Morgunblaðið - 04.02.1970, Blaðsíða 13

MORiGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 4. FEBRÚAR 1970
13
Guðfinna Ragnarsdóttir,
menntaskólakennari:
Mannréttindi
— kvenréttindi
Um hvað snúast þessar miWu
uroræSur í sam/bandi við Kvenina
sikóiamélið? Póliltlík og æsiáregm
ir «m hiagðiun akólaæsíkiuininar
virðast einkenma málið. Og
hvenniig bregðast sjónivarp og út
vairp við, fjoLmáðlluinairitaeiki, sem
gefa eiga skýra og hliuitlausa
mynd af aitburðúim og málefnum
hrverju sinni? Þegar, einis' og það
heiltir, „óábyirgir uiniglim@ar“,
gerðu innrás í Kvennaskólann
var Sjónvarpið tiil staðar, þegar
Aliþinigi fylilist af skólafólki, sem
trufliar störf þess, er Sjónvarp-
ið einnig tál staðar. Bn þegar al-
mieinnuir borgarafundu.r er hald-
inn uim málið á Hótel Söglu, þar
sem fyligjendU'T og andmæilenduir
fnumvarpsins leggja fram rök
máilii sín.u tii sfcuðnings, þy'kir það
ekki fréfcta hæft. Með sliíkum
fréfctafl.uitniingi er gefin alrörng
mynd atf mál’inu. Ólæti og mót-
mæli skólafóliks eru blásin út, oig
þar með gefið í skyn að ekki sé
uim mótmæli flrá öðrum aðilum að
ræða, það virðist glfeymast að
mótmiæM hafa borizt flrá nær 800
þjóðanna leggi á það ríka
áherzlu að gera í framkvæmd
jiafn.a aðstöðu kynjann.a, og að
við íslendingar roiunutn með und
insfcriflt oklkar frá árinu 1068,
Skúldbinda okkur ti.1 þess að
viinna að því á allla liuind, er enn
iainigt í iand. Mörfg sjóllfsögð
mann.réttindi, svo sem starfsval,
eru hvað konu.nnd viðkemur að-
eins tit sfcaðar í orði. Það er
ekki nóg að opna dyr jafnrétt-
isins fyrir konunni, ef hún er
bundin og kemöt ekki út, bumd-
in í viðjar þess gam.l.a þjóð-
skipuilags sem ætlar konunni af-
m.arkað svið heimilis og barna-
igiæziu. Við getum ekki búizt við
því að hún geysiist fram og hasli
sér völll við hlið karlmiannsins,
meða-n við enn miðlum uippeldi
hennar við hið forna starfssvið
og léttum ekki af henini þeim
klafaibuindnu störfum sem hún
hingað til hefuir nækt. Þjóðlfé'lag-
ilð gerir ekkii sömiu kröfirur til
koniunn.ar og karlm.aninsins, en
Framhald á bls. 18
ábyrguim þjóðfél'aigsþegnum, sem
rökstyðj.a afstöðu sína á mál-
efnalegum gruindveilli.
MANNRÉTTINDI
í hita uimræðnan.na hefur mái-
efnið og sjálf undirrót hine
rruikla ágreininigs í þeesu efni fall
ið í skuggann. Ekki er því úr
vagi að athuiga nokkrar stað-
reyndir í þessu máld. Hér er um
að ræða grundvallanafriði varð-
andi stöðu konunnar í þjó'ðféla.g
iniu, hér er um að næða allmenn
mamnrétfindi.
Hvarvetna í sarrufélaginu sjá-
um við hinn mikJ.a stöðuimun
kynjanna, í starflsvaili, í störfum,
í lauinium, í möguil>eáikum. Þótt
mannréttindaskrá Sameinuðu
Dr. Matthías Jónasson:
Menntadeild Kvennaskólans
myndi opna nýja námsleið
BARATTAN
ENDURTEKUR SIG
Sá órói, sem sprottið hefur út
af frumvairpi til laga um rétt
Kvennaskólans í Reykjavík til
að brautskrá stúdenta, mætti
þykja furðulegur, ef við hefðum
dæmi um sams konar viðbrögð.
Þetta er alls ekki í fyrsta skipti
að mönnum sýnist kirkjan
Helgi Tryggvason, yfirkennari:
Kvennaskólinn
og kröfur tímans
MARGAR eru þær staðleysur,
sem hrannast hafa upp undan-
fama daga út af menntun
Ikvenna, svo að með ódæmum
mó kalla. Sumt af þvi, setm skrif
að hefuur verið, t.d. á fjölrituð-
þetta er nú einmitt það, sem er
verið að reyna að framkvæma,
að þær stúlkur, sem eiga þær
óskir og þann vilja, geti valið
þessa nýju námsbraut, sem nú á
að fara að opna. Hér á að auka
bundnar venjur, sem er nú eitt
Framhald á bls. 19
um ílug'miðum, er þesis eð'lis, að fjölbreytnina í íslenzfcum mennta
vart er hafandi etftir, þó að í raiun ' skólurn. Það stefnir eiramitt að
inná væri brýn nauðsyn að rekja : því margumtalaða jafnrétti, ef
það vel til róta. Ég mun aðeins j konur eiga í menntaskóla kost á
gera að umta-lsefni tvö atriði ur einhverri þeárri memntun, sem
plaggi einu, sem birt var í blöð- 1 er alveg sérstaklega við þeirra
um. Amnað er þetta: „Ef Kvenna hæfi. Svo er þetta með kyn-
Skólinn í Reykjavik fengi rétt-
indá til að úfcskrifa stúdenta,
myndi námsefni hans, þegar
þegar fram líða stundir, vafa-
laust verða þannig, að auk þess
að veita þá menntun, sem kraf- |
izt er til inragöngu í háskóla,
yrði lögð áherzla á námsgreinar,
sem sérstalklega væru við hæfi
kvenna“. Þetta mun vera tekið
úr eftirbektarveTðu og mjög
greinagóðu áliti Birgis Thorlací
usar ráðuneytisstjóra Mennta-
ráðuneytisins, þar sem hann
mælir eindregið með þvi, að
Kvenmaskólinn fái þau réttindi,
eem hann sækir um.
Var þá svo brýn nauðsyn að
saifna undirskriftum um borg og
bý gegn svoma skólahugmynd, að
veita konum menntun við
kvenna hæfi, um leið og full-
nægt er kröfum til inngöngu í
háskóla?
í sairaa plaggi, en það var not-
að til áróðurs við söfnun undir-
ðkrifta gegn Kvennaslkólafrum-
varpinu, segir enn fremur: —
„Stefna ber að því, að nám og
starf hvers einstaklimgs miðist
við eigin óskir og vilja, en ekki
kynbundnar venjur . . En
sfcanda í ljósum loga, ef ein-
hverju á að breyta í skólamál-
um. Sú ógn dundi t.d. yfiir rétt
fyrir aldamótin síðustu, þegar
forsvarsmenn Möðruvallaskóla
börðust fyirir því, að gagnfræð-
ingar úr þeim skóla fengju að
setjast í efri deild Lærða skól-
ans, sem nú heitir Menntaskól-
inn í Reykjavík. Margir töldu,
a)ð sliík bneytimg j acBrugálliti enda-
lokum æðri menntunar hér á
landi. Rektor Lærða skólans
skirifaði bænarskjal: „Jeg tillad
er mig derfor allerærbödigst at
nære det sikre haab, að vore
höje overordinede ikke vill paia-
tvinge os en skoleordning, om
hvis úbrugelighed baade rektor
og aiie die aradre læreire har vær-
et enige“.
Með þessum átakanlegu orð-
um tókst í bili að varna gagn-
fræðiragum inngöngu í Lærða
skólann. Konungur fór að vilja
rektors og synjaði staðfestingar
á lögum, sem Alþingi fslendinga
hiafði aflgreifct um þettia mál. En
sigurinn varð skammvinmir.
Hinir framsýnni sigruðu að lok-
um. Og æðri menntun á íslandi
leið ekki undir lok.
Slík átök hafa endumtekið sig
í hvert skipti, sem rýmka átti að
gang að stúdentamenntun. Þeim
Gunnar Finnbogason c. mag.:
*
Urvalskenningin og
Kvennaskólinn
mótmælum, sem nú eru höfð uppi
gegn slíkri rýmkun í Kvenna-
skólanum, er einkum stefnt gegn
kynferðislegum fasisma“, eins og
það hieiltár, og tái vaimair iþví „að
framhaldsskólanemendur brenni
upp lífsorku sinni og ímyndun-
airafli í taugaveiklaðar fantasíur
ófullnægðra og ráðvilltra kyn-
hvalta“, — eins og það er orðað
í dreifibréfi Baráttuhneyfingar
Hagsmunasamtaka skólafólks
gegn kynferðislegum fasisma. Og
Baráttuhreyfingin hefir snúið
siér ti)l AJlfþiimgiis á eftiirmánnileg-
an hátt.
Ég held, að þessi gífuryrði
hitti hvergi stað, og fjarri lagi
að ætla, að alþingismenn glúpni
fyrir þeim. Þau eru óviðeigandi
í öllum skilningi. Enginn þeirra,
sem er því meðmæltur, að
Kvennaskólinn fái menntaskóla-
réttindi, vill aðskilnað kynj-
anna í skólum frá því sem nú
er. Samskólaketrfið ar yfirgnæf-
andi og því munu allir vilja
halda; samt höfum við marga
skóla, sem eru í raun aðeins
handa öðiru kyninu, og í tveim-
ur elztu mennfcaskólunum er mik
ill fjöldi nemenda aðgreindir í
bekki eftir kynjum, stúlkur sér
og pilfcair sér. Heifi ég ekki fyrr
heyrt það kennt við fasisma.
Kvenraaskólinn er ekki heldur í
neinni einangrun á fegursta stað
við Tjömina, í hjarta höfuðborg
airiraraair. Ég býzt við, að flulllvita
Reykvíkingum veitist örðugt að
trúa því, að stúlkum sé haldið í
Framhald á bls. 19
Ingólfur A. Þorkelsson:
Samskólar eru þjóð-
félagsleg nauðsyn
Kvennaskólinn fái heimild til að
setja á stofn menntadeild, en
piltar fái aðgang að henni
Mörg eru þau orð, sem sögð
enu, og þó feir oft svo, að mönn-
um skýzt yfir það, er sízt skyldi.
Og er því ekki einhlítt að hlusta
á tal manna og enn síður að lesa
það, sem þeir hafa talað.
Þá vil ég gera ljóst, ef stofn-
un á að færa út kvíarnar á þeim
rökum, að þair hafi verið svo vel
unnið — þá beri að athuga gaum
gæfilega, hvemig stofnunin
(hér: skólinn) hafi rækt þetta
hiutveirk sdtt á undiaingengnium
árum.
Rökin frá Kvennaskólanum
eru m.a. þessi: Við höfum aðeins
úrvailisineimeinidiur og svo hötfum
við úrvalslkeninaria uindir úir-
vaiisstjóm og svo briaiutskirást
allir með úrvalsprófi.
Fyrst þetta: Það er ekki mik-
ill vandi að brautskrá úrvals
raemendiuir með úrvaáisprótfi (þvi
að hér hefur svo sannarlega ver
ið „valið úr“, Vitið þér, að það
þarf aðaleinkunn 9.20 á bama-
prófi að öðru jöfnu til að hljóta
inngöngu í Kvsk?). Og þess
vegna veit ég ekki hvaða þakkir
skal fram færa, þótt Kvsk. hafi
ekki gert nemendur sína að
mimni mönnuim.. Það vita ruefini-
lega flestir, að list uppalandans
er eimmifct fóigin í því að boma
hinum, sem ekki eru „úrvals“
til sem mests þroska. Ætli Erling
ur Skjálgsson hefði hlotið slík-
an orðstír í Heimskringlu, ef
hann hefði aðeins fengizt við
,,úrv'aiisn'amienidiuir“. Hatnin hjálp-
aði hinum, sem bágast áttu, og
Framhald á bls. 17
f Morgunblaðinu s.l. föstudag
er ítairleg flrósögn af stúdenta-
fundinum s.l. miðvikudag um rétt
indá til handa Kvenmaskólanum
til að brautskrá stúdenta.
Þar er vitnað í ræðu mína á
fundinum þannig: „Hann sagði,
að það væri út í hött að tala um
aftuirfhaldsstefnu í sambandi við
óskir Kvennaskólans um mennta
deild, þetta væri þvert á móti
framfairastefna." Þama hefur
blaðamaðuriran ruglast í ríminu,
þetta voru ekki mín orð. Ég
sagði, að það væri afturhalds-
sjónarmið að vena á móti nýrri
menntabraut. Mér þykiir miður,
að hvorki Morgunblaðið né Þjóð
viljinn skuli birta kjama um-
mæl’a minna, eins og Tíminin ger-
ir. Ég vil alls ekki, að skoðun
mín í þessu efni fari á milli mála,
og þess vegnia sting ég nú niður
penna. Á fundinum lét ég hana
skýrt í ljós og árétta hana hér
með.
GAMLASTCDENTSPRÓFS-
GLORÍAN ER ÍIR SÖGUNNI
Kvennaskólinn á að fá heim-
ild til að brautsbrá stúdenta,. Þó
með þeirri breytingu, að piitum
verði veittur aðgangur að
menntadeildinni. Rökin fyrir
skoðun minni em þessi: Kvenna
skólinn verður að geta fullnægt
nýjum og vaxandi menntunar-
kröfum. Stúdentsprófið hefuir nú
svipað gildi og gagnfræðaprófið
áðuir (þó að því undanskildu,
að gagnfræðapróf hefur aldrei
veitt rétt til inngöngu í háskóla).
Eftir örfá ár verður krafist stúd
entsprófs til inngöngu í Kenn-
araskóla íslands. Hjúbmnar-
skóli íslands mun væntanlega
torefjast stúdentsprófs til inn-
göngu áður en langt um líður.
En í þessa skóla hafa Kvenna-
skólastúlkuir sótt m jög mikið.
Skólinn fer því aðeins fram á að
Framhald á hls. 21
Yfirlýsing
Vegna útvarpsumræðna og
blaðaskrifa varðandi Kvenna-
skólafmmvarpið, viljum við taka
fram eftirtfarandi.
Mótmælaaðgerðum skólafólks,
svokallaðna „óábyrgra ungl-
inga“ gegn Kvennaskólafrum
varpinu, hefuir mjög verið hald-
ið á lofti og stöðugt vitnað í inn
rás í Kvennaskólann, kynfeirðis-
Framhald á bls. 18