Morgunblaðið - 17.12.1969, Blaðsíða 16

Morgunblaðið - 17.12.1969, Blaðsíða 16
16 MOBGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 17. DES. 1969 Útgefandi Framkvæmdastjóri Ritstjórar RitstjórnarfuHtrúi Fréttastjóri Auglýsingastjóri Ritstjórn og afgreiðsla Auglýsingar Áskriftargjald kr. 165.00 ] lausasölu H.f. Árvakur, Reykjavík. Haraldur Sveinsson. Sigurður Bjamason frá Vigur. Matthías Johannessen. Eyjólfur Konráð Jónsson. Þorbjörn Guðmundsson. Björn Jóhannsson. Árni Garðar Kristinsson. Aðalstræti 6. Srmi 10-100. Aðalstræti 6. Simi 22-4-80. á mánuði innanlands. kr. .10.00 eintakið. HAGNAÐUR AF EFTA-AÐILD í þingræðu dr. Bjama Bene- * diktssonar, forsætisráð- herra ,um aðild íslands að EFTA sl. föstudag varpaði ráðherrann fram þeirri spurn ingu, hvað gerast mundi að nokkrum árum liðnum, ef Is- lendingar teldu ekki hyggi- legt að leita sérsamninga við þá nýju efnahagsheild, sem kynni að skapast með sam- runa EBE og nokkurra EFTA ríkja. Hverju höfum við þá tapað með því að gerast að- ilar að EFTA og vera þar í nokkur ár, sagði forsætisráð- herra. Dr. Bjami Benediktsson sagði síðan í ræðu sinni, að hann gæti ekki séð hverju landsmenn mundu tapa í þessu efni. Ef menn teldu hyggilegt að draga sig í hlé vegna nýrra viðhorfa, svo sem samruna EBE og nokk- urra EFTA-ríkja, væri það auðvelt og engu tapað. Hins vegar sagði forsætisráðherra, að þjóðin mundi stórlega hagnast á því, að ísland gerðist nú aðili að EFTA, hvað sem síðar yrði. Við fá- um þegar í stað tollfrelsi Þinghneyksli ¥ itlu verður Vöggur feg- ”1^ inn“. Það sannast á Framsóknarmönnum um þess ar mundir. Þeir hafa orðið að athlægi um land allt vegna „já-já-nei-nei“ stefnu flokks þeirra í EFTA-málinu og reyna nú að halda því fram í örvæntingu sinni, að þeir hafi „afstýrt" einhverju „þing hneyksli“. Forsætisráðherra hefur skýrt og greinilega tek- ið fram, að ríkisstjómin leggði enga áherzlu á að af- greiða þau þingmál fyrir jól, sem bíða mættu þar til eftir áramót og hefur raunar tek- izt samkomulag milli þing- flokka um það mál. En þá reyna Framsóknarmenn að skjóta sér á bak við tilmæli fjármálaráðherra um fljóta afgreiðsilu tollskrár og sö'lu- skattshækkunar. Fjármálaráðherra vakti at- hygli á því í þingræðu í fyrra dag, að þau tilmæli hefðu verið borin fram vegna þess, að fyrirhugað hafði verið að fresta þinghaldi fram yfir Norðurlandaráðsfund í febrú- arbyrjun. Hefði það verið gert, hefði ekki nægilegur tími unnizt til að afgreiða þessi tvö mál fyrir 1. marz. Nú hefur stjómarandstað- an hins vegar fallizt á, að þing komi saman snemma í innan EFTA-ríkjanna, en sam keppni af þeirra hálfu kemur ekki til með að bitna á ís- lenzkum fyrirtækjum fyrr en eftir fjögur ár og síðan smám saman á næstu 6 árum á eft- ir. En það er ekki aðeins toll- frelsið, sem við vinnum í til- viki sem þessu. Þá væri einn- ig búið að semja um norræna iðnþróunarsjóðinn og ráð- stafa honum til uppbygging- ar íslenzkra iðnfyrirtækja. Það er því alveg ljóst, eins og forsætisráðherra hefur bent á, að Íslendingar hagn- ast stórlega á því að gerast aðilar að Fríverzlunarsamtök um Evrópu nú, jafnvel þótt svo færi síðar, að þróun efnahagssamstarfs Evrópuríkja verði á þann veg, að við teldum okkur ekki fært að taka þátt í því. Þess vegna er það ekki rétt, að allur hagnaður af EFTA-að- ild sé óviss. Hann er þvert á móti mjög áþreifanlegur, þegar í upphafi. En þessum stórfellda hagnaði vilja Fram sóknarmenn fórna með því að fresta málinu. Framsóknar janúar til þess að afgreiða þessi mál og af þeim sökum er engin ástæða til að flýta afgreiðslu þessara mála nú. Hitt er svo annað mál, að það er ósvífni af þeirri tegund, sem Framsóknarmönnum ein um er lagin, að saka núver- andi ríkisstjórn um „þing- hneyksli“. Það er vissulega hægt að finna ýmis dæmi um þing- hneyksli í sögu Alþingis Is- lendinga. En þau dæmi eru tengd nafni Framsóknar- flokksins. Er skemmst að minnast „jólagjafar“ Fram- sóknarmanna 1956, sem keyrð var í gegnum Alþingi á fjór- um dögum. Þá er þess einnig að minnast, að Framsóknar- menn kusu Einar Olgeirsson eitt sinn þingforseta, en það embætti notaði hann til frek- legrar valdníðslu á þing- mönnum, svo sem í sambandi við Ungverjalandsmálið. Og loks mætti minna á þingrof leiðtoga Framsóknarflokksins 1933, svo nefnt sé dæmi frá fyrri tímum. Framsóknarmenn ættu sannarlega að spara sér stóru orðin í þessum efnum. Það fer þeim betur að segja held- ur „já-já-nei-nei“. Þeir ættu að halda sér við það. I deiglunni: STAPA V-ÞÝZKALANDS EFTIR MAGNÚS SIGURÐSSON Áhriifin af stj órn arsk iptunuim í Vestur- Þýzkataindi í aktóber sl. verða nú greimi- iegri xneið hverri vilk'uninii, sem líðuir, ag þaið er að verða ijósrt, að breytinigiamiar á utanríkiismiálaistefniu Samibainidisilýðveld- isinis eru stónstigari og róttaeikari en fiesta giat fyriirfraim gruniað. Samitímis þessu eða milkiiu freimur sem afieiðing þessa er mikifl. hreyfing kamin á milli- ríkj'aimál innain Evrópu, þar sem fram kemiuir, að Þýztoaland, skiptimg þýziku þjóðairinniar og staða henmiar á rneðal þjóðanna er eiftir sem áður eiitt miegin vandiamál Evrópu ag þá heimsmálanna uim ieið. Úrisiit fumdar aðildiarrífcjia Efnahags- bandaiagsdms, seim fram fór í Haaig um miánaðamótin síðusitu, urðu aflflt öinn- ur en fliestir höfðu spáð. Evrópsku biöðiin drógu fyrix fram enga diul á svartsýni sina um frímtíð bandiaiagsiins, sum þeirra töldu meira að segja, að þessi fundur myndi tákma end'alok þess ef ekki í arði þá á barði. En málin snenuist við í einu vettvamgi ag það ieikur naumast vafi á því, að þar réð tiihiutan Willy Brandts kanislara V- Þýzikalands mestu. Ákveðinn frestur var settur til þess að heifjia viðræður við Bretiiaind og önniuir þau riki, sem um aðild haifa sótt að EBE. Jaifnfraimt var ákveðið að gena þegar gangsikör að því að leysa önmur erfiðuistu vamdamál Efinahagsbanidalagsirus einis ag iamdbún- aðarmiáiin. En þessar lyktir fumdarimis í Haaig leiða jafnfiramt í ljóe gagngera breyt- ingu á afstöðu Frakklandis, sem einis ag touinnuigt er hefur verið mjög amdvíigt að- ild Breta að EBE firaim tE þeisisa. Mamini er spum, hváð hiefur valdið þessari Skyndiiegu breytingu? Víst mó telja, að frönisku stjómiairsikiptin í vor ráði þama nakkru um, en þess ber þó að gæta, að ríkisistjórn Georges Pompidaus er fnam- haid á stjóm Gauilista ag tieJiur si'g fyrirsvarsmiann ag boðbena þess stjóm- móiaarfs og hugsjóna, sem Gharies die Gaulie farseti hafði skapað ag mótað. Eitthvað anmað og meira Jneifur kiamið þarina tii, sem ef tii viil veróuir ekki ráðið í betur en með getgátium, því alð það er takmartoað, scm fram befur kiom- ið opinibeirieiga af þeim viðræðuim, sem fram hafa farið að tjsildaibatoi á fundin- um í Haaig. Kainnðki varu þair aið verki ný viaharf, siem stjárnmóilamenimirnir hafia verið búnir að gena sér gnein fyr- ir fyrirfram og því ef til vill eklki þunft mikliar umræður um. Þa'ð, seoi toanin að baifia náðið mestu uim breytta aifistöðu Frakkia, er breytt staða Vesitur-Þýztaalanidis. Sambandisiýð- veil'dið er nú arðið ianig öfliuigaistia ríki EBE efnaihagsiieiga á samia tíma og Frakk ar hafa ient í Slilkium efnahagsarðuig'lieik- um, að þeir bafa orðið að grípa til gemig- iisfellinigar. Það eir vaxiamdi e,fnahaigsmó'tt ur V-Þjóðverij'a, sem öruggiogia á veruieg an þátt í aulkmum álhrifium iþeinria iinmain EBE. En eflnaihiagsleg veíigengni Vest- ur-Þýzkaianids er ekki ný aif nóiliinini ag rauniar áeðfliiiegt, hve lítiil áhrdf þeinra hafa verið ininan EBE þrátt fyrir hiama. Þarna ber því að gæta að fflienru. Frakkiar haifa áneitiantega verið fárystuiþjóðin innan EBE til þessia. En Iþví allii eklki einigönigiu séristæður persóniuiieiki ag festa de GauIIes flarseta, sem miðiaði aiit við hagsmuni Frakkiiamds, virðimgu þess ag áhrif. Það aem meira máii skipfi var, að hvartei Samibandlsflýðveidið Þýzkaianid miéð masiistíislkia flartíð síma né ítaiía með flaisiistíistoa fortíð ag bæði með ábyngðinia aif heimsstyrjöldinni síð- ari á samwizkiummi giátu tefcið við póii- tískri forystiu imnan EBE, endia þótt þeim yxi efnahagslega áamegiinm ag gaefu Fraktoiandi eklkiert eftir aið ítoúaf jöida. En árin líða ag mú er vaxin upp ný kymslóð í báðum þessum iandium, sem með réttu teflur sig engia ábyrgð bera á því, sem gerðist fynir aldairfjórðuimgi. Þar víð bætiist, að aiimienningsviðlharfið til þessaria ianda heflur mjög breytzt víða anmars staðar. Það er því harla ólíkiiegt, að bæði þesisi lönd, V-Þýzka- iand og Ítalía, geti mikiu iemgur sætt sig við einráða pólitfeka fiarystu Frakka irnnan EBE. Þá skiptir það ag ekki mimmstu máli, að EBE stendiur rnú á vegamátuim. Þró- unin inmam þests að undianflarnu fram að Haag-fundiinum var mjög neikvæð. Efna hagsiegur samruini aði'Idanriíkjaninia hafði stigið stórt skiref aftur á bak, eintoum vegna þess að mifcilll gi undroði varð í verð lagsrmálum iaindbúnaðarinis etfitir gengis- lækkun Fraktoa ag genigiisihæktoun Vest- ur-Þjóðverja. Þá hefur ek/kiert miðað í áttina að pólitisikum mainkimiðum EBE að undanfannu eins ag nánara stjóm- máiasamsbarfi aðiidanrikjanna ininbyrð- is. Þarna etr mjög iíkiaga að leita skýr- ingarinmar á ákveðnari stefrnu Vestiux- Þýzkaiands. Nýja ríkisistjámin þar hef- ur að sjáiflsagðu hatft rmun frjálsari hend- ur en sú fyrri ag vegið og metilð við- horfin tii EBE að nýju. Það er mjög ÍL'kJiegt, að vestur-þýzka stjómin hafi sett frönisku stjóminni stóiinin fyrir dynnar og kriafizt þess, að anniað hvort tæki EBE nú sbórt storef fnam á við, eiiegar mynidi bainidaiagið leysast upp merma kiainnski að niafiniiinu tiL En breytt viðhortf vestur-iþýzku stjóm- arinmar gagnvart Ausibuir-Evrópu enu iítoa bekin að seigja til sín. Hún hetfuir þegar lýst því ytfir, að hún vilji gera samninig við Austur-Þýztoalamd, þar sem lentgra verði genigið en noktourn gat grunáð fyrir naktorum miámuðum í því Skyni að viðuirtoenina Austur-Þýztoaiiaind sem sjáifisbætt rilki. Walter Sciheeil, ut- anríkisráðhieirra Vestiur-Þýztoaliamds, hietf- ur þegar lýst því yfir, að barnn sé neiðu- búinn tiitl þess að setjiast til borðs með starfsbróður sínium í Austur-Þýztoaiiandi í því sikyni að ry'ðja úr veigi ágreininigs- eflnunum, eftir því sem flrekiast er unint. Vesbur-Þýzkaiaind hafi fálllið író HaM- sbeinkenninguinm svaneifindu ag rífcis- stjónnin þar haldi því eklki fraimiar fram þeirrd kr'öfiu, að hún ein sé þess umkom- in að bala fyrir munn allira Þjóðverja. Austur- ag Vestuir-Þýzkiallamd skiulli gena melð sér siammimig, þar sam áherzla verði ilögð á það, aÖ þébtia séu tvö rílki eiinniar þjóðar og stouli þetta gert til þass að flarða enm meiri skiptimgu þjóðarimmar en þagar er arðið. En veignia þessia geti etoki orðið um fluillikaminia viðuirikenninigiu atf háifu vestur-þýzku stjórmiariininiar á Ausbuir-Þýzkaiandi sem sjó'Iflstæðiu ríki að þjóðairrétti, enda þótt þarna væiri nánast um „de facto“ vi'ðiur'kienmdingiu að ræða. Þá hafla Vestur-Þýzkaland oig Savét- rífcin hafið viðnæður öiilium á óvairt um griðasóttmláiia, þar siem miagin ávinnimg- ur Vestur-Þjóðverj'a yrði ytfMýsimg atf háiflu Savétstjármiairimmar, að bún félld frá því ákvæ'ðd Sameimuðiu þjóðanma, sem varð tiil við sbafnuin þeinra ag hekn- illar stórvelduinium íhiuibun í mátafind Þýzkiaiamds sem ávimairítoils uirndir vissium kiringuimstæðium, unz flriðainsamnimgiar hafla verið gierðir, emi sem kiummuigt er hatfó engir friðansiamnimgar erun verdð geirðir við Þýzk'a/iand eftir heimsistyrjöldiiina síðarii. Lítill vafi teikur á því, að undir- ribun vesbur-þýztou stjónniarinnar undir samniinigimm við bamná um dreifimigiu kjannartouvopna á veruilegan þátt í bneyttri atfistöðu Savétstjámariiminiar. í þessari viiku hietfjiaist enmfineimiur að öiium iíkimdum sammámgar miffli Vest- ur-Þýzkaliainds ag Pállamds, en veetur- þýzka stjórcnm hefiur þegar gefiilð í skyn, að hún tounmi að verða ifiús tifl. þess að viðurtoenna svotoalllaða Oder-Neiisse líinu þ.e. múverandi vesburlamdamiaeri Pál- lanidB. Enn er af smemimt að segja nokkiuð fynir um únslMt ag aflteiðinigar þessiara samninigaiviðnæðnia, en iþær eriu bímanma tákn um þær hnærtnlgar, sem mú eiga sór sbað í miMiiritojiamálum á meiginflamdi Evnópu og srnerta sböðu Vestur-Þýztoa- llainidis ag Þýzkiailamdsmóilim í hieikL

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.