Morgunblaðið - 30.12.1969, Síða 14

14
MORCUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 30. DESBMBER 11960
Valdamenn í
Sovétr í k j unum
Hverjir standa Brezhnev,
Kosygin og Podgorny næstir
að völdum?
'Eins og áður hefur verið
skýrt frá hér í blaðinu, var
útför Kliments Voroshilovs,
fyrrum forseta Sovétríkj-
anna gerð í Moskvu s.I. laug-
ardag með mikilli viðhöfn.
Kistu hins látna báru m. a.
allir þeir, sem sæti eiga
í 11 manna forsætisnefnd.
(politburo) kommúnista-
flokks Sovétríkjanna að ein-
um undanteknum. Það er
ekki oft, sem helztu valda-
menn Sovétríkjanna koma
fram opinberlega saman og
er það helzt við athafnir sem
þessa. Kemur þar jafnframt
fram, hverjir eru helztu á-
hrifamennimir í Sovétríkjun
um, enda þótt lítið sé vitað
um suma þeirra á Vesturlönd
um og jafnvel í Sovétríkjun-
um sjálfum. Þeirra er sjald-
an minnzt í fréttum nema
Leonid Brezhnevs flokksleið
toga, Alexei Kosygins for-
þær. Á árunum 1933—1934
aðstoðaði hanin við að fnam-
kvæma hreinsanir innan
flokksins fyrir hönd Stalins
á Úral- og Chemigovsvæð-
unum. 1944—1946 stjóm-
aði hann hneinsunum í
Lithauen, sem Sovétríkin
höfðu hertekið og árið 1956
gegndi hann lykilstöðu í því
að bæla niður uppreisnina í
Ungverjalandi. Þá var
Suslov einin af þeim, sem
unnu að áróðuirsherferð
Stalins: „Hatið Vesturlönd”
á meðal sovézku þjóðanna
eftir lok síðari heimstyrjald-
arinnar.
Arvid Pelshe eir eini
„gamli bolsévikinn”, sem eft-
ir í foirystuliði Sovétríkj-
anna. Hann gekk í kommún-
istaflokkinn 1915, áður en
kommúnistar náðu völdum í
Rússlandi.
Mikhail Suslov
sætisráðherra og Nikolai
Podgomys forseta. Það er
því ekki úr vegi að rifja
nöfn og feril þessara manna
upp. Einhverjir úr þeirra
hópi eru líklegastir til þess
að taka við af þeim
Brezhnev, Kosygin og
Podgorny, ef einhver hinna
síðamefndu félli frá eða Iéti
af öðrum ástæðum af völdum
og víst er, að mennimir í
þessum hópi myndu verða í
hópi mikilvægustu þátttak-
endanna í því valdastríði,
sem þá kæmi óhjákvæmilega
upp.
Mikhail Suslov gekk í
kommúnistaflokkinn 1921, en
þá voru kommúnistar enn að
treysta völd sín í Rússlandi.
Á hann er stundum minnzt
sem framúrskarandi „hug-
myndfræðinig” í marxísk-
um þjóðfélagskenningum, en
enginn virðist vita nákvæm-
lega, hvað hann hefur
nokkru sinni haft fram að
færa á því sviði.
Það sem vitað er um hann,
eir ekki einungis það, að
hann lifði af hreinsanir Stal-
ins, helduir tók hann virkan
þátt í því að framkvæma
aðarmálum. Talið er, að hann
hafi lítil tengsl við það, sem
gerist erlendis.
Kiril Mazurov geikik í
kommúnistaflokkinin 1940.
Hann tók virkan þátt í starfi
æskulýðsfylkingar flokksins,
í hennum og innan flokksins
í Hvíta-Rússlandi, áður en
hann vairð æðsti maður
flokksins þar.
Hvíta-Rússland er mikil-
vægt svæði í því heimsveldi,
sem stjómað er frá Kreml.
Höfuðborgin þar, Minsk, er
mikilvæg herstjómarmiðstöð.
Mazurov er líkt og Birezhnev
talinn standa í nánum tengsl
um við yfirmenn hersins í
Sovétrík j unum.
Dimitri Polyansky er bún-
aðairfræðingur að menntun.
Hann gekk í kommúnista-
flokkinn 1939 og vair um
skeið starfsmaður æskulýðs-
fylkingar hans.
Polyansky var formað
ur háttsettrar sendinefnd-
air, sem fór til Bandaríkj-
anna 1960. Á fundi með
flréttamönnum í Washington
var hann spurður um innxás
Arvid Pelshe
Á áratugunum tveimur
milli 1920—1940 starfaði
hann í leynilögreglunni og í
ýmsum öðrum deildum lög-
reglunnar. Prá • 1959 hefur
hann verið æðsti maður
kommúnistaflokksins í Lett-
landi — einu af Eystrasalts-
lýðveldunum þremur, sem
Sovétríkin hemámu í styrj-
öldinni. Þair hefur uppreisn-
arandinn gegn valdhöfunum
í Kreml ólgað æ síðan.
Andrei Kirilenko tók að
klífa metorðastiga kommún-
istaflokksiins 1938, er Stalin
var við völd. Að undanförnu
hefur hann haft stöðugt vax
andi afskipti af samskiptun-
um við kommúnistaflokkana,
sem við völd eru í hinum
kommúnistaríkj um Austur-
Evrópu. Sumir telja hann lík
legan eftirmanm Suslovs í
því skyni að kveða niður
óróa inman kommúnista-
flokksins, sökum þess að
Suslov er nú heilsutæpur
maður.
Gennad Voronov höflur ver-
ið meðlimur í kommúnista-
flokknum frá 1931. Hann hef
ur starfað fyrst og flnemst
sem sérfræðingur í landbún
Frá útför Voroshilovs. — Á myndinni sjást í vinstri röð:
Fremstur Breznev, síðan Kosygin, Kirilenko og Pelshe. T. h.
fremst á myndinni er Podgomy forseti.
þjóðin gerði rétt í því að
kalla á okkur til hjálpar”.
Alexander Shelepin var á
yngri árum starfsmaður
æskulýðsfylkingar kommún-
istaflokks Sovétríkjanna um
skeið en hefur undanfarin
ár verið yfi/rmaður leynilög-
reglu Sovétríkjanna, sem er
mjög mikilvæg staða í
allri valdabaráttu innan
Andrei Kirilenko
Sovétríkjanna í Ungverja-
landi 1956 og hreytti hann
þá eftirfarandi svari frá sér:
„Fyrir ykkur Bandaríkja-
menn er Ungverjalamdsmálið
eins og tyggigúmmí. Þið get-
ið ekki gleypt það og þið
getið ekki hrækt því út úr
ykkur.
Það sem gerðist í Ungverja
landi var gagnbylting, upp-
reisn fasista og ungverska
G. Voronov
æðstu stjórnmálaklíkunnar í
Kreml.
Pjotr Shelest var sá eini
af 11 meðlimum forsætis-
nefndair konunúnistaflokks
Sovétiríkjanna, sem ekki var
shilovs. Líklega hafa forföll
valdið þvi, þair sem ekki er
vitað til þess, að þær hreins-
anir hafi fatrið flram að und-
anifömu, þar sem honum hafi
verið ýtt til hliðair enda á
hann enn sæti í forsætis-
nefndinni, eins og að fram-
an greiniir.
Það var undir stjóm
Shelests, sem umfangsmiklair
aðgerðir voiru framkværhdar
gegn óánægðum menntamönn
um í Ukrainu á síðasta ári,
en Shelest hefur verið æðsti
maður kommúnistaflokksins
þar. Það er talið, að Shelest
hafi verið einn ákafasti tals-
miaðurinm innan forsæt-
isnefndair kommúnistaflokks
Sovétríkjanma fyrir því, að
innrásin yrði gerð í Tékkó-
slóvakíu í fyrna. í Ukrainu
hefur oftar en einu sinni ból
að á skoðunum sérhyggju-
mantna, samanber hreinsan
imair gegn menntamönnum,
sem hér hefur verið minnzt
á. Tékkóslóvakía liggur að
Ukrainu í austri og hefur
verið talið, að valdamenn í
Sovétríkjunum hafi óttazt,
að „tékkneska veikin”
myndi fyrst stinga sér niður
í Úklrainu eða að hún hafi
jafnvel þegar verið farin að
breiðast þar út, er innrásin
vair gerð í Tékkóslóvakíu.
Auk þeirira, sem hér hefur
verið greint firá, voru eftiir-
fairandi menn einnig í út-
fararfylgdinni. Andropov
Grishin, Ustinov, Kapitonov,
Kulakov, Ponomarev og
Grechko hermálanáðherra.
Um þessa menn er lítið vit-
að nema Grechko, en ef til
vill eiga þeir eftir að
sitja einhvem tíma í
æðstu valdastólum í Kreml,
kannski fyrr en nokkum
vairir.
Kiril Mazurov
Dimitri Polyansky
Alexander Shelepin