Morgunblaðið - 16.06.1970, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1€. JÚNÍ 1970
- Meðgjöf
í góðæri
Fianhald af bls. 12
«r orðaSi það, eða hvað
rt-kstur BÚR yrði að greiða lána
»toíliununi í vexti af þessum 50.
miiljónum.
NETTÓTEKJUR OG
VAXTA STRÍÐ
f frétt Morgunblaðsins hinn
28, mai s.l. segir um rekstur
BÚR, að reiknaðir hafi verið
vextir af framlögum Fram-
kvaemdasjóðs Reykjavíkurborg-
ar að upphæð kr 5.4 millj.
Samkvæmt óyggjandi heimild-
um er upplýst að Framkvæmda-
ejóðurinn reiknar BÚR í vexti
árið 1969 kr. 9.034.343,01, en
framkvæmdastjóri BÚR ÞA vill
bersýnilega ekki viðurkenna
isema 5,4 millj. og hugsar sem
svo, að þeir geti átt sjálfir, það
sem ekki er til, og lætur færa til
kostnaðarreiknings og síðan til
kostnaðarreiknings og svo til
Höfuðstólsreiknings vexti vegna
togara, sem ekki eru lengur til
kr 3.646.566.01 frá Framkvæmda
sjóði auk annars lánskostnaðar
kr. 32373863 eða samtals kr
3.970.304,64. Fraimkvæmdasjóðiur
Reykj avikurborgar getur sem
sagt átt togara sem báru nöfnin
Skúli Magnússon, Þorsteinn Ing
óifsson og Pétur Halldórsson, þá
þrjá togara sem búið er að selja
í brotajárn, en Höfuðstólsreikn-
ingur skal geyma minningu
þeirra, þeir eru nú sagðir kosta
Framkvæmdasjóðinn kr. 81 millj
ón, rúmlega. Og ekki skal látið
nægja að Framkvæmdasjóður
Reykjavíkurborgar kostaði til-
veru þessara þriggja togara á
meðan þeir voru veruieiki, held
ur skal nú einnig leggja áriegan
kranz á minnismerkið, og skal
hann kosta það herrans ár 1969
rétt um kr. 4 milijónir.
Á sama tíma krefst fram-
kvæmdastjóri BÚR Þ.A. þess að
fá meiri peninga frá Fram-
kvæmdasjóði Reykjavíkurborg-
ar Og hver skyldi svo trúa því,
áð á árinu 1969, sem ailir vita
að var eitthvert hið bezta sem
togaraútgerðin hefir fengið um
langt árabil, þá verður Fram-
kvæmdasjóðurinn að leggja
BÚR til kr. 16.925.974,01, þar af
í beinhörðum peningum kr
7.891.631,00. (Var einhver að
spyrja hvort Þorsteinn Arnalds
hafi þá verið búinn að greiða að
«töðugjaldið. eins og hamm tál-
greinir með sérletri í grein
sinni).
Framkvæmdasjóðiur Reykja-
vikurborgar hefir í árslok 1969
Isgt BÚR til kr. 183.075.568.00
auk vaxtafriðinda sem nema tug
um milljóna Allt er þetta þakk-
fið á þann veg sem að framan
greinir
Og þá er komið að lokaþætt-
inum í upplýsingunum um rekst
ur BÚR árið 1969. Nettótekjun-
um sem sagðar eru um kr. 5.5
millj.
Hvað yrði nú af þessum til-
greindu nettótekjum BÚR.
væru færðir inn á rekstursreikn
ing vextir Framkvæmdasjóðs og
annar lánakostnaður, sem til-
í tilelni þess
b6 við höfum nú hætt rekstri
Sauðárk róksapóteks frá 1. maí
sá., vegna fréfaMs eigiomaons
míns Ola Baog. lyfsate, vifjum
við færa öHom SaoðárkróksbO-
um og Skagfirðingum alúðar-
þakkhr fyrrr ánægjuleg samskipti
og góða viðkynowigu þau 35 ár,
sem við höfum rekið Sauðár-
króksapótek. Sérstakar þakkir
færum við lækoum og forráða-
mönnum sjúkrahúss.
Jafnframt óskum við Sigurði
Jónssyrui, lyfsala. sem nú tekur
við rekstri Sauðárkróksapóteks,
atlra herfla í starfi.
Minrta Bang og dætur.
greindur er á kostnaðarreikn-
ingi kr 3.970.304.64 svo og ef
BÚR hefði greitt vexti til þess
Framkvæmdasjóðs, sem lánar
vaxtalaust kr. um 12 millj. Og ég
tala nú ekki um, ef BÚR hefði
þurft að greiða vexti af því sem
Framkvæmdasjóður Reykjavík-
urborgar er búinn að afskrifa.
Með hverju ætiar framkv.stj.
BÚR Þ.A að greiða aukinn
reksturskostnað, miðað við
óbreyttar aðstæður á þessu ári
Er sú hugsun ef til vill ekki
langt undan, að enn megi ganga
í borgarsjóð Reykjavíkurborgar,
sá brunnur verði seint upp aus-
inn, og betlandi BÚR-mönnum
þægt eins og gert hefir verið
fram til þessa.
SAMANBURÐUR ÞJ%. A
HEIMALÖNDUNUM OG
SÖLUM ERLENDIS:
Framkvæmdasitjóri BÚR Þ. A.
fer um það mörgum orðum hvað
BÚR-togarar hafi landað miklu
heima 1969. Um þetta atriði hefi
ég áður tekið fram í skrifum
mínum að útgerðin verður að
hafa frjálst val þar um á hverj-
um tíma og meta þar til allar að-
stæður líðandi stundar. Þetta er
einn af þeim þáttum sem gjör-
þekkja þarf, svo að vel fari og
hefir alla tíð verið ein af aðal
forsendunum fyrir því að hægt
hefir verið að halda rekstri
togaranna gangandi. En það má
ekki heidur fara svo gálauslega
með samanburðartölur í þessu
sambandi, eins og Þ.A. gerir í
grein sinni, þar sem hann til-
greinir, sem jafnar hliðstæður
meðaltekjur á úthaldsdag og
meðalverð innanlands og erlend
is. Hver einasti maður veit nú
orðið, eftir margendurteknar
skýringar í útvarpsfréttum um
sölur togaranna erlendis að
kostnaður við söluna þar, er 25
—30% af brúttósöluandvirði afl-
ans, að útflutningsgjöldum með-
töldum, umfram það sem löndun
kostar hér heima. En hvers
vegna vill og þarf framkvæmda
stjórinn að forðast staðreyndir í
skrifum sínum? Hið rétta í
þessu er það, að heimalandanir
togaranna eru útgerðinni hag-
stæðari en löndun erlendis und
ir vissum skilyrðum, sem bæði er
háð aflamagni og árstímum, al-
veg eins og landanir erlendis
eru hagstæðari undir öðrum skil
yrðum. Þetta vita víst allir nema
Þ.A. Það þarf engan reiknimeist
ara til að reikna þetta dæmi,
enda þótt Þ.A. hafi aldrei kunn-
að að beita til þessa réttum að-
femðuim, enda útlkamian eítiir því.
Framkvæmdastj. BÚR Þ.A.
kvartar sáran undan því að
reikningar BÚR skuli vera skatt
þegnum til aflestrar, ásamt öðru
því, sem starfsemi Reykjavíkur-
borgar varðar, í hinni árlegu
skýrslu yfir reikningshald borg
arsjóðs. Þarna er ég fram-
kvaemdastjóra BÚR Þorsteini
Arnalds algerlega sammála. Það
hefur aldrei verið nokkur vit-
glóra í því, að hafa greitt fyrir
þessar blaðsiður um BÚR hart
nær 200 milljónir króna úr Fram
kvæmdasjóði Reykjavíkurborg-
ar auk vaxtataps, og erfitt er
fyrir framkvæmdastjóra B.Ú.R.
Þorstein Arnalds, að útskýra
það, að í góðærinu 1969 skuli
framkvæmdasjóður Reykjavík
urborgar verða að greiða fyrir
þessar blaðsíður um B.Ú.R. í árs
reikningum Reykjavíkurborgar
fyrir árið 1969 kr. 16.925.974,01.
Væri bókin hins vegar laus við
þær blaðsíður, sem nafn BÚR
stendur á, væri þetta skýrsla um,
að stjómendur borgarinnar sýna
töluverða viðleitni til að fara
vel með það fé, sem skattgreið-
endur leggja fram
LOKAORÐ
Þorsteinn Arnalds skorar á
mig að birta reikninga h.f. Júpí-
tens og h.f. Mairz. Það miuinidi ég
sjálfsagt gera fyrir minna en al-
gjört skattfrelsi og 17 milljónif
í meðigjöf aið atuiki. En upplýsa-
má hann urri það, að á sama tíma
og B.Ú.R. sækir 17 milljón kr.
meðgjöf í borgarsjóð Reykjavik
ur er hf Júpíter og hf Marz
gert að greiða í opinber gjöld
samkvæmt skatta- og útsvars-
skrá Reykjavíkur 1970 kr
3.731.627.00 — þrjár milljónir
sjöhundruð þrjátíu og eitt þús-
und sex hundruð tuttugu og sjö
krónur.
Þorsteinn Arnalds er óánægð-
ur með mina eigin skatta, hvað
þeir sé<u lágir. Ég tek það ekki illa
upp. Skiljanlega hefur hann
áhuga á því, að gjöld til Reykja-
víkurborgar séu nógu há og
greidd refjalaust, þar sem
B.Ú.R. er stærsti styrkþegi borg
arinnar, og þaðan koma laun
Þorsteins.
Tryggvi Öfeigsson
— Athugasemd
Framhald af bls. 12
íhinn bóginn taldi nefndin það
ekki vera á valdi hvers ein&taks
sjúkrahúss að gera á sitt eins-
dæimi miklax breytingar á starf-
semi sinni, auka starfseimina eða
breyta henni þanniig að leiddi
til hækkunar rekstra.rkostnaðar,
neima því aðeins að slíkar breyt-
ingar féllu innan þeirrar stefnu,
sem heilbrigðisstjórnin kynni að
marka.
Nefndinni er onjög vel ljóst, að
samanlögð árleg útgjöld allra
sjúlkralhúsa, sem undir nefndina
heyra, eru nú um 1000 m.kr.,
og ákvarðanir um daggjölda
sötípta því geysiháum fjárhæð-
um, sem falla á ríkissjóð, sveitar
sjóði og almenning, sem aðila að
sjúkiratryggingum. Sem dæmi
um það má nefna, að 10% hækk-
un á þeim töxtum, sem daggjalda
nefnd ákveður, leiðir strax til
100 m.kx. útgjaldaauka, þar af
tæplega 60 m.kr. úr ríkissjóði,
um 20 m.kr. úr sveitarsjóðum og
uim 20 m. kr. hækkuðum sjúkra-
samlagsiðgjöldum. Vegna þessa
reynir daggjaldanefndin að halda
í hæíkkanir á töxtum eins og hún
telur sér frekast fært.
Eins og lýst var lagði nefndin
rekstur áranna 1967 og 1968 til
hefur verið. Sem dæmi má
nefna, að daggjald Landakots-
spítala var kr. 1.000.00 frá 1.
janúar 1969, en hækkaði í kr.
1.150.00 frá 1. júlí 1969 og síðan
í kr. 1.300.00 frá 1. janúar 1970.
Svipaðar hækkanir, eða um 30%,
hafa verið gerðar á daggjö'ldum
annarra sjúkrahúsa frá því að
daggjaldanefnd ákvað fyrst dag-
gjöld. Lægstu daggjöld eru nú
kr. 450,00, en þau hæstu eru kr.
2.100,00. Með þá tölu er rangt
farið í öllum ívitnuðum blaða-
greinum og hún talin kr. 2,300,00.
Það, sem máli skiptir um þessi
daggjöld er, að þau eru reist á
áætlunum, sem staðizt hafa í
meginatriðum hjá flestum þeim
sjúkrahúsum, sem fram til þessa
hafa seint inn upplýsingar um af-
komu á árinu 1969. Að vísu er
halli á mörgum þeim sjúkrahús-
uirn, en hann má víðasí rekja
beint til þess, að sjúkraihúsin
hafa ákveðið að aukia sín um-
svif.
Að því er varðar afkomnu
Landakotsspítalans sérstaklega á
árinu 1969, var daggjald í upp-
bafi þess árs ákveðið á grund-
velli mjög takmarkaðra upplýs-
inga. Hins vegar kom í ljós, að
áætlun, sem forráðamenn sjúkra-
hússins gerðu sjálfir í febrúar
1969, var nánast samhljóða dag-
gjaldagrundvelli nefndarinnar.
Ef áætlanir spítalans sjálfs um
rekstrarútgjöld árið 1969 hefðu
staðizt, hefðu því daggjöldin
nægt.
Raunveruleg afkoma Landa-
kotsspítala skv. ársreikningum
árið 1969 koma fram í halla, eem
nam um 11 millj. kr., en af því
eru um 5 millj. kr. afskriftir.
Rekstrarhalli án aWkrifta varð
því um 6 millj. kr., en í áæOun-
um hafði verið gert ráð fyTÍr um
3 millj. kcr. tekjuafgangi til að
mæta afsikriftum, þannig að af-
knma spítalans varð verulega
lakari en ráð hafði verið gert
fyrir.
I áðurnefndri áætlun Landa-
kotsspítala hafði verið gert ráð
fyrir 15,4 millj. kr. í launum
lækna, en þau urðu 16.2 millj.
kr. Laun annarra starfsmanna
voru áætluð 33 millj. kr., en urðu
37 millj. kr. Þessir tveir launa-
liðir slkýra þvi um 5 millj. kr.
af hailanum. Alls urðu heildar-
gjöld án afskrifta að frádregnum
„ýmsum tekjum“ 76 millj. kr., en
höfðu verið áætluð 68 millj. kx.
Þannig fóru rekstrargjöld 8
millj. kr. fram úr áætlun, sem
forráðamenn spítalans höfðu
sjálfir gert. Telur daggjalda-
nefnd til of mikils mælzt, að hún
geti séð fyrir útgjöld, eem for-
ráðamenn spitalans geta ekki
sjálfir séð fyrir.
I ákvörðun daggjalda hafði
verið gert ráð fyrir sömu teikju-
möguleikum sjúkrahússins á ár-
inu 1969 og árin á undan, en
reyndin varð sú, að legudögum
fækkaði um 1300, sem leiddi til
tekjumissis um 1.4 millj. kr.
Sjúkrarúmanýting versnaði þann
ig úr 90% í 88%. Sama máli
gegndi um tekjur af ýmissi seldri
þjónuistu til starfsfólks (mötu-
neyti, húsnæði og þvotti) og
aukatekjur af röntgendeild, sem
hefðu átt að skila um 1 millj. kr.
hærri tekjum en raunverulega
varð. Aðrar tekjur af þessu tagi
urði hærri, en ráðigert var. Þessa
tekjurýrnun gat daggjaldanefnd
heldur ekki séð fyrir. Um öll
þessi frávik frá áætlunum á það
við, að frá Landakotsspítala hafa
engar skýringar borizt á orsök-
um þess, að áætianir skyldu ekki
standast.
Til skýringar eru áælanir um
rekstuirinn og reiikningar áranna
1968 og 1969 settir upp í töflu:
nefnd telur sér ekíki fært að
taka hærri launagreiðslur til
greina en svarar samningium við
sérfræðinga og yfirlækna á ríík
isspítöluim og Borgansjúkrahúsi.
Þess er getið í Morgunblað'sgrein
inni, að læknakostnaður á hvern
legudag á Landalkotsspítaia sé
lægri en á öðruim spítölum, en |ú
staðreynd skiptir ekki máli, þeg
ar ekki hefur fengizt upplýst,
hversu mikil læknaþjónusta í
rauninni er veitt á spítalanum.
Vitneskjia, sem nefndin hefur um
tekjur lækna á Landakotsspítala
bendir til mun hærri greiðslna
en annars staðar tíðkast og þau
laun hafa áhrif á hallarekstur
Landakotsispítalans eins og dag-
gjöldin. Þess vegna má því halda
fram, að samningur lækna spítal
ans við spítalann sé fyrir sitt
leyti orsök í hallarekstri hans
engu síður en ákvörðun dag-
gjaldanefndar.
Grundvaliaratriði þess máls er
samanburður á daggjöldum
Landakotsspítala annars vegar
og Landspítala og Borgarsjúkra-
húss hins vegar. Þótt sá saman-
burður sé rangur í greinuim Morg
unblaðsins og Alþýðublaðsins og
mismunur talinn vera kr. 1.000,-
á dag, er raunverulegur mismun
ur, kr. 500,- til 800,- á dag, þ*ð
mikill, að hann hlýtur að velkja
spurningar. Víst er um það, að
þessi munur kostnaðar er stað-
reynd. Eftir því sem daggjalda-
nefnd hefur getað komizt næst,
er mjög mikill munur á magni
læknisþjónustu og hjú’krunar-
þjónustu, sem þessir spítalar láta
í té. Daggjaldanefnd getur eíkki
lagt dóm á, hvort þjónustan sé of
mikil á einum spítalanum, en of
lítil á öðruim. Nefndinni er ætl
að að verðieggja þjónustu allra
sjúkrahúsa og af þeim gögnum,
sem hún hefur milli handa, verð
ur ekki annað ráðið, ein þjónusta
Upphæð er
Reikningur
Áætlun
Laindalk.-
Áætlun
daggj.
sinni um daggjöld og miðaði við, að þau ár væru sá mælikvarði, í þús. kr. Gjöld: 1968 spítala 1969 nefndar 1969 Reifcningur 1969
sem nefndin gat miðað við um Laun lækna 13.347 15.450 14.416 16.211
þjónustumagn, sjúkrarúmanýt- Önnur laun 31.358 32.880 34.500 37.065
ingu, starfsmannahald og aðra Annar rekstrarkostn. 19.450 24.600 23.789 27.265
slíka þætti í rekstri sjúkrahús- anna Ákvarðanir um daggjöld hafa þá og síðan fylgt eftir verð Afskriftir 4.376 5.000 2.776 4.808
Gjöld alls 68.531 77.930 75.481 85.349
Tekjur:
Daggjöld
Aðrar tekjur
Styrkir
Tekjux alls
Halli
anir um háar fjárhæðir og verð
ur við þær áikvarðanir að styðj-
ast við beztu upplýsingar um
staðreyndir, sem völ er á. Nefnd
in lætur það ekki ráða niðurstöð
um um daggjöld, þótt nefndar-
mönoum sé hlýtt til systranna i
Landakoti fyrir þau líknarstörf
sem þær hafa unnið hér á landi,
eins og Morgunblaðið virðist ætl
ast tiL
Slkýrslugerð Landakotsspítala
til daggjaldanefndar hefur verið
ófullkiomin og hefur það torveld
að nefndinni að gera viðlhlítandi
útreikninga um starfsemi spítal
ans. Dæmi má nefna, að mjög erf
iðlega hefur gengið að fá upplýs-
ingar um vinnutíma lækna á
Landakotsspítala til að reikna
út magn þeirra læknisþjónustu,
sem sjúklingar fá á sjúkrahúsinu
til samanburðar við önnur sjúkra
hús.
Þá sér nefndin að lokum
ástæðu til að upplýsa, að í grein
Morgunblaðsins er þvi ranglega
haldið fnaon, að laun lækna á
Landakoti séu greidd með sama
hætti og á öðrum spítölum hér á
landi. Um þessar launagreiðsl
ur gilda sérstakir samningiar,
enda eru iaunatekjur einistakra
læfcna við Landakotsspítala tald
ar mun hærri en laun sérfræð
inga og yfirlælkna á rikisspítölum
og Boigarsj úlknah úsi. Daggjalda-

42.591 3.612 12.864 73.310 4.620 70.840 4.641 70.045 4.440
59.067 77.930 75.481 74.485

9.464 0 0 10.864
Landspítala og Borgarsjúkrahúss
sé mun rneiri en sú þjónusta, sean
veitt er á Landakotsspítala.
Þótt þessi grein sé orðin of
löng, gerir hún hvergi nærri
grein fyrir því erfiða við
fangsefní, sem daggjaldanefnd er
ætlað að leysa. Kostnaður við
heilbrigðisþjóinustu og sjúfcrahúsa
refcstur hvarvetna í heilnfnum
hefur hækkað geysilega undan-
farin ár og er meðal þeirra út-
gjalda í flestum löndum, sem örð
ugast hefur verið að hafa skap-
lega hemil á. Daggjaldanefnd er
vel ljóst, hversu erfið henniar
aðstaða er að ráða við þennam
vanda. Viðfangsefnið er í eðli
sinu stjórnmáialegt og verður að
njóta stjórnmálalegs áhuga til
að á þessum mólum verði tekið
með festu. Hitt er ljóst, að þró-
un á þessu svíði verður stjóm-
laus, ef einstök sjúkrahús og
forráðamenn þeirra ákveða Sér
verksvið og þjónustuhlutverfk.
Hér þarf til að koma samræmd
heildarstefna fyrir allt landið.
Daggjaldanefnd vinnur um
þessar mundir að söfnun upplýs
inga ttm rekstur sjúkrahúsa á sl.
ári og fyrsta ársfjórðungi þessa
árs. Heifur nefndin til atihugum-
ar breytingar á daggjöldum ein-
stakra sjúkrahúsa nú á miðju ári
á grundvelli þeirra upplýsinga.
Fýrir hönd daggjaldanefndar,
Jón Thors, form.