Morgunblaðið - 30.01.1970, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. JANÚAR 1070

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald kr. 165.00
] lausasölu
H.f. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Krístinsson.
Aðalstræti 6. Sfmi 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
kr. .10.00 eintakið.
TOLLAR LÆKKA
essa dagana vinnur Alþingi
að afgreiðslu tollskrár-
innar og söluskattsins, en
bæði þessi mál voru lögð
fram í sambandi við aðild ís-
lands að EFTA. Vegna EFTA
aðildar lækka tollar á vörum
frá EFTA-löndum verulega,
en jafnframt hafa verið gerð-
ar margvíslegar breytingar
á tollskránni í meðförum Al-
Jiingis, og eru þær allar til
aukins hagræðis. Hefur Al-
þingi reynt að koma til móts
við óskir, sem borizt hafa frá
hinum ýmsu aðilum, og hef-
ur það tekizt að verulegu
leyti. Þær breytingar, sem
þingið hefur nú þegar gert á
tollskránni, leiða til um 30
milljón króna tekjutaps fyr-
ir ríkissjóð, sem bætast við
þær rúmlega 500 milljónir,
sem leiddi af lækkunum
þeim, sem í tollskrárfrv. voru
þegar það var lagt fyrir Al-
þingi fyrir jól.
Tollabreytingarnar taka
gildi 1. marz, þegar ísland
verður aðili að EFTA. Með
þeim er stigið stórt skref í
þá átt að lækka aðflutnings-
gjöld, sem lengi hafa verið
of há. Allar þjóðir hafa á und
anförnum árum lagt ríka
áherzlu á að lækka aðflutn-
ingsgjöld en afla tekna í rík-
issjóð fremur með öðrum
hætti og þá aðallega með
söluskatti eða virðisauka-
skatti; sem mjög ryður sér til
rúms í Evrópulöndum og er
nú kominn á dagskrá í Banda
ríkjunum.
Tollalækkanimar munu
verða íslenzkum iðnaði til
verulegs framdráttar, enda
hefur verið lögð áherzla á
lækkun hráefnistolla og véla-
tolla til þess að greiða fyrir
aukinni framleiðslu í iðnaði.
Tollabreytingamar mxmu
einnig bæta mjög fjármagns-
stöðu fyrirtækjanna, þar sem
nú þarf ekki jafn mikið fé og
áður til þess að leysa út hrá-
efni, vélar og önnur tæki.
Við ísíendingar vorum tví-
mælalaust orðnir á eftir öðr-
um þjóðum í lækkun aðflutn-
ingsgjalda. Við höfum of
lengi haldið í þau sem einn
helzta tekjustofn ríkissjóðs.
Með tollabreytingunum nú
verður á þessu mikil breyt-
ing, og á næstu árum verður
enn haldið áfram að lækka
tolla. Mun það tvímælalaust
verða atvinnu- og viðskipta-
lífi í landinu til framdráttar
og stuðla að aukinni atvinnu
starfsemi.
Bjartari tímar
Ikjölfar tollalækkana, sem
verið er að gera, verður
söluskattur hækkaður nokk-
uð. Er það í samræmi við þá
stefnu, sem frændþjóðir okk-
ar hafa markað, en söluskatt-
ur hjá þeim er nú mun hærri
en hér hjá okkur. Ástæða er
til að leggja áherzlu á, að
brýnustu nauðsynjavörur al-
mennings eru undanþegnar
söluskatti. Nýmjólk hefur
verið undanþegin söluskatti,
ðg nú hefur verið ákveðið, að
söluskattur verði heldur ekki
greiddur af fiski. Jafnframt
hefur Magnús Jónsson, fjár-
málaráðherra, skýrt frá því,
að í athugun sé, að fella nið-
ur söluskatt á farseðlum til
útlanda. Mun það gera fleir-
um kleift að ferðast til ann-
arra landa, en slík ferðalög
eru ekki lengur talinn mun-
aður, sem aðeins hinir efnuðu
geta veitt sér. Verður .þetta
vafalaust vinsæl ráðstöfun.
í sambandi við þær um-
ræður, sem farið hafa fram
um söluskattinn, hefur því
verið haldið fram, að hækk-
un söluskattsins sé óþarflega
mikil. Þetta er ekki rétt. Sölu
skattsshækkunin rennur til
þess að vega upp á móti tekju
tapi ríkissjóðs vegna tolla-
lækkana, svo og til þess að
standa undir hækkun á bót-
um almannatrygginga og
a/ukningu verklegra fram-
kvæmda. Væntanlega eru
menn sammála um, að hækk-
un á bótum almannatrygg-
inga í landinu og aukning
verklegra framkvæmda sé til
góðs og stefni í rétta átt.
Þá hefur einnig komið
fram, að nú er í athugun að
taka upp hinn svonefnda
virðisaukaskatt í stað sölu-
skatts. Hinar Norðurlanda-
þjóðimar hafa ýmist nú þeg-
ar tekið upp þennan skatt
eða eru í þann veginn að
gera það. £r það mat manna,
að virðisaukaskatturinn inn-
heimtist betur en söluskatt-
urinn. Er sjálfsagt, að þetta
mál verði kannað gaumgæfi-
lega.
Tollalækkuninni, söluskatts
hækkuninni og aðild íslands
að EFTA munu fylgja ýmsar
breytingar í íslenzkum efna-
hags- og atvinnumálum. ís-
lenzkur iðnaður fær stórauk-
ið fjármagn tii nýrrar upp-
byggingar. Ásamt þeim vexti
sem nú er óumdeilanlega í ís-
lenzkum sjávarútvegi, auknu
aflamagni og hækkandi verð
lagi erlendis, munu þessar
breytingar leiða til eflingar
atvinnutífsins og batnandi
lífskjara almennings. Hvar-
vetna sjást þess merki í þjóð
lífinu, að nýr kraftur er að
færasit í atvinnustarfsemi, og
óhikað má fullyrða, að verstu
erfiðleikamir eru nú að baki,
en bjartari tímar framundan. I
Leikar
EFTIR
SIGRÚNU STEFANSDÓTTUR
Endurreisn
Olympíuleikanna
UNDIRBÚNINGUR að Olympíuleikun-
um, sem hiaLda á í Munohen árið 1972,
er þegar hafinn af fulllum kratfti. Naiuð-
synleg mamm/vk-ki í sambamdi við ledk-
ana eru í byggimgu og gerð verðlauma-
pemimiga hefuir jafnvel verið ákveðin.
Jafnan þy'kir það mikilll viðburðuir þeg-
ar OlympíuiLeikiar eiru haidnir og nöfn
þeirra mamina, sem faira meö siguir aif
hóLmi á hvers mamms vöoruim uim heim
allan og án efa vita flestir hvernig Ol-
ympíuLeikaonniir uirðu ti!l. í grófuim dirátt-
uim vair upphafið það, að HeLLem>air í
HeLlas einis o>g það vaa þá kaBað grumid-
völlLuðu uppeldi baima sinirua á íþróttum
og líkamsrækt oig mátu hreysti og fimi
mikiLs. Víða uim HeLlas höifðu þeir æf-
ingavellli og héldu oft Leikhátíðir guð-
uinum til heiðurs. Ledkihátfðiir þeissar
voru mjög vinisælair ag fjölsóttar, en
brátt urðu leikairnir í Olympíu í Elísríki
á PeLopsskaga frægastir þeiirma. Miðuðu
Hellenar timatal sitt við fyrstu skrá-
setndngu siguirveigaira á leifcunum í
Olympíu árið 776 fyrir Krisit.
Hinir formu OlympíiuLeikiar voru
haldinir fjórða hvetrt ár í alllt að 12 ald-
ir, en einis og eðililagt má teifjast þá voru
Leiikarinir ekki ailllir j'afn glæsilegir,
því miangs komar ertiðlLeikiar steðj-
uðu alð HeiLLas á þessu tímabiili. En á
þriðju ö/ld eftir Kriists burð hófst
niðurlæigimg Leiikiamna fyrir alvöru og
diagar þeirra voru taldiæ. Rómverj-
ar höfðu þá náð yfirráðum í HeiILas
og voru famnir að taka jafm mifcimm þáitt
í leikunum og HelILemiar sjiálfir. Em þjóð-
irnar tvær áttu ekki slkap saman og
lerutu í illdeiilum. Lofcs fór svo árið 394
að Þeódósíuis kieisari bammaðd leikana og
lágu þeir niðiri ölldum saman.
Naumast er nokikuð í þessu, sem les-
andi vissi efcki áður, en hitt er ekki
eins vist að allir viti um tildrög að end-
urreisin OLympíuteiikanina árið 1896, sem
eru þesisi:
Eftir alð rústir Olympíu í Elísiríki
hafðu Legið ólhreyfðar unidir þykku jarð-
lagi í mieiira em 14 aildir, valkmaðd áhugi
fornleifafræðiniga á þeim.. Smemimia á 19.
öld hóf frtamskur leiðangur undir stjórn
de Morée uppgröflt í simáum stíll á rúst-
unum. En það var ekki fyrr en árið 1875
að rammsókmir þessar bófust fyrir alvöru
ag í þetta simm var það hópur þýzkra
vísimdamiamima uindir stjórm Ermst Curti-
uis sem lagði leið síma til Olympíu Upp-
gröfturinm stóð í sjö ár og Leiiksivið hinn-
ar fornu íþróttahátfðar dregið fram í
dagsljósið smátt og smátt.
í Frafcfclandi var umgur maður, Piierre
de Coubertim, sem fylgdist vamdlega
með fornledfarainnsóknuinum í Olympíu,
en aðalá'hugamál hainls var að eradur-
vekja hirau forruu leika og hefj'a þá til
vegs og virðimgar. Coubeirtin fæddist í
París 1. jaraúar 1863 og var kaminm af
gömilum frönisfcum og ítölskiutm ættum.
Hanm var einíLægur unmiandi ílþrótta og
átti drjúgam þátt í að eflla samvinmu
Frakka og Engileradiniga á sviði íþrótta.
Coubeirtin var raiuraar ekki fymsiti maður-
inn, sem kom fram með þá huigmynd
að emdurvekja OlympíuLeikamia, en hon-
um ekuum tókst að geria bugsjóm síraa
að veruileika.
Árið 1894 var haLdið alheimslþing í
Pairís og sóttu þáð 79 fulltrúar frá
íþróttasamtöikum í Norðurálfu og Bamda
'rfkjunum og á þessu þinigi bar Coubert-
in fram tillögur sínar um nútíima Olym-
píuLeilka, sem haldnir y^ðu á fjögurra
ára fresti. HLutu tilllögurmar eiraróma
samþykki og var ákveðið að efna til
fyrstu OlympíulLeifca nútímaras í Aþerau
árið 1896, en þegar sú fregn barst til
Grikklands vakti hún þjóðairfögmuð þar
í Landi. Skipuð var ruefrad, sem sdðar
hlaut maflraið Allþjóða-Olympíumefradim og
hefur hún eran þamm daig í dag ailla yfir-
umisjón með OlympíuLeikiuniuim, skipu-
lieggur þá og ákveður hvar þeir sikuli
haldrair hverju sirarai. Coubertin var
kjörimn forseti þessarar ruefradar og
skiri/fstofa hemmar var í húsi bams í París
fyristu árfn eftir stofnun mefndariran-
ar. Coubertin var forseti Allþjóða-Olym
píunefndarinmar í 30 ár og liðsimaður
henmar allt til dauðadaigs. Hefur hainn
oft verið ruefradiur faðir raútíma Olympíu-
teikanna og ekki að ástæðuLausu. Hanm
var hvataimað'Uiráirm, sem hratt þeiim af
stað á glæisilegam bátt, laigði drög að
fjrririkomulLagi þeirra og temgdi samam
hina foT’rau helgisiði, siem leikarmiir í
Olympíu grundvöllluðust á, oig niútíma
tækni.
Frá alþjóðaskákmótinu í Hagaskola
Biðskákir
tefldar í kvöld
Guðmundur hefur 8 v. af 10
BIÐSKÁKIR verða tefldar í
kvöld á alþjóðaskákmótinu í
Hagaskóla og hefjast þær kl.
18,30. Stórmeistarinn Matulovic
á þrjár biðskákir, tvær sennilega
tapaðar á móti Jóni Kristinssyni
og Kanadamanninum Amos og
ennfremur á hann jafnteflislega
biðskák við Friðrik Ólafsson.
Guðmundur Sigurjóntsson er
nú eiflstur með 8 viraninga og í
öðru sæti er Githescu með 7 vinn
inga. Þ-á koma þeir Amos og Pad
ewski frá Búlgaríu með 6 vdnn-
inga og eina biðslkák hvor, 5. er
Matulovic með 5 Vz vinning og
þrjár biðakákir sem fyrr segir.
Vestur-Þjóðverjinm Heoht hefur
5 V2 vinning, Friðlrik Ólafsson og
Bjöpn Þorsteinsson hafa 5 vinn
inga og eina biðslkák hvor, Jón
Torfason er 9. með 5 vinninga,
þá er Freysteinn Þorbergsison
með 4 vinninga og 2 biðsfcákir,
Benóný Benediktsson og Jón
Kristinsson hafa 4 vinninga og
eina biðskák hvor og 13. til 14.
eru Vizamtiadis, Grilkklandi og
Bragi Krisitjánisson með 3 vinn
inga hvor, Ólafur Krisfjánason
hefur 2 vinminga og eina biðskák
og lestina rekur Björn Sigurjóns
son með 1 vinniing.