Morgunblaðið - 11.12.1970, Qupperneq 10

10
MORGUN’BLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 11. DESEMBER 1970
C-vítamín
Eykur mótstöðuna og bætir heils-
una, segir dr. Linus Pauling
kvefi
FYRIR nokkru var skýrt frá
því í frétt hér í blaðinu að
dr. Linus Pauling; — banda-
ríski vísindamaðurinn, scm
bæði hefiu’ lilotið efnafræði-
og friðarverðlaun Nóbels —
hefði ritað bók um áhrif C-
vítamíns á kvef. Segir dr.
Pauling í bókinni að koma
meg-i í veg fyrir kvef með
neyzlu C-vítamíns, og að dag-
leg neyzla C-vítamíns hafi
mjög góð áhrif á heilsufarið
almennt.
BaTidaríska vikuritið News-
week skýrði nýlega íterlega
frá bók dir. Pau'lings, og fer
hér á eftir útdráttur úr þeirri
frásögn.
Dr. Linus Paiulimg hefur
aMrei verið gefintn fyrir það
að koma sér umdam deálum,
segir Newsweek. Joseph Mc
Cartlhy heitinn öldungadeiM-
arþinigmaður sagði hann vera
kommúndsta, og hann hefur
barizt gegn útbreiðslu kjarn-
orkuvopnia og tekdð þátt 1
mót mælaaðg e rð u m við Hvíta
húsið gegn styrjölddmni í Víet-
nam. Nú hefur þessd frægi
ífifefinafræðinigur fundið sér
nýttt baráttumál — mál, sem
örugglega á eftdr að vekja
athygll almemnimgs. 1 bók
slmmi, sem kemur út í þessum
mánuðd, ráðleggur Pauldmg
mönmum að taka daglega
stóra skajmmita af C-vitamdmi
tffl að koma i veg fyrir — og
lækna — kvef.
Má vera að sumir sterfsfé-
laga Paultogs meðal vísiinda-
manna sé honuim ekki fylli-
lega sammála, en kenmáng
hans staðfest'ir það sem þús-
undiir Bandaríkjamamna hafa
lengi vitað. Neyzla C-vítamíms
hefur farið mjög í vöxt þar
í Jamdi, og taka meytenduirmdr
enigar efaisemdir tdl greina
varðamdi bætandi áhrif þess á
heiilsufarið.
GEGN SKYRBJÚG
Um eitt atri'ði eru vísinda-
menmirmir aiigerlega sam-
mála: C-vítamím er mauðsyn-
legt til að koma í veg fyrir
skyrbjúg, sem er lífisihættuleg-
ur sjúkdómur og hefur í för
með sér temmhoMsbiliæðimigar,
veikir háræðarnar og leiðdr
tffl þess að sár eru selmmd að
gróa. Þetite er tveggja alda
gömul staðreynd, eða frá því
að skozki læknirinm James
Limd komist að því að sjó-
menm í lamgferðum femgu
síður skyrbjúg ef þeir fengu
regluíliega mýja sírtrus-ávexti
(appelsímur, sítrónur o. fl.)
En það var ekki fyrr en árið
1932 að visitndamömnum tókst
loks að fimna C-vítaminið,
sem einmdg heiibir ascorbic
acid. Nafndð ascorbdc er dreg-
ið úr Latínu og þýðir nánast
Dr. Linus Pauling
„ekki skyrbjúgur." Auk
sítrus-ávaxtamna er það ednn-
ig að fimna í ýmsu grærn-
meiti.
1 bók sinni ,,C-vítemín og
kvef“ segir dr. Paullimg frá
því að hanm haifi fyrst feng-
ið áhuiga á ascorbic acid fyr-
ir fjórum árum, þegar Mf-
efmafræðimguriimn dr. Irwin
Stone ráðlagðd honium að
teika daglega stóra skammta
af C-vítemíni, því það gæti
líengt líf hams um 50 ár.
Fylgdu dr. PauiMmg og kona
hams þessari ráðleggimgu, og,
eims og höfumdur segir i bók-
inind, „við urðum strax vör
við auikna veffiðan, og sér-
staklega áberandi var hve
miiklu sjaldnar Við kvefuð-
umst.“
Paullimg vdðurkenmir að
rammsóknir hafi yfiirlieiitit ekki
faert sönmur á að C-vítamin
lækni kvef, en hamm bendiir á
í þvi sambandi að við flest-
ar tfflraumd'mar hiafi verið
notazt við Mitfia skammte, ekki
svipaða þeim, sem hamm ráð-
leggur. 1 bökimni mimmdst
hamm á aitlhugum., sem sviss-
neskur vdsimdaimaiðuir gerði á
279 skiðamönmium, og fékk
heiminigur þeirra 1 gramm af
aiscorbic acid daglega, hánn
heiimiingurimn sanaa skammt
af gagnlausu dufti. Meðad
þeiirra, sem fengu vítemíniö
fækkaði mjög öndunarfæra-
sjúkdómum, og reyndust þeir
% færri en hjá hinium. Ednm-
iig bemidi'ir höfundur á reynsiu
dr. Edmé Regniiers augnlækn-
i® í SaJem, sem sýndr . að
unnt er að koma í veg fyrir
kvef með því að teka 4 gr.
af ascorbic acid daglega frá
því íyrsbu kvefieimikenp'in gera
vart við sig.
AUÐVELDARA OG
ÖDÝRARA
Sjálifur ráðJeggur Paulimg
Jesendum síniuim að taka 1
eða 2 grömm af C-vítemími
dagiiega tffl að koma í veg fyr-
ir kvef. Verði vart kvefein-
kenma ráðJeggur hamn 4 gr.
á dag þar til eimikemniin
hverfa. Þótt fá megi C-víita-
mín I töflum, telur PauMng
vítamínduftið heppilegra,
hrært út i appeJsínuisafa, þar
sem auðveMara er að taka
það þammig og ódýrara. Bend-
ir hann á að 1.000 gramma
fliaska, sem nægir d rúmnt ár,
fádist fyrár rétt rúma t'íu dolll-
ara (tæpar 900 krómur).
Dr. Paulfag vonaist til að
gerðar verði víitækar iffliraum-
ir með C-viltamto, svo skorið
verði úr um notaigiMi þess
fyrir fuJJt og afflt. Telur hann
að læknatímiarit hafii visvit-
andl þagað eða neitað að birita
sanman'ir fyrir notagffldd C-
víitamíms af því að þaiu hafi
drjúgaæ tekjur af öðrum
kvefmeðuiJum. Bandainíkja-
memn eyða áriega um 500
miMljónium doJlara tffl kaupa
á kvef-lyfjum, segir Pauiing,
og mörg þeirra eru ekki ein-
umgiis eimskfis mýt, heldur
skaðieg í þokkabót. Ascorbic
acM er hims vegar ailgerJega
skaðlaust, bæt'ir hamm við.
Flesitir sérfræðtogar geta
verið Pauiimg sammála um
að stórir skaimmter af C-
vítamímá séu algerJega skað-
lausir, en rnargir hafa enm
ekki látd’ð sanmfærast um að
þeir geti lækmað kvef. Dr.
Fredrick Stere, yfirmaöur
niærtogardöiMar HarvardHhá-
skóJa segir: „Limus Paultog
er maður friðar og efnafræðd,
ekkd nærimgarfræði. Ég tel
ajgerliega út í bláiirm að mæJa
með sitórum skömmtum af
C-víteimiímii, þar sem mest af
því fer úr Jíkamamum með
þvaginu eftnr tvær til þrjár
kJufckustumdir. “
Svar Paulfaigs er laust við
allam hroka: „Ég veit í raun-
tomd ekki hve mákil áhrif
þessi uppskrift hefur,“ segir
haam, „en ég er samnfærður
um að auikim neyzla á ascorbic
aoid Jeið'ir til baitmiandi heiiJsu-
fars og eykur mótstöðu gegn
sroitendi sjúkdónnum, þaæ
mieð teJið kvef.“
Villimennska í smásjá
Crankshaw um bækur Anatolis og Amalriks
EDWARD CRANKSHAW,
einn kurvnsti sérfræðingur
Vesturlanda um sovézk mál-
efni, hefur birt eftirfarandi
ritfregn (sem birtist stytt)
um bækurnar „Babi Yar“ eft
ir A. Anatoli í þýðingu Dav-
M Floyds og „Verða Sovét-
ríkin til árið 1984“:
Babi Yar var bannorð í
Sovétríkjunum þar til kvæði
Evgeni Evtusenkos birtist ár-
ið 1961. Þar myrtd útrýming-
arsveit Heydrichs, Einsatz-
gruppe C undir stjóm SS-hers
höfðinigjans Franz Jácketo
33.771 Gyðing dagana 29. og
30. september 1941, þar á með
al börn.
Fórnarlömbin voru hulin
moldu og mörg þeirra voru
enn á lífi. Lengi á eftir var
þessi fjöldagröf notuð sem af-
tökustaður allra, sem nasistar
töldu sig knúna til að myrða,
flei-ri Gyðinga, en einnilg
marga Rússa og Úkraínu-
menn. Þegar sovézki herinn
nálgaðist Kiev árið 1943 gripu
Þjóðverjar til þess óvenjulega
ráðs að grafa upp líkin og
reyndu að brenna þau á geysi
stórum bálköstum.
Á dögum Stalíns var bann-
að að minnast á þessi fjölda-
morð eins og mörg önnur
fjöldamorð á Gyðingum í Sov
étríkjunum, enda stóð Stalín
sjálfur fyrir baráttu gegn
Gyðingum. Auk þess höfðu
Þjóðverjar notið virks stuðn-
ings úkraínskra (og lithá-
ískra) samverkamanna. Andi
þeirra lifir enn. Ekki er
lengra síðan en 1959 að ég baS
forstjóra Intourist í Kiev að
vísa mér á Babi Yar, þótt ég
vissi raunar að kostnaðarsam-
ar tilraunir hefðu verið gerð-
ar til þess að afmá öll vegs-
ummerki. Hann horfði ráð-
leysislega á mig og sagði, að
enginn slíkur staður væri til
og hefðd aMrei verið til. Þeg-
ar ég þrjózkaðist við varð
hamn fjandsamlegur. „Hvers
vegna langar þig til að sjá
glás af dauðum Gyðingum,"
sagði hann. „Farðu út á göt-
urnar og þá geturðu séð eins
marga lifandi Gyðinga og þig
lystir!“
Anatoli var barn að aldri á
dögum hernáms Þjóðverja.
Hann tók þátt i hrifningunni,
sem fylgdi innreið Þjóðverja
sem margir fögnuðu sem frels
urum undan harðstjóm. Hann
tók þátt í ráni því og gr’ip-
deildum, sem fylgdu hruni
valds sovézku ráðamann-
anna og flótta NKVD. Hann
sá það sem gerðist þegar
Gestapo tók við, morðum
Gyðinganna, sem moargir voru
nágrannar hans, vinir for-
eldra hans og skólabræður. í
tvö ár lifði hann eins og ungt
dýr, lá í leyni í rústum borg-
ar, sem var ofurseld hungur-
sneyð og dró fram lífið með
hugviti sínu og með því að
stela.
Frásögn hans af Babi Yar,
etokum fjöldamorðunum og
meðferð Þjóðverja á Gyðing-
um og Rússum í Kiev, meðal
annaris víðtækum nauðungar-
flutningum Úkraínumanna
og Rússa til Þýzkalands, sýn-
ir villimiennsku úr nálægð.
Bó'kto er fróðleg af annarri
ástæðu Anatoii er Anatoli
Kuznetsov, sovézkur r'ithöf-
undur, sem kom til Vestur-
landa fyrir nokkrum árum
vegna þess að hann sagði að
hann yrði að hafa frelsi til
að bárta það sem hann skrif-
aði án ritskoðunar. Þessi bók
hefur verið birt í Sovétríkj-
unum og þýdd á ensku í rit-
Skoðaðri útgáfu. Nú fáum við
kynnast upprunalegu útgáf-
unni og þeir kaflar bókarinn-
ar, sem ritskoðararnir felldu
burtu, eru prentaðir með
svörbu letri. Þannig höfum við
í fyrsta skipti tækifæri til að
Anatoli Kuznetsov
kynnast því, hvernig sovézka
ritskoðunin starfar í smáatrið
um.
Amalrik er af allt öðru
sauðahúsi. Ég hef skrifað lof-
samlega um bók hans „Nauð-
ungarferð til Siberíu“. Rit-
Amalrik
gerð hans, „Verða Sovétríkin
til árið 1984“ hefur þegar
birzt í tímaritinu „Survey"
og vakið mikið umtal. Amal-
rik er höfundur að fraegu
opnu bréfi, sem hann skrifaði
Kuznetsov, en þar átaldi
hann hann fyrir að vera ekki
um kyrrt í Sovétríkjunum og
berjast ge-gn „Valdinu“ á
heimavíigstöðvum. Þeir sem ut
an standa geta ekki telkið þátt
í slíkum uimræðum.. En þess
miá geta, að um það leyti hafði
Amialrik afplánað útlegðar-
dóm í Síberíu og átti von á
því að verða handtekinn á
hverri stundu fyrir að neita
að halda sér saman. Raunar
var hann handtekinn í maí á
þessu ári og dæmdur fyrir
nokkrum vi'kum í þriggja ára
stranga nauðungarvinnu.
Bréfið er birt í þessari bók
og sýnir hvers vegna Amalrik
tók þá afstöðu sem hann tók.
Hann er einn þeirra örfáu
andófismanna, sem eru strang-
heiðaiiegir, eins og George
Orwell. Lýsingin í formálan-
um af þessum torráðn-a, þver-
móðskufulla og hetjulega
unga manni er fullnotaleg.
Hlægi'legt er til þess að hugsa,
eins og gefið er í skyn, að ef
hann hefði verið fæddur á
Vesturlöndum hefð'i h-ann lif
að rólegu bóhemlífi, skrdfað
sér til dundurs og mótmælt
hinu og þessu.
Amalrik er og væri hva-r
sem hann ætti heirnia mót-
mælahreyfimg eins mann, sem
túlíkar ek'kert annað en sinn
ei-gin perisónulega skilning á
sannleikanum, í heiM sinni
og sm-áatriðum. Hann væri á
móti öllu og öllum hér vestra
nema lítilmagnanum. Hann er
á móti svo að segja allri rússn
esku þjóðinni, ekki aðeins
stjóminni, en aldrei áður hef-
ur borizt frá Rússlandi eins
góð, sikarpleg og dapurleg skil
greining á spillimgu sovézka
þjóðfélagsáns á öllum stigum.
Mjög máfcið mark er takandi
á þessari skilgreiningu. Álykt
anirn-ar, sem hann dregur, eru
ekki etos fullnægj andi. Jafn-
vel maður eins og Amalrik
verður að trúa á eitthvað ut-
an hans sjálfs. Hann finnur
ekkert í Rússlandi, sem hann
getur trúað á, og tekur því
þann kostinn að skrifa opin-
beruna-rbók. Sovézkt þjóðfé-
lag er á allan hátt svo langt
leitt, að það getur ekki end-
urnýjað sig. Þess vegna (en
hvers vegna?) verður stríð
við Kína, sem lýkur með því
að Rússland verður afmáð
sem veldi af yfirborði jarðar.
Þess vegn-a m-un jörðin hreins
ast. Þessi einmania sovézkii
örn er ef til vill ekki áreiðan-
legur leiðsögumaður inn í
framtíðina, en nú á þessari
stundu er rík ástæða til að
hlusta á það sem hann hefur
að segja.