Morgunblaðið - 04.02.1970, Blaðsíða 16

16
MORjGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAOUR 4. PEBRÚAiR 1870
Sameiginleg ferð í Straumsvík laugardag-
inn 7. febrúar kl. 2. Álverið skoðað.
Þátttaka tilkynnist í síma 17100.
Félagar fjölmennið.
STJÓRNIN.
Baðtjöld — Upphengi f. baðtjöld.
Baðmottur — Baðvogir — Taukassar.
A A Þorláksson & Norðmann hf.
Bankastræti 11.
MANNHEIM - DIESEL
BRÆÐRASETT FYRIR SKUTTOGARA.
Afl: 1620 hestöfl og 2260 hestöfl.
i_L
SötLODHmogitÐir REYKJAVIK
Vesturgötu 16. Símar 21480 og 14680.

— Rányrkja
Framhald af bls. 1S
mörfcu etftir aið landið hatfnii-
aSi boði um að aækja ótform-
lega ráðsitetfniu í London í
apríl 9l.
Á fuindi NA-.Atlainibghatfs-
mefndarimmair seim haldimn
va<r mámuði gíðair I London,
hllauit brezk tillaiga uon bamn
við laarveiðuim á Atlantsihatfi
tilskilda bvo þriðju hlluita at-
kvæða. Aðeins Danmörk
V -Þýzkailand og Sviþjóð
greiddu aitkvæði gegn þessiu.
I næsta máruuði kom NV-
Atl'anitslhafgniefndin saman til
fumdar í Varsjá. Þar fluitti
Kanada tillögu um barnn við
laxveiðum á úthatfinu og enn
fékkst tiligkiliinn meirihluti at
kvæða. Aðeins Danir og
V-Þjóðverjar greiddu atkvæði
gegn tiliiöguinmi á þeim fiundi.
Fögrnuðuir sá, sem sáigldd í
kjölfar samþykíktar þessara
tveggja tilttiaigna, var ótíma-
bær. Vegna sbartfshátta
niefnidanna geta aðiMiarlönd-
in ekki beitft þær þjóðirþving
unum, sem leiggjiast gegn til-
'löguim og Danir hafa opin-
berlega hafinað tiliögunum.
Þjóðverjar, Danir og Sví-
ar tilheyra Eystrasallti tfrem-
ur en Atlanteihatfi. Allar
gtuinda þeasar þrjár þjóðir
laxveiðar í Eysitrasalti. Svíar
og Þ-jóðverjar ótftast auðsjá-
anlega að bamn á Atilamltshafi
miuni leiða til banns á
Eystrasaliti. Þýzkaliand, líklt
og Dainmör'k, hetflur engar
uippeMisstöðvar fyrir lax.
Líkt og bitur Breti sagði fyr
ir nokkru, eru bæði löndin
a-ð mjólka kú, sem þau hvorki
eiga né fæða.
Allf sl. sum.ar og h-aust er
l'jóst var að Danmörk mundi
h-atfa álykltun hi.nma aíllþjóð-
legu fiskveiðinefnda aið enigu,
jókat reiðin,, einikum í Kani-
ada og Bretliandi. Bretland
flytur inn veruflogt magn af
dönsku smjöri og svíniaatfuirð
um, og háværar radd'ir eru
uippi þair í 1-andi um að stöðva
þanin inntflliultning. „The
FieM“, sem hatfði haMið
áfram að skýra frá upp-gangi
útihafsveiðianna, var sakað
um umdan látseeim i, sökum
þess að tiímairitið vildi ekki
taka þátlt í alm'eninri herferð
gegn dönsfcum vörum vegna
þeas, eins og blaðið gagði, að
gliík deiiumál ætti að lieysa í
vináttu meðal skynsamra
manna.
En enda þótft „FiieM“ hatfi
hatft þeasa atfstöðu, voru við-
brögð annarra brezkra blaða
öðruivísi. Bæ-gslagainigurinn
varð svo mikiill að í júld sil.,
ga-f damski seindiherrann í
London., ErMng Kristiansen,
út lamga yfirllýsánigu um mál-
ið, þar sem reynt var að
skellia gkuiMinni á hinn
gkynidillega samdrátt í l'ax-a-
gtofninum á allt anmað en
metaveiðar á úthatfinu. Sendi-
herrann var að sjáltfgögðu
ekki höfuindur yfirlýginigar-
innar. Hún haifði verið útbú-
in fyrir hann atf da-naka fiski-
máliaráðumeytánu, sem sent
hafði seindiniefndjr ti‘1 Lond-'
on og Varsjár.
Rökin, sem á borð voru
borin, voru nálkvæmiega hin
sömu, og fyrir máig hötfðu ver-
ið lögð í Kaupmiannalhöfn sfl.
sumar. Því var liýst ytfir, að
en,gar vísindail'egar sannan-
ir lægju fyrir um að metia-
veiðar Dama hefðu vaMið
mannkandi laxgengd. Danir
virtuist særðir ytfir því, að
þeiæ yrðu fyrir ásöfcunum, áð
uir en þe'sgar gannanir
lægju fyrir.
Það er vitað að á árurnum
1967 og 1968 voru um 800,000
laxar drepiniir, gem. geta
hvergi annairis gtaðar verið
að komnir en úr ám í B andar-
ríkjiuinum, Bretlamdi^ Kanada,
frliandi og Noregi. Ég spurði
taillsmann ráðuneytisims hvað
harnn teMi að myndi geriaigt á
rneðan beðið væri etftir hin-
um tfulllkomnu viséndalegu
sönnumum.
„Ég get ekki séð fyrir
óorðma hluti,“ gvaraði hanm.
Dönum er mjög gjiarnt að
kenmia roðisárasýki, veáki sem
hrjáð hetfuir ár í Bretlandi og
íriandi í fimm ár, um hiima
minnkandi veiði. Ein ltítfs-
hl'aup laxins er fimm ár og
hin-ar miklu, sikozlku ár sýkt-
uigt eklkii fyrr e.n 1967. Enn
verðuir vart áhrifa roðséra-
veifcinmar, og það veldur
mömnum reiði að Danir skuOfi
mottfæra sér máittiúruógætfu
sem tyMiástæð-u til að haMa
áfram netaveiðum sínum. Þeg
ar roðsáravéikin fcom fyrist
tfram, va-r fram'fcvæmd gítfur-
leg auknirag á klaki í Bret-
laimdi til þess að mœta tjón-
inus. Það er uippskeria þeirr-
ar sáningar, sem Danir enu
að hirða núraa.
Tafligmiaðíur ráðturaeytisins
bemti ein.nig á Eystraisailt, þar
gam Damir hafa gtundað rek-
netaveiðar gvo árum akiiptir.
Hann kvað laxaeitotfniinn þar
haifa verið gtöðmgan alflt frá
1945. Harara minmtist hirus
vegar efcki á það, að stotfn-
inn er tifl komimn vegna
klaks Svía og Finmia. í Eystra
salltii hirða Daniir hellmin.g
laxafiiams, emda þótt þeir sjálif-
ir, einis og talsm-aðuirinn við-
urbeinndi, legðu e'kki t'ifl eitt
einadta gömguseiðii sjáltfir.
Han.n bemtd mér á ýmis öm,n-
ur rök, sem tilfærð hötfðu ver
ið í yfirlýsiimgu sendiherranis
í Lomdoni.
Hvansu margi.r laxar deyja
af eðliiegum orgökum?
Mairgir, segir „The Field",
í s'ímu eigin svairi. En ekki
fleiri am þannáig hatfa farizt á
und'anigemgnum árum.
Hversu miairgir laxar eru
veMdir utan árósa brezkra
laxveiðiáa?
Emgir. Laxveiðiar haf.a ver-
ið bannaðar þar frá 1962.
Hversu margir laxar eru
hindraðir í að gamgia í ár
vegma mienigun'ar þeirra og
ammarra umhverfisbreytiniga?
Mikllu færri en áður.
Vegma minnkunar rmenigunar
og friðunaraðgerða, er nú
lax tekinn að ganga í ár sem
fyrir 20 árum voru laxlauigar
með öiflu. Þetta á eiraindig við
um ýmsar ár í Norður-
Ameriku.
MáMU'tnimgur Daraa stenzt
ekki niárna kömnun og enda
þótt ráðuimeytið hafi í yfir-
lýsimgu, aem stðar var gefin.
út, sagt að það útilokaði eklká
„viösiar taikmairkamir", eins og
t.d. gtjórmun á netiaveiðúm í
Eyst'rasallti, virðaet litflar lík
ur á því, að venjiuflégur al-
þjóðlegur þrýstimgur geti
femgið Dani tifli þeas að
banm,a veiðarmar.
Amthony Netboy, bamda-
rígkur sérfræðiniglur um llax-
veiðar, sagði nýleiga: „Saga
fiskveiðideila í geignum afld-
imar sýnir, að þær eru ekki
leystar á akynsamiegan hátt
hðlduir með því, sem kalfla má
„force majieure", þ.e.a.s. vaM
baitimgarsitetfmu, sem inmiber
etfniahaggþvinganiir eða hótan-
ir um þær.“
Til þessa befur ekki verið
stumgið upp á efmahagisþvimg-
uinum gegn Dönuim nema atf
hópuim veiðimiamna. Hins vegar
hefur Wilfried M. Oarter, for
sftjóri Aiþjóða, Atliaintsh'atfs-
laxstofnumiarinn'ar, sagt að á
þessu ár'i kunmi að reyniast
nauðsynflieigt að huigleiða
lausn, er feli í sér efnahaigsað
gerðir gegn Dönium ef í harð
bakka glær.
Danmiörk er land, siem er
ákaiflliega viðkvaamt fyrir slik
um aðgerðum. Lífsfcjör flóllks-
ims eru góð — og þau byggj-
ast fyrst og fremist á útflutn-
imgi á matvælum. Jafnvel áð-
ur en núveramdd þræta hófgt
haifði samdráitltuir orðið í út-
fllutndngi Dama á fleski og
smjöri til Bretílands vegna
ódýrari vöru frá írlamdi og
mikáfll áróður er rnú rekinn af
veiðimönmium, þeiim sem verzla
með veiðarfæri, ferðaskrif-
stoflum ojfiL að þeftta ástamd
verði hagniýtt betur.
Áróðuriinm er þeiim mum há
værari sem tímiinn er naum-
ur til gtefrnu. Sir Huigh Mac-
kenzie, forstjóri Atliamtic
Sallmon Researdh .Trust, Ltd.,
áflditur að við höfum aðeins
þrjú ár til þess að stöðva út-
haflsveiðarmiar. Að þeirn tíma
loknurn mumi Saflmo salar
verða sivo langt leidduir að
ekki verði aiftur snúið á braut
algjörrar útrýmingar.
Þegar maður tefcur sér far
frá aðafltfluigvelQii Grænlandeí
Syðri Straumtfirði, lækka
fjölidira gmátt og gmáltt niður í
Tiágar hæðir, eyj.ar og firði.
Efckert vex þarma merana rnosi
og gult gras, sem hreindýr-
in ilitfa á. Þetta er lamd sem
Danir gtyðja fjárhagsl'eiga
með gem gvarar kr. 210.000
kr. á hverm íibúa áriega, iand
sem er í reynd aigjörlega
stjómað atf Konuimgfleigu
Grænflamdsverzlúiminmd, rétt
einis og Hudson Bay féllagið
gtjórmaði eitt sinn Kamada og
East India félagið Indliandi.
Þettia er umdairleguir hlu/tur,
heiimsveldi, sem aMrei er rætt
í Sameimuð'U þjóðuiniuim.
Þegar ég leit raiður úr
þyrJ.umni yfir sumdin sá
ég hvítar metabaujumiar eins
og perlur á bandi, þar sem
metin voru að drepa laximin.
Huigsan.Iegt er að þær séu
þarraa, vegnia þegs að Dandr
viflji ger.a hið kaltí.a heiims-
veldi sitt að góðu verzl-
Uinarfyrirtæki. Til þess að
þjóna þeim tilgamgi virðist
sem Dandr séu reiðuibúniir að
fórima dýrmætastia fislki ver-
alld ar og spiflllia sambúð simná
við flestar hiniar sdðmienntuðu
þjóðir Vestuirbeims.
L
O
N
D
O
N
d
ö
m
u
d
e
i
1
d
- ÚTSALA -
Síðbuxur og pils lítil númer — Undirfatnaður — Kjólar
— Blússur — Kápur — Rúskinnsjakkar
— Töskur — Peysur
L
O
N
D
O
N
d
ö
m
u
d
e
i
1
d