Morgunblaðið - 11.10.1970, Side 7

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 11. OKTÓBER 1970
31
ar var eitthvað nýstárlegt að
sjá, og ég vona að menn reið
ist mér ekki, þótt ég segi
nokkrar saklausar sögur af
þeim, bregði upp smámynd-
um og hafi eftir einhver orða
skipti, sem sýna, að fólk er
liíandi. Ef til vill misminnir
mig á einstaka stað, en ég
fer ekki rangt með viljandi.
Ég veit, að vinir mínir fyrir
gefa mér það, og svo gæti
sumt af því verið Andrési
að kenna. Hann er ekki
óskeikull í framreiðslunni
heldur. En ég hef farið um
sveitir allra landsfjórðunga
og. al'lra héraða, nema um
Þingeyjarsýslu og Skaftár-
þing — er því ósnortinn
bæði af lofti Þingeyinga og
skrafi Skaftfellinga. Ýmis-
legt smálegt bar við i þess-
um ferðum. Þetta var allt
saman ein óslitin könnunar-
ferð með nýjum ævintýrum á
hverjum degi, af þvi að ég
hafði svo gaman af að upp-
götva fólk og kynnast lífi
þess. Þessi upprifjun er nú
maginefni bókarinnar, og ég
minnist á býsna marga, nokk
ur hundruð, kannski þúsund.
Ég er í þakkarskuld við allt
þetta fólk, sem tók mér opn
um örmum. Þetta eru eigin-
lega kveðjur mínar til þess.
— En fleiri frásagnarefni
hljóta nú að vera úr aevi-
ferðinni, Ágúst? Hvað um
alla pólitíkina, skemmtilega
Húnvetninga og rósturnar í
Vatnsdal? Kemur ekkert um
það allt saman?
— Jú, það getur verið síð-
ar. Það er smávegis eftir í
skjóðunni, svona sitt af
hverju, stórt og smátt. Við
Andrés tínum ef til vill meira
upp úr henni siðar, ef vel
liggur á okkur, og Örlygur
vili búa til aðra bók. Við sjá
um hvað setur, segir Ágúst.
— Ég leysti frá skjóðunni,
en hell’ti ekki alveg úr
henni.
„Bókin er ekki um mig,
heldur annað fólk“
Ágúst á Hofi segir frá fólki og
fénaði í öllum landsfjórðungum
Ágúst Jónsson, áður bóndi
á Hofi í Vatnsdal, er mörg-
um kunnur og kann frá
mörgu að segja eftir langa
og viðburðarika ævi og
óvenjulega fjölbreytt manna-
kynni nálega um allt land.
Hann er maður, sem fólk
man eftir, og hlakkar til að
hitta aftur, hafi það einu
Sinni kynnzt honum. Hann er
einn af þeim mönnum, sem
þjóðsögur myndast um. Hann
er stálminnugur, einkum á
það, sem. við ber í skiptum
við annað fólk, og óvenju-
lega næmur að skynja þá eig
inlet.ka í fari manna, sem
öðrum sést yfir. Hann er
skemmtinn maður og kíminn
og kann óteljandi sögur af at
vikum og orðaskiptum, eins
og aliir þeir, sem honum
hafa kynnzt, vita gerla.
Hann hefur búið á sögu-
frægu höfuðbóii i enn sögu-
ast er, og af nógu er að
taka.
— Þegar Ágúst á Hofi er
spurður að því, hvort þetta
sé ævisaga, segir hann:
— Ég veit það varla. Ég
held ekki, þetta er meira um
aðra en sjálfan mig. Ég hef
ekki afrekað neitt merkilegt,
og ég er gleyminn á eigdn
orð' og gerðir. Ég er alltaf
að hugsa um annað fólk. Það
hefur verið mesta lífsgleði
min að uppgötva annað fólk
og kynnast þvi, og ég geng
enn til nýrra kynna við fóilk
með barnslegri forvitni.
Myndasafn lífsins er mér
óþrjótandi skoðunarefni. Nei,
bókin er eiginlega ekki um
mig, heldur annað fólk. Ég
hef heimsótt það á ný svona
í huganum og rifjað upp
kynnin, minnzt þess, hvað
það sagði og gerði, og hvern
ig það leit á lífið. Segi smá-
um í sextíu haust. Söguhetj-
urnar þar eru óteljandi, og
hver með sína sögu og svip-
mót, ekki sízt Borgfirðingar,.
og sitthvað hefur nú borið
við — stundum glímt á fleiri
en einn veg, eða þá að menn
sórust í fóstbræðralag og
hétu hver öðrum fulltingi tid
mágsemda, en varð oftast að
litlu.
En mesti bálkur bókarinn-
ar er af ferðum mínum í þrjá
áratugi um .sveitir landsins
að skoða sauðfé, en þótt það
væri víða fallegt, man ég
betur eftir fólfcinu. All's stað
frægari dal langa hrið og
haft fingur á óvenjulega
þróttmikilli slagæð íslenzks
sveitalifs, þar sem viðskipti
manna voru með. rismeiri
hætti en annars staðar. Hann
hefur tekið þátt í pólitískum
svíptibyljum héraðs síns, ver
ið hálfa öld gangnaforingi á
víðáttumesta afrétti landsins,
þar sem bændur tveggja
landsfjórðunga leiddu saman
hesta sina í beinurn o.g óbein
um skilningi. Hann ferðaðist
um landið þvert og endi-
langt í þrjá áratugi á veg-
um' sauðf járveikivarnanna, og
gestsauga hans var gleggra
en flestra annarra. Hann hef
ur kynnzt ótrúlega miklum
fjölda fólks í sveit og bæ, af
öllum stéttum, háum sem lág
um
Mann eins og Ágúst á
Hofi brestur ekki söguefni í
samtali, og bókarefni á hann
tvenn eða þrenn. Samt er það
ekki fyrr en nú, siem hann
hefur látið leiðast til að
opna skjóðu sína og segja of
urlítið af æviferðinni. Og
bókin, sem út kemur nú í
haust hjá Bókaútgáfunni Erni
og Örlygi, hetitir einmitt:
Ágúst á Hofi leysir frá skjóð
unni. Og undirheitið er: Með
fólki og fénaði. Andrés Krist
jánsson, ritstjóri, tínir upp
úr skjóðunni hjá Ágústi og
reiðir fram það, sem gimileg
sögur af því og mér, sumar
smákímnar, en ailt i mesta
bróðerni.
— Hvernig er þessu marg-
lita efni skipað niður í bók-
ina, Ágúst?
— Ég veit það eiginlega
ekki með vissu, hvað And-
rés hefur tekið úr skjóðunni,
og hvað lagt til hliðar. Við
vorum að spjalla fyrst um
gamla tíma, ættfólk mitt og
undarlegar fléttur örlaganna
í lífi þess, rauðan þráð ætt-
anna, sem ekki liætur að sér
hæða, og ég sagði nokkrar
smásögur af þessu fólki. Svo
létum við fljóta með ofurl'ít-
ið ágrip af búskaparsögu
minni og ævi, en það er
stutt. Okkur dvaldist ofurl'it-
ið lengur við stórveldistim-
ann i Vatnsdal?
— Hvað segirðu, stórveld-
istímann?
— Já, við orðuðum það
svona til þess að kalla það
eitthvað, þetta stórbrotna
höfðingjatímabil í Vatnsdal á
síðari hluta aldarinnar, sem
leið, þegar Blöndalirnir
réðu þar ríkjum, og Vatns-
dalur var höfuðstaður hér-
aðsins. Og svo er sitthvað um
höldana í Vatnsdal, kóngana,
sem .réðu þar hver fyrir sínu
ríki. Þar er margs að minn-
ast.
Svo víkjum við sögunni
fram á heiðar, þar sem ýmis-
legt hefur borið við í göng-
Hvað segir kokkurinn
um Jurta?
smjörlíki hf.
„Ég er alltaf ánægður með árang-
urinn, þegar ég nota Jurta-smjör-
líki. Jurta er bragðgott og laðar
fram Ijúffengan keim af öllum mat.
Þess vegna mæli ég eindregið með
Jurta smjörlíki.“