Morgunblaðið - 05.08.1970, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 5. ÁGÚST 1970
19
vildi ég helzt gefa honum líf,
mest þykir mér gaman að reisa
lax á flugu og kippa henni svo
upp úr vatniinu, svo að hann nái
ekki að festa sig.“ Þessi orð
komu mér í huga, er ég missti
fjóra laxa í röð síðasta veiðidag
minn, enda hætti ég þá veiðum
og taldi mig ekki undir heilla-
stjörnu þann daginn. Um kveld-
ið, er ég kom í veiðdhúsið, barst
mér fregmán uim andlát þessa vin-
ar og kollega.
Theódór var tvíkvæntur.
Fyrri kona hans er Guðlín Ingi-
ríður Jónsdóttir. Þau slitu sam-
vistum. Áttu þau fimm börn, sem
öll eru uppkomim. Síðari eigin-
kona hanis er Rósa Margrét
Steingrímsdóttir og eiga þau eitt
barn.
Að leiðarlokum er mér bæði
ljúft og skylt að færa Theódóri
látnum, alúðarfyllsta þakklæti
hjúkrunarfólks og lækna lyf-
læknisdeildar fyrir hans ljúfa
og lipra samstarf við okkur öll,
sem einkenndust af árvekni í öll
um störfum, fyrirhyggju og mikl
um samstarfsvilja. Þessara góðu
eðlsikosta nutum við í ríkum
mæli og eigi síður þeir sjúkling-
ar, sem hann stundaði. Þar sem
ég var hans nánasti samverka-
maður, hefi ég honum mest að
þakka.
Ég færi eiginkonu hans. börn-
um og öðrum aðstandendum inni
legustu samúðarkveðjur frá
klonu miiinmd oig mér og öllu siam-
starfstfólki lyflæknisdeildariinn-
ar við hið ótímabæra andlát
hans.
Sig. Samúelsson.
Fréttiin bartst mér, þar seim ég
var staddiur í veiðiihúsiiniu við
ána, við litlu ána, þar seim hamn
ihiafði dvalið næturlamigt nofckr-
um döguim áður, og orði'ð þá frá
a!ð hverÆa vegin,a hretsins slæma
10. júlí.
Amdl'átsfregin Thieodiórs Skúia-
siomar læfcnis, kom mér ekki á
óvart. Hamn hafðd getfið sínum
nániuistu það fyllilegla í skyn, að
hainin ætti skammt ólifað. Eftir
fyrsta alvarlegia áfallið, sem
hiainn fékk fyrsit í apríl, tók hann
sér hvíld frá störfum. En strax
oig kraiftar leyfðu, vanin hamn
fcappsamlagia að ritgerð, »em
tonin hafði í uinidiirbúndnigi í sam-
banidi við sínia sérgrein, og náði
að ljúka við.
Þremiur dögum fyrir aindlát
hieiimisótti hamm ofclbur hjóinin og
bar þá greimilegri merki sjúk-
dóms síinis ein áður. Þá fyrst tal-
aðd hanin um vanlíðain, siem eklki
var að hanis Skapd að minmiast á,
því hiarfcan við sjálfian sig var
ótrúl'ega miitoil allt fram til þess
síðasta.
Ég kynmtfet Thieodór saimarið
1940 á hans æ'S'kuislóðum við
Vatnisidalsiá; var hamn þá að stíga
sím fyrstu sipor í íþrótt þeirri, er
mieist tenigdi oktour samain allt
fram á sdðasta daig er við ráð-
'gerðuim siamveruistuinidir sieinna í
suimar við litlu ánia í kiyrrð og ró.
f þau 52 suimuir stern ég hefi
glímt við „Saiar“, þamin komung
fiska, sem miangir dlá, þá kynntist
ég óhjálkivæmilega mörguim, fyrst
enisikium svo ísienzkuim laxveMi-
möninuim, en örfáir í þeim fjöl-
mienna hópi likituist Theodór í um
genigni allri við ánia hivað veiðd-
félaga smerti, og alla umigen'gni
vitð náttúruina; þar mátti hvergi
sjást „blettur nié hruikifca11.
Skiaiprítouir og toaippsf'ulkir var
Thieodór að eðlilstfiari, en við tóm-
stunidiagamian sitt, laxveiði, þá
ríkti toyrrð og hógværð hins
fcurteisa mianinis. Kappið og áfcaf-
inin, sem niú er svo ritour þáttur
hjá allfliestum, stem stunda þetta
tómisitundagamian, en á lítið skylt
við laxvedlðd mieð líniu, fhtgu og
stönig, var ektoi atð hians sfcapi.
„Nei, gullöldin er lönigu liðin,"
var orðitafc Theodórs þegar þsssi
miál bar á góma.
Um ætt og störf Theodórs hef-
ir þegar verið sfkrifað og endur-
tefc ég það því ektoi hér. En mér
eru minniisstæð orð eina sam-
sitarfigmianinis hanis í afmælishófi
fyrir moiklkrum árum, þar sem
hann taldi Thieodór vera fyrir-
mynd tooliega sinna í aUri fram-
toomiu á vinnustað, og mættur
fyrstur allra til vimimu, og mér er
kurenugt, að þá haifi hamn oft
uramið að riteböx-fum trvo til þrjá
klukikutímia fyrr urn morguniinin.
Sem keniniari unigra læknan-ema
var Tbeodór sérstakleiga vel lið-
inn þótt harðiur væri á stumdium,
en til uimdirbúminigls þess starfs
vandaiði hann sérstaklega. Þar
verða rwargir til alð safcraa hans.
í siamræðum í kiunndmgjahópi
var Tbeodór mjög lifamdi og
skemimtilegiux’, víðliesiinin, ljóð-
elskiur og fróður um margt og
umræður urðu þá oft heitai', því
maðurinn var fylgiinm sér og ekki
lét hann hlut himn fyrr en í fulla
hnefama, ef hamn taldi sinn mál-
stað rétta.n. í kriingiuim slíka
mienin er ávallt hressandi blær.
í m'iinninigan'ma óski'ifuffiu búk
geymast þessar og aðnar góðar
minimimgiar um vin minn látinn.
Aðistandeinidum öllum votta ég
og fjölskylda mín dýpstu samúð.
Sverrir Sigurðsson.
KVEÐJA
FRA LÆKNANEMCM
Miininingarorð niemendia um
kenniara síma eru jafman öðrum
mininiinigar'greiinum mærðarfyllri,
enda oftaet rituð af ímyndiað'ri
skylduræikinii. Skrif siem þessi
kærrau því eigi frá okkiar hemdi,
raama um væri að ræða manin á
borð við Theodór Sltoúlasion. Við
fráfall hianis sjáum við á baik
ötokar bezta og virtaista kennara
í síðiasta hluta. Við sjáum á bak
þekn miamimi, sem öllum öðrum
frernur rayndi að öi-va okfcur til
rökréttrar hugsúnar við sjúkra-
beð, reyndíi alð gera alla okkar
utambófcarþakikimigu hagnýta og
var okk'ur um leið ímynd góðs
læknis. Theodór var ólatur við að
kenna læknanemum, jafnt iixn-
an veiggja kenns'luistofxxnniar sem
utan, og edgum við, sem niutum
banis .ágæx.u haindledlðslu, erfitt
með að hugsia otokiur kenmslu
í lyflædxmdisfræði án Theodórs
Skúlasioniar.
Tbeoidór sitarfaiðd miikið að mál-
efnuim læifcnadeiildar, einifcum áð
framtíiðarskipulagniingu lækna-
toenrasl'U. Þeir læknian'emiar, er
kynmtust homum á þeim vett-
vainigii, furadu viingiemd ha.ns o.g
sikilmiing á máiefinium sín.um.
Byggðiisit afstaða bains í hverju
máli ávallt á röfcréttri hugsun, oig
komiuist engir fordómar þar að.
Rjeyraddst hainin lækinamiemum eigd
ósjaldain hinn sdceleggasti mál-
svari.
Theodóv Skúlaision var þeiim
mianinlkostuim búinin, að hann
ávairan sér traust og virðiragu okfc-
ar umfram flestia aðra kennara.
Við siökinium hanis.
Eigimkiorau oig börrauim vottunx
við samúð.
Björn Jónsson -Kveðja
SKÖMM eru sfcil lífs og dauða,
Ekki hvarflaði að þemx, sem
þessar línur ritar. þeigar hamn
hitti Björn heite'nn Jónsision,
hressan og kátian, vestur í premt-
smiiðju hjá Jónii, syni hanis, í
fyi-ri vilku, áð þar færi feigur.
Haimn var að visiu etoki jafn
kvifcur í hreyfimigum oig þeigar ég.
kynimtist hiO'nium fyrst, en það var
á þeiim árum, þefar Björn rak
verzluin á Vestungötunni og við,
siern þá vorum umigir KR-imigar,
gemigum aldrei fram hjá verzlun
Björnis. Það hefiði þótt g'oð'gá að
komia þa-r efcki við, hvort siem
eriindið var niofctouð eða ekkert.
Sjálfisiaiglt hiöfum við ofit verið
háværir, ednis oig urnigum strákum
er titt, þeigar við voiium að trufla
Svein, som Björnis, við afgreiðslu-
störfin mieð spjialli um KR og
íþróttaæfiimigar og ílþróttafceppni.
En aldrei mian ég eftir því. að
Bjönn aimaðiist við hainigsiniu eða
hávaðainium í ofcfcur sfrákunum,
eimdlia hefð'i það verið að öliu an.d-
stæitt ljúfmieninisikiu þeirri, sem
einlk'einmidi allt hainis far.
Elklki vissi ég svo miiki'ð þá, að
Bjöm hefiði verið í hópi virtustu
kn'attspyrnumiaininia féla.gsins i
gamla daga, gulialdairliðinu, sem
færði KR tsilandsibdlk'arinn á 20
ára afimæli félagsdnis 1919. Hann
var að því leyti ólífcur okfcur
mörgum íþróttaimönmium,, að hóg-
værð hainis var slík, að honum
mægði efcki að sleppa ýkjurn og
'gorti í frásögnum af eigin
íþróttaafretoum, hamin hreint og
kiáx-t orðaði þau etaki.
Þó segj'a mér þedr menn, sem
miuinia svo lamigt aftur, að Björn
hafi verið mteð beztu mönmunx í
þasisu ágæta meistaraliði, sem nú
eru aðeinis þrír mraenn á lífi af.
þeir Guininiar Sch'raim, Haraldur
Á. Siigudðlsson og Kriistján L.
Giestesion.
Ég vissi heldur eklki þá, að
Bjönn var xxm tima gjaldkeri í
stjórn KR og að hamin sat með
Gunniari Schrarn oig Krdist.jáni L.
Gestsisyni fuinid, sem markaði
tímiamót í viðreisn'ai'starfi félags-
inis efitir mianmfiall oig doða, sem
greiip eldri flofck félaigsimis eftir
1920. Þeigar mieistarafloktour
félaglsins hatfðd tapað með 9:0
fyrir Fram suimiai'dð 1921, áfcváðu
þeissir þrír ágætu mienn, að við
svo búið mætti efckd stamda, og
þeir stiigu það heillaspor í sö-gu
félagsinis a’ð ráða Guðlmund heit-
xnin Ólatfssom til þjálfuniar. Starf
þesisiara mamima verður aldrei full
þatofcað. Þedr skdldiu, að byggja
varð upp fi'á gruinni og endur-
akipul agm.mig miedistaraflofcks yrði
að hefj.ast í jmigsta flotofcd félags-
iinis. Ánamiguriinm kiom efcki til
fu.lls í ljós fyrr en 5 áruim seinna.
Þá fyrist vainn KR íslamdlsibikiar-
imn að niýju, en það var ekfci edmr
vöi'ðiuinigu meistaraflofckur, sem
vammist, beldur signaðd féliagið í
öllxxm floktoum á ísiaindstmeisit-
anamótirau í kiniattspyrnu árið
1926.
Mikið vatn hiefur til sjávar
ruinmdlð, síðan þetta var, og þa!ð
er mieira að segjta orðið lamgt
síðan Bjiörn Jómissoin hætti að
retoa verzlun á Vesturgötunni og
tcto við framkvæmidastjóm Tón*
lístarfiélagisinis, stiarfi, sem átti-
hiuig hanis allan. Það ei-u einndg
ánatugir, síða.n ég hef átt diatgleiga
leið um Vestungötunia. Ég hef því
áð vomium sjaldntax' hitt Bjöm á
seinmii ánum en eitt sinm var. En
ég hef ekki sett mig úr færi að
fá í mefið hjá Bimd, þegar fund-
um okkiar hiefui' borið sarman, og
alð ræða vilð hanin stuindarkorn.
Hann var einin þeiri'’a miainnia,
sem maninii fanmist gott aið vera
í návist við. Það streymdi frá
h«num hlýja.
Við félagar Sveirns Björnssoiniar
í stjóm KR vottum þeirn bræðr-
um cig skyld uliði þeirra alla
samúð okfcar. Þeirra er xnissan
rmest.
Þ.S.
Sveinn
Hábæ
Pálsson
— Minning
F. 11. október 1885.
D. 28. júlí 1970.
f gaer var til mioldar borinn
fi-á KáLfatj arnarkiirikju á Vatns-
leysuströnd Sveinn Pálsson
bóndi og kaupmaður að Hábæ
í Vogum, sem andaðist hinn 28
júií sl. í Lamdspítialamuirra.
Sveinn var fæddur 11. októ-
ber 1885 að Þ ngmúla í Skrið-
dal, og vom íoreddrar hans
Steinuxm Eiríksdóttir og séra
Páll Pálsson, er fyrstur manna
hér á landi sfcundaði málleys-
in.gj akennslu.
Æbtir Sveims kann ég ekki að
rekjia til meinnar hiítar, en veit,
að hann var þriðji maður frá
Sveini Pálssyni landlækni og
náttúruifiræðingi og fimmti maðúr
frá Skúla Ma'gnússyni landfó-
geta í kvenlegg. Átti h.amn því
til góðra að tedja.
Sveinn dvaldist skamm.a bríð
í foreldrahúsum, því að fimm ára
að aldri missti hann fiöður sinn
og var þá tekinn í fóstur af
mierkishjónunum Þuríði Jónsdótt
ur ljósmióður og Niik'úlási Guð-
mu.ndssyni bónda í Arnkell's-
gerði. Leit hann ætíð á þa.u
sem sína aðr,a foreldra. Hjá fóst
Faðir Tónlistar-
félagsins
HÁTÍÐIN miikla 1930 var ek'kli
aðeins sagulaguir viðburður, sem
beiindi' atlhygM hieiimisitnis að fionnini
firægð öklkair, laindmáimii í 'niýjixim
óþekikbum heiimd, 'sikiöpuin ‘hefimis^
listar í bókmanmitium.. Hátiílðfoi
átti lílba siinn þátt í að vekj.a
þjóðiina af þústuinid ána dnaum-
lausu og viðburðarsnauðu móki.
Lifið komst á hneytfinjgu þó áhritf-
aninia gættli ekkli beint þegar í
stiað.
Meðal margra kærra hátíða-
gesta obkar ,komu hingað erlend
ir listamenn, er fljótlega voru
tengdir vökumönnum okkar,
hinu aflmikla fólki nýrrar endur
reisnar í atvinnu og listSköpun.
Meðal þeirra sem þar höfðu for
ustuna, voru Páll ísólfsson og
Björn Jónsson. Engir tveir íslend
ingar munu þá hafa lagt meira
-af mlöafcum tiil tónmienlnliinlgar í
landi sínu.
Björn Jónson var vel mennt-
aður tónlistarmaður frá Leipz-
ig, og hann var mjög hygginn fé
sýslumaður af gamla skólanum.
Björn var ásamt Páli og nokkr
um vinum sínunx, aðalhvatamað
ur að stofnun Tónlistarskólans,
er um þessar mundir á 40 ára
afmæli. Á þessum árum var
Björn verzlunannaður og kaup-
maður, og búðin hans skrifstofa
samtakanna. Hann æfði sig á
kvöldin á klarinettið sitt og lék
í lúðrasveit og vísi að hljómsveit,
sem þá var bér starfandi.
Trú ungs fólks, lífshvatir heil-
brigðrar æsku, beinast að jafn
aði að sköpun og tjáningu í þágu
fólksins. Að finna Guð sinn, land
ið sitt, einnig í hjarta sínu, er
hinn mikli og trausti aflvaki,
sem endist einstaklingnum og
þjóðum til endurreisnar og góðs
gengis.
Björn Jónsson var snemma á-
urfor'eldrum sínum leið Sveini
vel, vandist þar öLlum landbún-
aðarstörfum. varð þrekmikill og
atorkusamur dugn'aðaj'maður,
Qg vanin Sveinn þeim vel og
dyggileiga þar til ha-nn stofnaði
sitt eiigið heiimliM.
hugasamur um tónlist og lærði
á hljóðfæri sem unglingur. Og
hann boðaði meðal ungra vina
sinna heilbrigt mannlíf við list-
þjálfun og listnautn. Hann eyddi
hverri stund er hann átti og
hverjum eyri sem hann vann
sér inn til að útbreiða trúna á
lisfchamingju ofar daglegu brauð
striti sem lausn vandamála æsku
fólks.
Að sjálfsögðu voru skólamálin
efst i huga þeirra félaga Björns
og Páls, og hverjum afgangseyri
eytt til eflingar skólanum og
honum útvegaðir vel menntaðir
og traustir kennarar. Aldi-ei
munu þeir Björn og Páll, þessi
ár, hafa þegið aðra greiðslu fyr
ir störf sín en gleðina yfir árangr
inum af göfugu starfi.
Björn Jónsson var um langt
skeið framkvæmdastjóri Hljóm-
sveitar Reykjavíkur og síðar Sin
fóníuhljcmsveitar íslands og
einnig Tónlistarfélagsins og Tón
listarskólans. Enginn þekkti bet
ur þróun þessara mála en hann,
en 'hirðusemi um það er stutt
gæti að eigin frama var ekki
hans sterka hlið. Hann kaus á-
vallt að geyma sínar minningar
og margt mi'kilsvert fer nú í gröf
ina með honutm.
Nú er Björn Jónsson farinn
héðan. Grái kollurinn sést ekki
framar á konsertum Tónlistarfé
lagsins og úrræða hans munu
margir sákna og vandfyllt hans
skarð.
Við gömlu félagar þínir, ást
kæri vinur, komum með öðrum
skipum, væntanlega einn og einn
að fylla á ný hópinn. Kannske
gefur Guð okkur æskufjör að
byrja aftur að útbreiða eitthvað
sem okkur finnst fallegt.
R. J.
í æsku stundaði Sveinn um
hríð nám á Búnaðarskólanum á
E 'ðoxm, og þótti honum miður að
hafa ekki getað stundað frek-
ar.a sbólanám, enda vel gef-'nm
og námfús.
Hinn 15. nóvember árið 1913
fcvæntigt Sv-einn Ömnu G<uð-
muindsdóit'tuir Kjerúlf, dóttur
Xxjónamna Vilborgar Jónisdóttur
Kjerúlf og Guðmundar J. Kjer-
úlf bónda á Hafiursá. Ungu hjón
ira byrjuðu búskap að Hrygg-
stekk og búa þar til ársin® 1920.
>á flytja þau að Landakoti á
Va'tnsleysuströnd og búa þair til
ársin.3 1927, en flytjaiSit þá til
Rieykj avífcur og búa. þar í rúmt
ár, en í október árið 1928 kaup-
ir Sveinn Hábæ í Vogum og
hatfa þau búið þar síðan, og við
þann bæ var Sveinn ætíð síðam
kenndur.
©örm þeirra hjóna eru:
Þuríðiur, er gift var undir-
rituðum, Sólborg gift V 'ðari Þor
lákssyni ratfvirkja, Guðlríður
unnusta Stefáms Ingimumdarson-
ar kaupmanns í Vogum og Nik
uiáis rafivinki kvæntur Jóhönnu
Magiuúsdóttur. Börnum sínum og
temgdabörnum var Sveinn ást-
ríkur og góður faðiir, tók þá'tt í
gleði þeirra og sorgum, og ekki
var hann síðri afi og lantgafi,
en barnabörnin eru 15 á lífi, og
barn.abarniabörnin eru orðin 13.
__ EDeimi.li þe rra Sveims og
Önnu í Hábæ var stórt og mik-
ið um gestakomur þangað, enda
gott þamgað að koma. Hjá þeim
divöldusit alveg síðustu æviár sxn
Þuríður fióstra Sveins oig temgda-
fioreldrai-nir Vilborg og Guð-
xmxnduir. Þar var allt gert ti'l
þess að líðan þeiirra yrði' sem
bezt í ellinrai. Kunnu þau öll vel
að meta aðbúðina í Hábæ, og
báru þau öil sérstakan hlýihug
til þeirra Sveins og Önnu. Er
mé-r sérstaklega minnisstætt,
hversu Vilþorgu tengdamóður
Sveims þótti væn.t um hanm.
Aðialstörf Sveiinis varu við
verzlun hans í Hábæ og bú-
skapinn þar, en búskap lagði
h,aran niður fyri-r nokkrum árum.
Fyrst er Sveinn fluttiist á Vatns-
leysuströndina stundaði hann
bifreiðaakstur jafnframt bxi-
Framhald á bls. 17