Morgunblaðið - 18.05.1969, Blaðsíða 25

MORGUNmAÐJÐ, SUNNUDAGUR 18. MAÍ 1909
25
- UTAN UR HEIMI
Framhald af bls. 16
þess verður sérsrtaklega gert
til að torjóta ís, en skitpið er
hvorki meira rté minna en
115.000 tonn að staerð. Tii
samanlburðar má geta þess að
rússneski ísbrjóturinn „Len-
ín“, stærsti íabrjótur heims
í dag, er ,,aðeins“ 16.000 tonn.
„Lenin“ er knúinn kjarnorku.
Til þess að hraða fyrir för
„Manihattan“ hefur skipið
verið „sikorið" í Æjóra hluta,
og vinnan við breytingarnar
á þv'í er framkveemid af fjór-
um skipasmíðastöðvum.
©5 fet verða tekin af stefni
skiipsins og í staðinn sett ís-
Ibrjótsefni af algjölega nýr-ri
gerð, 125 feta langt. Var
stefnið teiknað í hinum
heimsþekkta vísindaskóla
MIT.
MIT stefninu verðuir beitt
með svokallaðri „niðunbrots-
aðferð“. Það er í lögum líkt
og langt, sveigt hnífsblað og
þjónar þeim tilgangi að renna
skipinu upp á ísinn unz þungi
þess brýtur hann niður.
Stefnið er 16 fetum breiðara
en sjálft skiipið, þannig að
það eigi auðvelidara með að
„sruúa sig út úr ísnum“.
Næsti hluti skiipsins, 123
feta langur, verður útbúinn
með sénstöku „ístoelti", gerðu
úr 22 feta breiðum stálplöt-
um. Miðhluti skipsins, 264
ifeta languir, verður einnig
búinn slíku „ísbelti”. Þiá er
einnig unnið að breytingum
á aftasita hluta skipsins, sem
er 493 feta langur.
Briáðlega verða allir hlut-
arnir skeyttir saman í skipa-
smíðastöð í Chester og þann-
ig verður 1.005 feta langur
„oLíuskipaísibrj ótur“ tilbúinn.
ER.FIÐ FÖR f VÆNDUM
„Manhattan“ hefur yfir
50% meiri vélarorku að ráða
en ol'íuskip af samtoœrilegri
stærð eða jafnvel stærri. Er
skipið fer frá Cleveland í
júlí mun bíða þess 4.500
mílna sigling, og verulegur
hluti siglingarleiðarinnar er
þakinn ís, sem er 4—5 metra
þykkur. Á sumum svæðum
á leiðinni er vitað til þess að
ísbreiður hafi verið allt að
30—40 metra þykkar.
Um borð í ,,ManlhaItan“
verða um 100 sérfræðingar
og visindaimenn. Nýjustu
tæki verða notuð bæði sem
sigLiregatæki og til söfnunar
upplýsinga, sem nauðsynleg-
ar eru tii þess að sigling um
Norðvesturleiðina megi tak-
ast, niú og í framtíðinni.
Þyrlur, sem fluttar verða
með, munu kanna ísinn fraan-
uiredan með innrauðum geisl-
um. Þessi mælitæki geta á-
kvarðað aldur issins, en það
hefur geysilega þýðingu sök-
um þess að miklum mun auð-
veldara er að brjótast í gegn-
um nýjan ís en gamlan.
Um horð í þyrlunum verða
einnig „lasergeislatæki", s'om
gera kleift að reikna ná-
kvæmlega út yfirlborðsmynd-
anir íssins, en það gerir vís-
indamtönum aftur kleift að
reikna nákvæmlega út þykkt
hans.
Reynt hefur verið að finna
Norðvesturleiðina til Asíu
allar götur friá 1498, er John
og Sébastian Calbot reyndu
og mis'tókst. 1610 varð Henry
Huidson að þola ósigur. Fyrsti
maður-inn, sem tókst að sigla
leiðina, var norski 'heiim-
skautafarinn Roald Amund-
sen. För hans, sem hófsrt
1906, stóð í þrjú ár. Leiðin
var fy-rst farin að vetrarlag-i
1954 af kanadískum ísibrjót.
Nú siglir í kjölfarið tilra-un
til að opna Norðvesturleiðina
fyrir kaupskip.
Kortið, sem fylgir grein
þessari, sýnir leið þá, sem
„Manhattan" þarf að sigla,
framlhjá Nýfundnalandi, um
Davis-sunid og Baffin-flóa,
þar sem borgarísjakar geta
verið mjög hættulegír.
Því næst liggur leiðin um
Parry-siund, en það er yfir-
leitt íslaust að kalla, sök-um
þess að eyjarnar niorðan þess
vernda það fyrir ísreki frá
Norðurpóln um.
Eftir að skipið verður kiomr-
ið í gegn-um Pa-rry-sund og
framhrj á Banks-eyjiu, miun
„Manhattan“ mæta erfi-ðasta
kafla ferðarinnar: Beaufort-
hafi þar sem ístoreiður hafa
miælst allt að 40 metra þykk-
ar.
SJÓNARMIÐ
SÉRFRÆÐINGS
Kanadamaður einn, sem
hefur mikla reynslu af ferð-
um um heimskautasvæðin,
hefur eftirfarandi að segja
um tilraunina til að opna
Norðvesturleiðina: „Þetta
s'nýst ekki aðeins um ístorot.
Sigling skips af þessari stærð
er aðalvandinn. Með hinu
þuga skriði tekur a.m.k. 7
km að stöðva það í hreinum
sjó, -og ekki er h>ægt að skipta
snögglega um stefnu. Þetta
gæti leitt til þess að skipið
soeri siíðoxnni í ísinn í stað
s'tefnis.“
„Þá vaknar sú spurning
hvort hægt verði aið kom-ast
það hratt yfir, að hagnaður
sé að. Jafnvel risastórt skip
glatar efnahagsl-egum yfir-
tourðum ef það siglir of
hægt“.
„Kafli leiðarinnar yfir
Beaufort-haf til Pruidhoe-
flóa, er að miklu ley-bi ókiort-
lagður. Þar kunna að l-eynast
óþekkt rif. Heimskautsís'inn
rekur þar í vesturátt, en
hiisnsvegar geta vindur og
strauamtr þrýst íseyijum í
austunátt. Ef skip á borð við
„Manlhabtan“ lenti þarna á
milli, gæti það einfaild'lega
skiorizt í tvennt. Aff ís'sins er
hroðalegt."
Lokaorð þessa kanadíska
sérfræðinigg voru: „Ef spurt
er uim hvort að „Manhattan“
miuni iopna Norðves-turleiðina
á næsta vetri eða að ári, er
svarið það, asð allir vildum
við að svo færi, en sumk
okkar eru fremur áhyggju-
fullir".
JAFNAR LÍKUR
EÆ á daginn kemur, að sigl-
ing -um Norðvesturleiðina er
möguleg og hagkvæm, væri
hægt að ihagnýta gífuTleg
verðmæti, sem nú liggja ó-
hreyfð í noirðunhluta Kanada.
Á Baffin-eyju ihefur miælz-t
já-rngrýtissvæði, sem tallð er
vera 184 milljónir smálesita.
í jámgrýtireu hefur mælzt
69% járn, en það er nægilegt
til þess að setja það toeint í
toræðsluofnana.
Skammt frá Copperimine í
NV-hiéruðunum eru koparlög
aðeins 30 km frá strönidinoi.
Verið er að kanna anna-n
koparsvæðisfund á Victoria-
eyju.
Rímnofélogið ætlor oð gefn
út Blómsturvollarímur
RTMNAFELAGIÐ héllt aða'lfund
sinn laugardaginn 10. maí sl. Á
fundinum tór fram stjórnarkjör,
og er núverandi torseti félagsins
Ingvar Gíslason alþingismað-ur,
en aulk 'hans í stj-órn þair Hall-
freður Örn Eiríksson cand mag.
ritari og Eysteinn Sigurðsison
cand. mag. gjaldkeri. Fráfarandi
forseti var Fáll Þorsteinsson al-
þingismaður, og toaðst han-n un-d-
an endurkjöri. Á fundinum flutti
Jóh-ann Sveinsson cand. ma-g. er-
indjf um Jón Si-gurðsgon og Tíma
rímu. Af Ritum Rímnaféla-gsins
hafa alls komið út tíu bindi,, hið
síðasta árið 196ö, og var það
Brávallarímur eftir Árna Böð-
varsson, sem dr. Björn K. Þór-
ólfss’on gaf út. Auk þess heifur
'féla-g.ið gefið út Rím-natal dr.
Finns Sigmundssonar og þrjú rit
í flokknum Aukarit Rímn-afélags
ins. í undiribúningi er nú ellefta
bindið af Ritum Rímnafélags-
ins, siem er Blómsturvallarímur
aftir Jón Eggertsson, og sér
Gríimmr M. Helga-son c-and. rreaig.
um útgáfuna.
(Frá Rímnafélaginu).
Et3t3t3t3t3t3t3t3t3
POPS
kl. 3—6. Kr. 50.—
13—15 ára.
í KVÖLD OPIÐ
HÚS KL 20 - 23
SPIL — LEIKTÆKI —
DISKÓTEK.
15 ára og eldri. — Munið nafnskírteinin.
Ókevpis aðgangur.
KLÚBBURINH
Blómasalur:
GÖMLU DANSARNIR
Dansstjóri Birgir Ottósson.
RONDÓ TRIÓ
ítalski salur:
HEIÐURSMENN
Matur framreiddur frá kl. 8 e.h.
Borðpantanir í síma 35355. OPIÐ TIL KL. 1.
Á Humdson-flóasvæðinu er
vitað -uim járn, kopar, nikkel,
-blý, sink og astoestefni.
Búizt er við að olíus'væði,
jafnvel auðuigri en þau, sem
fundizt hafa við Pnudhioe-
flóa, eigi eftir að finnast á
kan-adískum landssvæðum
næst Alaska. Einniig er tal-
inn möguleiki á þ-ví að olía
finnist á Elisabetareyijum,
norðan Parry-sunds.
Ef „Manlhattan" teks't að
sýna fram á, að siglimg uim
Norðvesturleiðina sé möguleg
allt árið, eða því sem næst,
ráðgera viðkomandi olíufélög
að byggja heilan flota slíkra
skápa. Þau munu verða um
það bil Ihelmingi stærri en
„Manhattan“.
Þeir menn, sem stand-a að
þessairi stórkostlegu tilraun
1 sumar, vita fullkomléga
hvaða áhættu þeir eru að
taka. Þeir segja sjlálfir, að
jafnar líkur séu á því, að
ævintýrið takist eða mistak-
ist.
/ KVÖLD í KVÖLD í KVÖLD í KVÖLC
í KVÖLD í KVÖLD í KVÖLD í KVÖLD
! KVOLD IKVQID IKVOLD IKVOLD IKVOLD
SEEMMTimS
HÖT<flL5A<ðiA SÚLNASALUR
RA&HIAR BJARNASON 00 HLJÓMSVEIT
ÁSAMT ÓMARI RAGNARSSYNI
fl SlÐASTA SINN I KVÖLD.
GAMANVlSUR. GAMANÞÆTTIR.
ÓVENJULEGUR DANS OG TlZKUSÝNING.
HARMONIKUSNILLINGURINN GRETTIR BJÖRNSSON.
O. FL. O. FL. O. FL. O. FL. O. FL.
DANSAÐ TIL KL. 1.
BORÐPANTANIR I SlMA 20221 EFTIR KL. 4 E.H.
GÓÐA SKEMMTUN!
Enginn sérstakur aðgangseyrir aðeins rúllugjald 25 kr.
IKVOLD IKVOLD IKVOLD IKVOLD ÍKVÖLO
Gestur kvöldsins
SÖNGKONAN
GIGI
sem skemmtir
í síðasta sinn
í Súlnasalnum
í kvöld