Morgunblaðið - 04.02.1970, Blaðsíða 18

18
MORÖUNBLABIÐ, M3ÐVXK.UDAOUR 4. FEBRÚAR 1970
— Mannréttindi
Framhald af bls. 13
veitir hernú í reynd heldur
ekki görnu réttíndi.
HLUTVERK SKÓLANS —
KOMANDI STEFNA.
J>að er atihyglisvert og gleði-
legt að lesa námsskrá sænska
níkisina fyrir árið 1970—71. Þar
segir meðal annjars: „Samkvæmt
ken.nskiskránaii á skólinm að
stuðíla að jafnrétti kynjainna, í
fjölskyldimni, á vinnumarkaðn-
utm og annars staðar í þjóðMf-
imu. Að þessu ber að stefna, í
fynsta lagi nreð því að með-
höndla piilita og stúlfcur á sama
hátt, í öðru lagi á skólinn í
starfi sínu að vimma gegn hinni
hefðlbundnu s’kiptin.gu kynjanna
og örva nemendur til umraeðu
um þessi mál og benda þeim á
að taka ekki sem sjáltfsagðan
hlut þanm mismuns sem ríkjamdi
er milli karla og kvemma í
áhrifavaldi, vinmu og laumum
viðsvegar í þjóðlífi!nu.“
Enmfremiur segir: „En sama
meðhöndlum á stúlkum og pilt-
urn þýðir ekki bara að þau fái
sömu kenmslu og séu örvuð tíi
áhuga á sömu efnum, heldur
einnig að skalinn geri sömu kröf
ux á hemdur báðúm kynjum.
Skolinn á að ganga út frá því að
komuir og kariiar rruuni í firamtíð-
inni gagna sömu störflum, að for
eldrahlutverkið sé jafn þýðimg-
armikið fyrir drengi og stúlkur,
og að fu;ll ástæða sé fyrir stúlk-
ur að hafa jafman starfsáhuga
og piltar.“
Flestum, sem ekki eru því fast
ar bumdnir í hið gamlla þjóð-
Skipul'agsfórm, og vMja hafa kom
utna „á sinum stað“, þykja fram-
angreimd atriði sjálfsögð. En
hvemig er framkvæmd okkar á
þessum málum, gerum við sömu
kröfur til kynjanna, veitum við
þeim sömu réttindi? Það er tal-
inn sjálfsagður hlutur og eðli-
legur að stúlkur hætti némi að
stúdemtsiprófi lofcniu, etf þær gift-
ast eða eignast böm. Það þykja
engin sénstök tiðindi, ef stúlka
t
Móðwrisystir mín,
Helga Guðmundsdóttir
frá Núpi,
amdaðist að Hratfnistu þamm
1. febrúar.
Fyrir hönd aettinigja og virna.
Þórarinn Sveinsson.
t
Systir okfcar
Signý Sólveig
Guðmundsdóttir
verður jarðsiunigin frá Fosis-
vogsíkirkju fknmtudaginm 5.
þ.m. M. 10,30 f. h.
Kristín Guðmundsdóttir
Guðbjörg Guffmundsdóttir
Bjami Guffmundsson.
t
Jarðarför móður minnar og
temigdamóður
Vilborgar Þorsteinsdóttur
Beir fram í Fossvogskirkju
Eknmtudagimm 5. febrúar kl.
13,30.
Blóm ' eru vinisamiLegast af-
þökkuð, en bemt á Styrktair-
féliaig vangefinma.
F. h. aðstandemida.
Katla Ólafsdóttir
Ari F. Guffmundsson.
af þeim sökum haettir nómi, slfflkt
tilh'eyTir nánast. En hljómar það
jafn eðMlega, ef sagt er um pilt
hann er hættux að læra, hamm
var að eignast barm? Það er víta
verð stefna, sem sumir framá-
miemm skólamnálLa virðast hafa, er
þeir taka þessa staðreynd, sem
gjálifisaigðam hiuit, það að stór
hiuti stúlkma verðux að hætta
námd vegna giftingar eða bam-
eiigna. Ber ekki í stað þess að
vinma með oddi og egg að þvi að
gera þeim kJedft að stunda sdtt
nám og leysa síðam af hendi
þaiu stönf sem Ihugiur þeirra
hmeigist tiOL SkyLdi þjóðin hafa
efni á að láta helrmimgimn af
gáfna og hæfiliedikatforða sínum
ónýttam tdl amnarra staría en
heimdilishailds? Það þarf enginn
að ímynda sér að óskastarf hverr
ar konu sé heimilishald, graut-
armall og gólfþvottur. Hversu
margar sikyflriu ekki þær komur
verna, sem kosið hetfðu sér ammað
Mfissitarf?
EINGETIN?
Ölíium ber samiam um að upp-
eldi og umiönnun baxnanna er at
riði, sem ekki má vanrækja.
Breytt og bæfit skipuíLag þjóð-
mála má ekki koma niður á þeim
þætti. En eru ekki uppeldis-
skyidur kynjanmia jafiniar? Við
getum ekki stöðugt hamrað á því
að feoman ali barmið og sé því
þeiss vegna 'nákominari og að uipp
éldd barms sé því meira henni
viðfcomandi. Börn hafa ékbi hing
að tffl og munu ekki verða ein-
gétin, og því hlýtur hlutverk
föðurims að vera jatfn þýðimgar-
mikið og hkrtverk móðurinnar.
Abyrgð og skyldur tföðúr ogmóð
ur gagnvart barni sínu hljóta að
vena jatfnar. Samtfélagimu ber því
skylda til að gefia ölium eim,-
staklinigum sínum jafma mögu
leika á að velja sér starf eftir
gáfum hætfni og getu, óháð kyni.
Með breyttri skipan þjóðmála,
með aukinmi aðstoð við heimMm,
við bamagæzLuima þarf einstakl-
ingBfrelBið að komast í firam-
kvæmd, svo skyldiur og mögu-
leifea’r verði sömu fyrir alla.
t
Maðurinm mirm og faðir
okkar,
Sigurbjöm Stefánsson
frá Gerffum I Óslandshlíð,
skáld og skósmiffur,
Kleppsveg 74,
verður jarðsumgimin 4. febrúar
kL 1.30 frá Fossvogskirkju.
Laufey Pálsdóttir,
Ásta Dagbjört
Sigurbjörnsdóttir,
Asta Pálína
Sigurbjömsdóttir,
Agústa Guffný
Sigurbjörnsdóttir.
t
Inmilegar þakkir fyrir auð-
?ýnda siamiúð við amdlát og
útför
Jónu M. Jakobsdóttur.
Jakobína Guðmundsdóttir
Gerffur Erlendsdóttir
Guffmundur Jasonarson
Jón Jakobsson
Halldór Þórarinsson
og affrir ættingjar.
t
Þökkum aúðsýnda samúð við
amdlát og jarðarför föður
míns, tangöaföður og atfa
Ólafs Auðunssonar
Langholtsvegi 85.
Helgi Ólafsson
Kristbjörg Guffmundsdóttir
og börn.
UPPELDIÐ
Við skullum einnig líita á anman
þáitt þessara rnália, þanm þáltt sem
við sjáfUf eigum í því að viðhalda
hinu gamla þjóðskipulagi, með
feinilegri skiptimigu kymjanmia.
uppeldinu mörknm við ein-
stakLingimn, þá búum við hamD
umöir þau störf og þær skyldur
sem mumu bíða hans. Það hlýtiur
að vera stefna hvens þjóðtfélagB
að hver einstakiliiinigwr fiái að
mjóta sín. Em gerum við mum á
uppeldi barna eftir kynjum? Ger
um við sömiu kröfiur tU beggja
kynja, geruim við ráð fyrir dætr
urn okkar úti á vimmunnairkaðn-
um við hlið kanknamnamna geign
amdi sömu störtfuim, mieð sömu
róttímdum og skyld*uim, eða sjá-
um við dótturiina fyrir okkur í
nammia heimilisins, gegnandi
hafðibuindiraum störfium komumm-
ar?
Meðttiötndíium við bæðd kym-
in á sama máta, eða fininst okk-
ur ósjáltfrátt að suirrat eigi betur
við stráfca anraað betur við stelp
ur? Þá Skulum við hafa það huig
faist að eklki betfúr tekizt að sýtna
fram á raeinn gáfnafarslegain eða
eðlislægan mun mi.lll'i kynjanna.
Hver er þá orsök þess að ekki
hefiur orðið meLri fnamíþróiuin
jafinréttiismálamna en raum ber
viitni? Viðbrögð umgbama gegn
umlhverfimu eru þau sömu hjá
báðúim kynjum, en því eldri,
sem börnin verða, þeim muin bet-
ur sem þau sjá og kynnast sam-
félaginu, uippbygginigu þess og
skipulagi, þeiim mum greinilegri
verður afstöðumumurinn mittli
kymjanna, suimit er fyrir stelpur
amnað fyrir sitráka, feonur fram-
kvæma vissa hl-uiti, kanltnenn
aðra. Og af hverju? Ja, það er
bama þannig. Óafvitamdi, bumdin
atf siðúm og venjuim hefðlbundins
þjóðskipula'gs, mörkum við með
uppéldimu einstaiklingnum bás
eftÍT kymi. Og ékki dregur skól-
inm úr starfsskiptingunni. í ís-
lenzku námssknánni, fyrir nem-
endur á fræðsttúiskyldualdri,
segir í kaflanuim um handavlnnu
stúlkma, að lögð skuii áberzla á
að þær Læri að meta fagra og
vandaða vinnu, hvort heLdur er
um að raeða nauðsy'njairrvuni, eða
þá mumi sem ætttaðir eru til
skr auits og flegrumar á heiimiluim.
Þegar við 10 ára alöur beinir
þjóðfélagið huga stúllkunnar iran
á heimittið. Meðam veikefni 10
ára stúlkna, samkvæmt náms-
skránni, eru brúðútföt og svuet-
ur og í öðmum befck gagnfræða-
skól'a sömiuleiðis svumtur, en í
stað brú'ðutfatamna eru kommir
barmaháleistaT, er brautin
greinilega mörkuð. Á sama ald-
urssfeei'ði læra dmengir bófcband,
ásamt srniíði túrbína, lampa, r.atf-
segla, riltsíma og rafmótora. Með
an fræðslúikerfið gerir sHfean
greinarmun á námi barma eftár
kymj'um, og hvarvetna í þjóðfé-
laginu blaisir við hinn glöggi
muinur á stöðú kynjanna, er
varla að undra þótt þróunmiái'a
sé hægfara. Skyldi ekki vera
æsttdiegra að benda Miemzkri
æsku á að taka éfcki, sem sjáitf-
sagðan hlut þanm mismum sem
níkjamdi er málli karla og
fevenona? Ber ekki skóttanum
finekar í starfi sínu að vinna
gegn hinni hefðfoumdnu ©kipt-
in,gu kynjamna? Geúum við í nú-
tíma þjóðfélagi réttttætt slíkam
miun á kennslu?
Meðan nágrannaþjóðir okfear
brjéta sem óðast af sér viðjar
gama.lla fordóma sitjuom við uppi
með úrelta námiss'krá, og ætlum
svo að bæta gráu ofan á svart,
með þvi að ítrefca enn betur
hinn rikjandi mismum kyníjanma,
með því að lýsa velþófcnum og
t
Inraitegar þakkir færium við
ölilium þeim nær og fjær sem
vottuðu okkiur samúð og vin-
áttu við aodílát og úttför eig-
irakioniu miniraar
Fjólu S. Ingvarsdóttur.
Hreinn Þorvaldsson,
böm, foreldrar, systkin
og affrir affstandendur.
*
Stokkhólmsbréf
frá Hrafni Gunnlaugssyni
Leikhús sem skóli
Mjög óvenjuleg en um leið
athyglisverð tilraun er nú firam-
kvæmd á vegum bamaskólanna
í Stokkhólmi. Tilraunin er í því
fólgin, að samið hefur verið leik
rit, sem á að fræða 7—8 ára
böm um ástina og fæðingu lífs-
ins á frjálslegan og fordómalaus
an hátt. Fæðing og tilkoma lífs-
ins er jú einn af sjálfsögðustu
hlutum náttúruranar, og því telja
sáLEræðingar, kennarar og aðrir,
milli skólanna. Leikritið er síðan
flutt fyrir hvem bekk útaf fyrix
sig og bömin fengin til að taka
þátt í leiknum.
Útslkýtit er fiyrár börmuirtum
hvemig egg og frjókom samein-
ast og mynda fóstur — og til að
vekja áhuga barinanna eru þau
látin leika frjókom, sem keppa
um að ná til eggsins, með því að
skríða í kapp ákveðna vegalengd
á fjórum fótum.
Kennari aff starfi.
sem fást við uppeldismál, mjög
nauðsynlegt, að þessir hlutir
verði ekki afskræmdir, sem eitt-
hvað ljótit og óeðlilegt, heldur
gerðir sjálfsagðir og eðlilegir.
Kennslan beinist fyrst og
fremst að því, að koma í veg fyr-
ir allt óeðli og rækta með börn-
unum réttar hugmyndir.
Höfundur verksins og leik-
stjóri er Marben Harrie, en auk
hans hefur fjöldi kennara, upp-
eldisfræðinga, sálfræðinga og
lækna lagt hönd á plóginn, til
að gera leikritið sem bezt úr
garði.
Auk Marten Harrie taka þrír
aðrir leifearar þátt í verkinu.
Leikflokkurinn heitir eftir króm
ósóminum X - N og ferðast á
Leiksýningin tekur hálftíma,
en síðan geta börnin spurt um
allt, sem þeim liggur á hjarta og
kennarinn leitast við að svara
öllum spumingum.
Reyraslan af þessari aðferð tll
að forða börnum frá röngum hug
myndum virðist lofa góðu. Er í
athugun að stofna fleiri slika
leikflokka. Uppeldisfræðingar,
sem hafa fylgst með leikflokkn-
um telja áhrifin ótrúlega jákvæð.
Við skulum vona að maðurinn sé
loksins að vaxa upp úr því að
vera sífellt að fela sig fyrir sjálf
um sér, sagði einn kennarinn, og
annar bætti við: Vonandi erum
við nú loksins að skilja að þekk
ingin er eina leiðin út úr víta-
hring fordómanna.
blessu n yfir því að stúlkur séu
flokkaðar í sérskótta frá ferm-
ingu til tvítugs.
Hvað í nútíma þjóðtfélagi ge-t-
ur néttlætt skiptingu einstakl-
inga eftir kynjum? Alla vega
ekki góðúr orðstír þeiss skóla
sem stofnaður var af framtfara-
huig, meðan meranfcumaraðistaða
kvemna var engin fyrir naer
hundrað árum. Það atftur bæri
vott um víðlsýni og framtfarir, og
væri stórt skref í jafnréttisátt
etf Kvennaiskólinn á hundrað ára
afmæli sínu, yrði gerður að sam
skóla. Þá myndi hanin bezt vinna
að heilil og hamingju æskuinnar,
stúlkna jaínt sem pilta.
Til þe.ss að veita öLLum jafna
möguleika, með sömu sfcyldum
og sömu réttindum verðúr að
meðhöndla pilta og stúlkur á
sama hátt, á heknilum og í skól-
um, þar á mismumur eða flokk-
un eftir kyn.jum að vera óré't-
lætaraleg. Félaigsleigur þroski er
eitt atf undirstöðuatriðium jafn-
réttis, og hann er aðeins hægt
að veita í samskóluim, þar sem
hver nemandi er einstafclingur,
með ákveðna hæfi.lei)ka og getu,
ekki kynbuindiin vera. Það er
von mín að forráðamenn lands-
ins, bjóði æsku landsijns upp á
almenn mannréttindi, og byggi
framitiðarskipan skólamála á
j af nrétt isgrund vel'll
— Yfirlýsing
Framhald af bls. 13
legan fasisma og innrás í Al-
þingi. Hefur þannig virzt, sem
önnur mótmæli hafi ekki komið
fram. Er því ástæða til að minna
á, að fyrata áskorunin, sem Al-
þingi fékk, um að samþykkja
ekki frumvarpið, kom frá nær
300 ábyrgum borgurum, konum
og körlum. Þar á meðal um 170
kennurum (bamaskóla-, fram-
haldsskóla-, og háskólakeranur-
um), fjölda háskólamenntaðra
manna og 350 háskólastúdent-
um.
Það skal tekið fram, að undir-
skriftasöfnun þessi var skyndi-
söfnun, sem fnam fór á örfáum
dögum á vegum einstaklinga en
ekki félagasamtaka.
V irðingairf yllst,
Ásdís Skúladóttir, kennari,
Edda Svavarsdóttir, Bankagj.k.,
Gufffinna Ragnarsdóttir, jarfffr.,
Gullveig Sæmundsdóttir,
kennari,
Ragna ólafsdóttir, kennari,
Sigurbjörg Affalsteinsd. bankar.,
Þórdís Ámadóttir, blaffamaffur,
Ásta Björt Thoroddsen, tannl.,
'Elísabet Þorsteinsdóttir, meinat.,
Guffrún Sæmundsdóttir,
húsmóffir,
Júlíana Gunnarsdóttir,
afgr.stúlka,
Sigríffur Hjartar,
lyfjafræðingur,
Hlédís Guffmundsdóttir,
stud. med.

tærsta og útbreiddasta dagblaöið

5ezta auglýsingablaöiö