Morgunblaðið - 17.12.1969, Síða 16

16
MOBGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 17. DES. 1969

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
RitstjórnarfuHtrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald kr. 165.00
] lausasölu
H.f. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Sigurður Bjamason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Srmi 10-100.
Aðalstræti 6. Simi 22-4-80.
á mánuði innanlands.
kr. .10.00 eintakið.
HAGNAÐUR AF EFTA-AÐILD
í þingræðu dr. Bjama Bene-
* diktssonar, forsætisráð-
herra ,um aðild íslands að
EFTA sl. föstudag varpaði
ráðherrann fram þeirri spurn
ingu, hvað gerast mundi að
nokkrum árum liðnum, ef Is-
lendingar teldu ekki hyggi-
legt að leita sérsamninga við
þá nýju efnahagsheild, sem
kynni að skapast með sam-
runa EBE og nokkurra EFTA
ríkja. Hverju höfum við þá
tapað með því að gerast að-
ilar að EFTA og vera þar í
nokkur ár, sagði forsætisráð-
herra.
Dr. Bjami Benediktsson
sagði síðan í ræðu sinni, að
hann gæti ekki séð hverju
landsmenn mundu tapa í
þessu efni. Ef menn teldu
hyggilegt að draga sig í hlé
vegna nýrra viðhorfa, svo
sem samruna EBE og nokk-
urra EFTA-ríkja, væri það
auðvelt og engu tapað. Hins
vegar sagði forsætisráðherra,
að þjóðin mundi stórlega
hagnast á því, að ísland
gerðist nú aðili að EFTA,
hvað sem síðar yrði. Við fá-
um þegar í stað tollfrelsi
Þinghneyksli
¥ itlu verður Vöggur feg-
”1^ inn“. Það sannast á
Framsóknarmönnum um þess
ar mundir. Þeir hafa orðið að
athlægi um land allt vegna
„já-já-nei-nei“ stefnu flokks
þeirra í EFTA-málinu og
reyna nú að halda því fram
í örvæntingu sinni, að þeir
hafi „afstýrt" einhverju „þing
hneyksli“. Forsætisráðherra
hefur skýrt og greinilega tek-
ið fram, að ríkisstjómin
leggði enga áherzlu á að af-
greiða þau þingmál fyrir jól,
sem bíða mættu þar til eftir
áramót og hefur raunar tek-
izt samkomulag milli þing-
flokka um það mál. En þá
reyna Framsóknarmenn að
skjóta sér á bak við tilmæli
fjármálaráðherra um fljóta
afgreiðsilu tollskrár og sö'lu-
skattshækkunar.
Fjármálaráðherra vakti at-
hygli á því í þingræðu í fyrra
dag, að þau tilmæli hefðu
verið borin fram vegna þess,
að fyrirhugað hafði verið að
fresta þinghaldi fram yfir
Norðurlandaráðsfund í febrú-
arbyrjun. Hefði það verið
gert, hefði ekki nægilegur
tími unnizt til að afgreiða
þessi tvö mál fyrir 1. marz.
Nú hefur stjómarandstað-
an hins vegar fallizt á, að
þing komi saman snemma í
innan EFTA-ríkjanna, en sam
keppni af þeirra hálfu kemur
ekki til með að bitna á ís-
lenzkum fyrirtækjum fyrr en
eftir fjögur ár og síðan smám
saman á næstu 6 árum á eft-
ir. En það er ekki aðeins toll-
frelsið, sem við vinnum í til-
viki sem þessu. Þá væri einn-
ig búið að semja um norræna
iðnþróunarsjóðinn og ráð-
stafa honum til uppbygging-
ar íslenzkra iðnfyrirtækja.
Það er því alveg ljóst, eins
og forsætisráðherra hefur
bent á, að Íslendingar hagn-
ast stórlega á því að gerast
aðilar að Fríverzlunarsamtök
um Evrópu nú, jafnvel
þótt svo færi síðar, að
þróun efnahagssamstarfs
Evrópuríkja verði á þann
veg, að við teldum okkur ekki
fært að taka þátt í því. Þess
vegna er það ekki rétt, að
allur hagnaður af EFTA-að-
ild sé óviss. Hann er þvert
á móti mjög áþreifanlegur,
þegar í upphafi. En þessum
stórfellda hagnaði vilja Fram
sóknarmenn fórna með því
að fresta málinu.
Framsóknar
janúar til þess að afgreiða
þessi mál og af þeim sökum
er engin ástæða til að flýta
afgreiðslu þessara mála nú.
Hitt er svo annað mál, að það
er ósvífni af þeirri tegund,
sem Framsóknarmönnum ein
um er lagin, að saka núver-
andi ríkisstjórn um „þing-
hneyksli“.
Það er vissulega hægt að
finna ýmis dæmi um þing-
hneyksli í sögu Alþingis Is-
lendinga. En þau dæmi eru
tengd nafni Framsóknar-
flokksins. Er skemmst að
minnast „jólagjafar“ Fram-
sóknarmanna 1956, sem keyrð
var í gegnum Alþingi á fjór-
um dögum. Þá er þess einnig
að minnast, að Framsóknar-
menn kusu Einar Olgeirsson
eitt sinn þingforseta, en það
embætti notaði hann til frek-
legrar valdníðslu á þing-
mönnum, svo sem í sambandi
við Ungverjalandsmálið. Og
loks mætti minna á þingrof
leiðtoga Framsóknarflokksins
1933, svo nefnt sé dæmi frá
fyrri tímum.
Framsóknarmenn ættu
sannarlega að spara sér stóru
orðin í þessum efnum. Það
fer þeim betur að segja held-
ur „já-já-nei-nei“. Þeir ættu
að halda sér við það.
I deiglunni:
STAPA V-ÞÝZKALANDS
EFTIR MAGNÚS SIGURÐSSON
Áhriifin af stj órn arsk iptunuim í Vestur-
Þýzkataindi í aktóber sl. verða nú greimi-
iegri xneið hverri vilk'uninii, sem líðuir, ag
þaið er að verða ijósrt, að breytinigiamiar
á utanríkiismiálaistefniu Samibainidisilýðveld-
isinis eru stónstigari og róttaeikari en
fiesta giat fyriirfraim gruniað. Samitímis
þessu eða milkiiu freimur sem afieiðing
þessa er mikifl. hreyfing kamin á milli-
ríkj'aimál innain Evrópu, þar sem fram
kemiuir, að Þýztoaland, skiptimg þýziku
þjóðairinniar og staða henmiar á rneðal
þjóðanna er eiftir sem áður eiitt miegin
vandiamál Evrópu ag þá heimsmálanna
uim ieið.
Úrisiit fumdar aðildiarrífcjia Efnahags-
bandaiagsdms, seim fram fór í Haaig um
miánaðamótin síðusitu, urðu aflflt öinn-
ur en fliestir höfðu spáð. Evrópsku
biöðiin drógu fyrix fram enga diul á
svartsýni sina um frímtíð bandiaiagsiins,
sum þeirra töldu meira að segja, að
þessi fundur myndi tákma end'alok þess
ef ekki í arði þá á barði. En málin
snenuist við í einu vettvamgi ag það
ieikur naumast vafi á því, að þar réð
tiihiutan Willy Brandts kanislara V-
Þýzikalands mestu. Ákveðinn frestur
var settur til þess að heifjia viðræður
við Bretiiaind og önniuir þau riki, sem
um aðild haifa sótt að EBE. Jaifnfraimt
var ákveðið að gena þegar gangsikör að
því að leysa önmur erfiðuistu vamdamál
Efinahagsbanidalagsirus einis ag iamdbún-
aðarmiáiin.
En þessar lyktir fumdarimis í Haaig
leiða jafnfiramt í ljóe gagngera breyt-
ingu á afstöðu Frakklandis, sem einis ag
touinnuigt er hefur verið mjög amdvíigt að-
ild Breta að EBE firaim tE þeisisa. Mamini
er spum, hváð hiefur valdið þessari
Skyndiiegu breytingu? Víst mó telja, að
frönisku stjómiairsikiptin í vor ráði þama
nakkru um, en þess ber þó að gæta, að
ríkisistjórn Georges Pompidaus er fnam-
haid á stjóm Gauilista ag tieJiur si'g
fyrirsvarsmiann ag boðbena þess stjóm-
móiaarfs og hugsjóna, sem Gharies die
Gaulie farseti hafði skapað ag mótað.
Eitthvað anmað og meira Jneifur kiamið
þarina tii, sem ef tii viil veróuir ekki
ráðið í betur en með getgátium, því alð
það er takmartoað, scm fram befur kiom-
ið opinibeirieiga af þeim viðræðuim, sem
fram hafa farið að tjsildaibatoi á fundin-
um í Haaig. Kainnðki varu þair aið verki
ný viaharf, siem stjárnmóilamenimirnir
hafia verið búnir að gena sér gnein fyr-
ir fyrirfram og því ef til vill eklki þunft
mikliar umræður um.
Þa'ð, seoi toanin að baifia náðið mestu
uim breytta aifistöðu Frakkia, er breytt
staða Vesitur-Þýztaalanidis. Sambandisiýð-
veil'dið er nú arðið ianig öfliuigaistia ríki
EBE efnaihagsiieiga á samia tíma og Frakk
ar hafa ient í Slilkium efnahagsarðuig'lieik-
um, að þeir bafa orðið að grípa til gemig-
iisfellinigar. Það eir vaxiamdi e,fnahaigsmó'tt
ur V-Þjóðverij'a, sem öruggiogia á veruieg
an þátt í aulkmum álhrifium iþeinria iinmain
EBE. En eflnaihiagsleg veíigengni Vest-
ur-Þýzkaianids er ekki ný aif nóiliinini ag
rauniar áeðfliiiegt, hve lítiil áhrdf þeinra
hafa verið ininan EBE þrátt fyrir hiama.
Þarna ber því að gæta að fflienru. Frakkiar
haifa áneitiantega verið fárystuiþjóðin
innan EBE til þessia. En Iþví allii eklki
einigönigiu séristæður persóniuiieiki ag
festa de GauIIes flarseta, sem miðiaði
aiit við hagsmuni Frakkiiamds, virðimgu
þess ag áhrif. Það aem meira máii skipfi
var, að hvartei Samibandlsflýðveidið
Þýzkaianid miéð masiistíislkia flartíð síma né
ítaiía með flaisiistíistoa fortíð ag bæði
með ábyngðinia aif heimsstyrjöldinni síð-
ari á samwizkiummi giátu tefcið við póii-
tískri forystiu imnan EBE, endia þótt þeim
yxi efnahagslega áamegiinm ag gaefu
Fraktoiandi eklkiert eftir aið ítoúaf jöida.
En árin líða ag mú er vaxin upp ný
kymslóð í báðum þessum iandium, sem
með réttu teflur sig engia ábyrgð bera á
því, sem gerðist fynir aldairfjórðuimgi.
Þar víð bætiist, að aiimienningsviðlharfið
til þessaria ianda heflur mjög breytzt
víða anmars staðar. Það er því harla
ólíkiiegt, að bæði þesisi lönd, V-Þýzka-
iand og Ítalía, geti mikiu iemgur sætt
sig við einráða pólitfeka fiarystu Frakka
irnnan EBE.
Þá skiptir það ag ekki mimmstu máli,
að EBE stendiur rnú á vegamátuim. Þró-
unin inmam þests að undianflarnu fram að
Haag-fundiinum var mjög neikvæð. Efna
hagsiegur samruini aði'Idanriíkjaninia hafði
stigið stórt skiref aftur á bak, eintoum
vegna þess að mifcilll gi undroði varð í verð
lagsrmálum iaindbúnaðarinis etfitir gengis-
lækkun Fraktoa ag genigiisihæktoun Vest-
ur-Þjóðverja. Þá hefur ek/kiert miðað í
áttina að pólitisikum mainkimiðum EBE
að undanfannu eins ag nánara stjóm-
máiasamsbarfi aðiidanrikjanna ininbyrð-
is.
Þarna etr mjög iíkiaga að leita skýr-
ingarinmar á ákveðnari stefrnu Vestiux-
Þýzkaiands. Nýja ríkisistjámin þar hef-
ur að sjáiflsagðu hatft rmun frjálsari hend-
ur en sú fyrri ag vegið og metilð við-
horfin tii EBE að nýju. Það er mjög
ÍL'kJiegt, að vestur-þýzka stjómin hafi
sett frönisku stjóminni stóiinin fyrir
dynnar og kriafizt þess, að anniað hvort
tæki EBE nú sbórt storef fnam á við,
eiiegar mynidi bainidaiagið leysast upp
merma kiainnski að niafiniiinu tiL
En breytt viðhortf vestur-iþýzku stjóm-
arinmar gagnvart Ausibuir-Evrópu enu
iítoa bekin að seigja til sín. Hún hetfuir
þegar lýst því ytfir, að hún vilji gera
samninig við Austur-Þýztoalamd, þar
sem lentgra verði genigið en noktourn gat
grunáð fyrir naktorum miámuðum í því
Skyni að viðuirtoenina Austur-Þýztoaiiaind
sem sjáifisbætt rilki. Walter Sciheeil, ut-
anríkisráðhieirra Vestiur-Þýztoaliamds, hietf-
ur þegar lýst því yfir, að barnn sé neiðu-
búinn tiitl þess að setjiast til borðs með
starfsbróður sínium í Austur-Þýztoaiiandi
í því sikyni að ry'ðja úr veigi ágreininigs-
eflnunum, eftir því sem flrekiast er unint.
Vesbur-Þýzkaiaind hafi fálllið író HaM-
sbeinkenninguinm svaneifindu ag rífcis-
stjónnin þar haldi því eklki fraimiar fram
þeirrd kr'öfiu, að hún ein sé þess umkom-
in að bala fyrir munn allira Þjóðverja.
Austur- ag Vestuir-Þýzkiallamd skiulli gena
melð sér siammimig, þar sam áherzla verði
ilögð á það, aÖ þébtia séu tvö rílki eiinniar
þjóðar og stouli þetta gert til þass að
flarða enm meiri skiptimgu þjóðarimmar
en þagar er arðið. En veignia þessia geti
etoki orðið um fluillikaminia viðuirikenninigiu
atf háifu vestur-þýzku stjórmiariininiar á
Ausbuir-Þýzkaiandi sem sjó'Iflstæðiu ríki
að þjóðairrétti, enda þótt þarna væiri
nánast um „de facto“ vi'ðiur'kienmdingiu að
ræða.
Þá hafla Vestur-Þýzkaland oig Savét-
rífcin hafið viðnæður öiilium á óvairt um
griðasóttmláiia, þar siem miagin ávinnimg-
ur Vestur-Þjóðverj'a yrði ytfMýsimg atf
háiflu Savétstjármiairimmar, að bún félld
frá því ákvæ'ðd Sameimuðiu þjóðanma,
sem varð tiil við sbafnuin þeinra ag hekn-
illar stórvelduinium íhiuibun í mátafind
Þýzkiaiamds sem ávimairítoils uirndir vissium
kiringuimstæðium, unz flriðainsamnimgiar
hafla verið gierðir, emi sem kiummuigt er hatfó
engir friðansiamnimgar erun verdð geirðir
við Þýzk'a/iand eftir heimsistyrjöldiiina
síðarii. Lítill vafi teikur á því, að undir-
ribun vesbur-þýztou stjónniarinnar undir
samniinigimm við bamná um dreifimigiu
kjannartouvopna á veruilegan þátt í
bneyttri atfistöðu Savétstjámariiminiar.
í þessari viiku hietfjiaist enmfineimiur að
öiium iíkimdum sammámgar miffli Vest-
ur-Þýzkaliainds ag Pállamds, en veetur-
þýzka stjórcnm hefiur þegar gefiilð í skyn,
að hún tounmi að verða ifiús tifl. þess að
viðurtoenna svotoalllaða Oder-Neiisse líinu
þ.e. múverandi vesburlamdamiaeri Pál-
lanidB.
Enn er af smemimt að segja nokkiuð
fynir um únslMt ag aflteiðinigar þessiara
samninigaiviðnæðnia, en iþær eriu bímanma
tákn um þær hnærtnlgar, sem mú eiga
sór sbað í miMiiritojiamálum á meiginflamdi
Evnópu og srnerta sböðu Vestur-Þýztoa-
llainidis ag Þýzkiailamdsmóilim í hieikL