa eða
hálfum eða bara einataka ein-
ingu. Verðið er í flestum tilfell-
um lægra og fólk finnur þetta,
þegar það verzlar hér. Það er
t.
Leggið heilan valhnetukjarna ofan á
teninga af goudaosti.
4.
Helmingið döðlu, takið steininn úr og
fyllið með gráðostlengju.
7.
Setjið ananasbita og rautt kokkteilber
ofan á geira af camembert osti.
5.
Skerið tilsitterost í teninga, setjið
lifrakæfubita ofan á ostinn og
skreytið með agúrkusneið og stein-
selju.
6.
Mótið stafi úr goudaosti, veltið þeim
upp úr þurrkaðri papríku og skreytið
með sultulaukum.
2.
Vefjið skinkulengju utan um staf af
tilsitterosti, setjið sultulauka efst á
pinnan og skreytið með steinselju.
3.
Skerið gráðost i teninga, ananas f
litla geira, reisið ananasinn upp á
rönd ofan á ostinum og festið saman
með pinna.
Er framkvæmdastjóri Kaupmannasamtak-
anna postuli ófrelsis og skömmtunar?
sama vörumerki einstakra vöru
tegunda sé að ræða hvarvetna —
og þannig mætti lengi te'lja ýmis
atriði, sem sanna að slík „rann-
sókn“ hefir ekkert gildi — nema
fyrir SM.
. Þegar Frjáls verzlun birti sam
anburð þennan á sínum tíma,
reyndi ég að afla upplýsinga um
það hjá ritstjóranum, hvar þetta
kaupmannsverð væri í gildi. Ég
vildi nefnilega koma á framfæri
leiðréttingum á rangfærslum, en
ritstjórinn fór allur undan í
flæmingi, og fékk ég engar upp-
lýsingar hjá honum fyrr en sl.
laugardag, þegar hann átti tal
við mig um annað mál. Þá viður-
kenndi hann, að samanburður-
inn hefði ekki verið á rökum
reistur. Svo merk var því þessi
sörnnun SM. Mér þykir aðeins
leitt að hinn ungi ritstjóri
Frjálsrar verzlunar skuli hafa
verið dreginn inn í þetta mál á
þennan hátt, en varla getur hann
sakazt um það við mig.
Þá er komið að þeim saman-
burði, sem SM hefir gert sjálfur,
og minni ég nú lesendur á til-
vitnuð orð hains hér að framan
um „mismunandi gengi“. Þar fell
ur hann nefnilega sjálfur í þá
gryfju, sem hann þóttist vilja
varast. Hann telur nefnilega í
sömu andránni vörur, sem keypt
ar eru iinn með tvenns konar ef
ekki þrennskonar gengi og læt-
ur svo sem þær hafi ailar verið
keyptar á einu og sama gengi.
Vörumarkaðurinn seldi t.d. til
skamms tíma 12 pk. af Maggí-
súpum á 225 kr„ en þær birgð-
ir eru a'llar þrotnar, og nýju
birgðirnar eru með verðlagi nýja
gengisins. Sama máli gegnir um
strásykurinn, sem næstur er í
upptalningu SM, og ýmsar aðr-
ar vörutegundir, sem hann nefn
ir þarna verð á. Um síðast talda
atriðið — 1 ks. af eplum — er
það að segja, að hér eru einnig
til epli á kr. 440 kassinn, en vit-
anlega hefir SM ekki hentað að
geta þess verðs.
Af þessu er ljóst, að þessi sam
anburður SM er mjög villandi,
svo ekki sé meira sagt, og geri
ég ekki ráð fyrir, að kaupmenn
telji sér slíkar blekkingar hag-
kvæmar. Eða telur SM sig geta
tryggt mönnum til frambúðar það
verð á Maggisúpum, sem hann
nefnir þarna? Eiga kaupmenn að
senda honum reikning fyrir
þeim verðmismun, sem hann er
að gefa neytendum fyrirheit um
með þessum fullyrðingum sinum,
sem eiga sér litla stoð í veru-
leikanum?
Ég hefi ekki haft tök á að
gera svipaðan verðsamanburð og
SM hefir gert, en þó hefi ég leit
að upplýsinga um verðlag á fá-
einum þeirra vörutegunda, sem
SM athugar, en niðurstaðan varð
t.d. sú, að verð á eplum hjá
kaupmönnum er aíllt upp í kr.
685 kassinn, og sykur fer hjá
einum yfir kr. 600, ef keypt eru
50 kg. Hjá einum kaupmanni kost
ar Jacob’s tekex kr. 27,35 pakk-
inn, hjá öðrum kr. 26,25, en
vörumarkaðurinn selur það á kr.
25.00. Cheerios-konnmeti kostar
kr. 36,35 pakkinn hjá kaup-
manni, en Vörumarkaðurinn sel-
ur sömu vöru á kr. 34.00. Fiski-
bollur kosta nær undantekning-
arlaust kr. 32.80 eða 32.85 heil-
dósin, ekki 28,50 eins og SM seg-
ir, en þessa vöru selur Vöru-
markaðuriifh á kr. 30.00.
Þetta er ekki vísindaleg könin
uin á verðlagi, og hún er heldur
ekki ýtarleg, en ég leyfi mér að
halda því fram, að hún sé nær
sanni en sú, sem SM birti í
Morgunblaðinu. Hver maður get
ur líka gengið nr skugga um
þetta með símahringingu og marg
ir hafa raunar gert það með því
að verzla í Vörumarkaðinum.
Ég vil þó engan veginm halda
því fram, að kaupmenn séu of-
haldnir af þeirri álagningu, sem
þeim er skömmtuð, því að hún
er alll’tof lág og engan veginn
sambærileg við það, sem leyft er
annars staðar. En hér kemur það
til greina, sem fyrr er getið, að
Vörumarkaðurinn er fyrirtæki,
sem rekið er með allt öðrum
hæitti en vemjuleg kaupmanns-
Framhald á bls. 5