Morgunblaðið - 27.01.1970, Blaðsíða 14

14
MORGU'NBLAÐIB, ÞRIÐJUDAGUR 27. JANÚAR 1970

P. V. G. Kolka:
VEI ÞEIM SIGRUÐU
f Morgunblaðinu 14. jan. og
aftur í Reykj avíkurbréf i þess
19. jan. eru þessi orð höfð eftir
herra Eggert Ásgeirssyni:
„Biaframenn neituðu urn leyfi
itdl dagflugs með öllu. Var þetta
að því leyti furðulegt stríð frá
bæjardyrum Rauða krossins séð,
að þetta er að því er mér er
kunnugt um fyrsta sinn, sem
þiggjendur hjálparinniar hafna
henni þráfct fyrir augljósa þörf“.
Ég varð undrun sleginn við
lestur þessara orða, því að af
kynningu minni við herra Egg-
ert Ásgeirsson hefði ég talið
hann of mikinn drengskapar-
mann til að brígsla hinum ógæfu
sömu Biaframönnum um, að þeir
hafi fyrir sérvizku sakir hafnað
hjálp, sem gat forðað bömum
þeirtra frá hungurdauða. Því hef
ur margoft verið lýst, m.a. af ís-
lenzku flugmönnunum á Sao
Tomé, að fiug til þeinra að degi
til væri ekki aðeins gagnslítið
heldur beinlínis hætotulegt, því
að það gerði flugher Lagos-
stjómarinnar fært að eyðileggja
matar- og lyfjabirgðirnar á
jörðu oiðri eða rekja slóðirnar,
sem þær voru fluttoar eftir gegn-
um frumskóginn til hjálparstöðv
anna þar, er með því væri stofn
að í hættu. íslenzku flugmenn-
imir hafa líka lýst því með að-
dáun hversu Biarfamenn voru
fljótir að losa vélamar og koma
birgðasendingunum undan inn í
skógana í skjóli myrkursins.
Þetta getur varla hafa fairið með
öllu fram hjá herra Eggert Ás-
geirssyni.
Hundruð þúsunda manna höfð
ust við inni í frumskóginum eða
flúðu þangað, þegar Biafra-
stjórnin varð að gefast upp, og
þangað liggja engar flutninga-
leiðir á landi, heldur aðeins í
lofti. Skv. frásögn Þorsteins
Jónssonar flugstjóra voru þá í
vörzlum Sameinuðu kirkjuhjálp
arinnar á Sao Tomé nægar birgð
ir til að fæða fjórar milljónir í
þrjár vikur og flugvélar biðu
fulllestaðar eftir því að flytja
þessu sveltandi fólki mat. Birgð
imar hafa verið boðnar Rauða
krossi Nigeríu eða hverri ann-
arri líknarstofnun, sem vildi
koma þeim áleiðis, en því hefur
hvað eftir annað verið hafnað
af Lagosstjómdnni. Bandaríkja-
stjóm hafði líka tilbúna risa-
flugvél lestaða mat og lyfjum,
en henni var einnig hafnað með
þjósti. Hjálp Alþjóða rauða
krossins var líka hafnað nema
hún gengi í gegruum hendur
Rauða kross Nígeríu, sem auð-
vitað verður í einu og öllu að
fylgja boði og banni Gowons
hershöfðingja. Hann þóttist svo
sem ætia að sýna miskunn og
sjá þessu sveltandi fólki fyrir
nauðsynlegri hjálp — það þyrfti
aðeins nokkum tíma til að skipu
leggja hana og sigrast á sam-
gönguerfiðleikum, annars væri
allt í lagi. Þannig hefur liðið
hver dagurinn af öðrum án þess
að þegin væri. afinot loftbrúar-
innar firá Sao Tomé og það er
ekki fyrr en 21. jan. að Ríkis-
útvarpið birti þá frétt, að dag-
inn áður hafi fyrsta birgðalest-
in lagt af stað, en muni verða
þrjá daga á leiðinni. Matarút-
hlutun getur því í fynsta lagi
hafizt 24. jan., en sex dögum áð-
ur birtist á forsíðu Mbl. feit-
letmð firétt svohljóðandi: hjálp-
arstarfiff gengur vel — aff sögn
talsmanna Rauffa krossins.
Já, hj álparstarfið gengur vel,
að sögn talsmanna Rauða kross-
ins, því að á hveirjum degi í
hálfan mánuð hefur þeim fækk-
að um nokkur þúsund eða tugi
þúsunda, sem em matarþurfi.
Dauðir menn þurfa ekki mat og
útfararkostnaður sparast líka.
Maurar og hræfuglar sjá um
hann og lauffall fmmskógarins
hylur fljótlega kroppuð beinin.
Það þairtf ekki mikla rökvísi
eða auðugt ímynidunarafl til að
skilja, hversvegna Lagosstjórn-
in hefur hafnað allri þeirri
hjálp, sem hægt var að senda
beint frá Sao Tomé eða öðrum
stöðum. Þessu fólki var ætlaff aff
deyja hungurdauffa, án þess að
eyffa þyrfti á þaff púffri og blýi,
Sekur er sá einn er tapar, og
nú reynir hver af öðmm að
viðra sig upp við sigurvegar-
ana. Fyrstir urðu Rússar til að
senda Gowan samfagnaðarskeyti
og minna jafnframt á, að sigur-
inn var fyrst og finemst unninn
með rússneskum vopnum. Vald-
höfunum í Moskva kemur það
ekki illa að smáþjóðum sé neit-
að um sjálflstæði. Næst kotrn am-
bassador Norðlmanna og lýsti yfir
velþóknun sinni á Lagosstjóm-
inni, en hvenær hefiur heyrzt að
amibassiador hafi brigzlað um
glæp þeirri stjórn, sem honum er
falið að startfla hjá? Til þess eru
ambassadarar allt of fínir og
kurteisir menn, ekki sízt þegar
verzlunarhagsmunir em annars
vegar. Næst birtist Hunt lávarð
ur á sjónansviðinu, fulltrúi morð
tólasalanna í brezku stjórninni,
og lýsti því yfir að ástandið væri
ekki eins slæmt og hann hefði
búist við. Einhvar sendinefnd
fékk að standa við í þrjár
klukkustundir einhvers staðar í
Biafra og hún lýsti því líka yfir,
að allt væri í lagi. Hún hefur
ekki heyrlt neinar dauðastunur
innan út fimmskóginum. Sjálfur
yfirtframkvæmdastjóri Alþjóða
rauða krossins fór til Lagos, þar
sem fulltrúar haffS höfðu setið
í nokkrar vikur í biðstofunni
hjá Gowon hiershöfðingja, án
þess að fiá áheyrn, það er víst
firá honum, sem yfirlýsingin kom
um að hjálparstartfið gengi vel.
En karltetrið hann U Thant,
sem á sínum tíma lét Nasser
reka sig með gæzlusveitir Sam-
einuðu þjóðanna frá Suez, var
ekkert að breyta ferðaáætlun
sinni eða flýta sér til Lagos. Ef
til vill hefur þessi hægláti Asíu-
maður hugsað sem svo, að bezt
væri að látoa fulltrúa hins hvíta
kynstofns eina um það fyrst um
sinn að beygja kné sín fyrir sig-
urvegaranium.
Herra Eggert Ásgeirsson lauk
viðtali sínu við Mbl. svo: „Eitt
af mörgu, sem við getum lært
af þessari styrjöld, er að, firam-
burði styrjaldaraðila er vafa-
samt að trúa, þeir hafa sýnt að
þeir eru kunnáttumenn í nú-
tíma áróðuirsitækni:“ Þá veit mað
ur það. Myndirnar af hungruðu
börnunum í Biafra ber þá ef til
vill bara að skoða sem leiksviðs-
brellu, líka þæir, sem teknar
vour af íslenzku flugmönnunum.
Varla eir þó hægt að skoða þá
sem stynjaldaraðila, né Cecilíu
prinsessu af Bourbon-Parma, en
margir munu hafa séð og heyrt
hana í sjónvarpinu fyrir fáum
dögum. Hún hetfuir starfað sem
hjúkrunarkona í Biafra og lýsti
því afdráttarlaust yfir, að um
þjóðarmorð væri að ræða. En
hvað má sín ein kvenmannsrödd

P. V. G. Kolka
gegn samkór þeirrar hræsni og
yfirdnepsskapar, sem reynir að
svæfa samvizku umheimsins. Þó
gera ekki allir sig ánægða með
þá skýringu, að um þjóðarmorð
sé ekki að ræða, því að með
nauðgununium sé stofnað til fæð
inga barna í stoað þeinra, sem
svipt voru lífi með rússneskum
og enskum vopnum, (sbr. frá-
sögn í Mbl. 22. jan.)
Nú er lofað það firjálslyndi
Gowans hershöfðingja að leyfa
erlendum firéttamönnum að koma
til Austuir-Nigeríu. Þeir átotu að
lýsa því, hve hjálpanstartfið væri
vel skipulagt, en niðurstaðan
varð nokkuð á annan veg. Ef til
vill var ástandið verra en Gow-
an gerði sér grein fyrir, en ekki
betra, eins og Hunt lávarður
lýsti ánægju sinni yfir.
Bjarnj B. Jónsson:
Athugasemd
vegna skrifa um störf yfirnefndar
verðlagsráðs sjávarútvegsins
Valtýr ísleifsson
Kveðj
KVEÐJA
frá gömlum skipverjum
á Amfirffingi RE 212.
Siigflia sj'ómierm
um saltam mar
krappar öldiur
og boða ktljúfa
homfia fir am
skytgigmasit uim hiimim
á bak og stjór
en sj ai.diain atfbur.
Sterfcir eru vinidair
öl-duir rísa og fiailia
straumiair þumigiir
en Mfsins filiey vaJit.
Þungur er dkiriðuir
á stoerfcu fiari
en aifaðir ræður
Heiður er ihimimm
fjiaiiasýn fiöglur
lygniir viið storenidur
heimiahöfin bíðuir
rökfcuirtjöld fialia
er heiisast vinir.
S.G.S.
Reylkjiavíflc, 216. janiúair, 1970.
Hr. Riitstjióri.
Vegnia miiisgagnia, sem komiiið
'ha/fia fraim í blaðafragmiuim uim
startf ytfiimiefin'dlair yerðlagsiráJðs
ajlárvairútvegsinis við verðákvörð-
uin loðrniu og um afstoöðu mlínia
9em odldlamanmis sérisitlakiliega, er
miér slkylt iað komia efitáirÆiairanidi
atohugasiemdluim á framifær'i.
1. í Þjóðviflljianiuim 22. þ. m. er
Ihaft aftir „ónafinigreinidluim Skip-
stjóira“, aið „em)bættiisimienináTniir“
ibafii ekki hafit saimbainid við alla
fiulltrúania í yfirmieifinid og ,jhaifi
elkki verið tími til þegs að haifla
saimlbanid við fiudltirúa sijiómanmia
eða fiulltrúa útigerðairmiammia,
þagar genigið var firá loðmuverið-
iniu á mániudlag" — eimg og það
er orðað í frélttimini.
Á fiuirudd ytfirniafinidlar tókst all-
menmt saimlkomiufllaig aðila uim af-
greiðsfllu imiálsinis, oig þá aíð sijállf-
slögðu mieð aðild fiulltrúa, sjó-
mannia og útvegsmiairuna. Puinidiar-
geirð ytfimniefinidlar, serni fiærð var
til bólkar oig umidirritiuð af öflfliuim
nefnidarmiönmiuim á ifiunidiniuim
stjiáfflfiuim, ber þetta mieð sér. í
firéttinmi klemiuir firiaim girwmd-
vaflliarmisiskilniinigiur á hluitiveirfci
þeirria emlbætJtismianmia, seim hlut
éiga að miáli. Fraimlkvæimidla-
stjóri verðilagstráðs Ihefiuir allls
emigin afislkiipti áf dleilluiatriðlum
veriðlálkivörðuniar, ©n odldiannaðiur
er hfliultlaiuis aðilli, er leitar miála-
miðfllunar og sðcer úr mieð dleilu-
aðiluim, en á elklki firuimlkivæði að
því iað flcOmia firaim álkveðtnlu verði.
2. í Þjóðviljianajim 24. þ. m.
segir ennlfeiamajr í frétt alf fiumidi,
er fiulltrúiar samtalka isóávairút-
vagsinis' áttu mieð fuflltrúuim slkip-
stjóranina: „Þeir er slfcóðu á móti
vair aiuðviltoalð rieilkmdimledisitiarinm
í Efmiáhagsstofmiuiniinni, sem var
niú feomiinm mieð slkiiþfcarveirðilð aflll-
miiklu hiæirria em fyrihhiugað htafiði
verilð. Aldrei var ætluinin a® fama
Ihiærra m,eð sflciptaverðilð en í 81
•eyri eða 30% 'hiælkfkium frá því í
fiynra (63 auriar)."
Þesisi verðhulgmiynid er aJLls
éklki firá mér fcomiim, oig er firétt-
in tfyrstoa vitniegkljia. sem mér
'hlðflur uim hiamia 'borizt. Hatfi ein-
Ihivar fuflllyrt í þeiim viðræðutm,
sem íraim hafla fiarið, að þetta
miuniöi vara 'aflstiaðia imiíin, er það
getgáifca úr liaiuisiu Mti gripin. í
ytfirm/afind grei'ddi ég aitflcvæ'ð'i
mieð samíkomiulLaigsvierðiiniu, 90
aunar á kg og ttjiáiði þar mieð þá
áfistöðu míina, aið það verð væri
sanngoiarint efltoir aitvikuim og -að
telknu tiliiti til fyriirfhugaðtrar
igireiðislu í verðljiötfiniumiarsDÓð. Bn
það bar með sér hækikuin á IhedlM-
arverði til útgerðar uim 34%
jlafiniíriaimt htæfldkum virunsfllultiekinia
Verflcisimiiðjaininia wm u.þ.b. 15%
firiá veirðákvörðuin Og Söluáætluin
wm saimia ieyti í fiynra. Hæfldkium
slkiptaverð'S álhiafnanirua varð þar
mieð 4i3%, að mieðtöldum áhritf-
um lagafbrieytimgar uim hluitdeiM
fisfldkaupeodia í útgerðarlkositinaði.
Til firelkari sflcýrimigiar á hlut-
verlkasflcipan þessara miála ber
að igeta þess, iað etfitir tilkcimu
ver'ðjiöfinunarsijóðs er á þeim
vetfcvanigi fijaflflað uim naiuðsyn-
lagt tillit til jiafnrar og öruiggirar
tdkjiuþróuniar í djiávarúfcvegi og
samræmi viið almiemmia tekjuþró-
un í þjóðféfaginu. Efitir að sjóð-
stjórnán, að fiemigininá staðtflest-
inigu ráðlherra, hiefiur markað
heildlarsvigrúm verð- cug afikomu-
breytiinlga í sti'ávarútvegi, er það
Muityerfc odidiamianns — korni tifl
hanig kasta — að gætoa fyöstu
réttosýni í miati á aflkomiu veiða-
og vininglugreiniainna.
3. Með Ofianigreindiri firásiögm er
beinfllíniig sagt, að ég hafii ver-
ið siammingsaðih á umrædidum
fiundli fyrir hönd stjómvafldia. Bn
það er tfij.airtrfi sanmá, þar sem ég
var þair viðstadldlur að 'beiðni
viðiræðulaðila leimiuinigis til þesis að
veita upplýisdmigar og sflcýrimigar,
svo og til þess lað fá vitnleslkjiu
uim mSiðumsitöður fiumidiarimis. —
Homum lytotiaðd stem kiummuigt er
m©ð óstk lalðdllia urn emidlumsköðium
tifflaigna stjtórmiar venrfðtjlöffinumiair-
sljóðs, en þær hlötfðlu emm efldki
hlotiið staðlflestiinlgu sijiávarúitivags-
miáfflamáðlumieyitiisiiinis, og þá jiaifln-
firamt uim laniduruipptölku verð-
ákvönðiumiar í yfiiirmtetftnid, er var
Ibumidiin islkilynði um verðljölfiniun-
lartálkivæ'ðd, en að öðtruim kosti
hlðfiðd sú afigreiðdla verið ©nldian-
lag.
4. Puinduir sflcipstjiórammia aam-
þyfldfeti vítum á mdig stem odida-
miann yfirmofmdiar, ,„þar siem
hlainm læifcuir póilitísflc stióimarimiilð
iráða álkivörðiunlum sínium“, einis
og það er orðað.
Eragim gnein or gleirð fiyrir þass-
Ve victis — vei þeim sigruððu,
sögðu Rómverjar, þegar þeir
drógu foringja sigraðra þjóða á
eftir stríðsvögnum símum inn á
Forum Romanum, áður en þeim
var hent fyrir villidýrin á hring
sviðimu, blóðþyrstum skrílnum
til skemmtunar, eða þegar ungiir
menn, konur og börn voru flutt
á þrælamairkaðinn. Vei þeim sigr
uðu, má segja í dag, þegar tvö
stórveldi hafia stuðlað að því að
þurrka út sem þjóð þann ætt-
stofn, sem talinm var bezt gef-
inn og bezt menntaðuir í Afríku.
Nú virðist hið þriðja hinma
fonnu nýlenduríkja, Frakkland,
ætla að feta í fótspor ensku
stjórnarinnar og hefja kapp-
.hlaup við Rússa um að selja
hershöfðingjaklíkum Araba ný-
tízku vopn, svo að þeir geti
þrumað sitt ve victis yfir miklu
fámen.nari en dugmeiri og
mennitaðri þjóð, ísnael.
Ef til vill verða þó öll þessi
svik við yfirlýsingar um mann-
úð og mannréttindi, ásamt því
fómfúsa stairfi, sem usnnið var í
þágu hinnar ógæfusömu Biafira-
þjóðar, þangað til það var íyr-
irboðið með þótta og hroka, til
þess að opna augu þeinrar kyn-
slóðar, sem er að vaxa upp í Ev-
rópu, svo að hún segi: „Vei
hvenri þeirri stjórn, sem selur
vanlþróuðum þjóðum vopn í stað
þess að hjálpa þeim fram á veg
firiðar og mannúðar". Þá fyrst
getur ný veröld sprottið upp af
kvöl og dauða okkar svörtu með
bræðra í Afríku.
aii staðhæfinigu og því önðiuigt
að henidla reiður á, tovað við er
áfct. Bn 'byggiisrt hún á þeim mis-
sögnium, seim komizit hafla á
kreik, Og fluér imieð hlalfla verið
leiðréttar, enu að sijiáMsögðu
brostaatr fonsieniduir tfyriir vítuin-
uim, og tel ég þær þar með niðlur
fiallruar.
Við þatta miá ígjlamniain bæta, að
ásakaimir uim pólitíslba aflstöðu
halfia himgiað tii firermir komið
úr gagmstæðri áitt og taeinzit að
því að stjóinnivöM draigi tauim
fjiöflldiains, or hagsmiumia hetfur að
gæta í saimlbanidi við fiiákverð og
ræðuir miiflcllu póli.tísfku tfiylgi,
gegn hagsmiumum viininigiuiaðiia
og uimlfinaim igreilðsfliuigetu þe'inra.
Sýma þegsar gagn'stæðiu ásalkamiir
aiðaiinis, að örðuigt er að g'jöra
svo öllulm Ifiki.
5. Loks ©r í firétt Þjóðviljianls
24. þ.m. láitið í þaö skííma, <að
verð'jiölfiniuiniarsjóðiurinin sé séneiigin
veirflcsmiðjiuiedigendia: „Verfcsmiðjiu
eiigenidur sáu fram á minm/kanidi
gneiðisiiu í veirðlj'öfniuiniansijóð tfisflc-
iðnaðairdmB."
Þetta ©r alranigt. Venðijiöfiniuin-
arsjóðurinm eir saimleign allna
aðilia að álkivör'ðum fiisflcveirðs;
sijómianinia, útvegsimiamma Og
vininisll'Uiaðilia, og ©r hanm æ'tlalður
til að jaflnia út svei'fllur í afiuirða-
veirðmiæti táíl sflcipta málli þessana
aiðlila. Eirumitt vin/nsil/uiaðálaimir
Ihialfia sýmt vigsia treigðu á atoaflniuini
sjióðsins, þar siem 'Siuimiir þeiiirna
teljia, að í finaimk'væmid verði
hanin tfyrtsit oig finemsit til þasis aið
bæfia upp Ihnáiefiniiisverðiið en sfið-
ur tifl þess að bæta upp aiflkioimiu
verfcsimiðti'uieilglenida eða anmiariria
vimmisilluiaðiiia.
í 'Uipplhalfi eiiga tfleist gaignlllag
nýmiæli ömðuigt uppdináttar. Þótti
gtljóim Verðjiöfiniuinia.najóiðis því á-
stæða til að Æaira varlega í sa/k-
inniar í byrjium, þrát't fyrir mljög
miiklla varðlhæklkuin loðmuiafiuirða,
svo að verðiækk'um virðislt fýrir-
sj/áamflieig síðar. Eruda neynidliigt
svilgrúm til 43 % bæfcfkiuinair
sjkiiptaiVeirðs iniman þéima miarflca,
9em gjóðstiórmiin huigðdiat igetjia.
Við einidlamfltega alflgineiðisfllu mláflls-
ins vairð að náffli að .aiulfea þetta
sjvigrúm, svo að sfciptaverðiið
hiæfcfcaði uim tæp 56%. Það vairð
hims vegar á IbOsitmiað þesis ör-
yggis, sem sti'óimtenm Oig útvegs-
mienm mymidlu ammiars hafia fiyrir
því, að Verðið þynfiti efcflci að
lælkfcia tfflfinmamllega aifitiu.r siðar.
Hér er því éklki í igrumdivallar-
atriðium um beiinian haigsmiumia-
sigur -að ræða, ihieldtur betfur
stundiarlhiaiguir aið þeasiu mia.rfloi
setið í fiyrlirrúimli fiyrir fraimtíð-
■anöryggi.
Virðiinlgairlfiyl'lsit,
Bjami B. Jónæon