Morgunblaðið - 05.08.1970, Blaðsíða 14

14
MORGUlSnBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 5. ÁGÚST 10170

Útgefandi
Framkvaemdastjóri
Ritstjórar
Ritstjómarfulltrúi
Fréttasljórj
Auglýsingastjóri
Ritstjóm og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald 165,00 kr.
f lausasölu
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjöm Guðmundsson.
Bjöm Jóhannsson.
Ami Garðar Kristinsson.
Aðalstraeti 6. Sími 10-100.
Aðalstraeti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innaniands.
10,00 kr. eintakið.
MBNNTASETUR Á ÍSAFIRÐI
í haust tekur til starfa
menntaskóli á ísafirði.
Með starfrækslu hans hafa
Vestfirðingar náð langþráðu
markmiði, en það hefur um
margra ára skeið verið eitt
helzta baráttumál þeirra, að
menntaskóli starfaði í Vest-
firðimgafjórðungi. Starf-
ræksla menntaskóla á Vest-
fjörðum mun gjörbreyta öll-
um viðhorfum í menntamál-
um vestfirzkrar æisku. Það er
staðreynd, sem horfast verð-
ur í augu við, að fjárhagsileg-
ur kostnaður hefur dregið úr
langskólagöngu ungs fólks í
þeim landshlutum, sem hafa
átt lamgt að sækja í mennta-
skóla eða aðra framhalds-
skóla. Á næstu árum mun
menntaskóli á ísafirði vafa-
laust verða til þess, að þeim
unglingum fjölgar á Vest-
fjörðum, sem leggja fyrir sig
menntaskólanám og síðar
háskólanám.
Menmtaskóli á ísafirði hef-
ur þó ekki þá þýðingu eina
fyrir Vestfirði, að stuðla að
aukmum fjöida vestfirzkra
ungmenna, sem leggja fyrir
sig langskólanám. Reynslan
sýnir, að menntaskólar verða
fljótlega miðstöðvar menn-
ingarlegrar vakningar í þeim
byggðarlögum, sem þeir eru
starfræktir í. Dæmi um þetta
má sjá á Akureyri, en þar
hefur Menntaskólinn átt rík-
an þátt í að sfcapa auðugra
menningarlíf í höfuðborg
Norðurlands og gera Akur-
eyri þar með að félagslegri
miðstöð þess landshluta. Hið
sama á vafalaust eftir að ger-
ast á Vestfjörðum. Mennta-
skólinn á ísafirði á eftir að
breyta menmingarlegu and-
rúmslofti á Vestfjörðum og
gera ísafjörð í enn ríkara
mæli að félagslegri miðstöð á
Vestfjörðum en nú er.
Til þess, að starfræksia
Menntaskólans á Isafirði geti
uppfyllt þær vonir, sem við
hann eru bundnar, er þó höf-
uðnauðsyn, að Vestfirðingar,
hvar í fjórðungnum, sem þeir
búa, verði samhentir í stuðn-
ingi sínum við þessa nýju
menntastofnun og framtíðar
menningarsetur. Sá stuðning-
ur er forsenda þess, að starf-
ræbsla hins nýja mennta-
skóla gangi vel frá byrjun.
Raunar er engin áistæða tíl að
ætla annað en svo verði og
að Vestfirðimgar, hvar sem
þeir eru búsettir í Vestfirð-
ingafjórðungi, taki höndum
samam um eflingu þessarar
nýju skóiastofnunar. Þá mun
henni vel farmasí.
Samstaða í stað sundrungar
CJtundum er sagt, að í
^ Reykjavík og næsta ná-
grenni hennar slái slagæð
þjóðlífsins og vafalaust eru
það orð að sönnu. En þótt
þýðimg höfuðborgarinnar fyr-
ir þjóðlifið allt sé mikil, mega
menn ekki gleyma því, að
sjálfur grundvöllurinn að
þjóðlífi okkar og velmegun er
ekki síður lagður í litlu
sjávarplássunum, sem byggzt
hafa upp við strendur lands-
ins. í þessum litlu þorpum,
með 500—1000 íbúa, slær
slagæð atvinnulífsins, undir-
stöðuatvinnuvegar þjóðarinn-
ar. Þar lifir fóikið svo til ein-
göngu á fiskveiðum og fisk-
vinnslu og skilar til þjóðar-
búsins drjúgum hluta þeirra
gjaldeyristekna, sem þjóðar-
búið aflar.
Það er eftirtektarvert
hversu velgemgni sjávarpláss-
anna víðs vegar um landið
befur verið mismunandi.
Sums staðar hefur uppgang-
urinn verið mikill og má í því
sambamdi nefna, sem dæmi
Bolungarvík og nú á síðari
árum Höfn í Hornafirði. Vel-
genigni þessara staða hefur
byggzt á öflugum atvinnu-
fyrirtækjum og þau hafa
verið sterk vegna þess að
fólkið hefur staðið saman um
iuppbyggingu þeirra.
Annars staðar hafa erfið-
leikamir verið meiri og af
mismunandi ástæðum. Þó er
orsökin býsna oft sú, að fó-lk-
ið hefur ekki borið gæfu til
að standa saman. Byggð hafa
verið tvö frystihús, sem bæði
hafa reynzt vanmáttug í
stað eins öflugs fyrirtæki-s og
slík dæmi eru einnig til í
öðmm atvimnugreimum en
hraðfrystiiðnaðinum. Sund-
umlyndið hefur lengi verið ís-
lendimgum skeinuhætt en það
er augljóst, að samstaða um
upp-byggingu og rékstur at-
vimnufyrirtækj-a í fámennum
sjávarpMiSsum er beinlínis
forsen-da þess, að fyrirtækj-
unum vegni vel og þar með
fólkinu, sem að þeim starfar.
Að mörgu leyti hafa íbúarnir
í sjávarpláss-unum meiri
tækifæri til tekjuöflunar og
uppgripa í þeim efnum en t.d.
launþegar á höfuðborgar-
svæðinu. En þessi tækifæri
verða aldrei nýtt til fulls
nema samstaða komi í stað
sundrungar. Þetta er ekki að-
eins ha-gsm-unamál viðkom-
andi byggðarl-aga heldur
þjóðarimmar allrar ve-gna þess
að veLmegun henmar byggist
að töl-uverðu leyti á fram-
1-edðslustarfinu í þessum fá-
menn-u byggðarlögum.
Sovézk herg-og-n við landamæri Kína.
Sovétmenn og
Kínverjar vígbúast
við landamærin
Báðir aðilar virðast búa sig undir
óumflýjanlegt hernaðaruppgjör
HONG KONG. — Sovétríkin
og Kína, sem deila 6.000 km
löngum landamærum, þar sem
mikil spenna hefur ríkt, hafa
að undanförnu gert víðtækar
ráðstafanir við landamærin
til undirbúnings styrjaldar,
sem að áliti sérfræðinga á
Vesturlöndum hvorugur aðil-
inn óskar eftir. Hér á eftir
greinir frá ýmsum nýlegum
ráðstöfunum á landamæra-
svæðunum, sem leyniþjón-
ustusérfræðingar í Hong Kong
og Washington hafa veitt at-
hygli.
Sovétmiagliin lainldaimæiriainima
hefiu-r warilð fcotmiið fyiráir
(hiuinidiriulðtuim -eldflaiuiga, sam
-fljultít -geta -káiairtnioclkiuv'opin.
Mdðal eOdfliauiga þéimna, sem
Sovéitimiemin 'baifia Ikioimlilð þairinta
fyir&r, er ný tetguinid flyitjj-
lanilieigriar el-díliaiu/gair, sem
þneonir fiö-stui eldgnieyti, og
vestrænilr sérfiræðirngair Ihiaf-a
nef-rat „Scaleþoard.“
'Eldflaiuig þeaaairi er koimiið
fyriir á skniðldnelkiagirliind og er
talíiið iað hiúin dnagi allt alð 800
!kim oig cgetli -fliultft eiims mieiga-
tointais kjiariniarlkuigpinanejiu.
Þá hafla Sovétmianin komiið
fyiniir -a. m. k. 36 ihiemfylfcjiuim
síinlum viið lainidiamiæmiln, og caiufc
þess -gert viar-aliðanáðistafainliir,
sem gera iriáð fy-riiir a@ flytja
miejgi 26 terifylki -tlil -vilðlbó-tar
■til laind'amiæmainlnia mieð ör-
islkömimiuim fyiiliirvaina.
Kíinrvanjiair toiaifia -nýlelga fcom-
ið sér -upp -nýjutm eld-flauiga-
tilraunastöðv-um ekki ýkja
lanlgt firá Petoilmg. Talið er a'ð
ánlnian slkaimimis verlðli dtlöðv'air
þesiaar ootaiðar bil aíð gana ti’l-
-naiumár með tveiggja þnepa eld-
fl-auigar, -eir -briemini flj-ótanidi
eldameyti, og eiigi aið slkijióta
þéim í miairfc í Silntgtoianighér-
-aðli, uim 3.000 km frá -ákoitistað'.
Svipuið eldflaiuig var fyirllr
þnemiur -miániuiðulm miotulð 'tlil -að
skjóta á loifit fyirslta ganviituimgli
Kínverjca.
Noiklbrir -séirlfnæðiniglar eru
þeinnar sfccoðuiniar, /að Kímverj-
-ar gætu í mieyðiarti'lfelli sikot-
'i0 uakkriuim siíkiuim eldiflauig-
uim tolöðtaiuim fcjiairinorkiuvapn-
um frá toiiiniuim inýju slíiöið'vuim
slíimum,, aulk hiiinmla eldiri í mOð-
hluta Kíma.
Taiið er aið alit sl. ár hiafi
Kíinrveirjiair allt -að flimimifial-diað
vopmað iilð &iitt vfið lanidaimiaer-
dto -og iséiu þar nú allit iað tveli'm
miiliónrir mianna, nær gráar
fyirliir jánniutm.
Einlnliig er tiailið, a@ mljölg
toiaifi veiriið aiulkfið vilð h'efimia-
vanniarliðlið á þessuim sló-ðuim
■ag vopniaibúimalðiuir þeisis veiriilð
’baetbur, -Mörig hluinidriulð þúiauind
faisbáhierimiönmium hiafiuir verlilð
komlið fyirir -slkamimt firiá
l-andiaimiæiriuiniuim, -en þó laið -balki
lanldaimiæiriasveiltianinia sjáifma,
sam eriu búimar l-éttlarli vopmiuim
-an falsltiatoieriJrim.
INNRÁSARLEIÐIR
Þá toiefiuir Kiinia inýleiga sfklipt
fninini-'Monigól'íu í þrij-ú ialð-
gineind svæiðli, 'bæiði ihieirmlaðair-
ieiga og stjóirmiarifiainsleiga, og
toiefuir allt swæföiilð v-eitlið isieitlt
TJlnldir stjórin toieinstjórinianinia í
Lanctoou, Pekiing og Slhiamy-
anig.
í stað þeiss a0 h-afa þumin-
stoipaða, lamiga wainniairlíiniu, ier'u
Kínivenjar miú irieiðulbúinlir áð
vemjia /þæsair þrtjáir helzbu iinm-
Hásarlefi-ðir iinin. í mliiðhlultia
Kínia.
Hábtse/tltiir -vestræmlir -emlb-
ætbismieinm ag h'armia'ðairisár-
f-næ'ðinlgar biemida á, -aið Kíinia
og Sovétnítaiini hiaifii iniú í mieliria
en ár laigt silg í límia vilð iað
flonðiast ögriamidli toieirmialðiainflubn-
in|ga vilð isijáif lanidamiæirfin tíi'l
þeas áð k-omiaislt Ihjá a-l varleig-
'utm árielkstrium.
En dömiu toieiimáldiir löegj'a, -aið
Viðbúiniaiðluir SovéltiriJkjianinia sé
mú fcamlimin Ian|gt luimifriaim þaið,
'a/ð hægt sé -að 'tiala -uim -alð elln-
'umigis isé 'uim að iræ'ða vairmiair-
áðgeriðir gietgn buigsanleigrii
fcfavierisfcirli árlás.
lll r A 11 1 II1
y&i j U \i fl N 1 Ul {II IEI 11 ti
Því -er toaildlið friam, ia@ toier-
væðimig Moafcvu í -aiuiatiuirihluitia
Sovétrílkjiaminia sé nú otaðim
islik, að uim beiroa óignluin sé -að
næiða, bæðii á -siviðli kjiartnlorkiu-
vapnia og veinijiuleigna.
— Og það er 'emigu likiaina 'an
toiervælðiinig Rú'saa elilgi alls
lefcfci ca'ð hætta, iseigir leyinli-
þj-ón-usitusérf-ræðimgur einn,
Nekkniir isérfnæðimlgair, sem
lelggj-a mlilk-la áhierzlu -á þalð
Ihve -alvarleigutm -auiguim þair
líti á -aðlgarlðilr Söv-éltimiainmia,
banld-a á -að fyirliir utan þá
Qtlalðrie-yinid, alð Rúisisiair 'hiafi
komilð fyirir hliinlulm öfiulgu
„Soaleiboard“ -eldflauiguim siírn-
uim vi'ð klíinlvieinsfeiu lamidamæir-
lin., h-afi þelr aufc þeiss bæitlt
fj-óirlða -^kotpia-llliiniuim viifð -aliar
„Er'og“ -eldfiauigalsltlöðviair -slímiajr
í lauistiuirtoériulðluinium. Evrópiu-
rnegin öéu alðeins þríir -slkot-
palla-r vfiið hweirjia stöð. ,,Erog“-
flulgsfcieytilð dirieiguir 50—-60 ikm.
Jiaflnifinamlt toieinida -þesBiir
aömiu sénfnæ-ðimigar -á, alð Sov-
étrítóiin toáfi -emidiuirto-ætt toiar-
fluigvelli [þá, -siam ®óu -í -aiuisltiuir-
(toénuiðuiniuim, oig -aið þei-r 'hiafi
byiggt tuigii nýirina flulgva-lla á
þessuim s-ló@iuim. Ekfcli eriu 'bin-
ir mýjiu fluigveliiir mainlniaiðiir
enlnlþá. Elf tál sfcytnidilárlásiair
'kæmi, isiegj-a -sérflnæiðliinigairinliir
áð toæigt venðli iað tak-a þeisisia
fluigvelli í 'nio-tkuin mraer fy-nir-
vanaiauist.
HERFYLKI FLUTT TIL
Ámið 1-966 'höfðu So'vétriikliln
'aðainis 14 Ihierlfylkli, -sam -elklfci
voiriu flulkniönmiuið, otg voriu
mijöjg þutninlsfcipiulð mie'ðlflriam
Ihlimiuim iönigu. iartidiamæinum,
Nú enu -þarmia ia.m..k. 36 har-
fyllki, fluilimlöinlnluð og búliin
flulikioiminiuistu vopiniuim, Siuimiir
'tiel-jia -alð -átta hiemfyllkfi sélu
þarrnta til viðbóltiair. Þá eiriu
þarinta þnjú stóiriSk-oltialiiðistoieir-
fylk-i oig 16 toieirifylfci flólt|glönigu-
liðs oig -slkmlð'drielkia, sem elklki
enu þó talliln flulllbúlim vopmuim.
Mdð lotfltbnú á borð v:i@ þá,
sam iniotuið wair wilð liinlnirásiinia í
Téiktoóisflóivalkilu 196'8, gieltta Siov-
miemin 'aulðveldlega laufciið toeir-
Framhald á bls. 17