Morgunblaðið - 10.09.1970, Side 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. SEIPT. 1970
Útgefandi hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveirtsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjómarfulltrúi Þorbjöm Guðmundsson.
Fréttastjóií Bjöm Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Ami Garðar Kristinsson.
Rttstjóm og afgreiðsla Aðalstraeti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Askriftargjald 165,00 kr. á mánuði innantands.
f tausasölu 10,00 kr. eintakið.
UMBÆTUR I SKATTAMÁLUM
IVfagnús Jónsson, fjármála-
ráðherra, flutti ræðu um
skattamál í fyrradag á lands-
þinigi Sambands ísienzkra
sveitarfólaga. í ræðu þessari
kom fj ármálará ðherr a víða
við, og hefur efni hennar
vakið verulega athygli.
Magnús Jónsson gerði að
umtalsefni í ræðu sinni þá
fullyrðingu, sem oft er haild-
ið á lofti, að skattabyrði sé
þyngri hér á íslandi en í ná-
lægum löndum. Fjármálaráð-
herra kvaðst hafa iátið fram-
kvæma rækilega athugun á
íslenzka skattakerfinu fyrir
tveimur árum og hefðu ver-
ið fengnir til þess sérfræð-
ingar frá Alþjóðagjaldeyris-
sjóðnum. Sagði Magnús Jóns
son, að athugun þessara sér-
fræðinga hefði leitt í Ijós, að
ríki og sveitarfélög taka ekki
hærri hundraðshluta af tekj-
um einstaklinga, heldur en
þær þjóðir, er næstar okkur
standa. Að vísu væru óbein-
ir skattar hærri hér en í ná-
grannalöndunum, en það
rasikaði ekki þesisiari niður-
stöðu.
I>á fjallaði Magnús Jóns-
son, fjármálariáðherra, ítar-
lega um staðgreiðslukerfi
skiatta í ræðu sinni. Hann
sagði að fjármálaráðuneytið
hefði hafið undirbúning þessa
máls með ítarlegri gagna-
söfnun, en síðan hefði verið
skipuð nefnd til þess að vinna
að frekari framgangi máls-
ins. Nefnd þessi hefði skilað
áliti, sem lagt var fyrir síð-
asta Alþingi, en þá hefði
komið hik á marga þing-
menn. Fjármálaráðherra
kvað það ljóst, að stað-
greiðslukerfi skatta mundi
ekki leysa þann vanda, sem
margir héldu, og til þess að
af því gæti orðið yrði að
korna til grundvallarbreyting
á skattakerfinu. Gerbreyta
Ný námsbraut
ga hafa verið gefin út
bráðabirgðalög um
kenmslu í almennri þjóðfélags
fræði við Háskóla íslands.
Verður hér um sjálfstæða
námsbraut að ræða, sem
byggist á samstarfi milli há-
skóladeilda um kennslu og
yfirstjóm. Á síðasta háskóla-
ári var hafin kennsta í þjóð-
félagsfræði við háskólann, en
þá voru engin lagaákvæði
fyrir hendi um þá kennslu og
má segja, að hún hafi verið
eins konar undirbúningur
undir það að gera þessa
bennslugréin að föstum lið í
starfsemi háskólans.
Nú hafa yfir 60 nemendur
innritast í þjóðfélagsfræði og
yrði sfcattstiganum og helzt
að hafa aðeins einn skattstiga.
Staðgreiðslukerfið yrði erfið-
ara í framkvæmd eftir því
sem frádrát-tarliðir væru
fleiri. Ennfremur yrði nauð-
syn’legt að koma á sameigin-
legri inmheimtu opinberra
gjalda. Fjármálaráðherra
kvað sérfræðinganefndina
vilja aðiaga staðgreiðsilu-
kerfið því skattaberfi, siem
nú er við lýði, en sjálfur
kvaðst hann vera þeirrar
skoðunar, að laga ætti skatta
kerfið að staðgreiðsilukerfinu.
Magnús Jónsison sagði enn-
frernur, að staðgreiðslukerfið
hefði marga kosti, og þess
vegna væri mauðsynlegt að
rannsiafca það ofan í kjölinn,
en mikið vatn ætti eftir að
renna til sjávar áður en það
yrði tekið upp.
Loks ræddi fjármálaráð-
herra í ræðu sinni á lands-
þingi Sambands íslenzkra
sveitarfélaga um skattamál
fyrirtækja og minnti á himar
víðtæku tillögur um þau mál,
er lagðar voru fyrir síðasta
Alþingi í kjölfar aðildar ís-
lands að EFTA. Hann lagði
ríka áherzlu á nauðsyn þess,
að íslenzkur atvinnurekstur
yrði að búa við sömu skil-
yrði og atvinnurekstur í öðr-
um EFTA-löndum.
Það fer ekki á milli
mála, að brýnasta verk-
efnið í skattamá'lum nú
er að færa sfcattamál at-
vinnufyrirtækjanna til sam-
ræmis við það, sem gerist í
öðrum EFTA-löndum, til þess
að siamkeppn isa ðsta ða ís-
lenzkra fyrirtækja sé ekki
verri en atvinnureks-turs í hin
um EFTA-lömdunum. Á síð-
asta Alþingi voru og gerðar
umbætur á fyrningarreglíim,
sem stuðla að því, að meira
eigið fé safnist í fyrirtækj-
um en verið hefur.
við háskólann
auglýstar hafa verið tvær
lektorsstöður. E-nnfremur er
væntanlegur hingað til larids ,
Fulilbright-prófesisor sem mun
kenna þessa grein við háskól-
ann í vetur. Stefnt er að því,
að á næsta ári verði skipað-
ur prófessor í þjóðfélags-
fræði.
Kennsla í þjóðfélagsfræði
við Háskóla íslands er á-
n-ægjuleg nýjun-g í starfi há-
skólans og einn þáttur í þeim
miklu umbófum, sem nú er
verið að koma á í ölllu starfi
háskólanjs. Má segja, að eftir
margra á.ra undirbúnings-
starf sé nú ve-ruleg hreyfing
að komast á málefni þessarar
ITAN |íp uriMi
\iiiV | J I n li un iiLiivii
EITURLYF
- og alþjóðastjórnmál
Tyrkneskir ópíumræktend-
ur eru um þessar mundir
mjög reiðir Bandaríkjastjórn,
og hafa þúsundum saman efnt
til mótmælagangna, þar sem
bandaríski fáninn hefur verið
brenndur og slagyrði gegn
Bandaríkjunum hrópuð. Reiði
bændanna á rætur sínar að
rekja til þess, að bandaríska
stjórnin hefur tekið mjög
stranga afstöðu gegn op-íum-
ræktun í Tyrklandi, og heldur
því fram að mikill hluti her-
oinmagnsins á Bandaríkja-
markaði sé upprunninn á
ópíumökrum Tyrklands, en
heroin og morfín eru unnin
úr opíumjurtinni. Þessi stað-
hæfing hefur vakið mikla
reiði meðal Tyrkja og kalla
þeir hana svívirðilega íhlutun
í innanríkismál Tyrklands.
Tyrfclaind er einn hielzti
ó-píuimframleið-anidi hie-iims, þó
áð stjónn lainidisiinis hiafi uin-nið
slkipuJjeigla, a-ð því að minnka
fnaimleiðls'lumia, með því að
fækfcia leyfium. Fyrir niokfcr-
um ánum var ópíum ræfctað í
21 h'érað-i, ein nú e-r rsektuin að-
eins leyfð í 9 oig næista ár
verðia hériuðin aðeinis 4. Tyrk
nieslka stjórmin hefur reynt
eftir m-egni, að hiatfia stramgt
eftirlit mieð framleiðslumni, en
þnátt fyrir þ'alð hafia eitur-
lyfj'Sbingðir, siem funidizt hafa
í ýmistum lörudium beims, bemt
til öflugis smyig-lhrimigs í Tyrk-
lamidi. Vi'tað er -að hipparm-ir
-sem fana í geigmium Tyrfcland,
taka mieð sér talsvert miaigin
a-f eiturlyf j-um, em þar er eimk
um um að ræðia hasih eða
miarij'uama, em þaið emu etkki
þeir siem mieistum áihyggjum
valda bairudarísikum og tynk-
nieisfcum yfirvöldum, því að
yfirleitt eriu þedr aðteinis mieð
bingðir til eigin moita. Það eru
smiygihrimgarinir sem einigöinigiu
fást við ópáium, sieim áhýggj-
um valdia.
Mifcið miagn af óp'íuim fer
ti-1 evrópsfcra bonga, einfcum
Marseilleis, þar sieim si'ðam er
uinm'ið úr því hieróín. Bamda
ríkjamieinm hafa létið orð að
því fialla að 80% af öllu heró-
íni, siern sielt er 'þar í laindi
fcoimi frá Tyrklanidi. Þesisiu
hafa tyrkiniesfcir eimibættis-
miemin harðlega neitað oig siegja
að ö-ll ópíumfriaimileiiðisla laindis
iinis gæti efcfci fulimægt eftir-
sipurn á Bandaríkj'amarkaði í
5 daiga.
í Tyrkliaodi he-fu-r nýlega
verið stofniað sérstaikt em-b-
ætti, siem anniast á eftirlit með
og stemma stiigu vilð ólöglegri
ræik-tuin ó'píuimis, Slikt er mjög
erfitt í Tyrfclamdi, þar sem
vegialengdir eru miklar og
samglönguir léleigiar. Því er auð
velt fyrir bæmdur, eðia aðna að
ræfctia ópáum á stöðuim úr al-
faraieið. Yfirmaðiur Eitiurlyfja
eftirlitsiinls er Naci Tolun og
sieigir bainin, að þeigar hafi orð-
ið góðlur árainigiur af s'tarfi eimb
ættiisinis og talisverðar ólög-
legar birgðir verið gerðar upp
tækar. Segir hann áð þegar
miemin hams verð-i eldri í starfi
cig rieiynisliunini rík-ari, miegi bú
ast við mjög góðuim áramigri.
Tolun beinidir þó á, að því sé
fjarri að hœigt sé að hafa f-ull
fcoimið eftirlit rrieð óp-íuimifram
leiðsluinni, því til þeisis þyrfti
her -eftirlitsmaininia.
Bainidiarífc'jiastj órn hef ur
stiumduim láti'ð a-ð því liiggja
að hún miuni 'hætta allri ef-na-
hagisiaðstoð við Tyrklamd, ef
ópíumræfct verið'i eikfci alger-
ieiga löigð niður. Þetta hefur
vakiið mikla reiði mieð-al
Tyr'kja, sem eru að eðlis-fari
mjöig þjóðræfcnir. Þe-ir eru á
miót'i -mininstu eftirgjöf tyrkn-
esiku stjórmarininiar og seigja
allt silílkt, hreinam slieikj'usik.ap
við Hvíta húsiið.
Ríkisistjórndn hefur engiu að
síður ha-ldið áfram aið draiga
úr ópíuimræiktinni, þrátt fyrir
að hún þurfi á attovæðum smá
bæindaninia að halda, til að
halda velli. Eins oig fyrr sieigir
ve-rður ræiktun aðeinis 1-eyfð í
4 héru-ðum mæsta ár oig auk
þess he-fiur s-tjórnin þegið 3
milljóin dollara ián hjá Banda
ríkj aim-öir.imum til a-ð b-yglgja
upp Eiturlyfjaieftirlitið. Hafa
flugvélar verið keyptar hainda
því, -siem hafa eiga eftirliit með
óp-í-um'rælktieiniduim oig starfis-
mienn eftirlitsdnis níjóta sér-
þjálfuiniar, beima og erlendis.
Flestir telja þó aið stjórnin
miuini aldrei banima ópíumrækt
aigerieiga, því að slikt yrði
pólitískt sjálfsmor'ð.
í Tyrfclamdi sjálfu er eikikert
eitiurlyf jiaivaindamiál. Múiham-
eðstrú hiimdrar almieniraa út-
breiðsiu e-ituirlyfj.ainieyzliu o.g
strainigar refsinigar hafa sitt að
sisigja. U-m 50 útle'ndinigiar eru
nú í tyrkime'.'tkum fa'ngielsium
flestir að afpláma 15—30 ára
dómia.
Lcigiregluistj órinn í Istanb-úl
sagði nýlega: ,,Unga fólkið
kallar Istainlbúl paradís eifcur-
lyfjainnia, en þeiglar það hef-ur
feinig.ið mais.aþef af famgelsium
öklkar reriiniur upp fyrir því að
það er helvíti. Þrátt fyrir
allar ráðs'tafainÍT er likliegt að
m-örig ár eigi eftir að líðia þar
til tskst að lofca fyrir eitiur-
lyfi-ammygl frá Tyrklandi, en
þáð sem miestu -máli sikiptir
er að yfirvöl-dim eru byrjuð á
ram nihæf-uim aðgerð-um.
(Forum World Feafcures.
einkaréttUT Mbl.)
Suharto Indónesíuforseti fór í fyrirhugaða heimsókn sína til Hollands þrátt fyrir hótanir indó-
nesísku aðskilnaðarsinnanna, sem tóku indónesíska sendiráðið. Hér sést hann ásamt Júlíönu
Hollandsdrottningu við komuna á flugveilinum í Ypenburg.
æðstu menntastofniunar lands
manina, bæði að því er varðar
bætta kennsilutilhögun O'g nýj
ar námsbrautir svo og aukna
byggingarstarfsemi, en nú
eru ýmist hafnar eða eru að
hefjast mjög víðtækar bygg-
ingarfraimkvæ'mdir á vegum
skólaras.