Morgunblaðið - 02.03.1969, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. MARZ 1969
15
Örninn
og refurinn
Fyrir fáum árum leit svo út
sem erninum yrði útrýmt, en ár-
ið 1963 voru aðeins eftir fjögui
arnarhreiður á öllu landinu.
Fuglaverndarfélag fslands hef-
ur með fréttatilkynningu fært
að því rök, að fækkun arnarins
hafi fyrst og fremst orðið af
völdum eitrunar fyrir refi. Og
fer naumast á milli mála, að
erninum hefði orðið útrýmt, ef
eitrunin hefði haldið áfram.
Eitrtfn var bönnuð árið 1964
og á síðasta ári voru arnar-
hreiðrin orðin 13, svo að útlit
er fyrir, að erninum muni halda
áfram að fjölga, ef hann fær að
vera óáreittur af heimskupör-
um manna eins og því siðleys''
að eitra fyrir refinn.
Aldrei yrði það fyrirgefið af
komandi kynslóðum, ef þeir, sem
Frá Vestmannaeyjum. Ljósm. Sigurgeir.
REYKJAVÍKURBRÉF
.Laugardagur 1. marz.
nú eru uppi, héldu þannig á
málum, að konungur fuglanna
yrði aldauða á íslandi eins og
geirfuglinn á sínum tíma. Og
ráunar er þess einnig að gæta,
að refurinn á þegnrétt hér á
landi, svo að útrýming hans væri
einnig fáránleg, þótt það væri
unnt með eitrun.
Ræktun minka
En úr því að verið er að ræða
um refinn, er ekki úr vegi að
nefna einnig minnkinn. Þótt hann
hafi verið talsverður skaðvaldur
og öllum sé illa við hann, er
það staðreynd, að hann hefur
tekið sér hér bólfestu og verður
varla útrýmt úr þessu. Minnk-
urinn gengur villtur um allar
jarðir, en engu að síður eru í
lögum landsins ákvæði, sem
banna að hafa hann í búrum.
Slík löggjöf er svo fáránleg, að
landslýður hlær að þeim al-
þingismönnum, sem verja þessa
hringavitleysu, og er því ástæða
til að ætla, að loks komi nú að
því, að minnkarækt verði ekki
einurigis leyfð hér á landi, held-
hir verði greitt fyrir því að sem
allra fyrst rísi upp nokkur öflug
fyrirtæki um þennan atvinnu-
veg.
Nágrannar okkar á Norður-
löndum hafa gífurlegar tekjur
af minnkarækt og kunnáttu-
menn halda því fram, að hvergi
séu betri skilyrði af náttúrunn-
ar hendi til minnkaræktar en
einmitt hér, bæði vegna lofts-
lagsins og eins vegna þess, hve
mikið af ódýrri fæðu fyrir þessi
dýr er til hér á landi.
Erfiðleikarnir á atvinnusvið-
inu hafa opnað augu manna fyr-
ir nauðsyn þess að fjölga at-
vinnugreinum, og án efa gæti
minnkarækt haft mikla þýðingu
í því sambandi. Þess vegna verða
þingmenn að hrista af sér slen-
ið og afgreiða lög um minnka-
rækt — og leyfa þá þeim þing-
mönnum, sem enn vilja verða til
athlægis að gera það.
Vinnufiiður
fyrir öllu
»
Við íslendingar höfum nú um
tveggja ára skeið átt við að búa
mestu og skyndilegustu efnahags
örðugleika, sem þekktir eru á
friðartímum, þegar raunverulegt
andvirði útflutningstekna hefur
lækkað um meira en helming á
tveimur árum. Að sjálfsögðu hafa
þessi gífurlegu efnahagsáföll
valdið því, að lífskjör lands-
manna allra hafa nokkuð versn-
að. Því gat enginn mannlegur
máttur fengið umbreytt. Hins veg
ar er nú bjartara framundan á
atvinnusviðinu. Hvaðanæva ber-
ast fréttir af miklum afla, bjart-
sýni athafnamanna, stofnun fyrir
tækja og margháttaðri starf-
rækslu, sem á skömmum tíma
getur gjörbreytt efnahag lands-
ins, þannig að við eignumst á
ný gjaldeyrisvarasjóði og kjör-
in fari batnandi. E.t.v. tekur
endurbatinn svipaðan tíma og
erfiðleikaskeiðið varði, tvö ár
eða svo, en þótt svo færi að
það tæki okkur tvö ár að ná
jafngóðum lífskjörum og þau
voru, þegar best gegndi, getur
það ekki talizt alvarleg stað-
reynd.
En að sjálfsögðu tekst okkur
ekki að rétta við fjárhaginn, ef
ekki verður vinnufriður og allt
gert sem unnt er til þess að
framleiða sem mest, einkum til
útflutnings. Þess vegna er það
krafa landsmanna, að ekkert það
verði gert, sem stofnað geti í
voða vinnufriði og þeim tæki-
færum, sem nú eru til skjótra
endurbóta, bæði á stöðu þjóðar-
heildarinnar og kjörum einstakl
inganna.
Frumhlaup
Framsóknar-
formannsins
Ólafur Jóhannesson, formaður
Framsóknarflokksins, varð sér
rækilega til skammar, þegar
hann krafðist þess að landsmönn
um öllum yrðu þegar í stað
greiddar fullar vísitöluuppbæt-
ur á laun. Enginn maður er
svo greindarlaus, að honum sé
ekki ljóst, að ógjörlegt er að
rétta við fjárhag þjóðar og ein-
staklinga, ef enginn á að bera
byrðar þær, sem óhjákvæmi-
lega fylgja í kjölfar hinna miklu
efnahagserfiðleika.
Ef öllum hækkunum, sem leiða
af gengisfellingunni, yrði þegar
í stað veitt út í kaupgjaldið,
mundi það leiða til nýrra verð-
hækkanna og óstöðvandi verð-
bólgu, sem aftur mundi hafa í
för með sér stöðvun atvinnu-
fyrirtækja og viðtækt atvinnu-
leysi, jafnframt því sem ógjör-
legt yrði að standa við skuld-
bindingar okkar gagnvart út-
löndum, þannig að við yrðum
fjárhagslega ósjálfstæð þjóð, og
hefur raunar þegar borið á því,
að einstakir aðilar vilji þiggja
mútufé í stað þess að snúast af
manndómi gegn vandanum og
leysa hann.
Verkalýðsforystan gerir sér
raunar líka grein fyrir þessu,
enda hafa kröfur frá henni ekki
heyrzt um það, að allir hátekju-
menn eigi að fá fullar vísitölu-
bætur, eins og Ólafur Jóhann-
esson og Moskvukommúnistar
krefjast.
Hagsbætur eða
kjaraskerðing
En þegar krafizt er vísitölu-
bóta, þá er látið í veðri vaka,
að víðtækar bætur samkvæmt
vísitölu mundu verða launamönn
um til hagsbóta. Hér er um að
ræða argasta öfugmæli. Ef slíkri
skriðu yrði hleypt af stað, yrði
það þjóðinni allri til óbætan-
legs tjóns, og þá auðvitað fyrst
og fremst launamönnum og þeim,
sem við óstöðuga vinnu búa og
mundu verða að þola langvar-
andi atvinnuleysi.
Auðvitað er þægilegt að hefja
árásir á vinnuveitendur, segja
þá vonda menn, sem vilji ekki,
að verkalýðurinn hafi góð lífs-
kjör og annað í þeim dúrnum.
En staðreyndin er sú, að vinnu-
veitendur hafa líka skyldum að
gegna við þjóðfélag sitt, þeirra
skyldur eru m.a. í því fólgnar
að tryggja, að atvinnurekstur-
inn geti gengið snuðrulaust og
skilað sæmilegum árangri í með-
alárferði. Þeim er því ekki heim-
ilt að láta undan kröfum, sem
fyrirsjáanlega mundu leiða til
samdráttar atvinnulífsins og
margháttaðra erfiðleika fyrir
launamenn og þjóðarheildina.
Á undanförnum mánuðum hef
ur því mjög verið haldið á lofti,
ekki sízt af stjórnarandstöðunni,
að atvinnuvegirnir ættu við svo
mikla erfiðleika að búa, að gera
yrði víðtækar ráðstafanir til að
bæta hag þeirra. Það skýtur
þess vegna nokkuð skökku við,
þegar þess nú er krafizt, að þeir
stórhækki laun til landsmanna
allra, án þess að veruleg aukn-
ing hafi orðið á framleiðslunni.
Hitt er allt annað mál, að
vafalaust munu íslenzkir atvinnu
vegir rétta mjög fljótt við vegna
þeirra ráðstafana, sem ríkisstjórn
in hefur gert, þannig að þess
ætti að vera skammt að bíða,
að þeir gætu smám saman stað-
ið undir raunverulegum kjara-
bótum. En stórfelldar kauphækk
anir nú væru ekki kjarabætur,
heldur kjaraskerðing alþjóðar.
Stjórnm hefur
leyst vandann
Ekki eroi síður fárámleigar kröf
ur formanns Framsóknarflokks-
ins um það, að ríkisstjórnin segi
nú af sér og stofni til upp-
lausnarástands í íslenzkum stjórn
málum, einmitt þegar mest á ríð-
ur að tryggja festu, fulla at-
vinnu og stóraukna framleiðslu.
Staðreyndin er sú, hvað sem
stjórnarandstæðingar segja, að
ríkisstjórninni hefur tekizt að
leggja grundvöllinn að öflugu
og þróttmiklu atvinnulífi um
land allt, enda sjást þess hvar-
vetna merki, að menn ætla að
nota þau tækifæri, sem nú gef-
ast til þess að efla framleiðslu,
hleypa af stað nýjum fyrirtækj-
um og styrkja þau, sem eldri
eru.
Ríkisstjórnin hefur með öðrum
orðum leyst þann mikla vanda,
sem við fslendingar stóðum
frammi fyrir seint á síðasta ári,
eins og hún hefur leyst aðsteðj-
andi vandamál á hverjum tíma,
á þann veg, að á valdatíma
hennar hefur verið mesta blóma
skeið í sögu landsins, og jafn-
vel þau stóráföll, sem orðið hafa
af ytri aðstæðum á síðustu tveim
árum, hafa ekki valdið svo mik-
illi kjaraskerðingu, að kjörin séu
enn ekki betri en þau voru fyr-
ir valdatíma núverandi ríkis-
stjórnar, t.d. á tímum hinnar svo-
kölluðu vinstri stjórnar.
Sú stjórn, sem nú segði af sér,
byrgð sinni að bregðast við að-
um. Hún hefur sinnt þeirri á-
birgð sinni að bregðast við að-
steðjandi vanda, og hún á vissu-
lega að sitja, svo að þjóðin fái
að sjá árangpr af þeim aðgerð-
um, sem framkvæmdar hafa ver-
ið.
Upplausnaröflin
uggandi
En saninleiikurinn er sá, að
stjórnarandstæðingar géra sér
fulla grein fyrir því, að aðgerð-
ir ríkisstjórnarinnar á undan-
förnum mánuðum hafa í senn
verið hyggilegar og framkvaemd
ar af fullri einurð. Þeim er ljóst,
að framundan er mikið blóma-
skeið í íslenzkum atvinnumálum,
ef komizt verður hjá vinnustöðv-
unum og víxlhækkunum kaup-
gjalds og verðlags. Þess vegna
leggja þeir ofurkapp á að hrinda
af stað óyndisúrræðum í von um,
að þau yrðu til þess að hrekja
ríkisstjórnina frá völdum, áður
en árangur gerða hennar er að
fullu kominn í ljós.
Þessi ljóti leikur hefur raunar
verið leikinn áður, og e.t.v. má
segja, að þegar allt leikur í
lyndi, sé fyrirgefanlegt, þó að
menn beiti slíkum baráttuaðferð
um í illvígri pólitík.
En þegar heill þjóðarinnar um
langa framtíð er undir því kom-
in, að einskis verði látið ófreist-
að til að rétta við eftir hin miklu
áföll, þá er það vissulega fyllsta
ábyrgðarleysi af formanni ann-
ars stærsta stjórnmálaflokksins
að svífast einskis til að reyna að
brjóta niður heilbrigðan efna-
hag þjóðar sinnar.
Fólkið í landinu hefur tekið
eftir framferði prófessors Ólafs
Jóhannessonar, og það mun
dæma hann eftir hinni óþjóðhollu
framkomu, sem hann hefur sýnt
síðustu dagana — jafnt Fram-
sóknarmenn, sem aðrir — nema
þá, að hann láti nú af þessari
iðju sinni, sem vissulega væri
óskandi, bæði hans vegna og ann
arra.
Störf Atvinnu-
málanefndanna
Atvinnumálanefndir þær, sem
stofnaðar hafa verið, vinna nú
kappsamlega að lausn þess vanda,
sem þeim var falið að glíma við,
þ.e.a.s. að tryggja fulla atvinnu
um allt land og stóraukna fram-
leiðslu.
Ljóst er þegar orðið, að mik-
ill árangur mun verða af störf-
um þessara nefnda, og því mikla
fé, sem ríkisstjórnin hefur heit-
ið að útvega til atvinnuuppbygg-
ingar. Að vísu er líklegt, að eitt-
hvað af því fé fari í súginn
eins og verða vill þegar nefnd-
ir eins og þær, sem hér um ræð-
ir eru að störfum. Hitt er þó
meginatriðið, að unnt verður að
tryggja fulla atvinnu, ef vinnu-
friður helzt og menn stilla kröf-
um sínum í hóf.
I atvinnumálanefndunum starfa
saman fulltrúar ríkisvalds, vinnu-
veitenda og launþega, og þar
læra menn að meta og virða
ólíkar skoðanir og sjónarmið. Þar
kynnast menn bæði þörfum at-
vinnuvega og launafólks. Þess
vegna er þetta samstarf líklegt
til þess að greiða fyrir vaxandi
skilningi á vinnumarkaði og þar
með fyrir batnandi hag þjóðar-
heildarinnar.
En foringjar Framsóknar-
flokksins meta einskis þessi störf,
enda hefur bæði lítið á þá reynt
í þessu efni og lítils verið af
þeim að vænta. Þess vegna er
skapvonzka þeirra nú í hámarki,
og vonandi er, að hún verði
það áfram um langt skeið, því
að þá er þjóðarhag borgið, þeg-
ar Framsóknarmenn eru í vondu
skapi. Þegar vel liggur á þeim,
eru erfiðleikar hjá öllum öðr-
um.