Morgunblaðið - 17.03.1971, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 17. MARZ 1971
MÍIM
Pétur Sigurðsson í útvarpsumræðunum:
Stjórnarvöld hafa
gætt fyllsta öryggis
sóknaráðs ríkisins að sjálfsögðu
e&ki daamit um það, hvort iuauð-
syin/legt er að setja upp hreinsi-
tæki í áiibræðslumini í Straumisvík,
fyinr en niðuinstöður ofangreindr-
ar niefndar liiggja fyrir.“
Umdir bréf þeitta ritar Stein-
grímur Hermannsson f. h. fram-
kvæmidaniefndar Rannsókna-
ráða, en hanm siltur nú á Al-
þingi sem varaþinigtmaður Fram,-
góknanfllokksins, sagði Pétiur Sig-
urðsaom.
vegna mengunaráhrifa frá álverinu
PÉTUR Sigurðsson var fram-
sögumaður meirihluta iðnað-
amefndar neðri deildar í um-
ræðum þeim á Alþingi, sem
útvarpað var í gærkvöldi um
tillögu mn hreinsitæki í ál-
verinu í Straumsvík. Sagði
Pétur Sigurðsson í ræðu
sinni, að meirihluti nefndar-
innar teldi, að fyllsta örygg-
is hefði verið gætt af hálfu
fyrirsvarsmanna íslenzkra
stjórnarvalda á þessu sviði
og því væri engin ástæða til
að ætla, að látið yrði undir
höfuð leggjast að setja upp
fullkomin hreinsitæki í ál-
verinu að kröfu íslenzkra
stjómarvalda ef öryggis-
ástæður krefðust.
í lok ræðu sinnar í gær-
kvöldi sagði Pétur Sigurðs-
son m.a.:
„Að fenigimmi reynsflju anmairra
þjóða væri fráleitt að koma hér
á stóriðju, ám þess að taka tiliit
tfl. hugsanlegirar mengunar og
Igera ráðstafanir, til að fyrir-
byggj a hana, ef þörf krefur.
Hitt eir jain frálteitt að hafna
nýjuim atvinmugreinum, aukn-
ingu þjóðartekna og lífskj arabót
til almennings, sem þeim geta
fylgt vegna þess að eirfllendis hafi
mengum kannski fylgt rfíkri
iðju, sériiega þó þar sem ekkert
hefur verið gert til að fyrir-
byggja hana.
Með vísum til alfls þess, sem
hér hefuir verið sagt verðuir ekki
umdeilt, að frá öndverðu hefuir
verið gætt mikilar varúðar af
hálfu íalenzikra stjónwaflda í
samninigagerð um álbræðsluna
og varðandi rannsókmir og at-
huganir á hugsanilega slkaðlegum
áhrifum fluormemgunar efti.r að
rekstur heninar hófst.
Niðuirstöður rannsókrua hafa
dkki enm. leitt í ljós, að mauðsyn
beiri til þess ám tafar að krefjast
þess, að sett séu upp hreinsi-
tæki í verksmiðjummd, en hins
vegar hefur iðnaðarráðherra lýst
því yfiir oftar en einu simni á
Alþingi, að sú krafa verði gerð,
ef miðurstöður vísindalegra ranm
sókna bendi till, að þess sé þörf.
Samlfcvæmit aðalsammimgnum
miflfli ríkisigtjómarimnar og svissn
eaka átfélagsims er ótvíræð
skylda ÍSALs að setja
upp hreinsitæki í álbræðsiuinni,
ef slíkar aðstæður reynast vera
fyrir hendi á grundvelli sérfræði-
legra rannsókna. Framhalds-
ramnsófcnir murnu að sjálfsögðu
igefa fyllri upplýsimgar til ákvarð
ama á þessu sviði. Meirihluiti
iðmaðarmefndar hv. n.d. telur,
að fýilsta öryggis hafi verið gætt
af hálfu fyrirsvarsmanma ís-
lenzíkra stjórmrvalda á þessu
sviði og því er engin ástæða til
þess að ætla, að látið verði undir
höfuð leggjast að setja upp fuflil-
komin hreinsitæki í álíbræðsl-
urnni að kröfu íslenzkra stjóm-
valda, ef öryggisástæður krefja.
Þess vegna leggur meiri hiluti
iðnaðamefndar til, að þimgs-
ályktumartilögumni á þingskjali
16 um ráðstafanir til að tak-
marka mengun frá álbræðsflunmi
á Straumi sé vísað
stjómarinnar.“
til ríkis-
ÁKVÆÐI I SAMNINGI VIÐ
SVISSNESKA ÁLFÉLAGíÐ
1 ræðu simni minmiti Pétur Sig-
uirðssom á ákvæði í aðalsamnimgi
ríkisstjórmiarinmar og Svissm-
eska álfélagsins og sagði:
1 12. gr. segir m. a.: ÍSAL
mum gera alflar eðlilegar ráð-
Stafanir til að hafa hemil á og
draga úr skaðtegum áhrifum af
rekgfiri bræðsfkmnar í samræmi
við góðar venjur í iðnaði í öðr-
um löndum við svipuð sfcijyrði.
13. gr. Reglur um öryggi, heil-
brigði og hreimlæti.
„Að tilskildum áfcvæðuim 12.
gr. skal ÍSAL byggja, útbúa og
reka bræðsluna og halda henni
við í samræmi við núgildandi og
síðari lög og regluir á ídlandi
varðandi öryggi í atvinmurekstri,
heilbrigði og hreinlæti og skal
í þessum efnum vera háð eftir-
liti opinberra stofnana, sem
ábyrgð bera á framkvæmd á
sflíkum reglium."
Sá hátltur var á hafður að sett
var á lagjgimar sérstök meng-
Pétur Sigurðsson
unamefnd með samningi eða
setningu reglugerðax Efcömgu áðiur
en áibræðslan tók til starfa eða
7. júlí 1967.
í þessari mengumarmeftid eiga
sæti tveiir fufliltirúar af íslands
háflfu, Pétur Sigurjónsson, efna-
vertafræðingur, forstjóri Ranm-
góknastofmumiar iðnaðarins og
dr. Axiefl. Lydersem, prófessor viS
Tækniháskólann í Þrándheimi,
en af hálfu állbræðslummar dr. A.
Sullzbenger, ef nave rkf r æ ð i nigiur
við rannsóknastofnium í Sviss og
dr. E. Bosshard, efnaverfrfræð-
inguir, tækmiilegiur framkvæmda-
Stjóri íslenzka álifélagsinB hf.
Síðan gerði Pétuir Siguxðsson
grein fyrir störfum þessarar
niefndar en miniriti á, að því hefði
verið haldið fram, að stoaðleyisis-
mörk vegna flúormagns kyinnu
að vera minini eða lægri hér á
landi en anmars staðar. Af
þessum sötoum hefði iðmaðar-
ráðunieytið óskað eftir því, að
Ranmisóknaráð ríkisins skipaði
nlefnd til þess að ranmisaka eðfli-
leg skaðleysismötrk. Iðnaðar-
niefnd deildarinnar semdi fram-
kvæmdanefnd Rannsóknaráðs
ríkisinis þingsályktumartifllöguina
til umisagnia.r em í niðuríagi svar-
bréfs nieÆndarinmar segir svo:
„Með tilliti til þess, sem hér
hefur verið rakið (og þar er
vísað til sfcipumar þeirrar nefnd-
ar, sem áður er greint frá til
að rannsafca skaðlteysismörfcin)
getur framifcvæmdanefnd Ranm-
Alþingi
í gær
SAMEINAÐ ÞING
• Emil Jónsson, utanríkisráð-
herra svaraði fyrirspurn frá
Karli Guðjónssyni um starfs-
mannaráðningar á Keflavíkur-
flugvelli.
• Björn Jónsson mælti fyrir
þingsályktunartillögu um örygg
isráðstefnu Evrópu. Emil Jóns-
son sagði, að Reykjavík kæmi
ekki til greina, sem fundarstað-
ur eins og lagt er til í tillög-
unni, þar sem almenn samstaða
væri um Helsingfors.
NÝ MÁL
• Kristján Ingólfsson o.fl. flytja
þingsályktunartillögu um athug
un á staðsetningu ríkisfyrir-
tækj a og nkisstofnana.
• Kristján Ingólfsson og Ásgeir
Bjarnason flytja frv. um breyt-
ingu á lögum um skólakostnað.
• Ingvar Gislasón o.fl. fiytl a
þingsályktunartilögu um flug-
mál.
5% viðbótarlán vegna
fiskiskipa
— í stað 10% áður — Umsóknir
hrannast upp hjá Fiskveiðasjóði
RÍKISSTJÓRNIN hefur
ákveðið að beita sér fyrir
því, að viðbótarlán vegna
skipasmíða innanlands haldi
áfram, en verði framvegis
5%, en þau hafa, sem kunn-
ugt er, verið 10% af kostnað-
arverði skipanna sl. tvö ár.
Þetta kom fram í svari Jó-
hanns Hafstein, forsætisráð-
herra, í fyrirspurnatíma á
Alþingi í gær. Það kom
einnig fram hjá forsætisráð-
herra, að ski'pasmíðastöðvarn-
ar í landinu hafa nú næg
verkefni til a.m.k. næstu
tveggja ára og að lánaum-
sóknir hafa hrannazt upp hjá
Fiskveiðasjóði. í ársbyrjun
lágu þar fyrir umsóknir um
lán vegna 36 fiskiskipa, en
samanlagt kostnaðarverð
þeirra er áætlað 438 milljónir
króna.
Það var Lúðvík Jósepsson,
sem spurðist fyrir um það hvort
stofnflán fiskiskipa yrðu læklkuð
úr 90% í 85% og sagði hann, að
sér hefði skilizt, að þessi ákvörð-
un hefði verið tekim.
Jóhann Hafstein sagði, að ríkis
gtjómin hefði ákveðið að halda
áfram viðbótarlániunum en að
þau yrðu framvegis 5% í stað
10% áður. Mun Fiskveiðasjóðuir
því lána 75%, einis og verið hef-
ur, Atvinnujöfnunarsjóður 5%
og viðbótariánin verða 5%, eða
85% samtalis í stað 90%. Er
lækfcti'nin miðuð við 20. janúar.
Þau skip, sem samið hafði verið
um smíði á eða höfðu lagt fram
uimsóknir fyrir þann tíima, fá
10%viðbótarlán, en þau, sem eft-
ir 20. janúar koma, fá 5% við-
bótarlán.
Lúðvík Jósepsson kvaðst ekki
tellja þessa breytingu tímabæra.
Hún hlyti að koma mjög mis-
jafnlega niður. í siumium tilvik-
um hefði verið búið að ssekja
um lán, þótt smíði skipsins ætti
ekki að háfjasit fyrr en ári
seinma.
Jóhann Hafstein minmiti á, að
tli viðbótarfámanna var atofnað
í ársbyrjun 1969 í því skyni að
stuðla að aiu'kmum verkefwim
hjá skipasmíðastöðvumium. Það
fjármagn, sem til þessara láma
gekk, var frá Atvinnumiáflamefnd
ríkisins og það var á þrotum
uim sl. áramót. Spurningin var,
hvort halda ætti þessum viðbót-
ariánum áfram. í fyrsta l'agi er
ekfci lengur vetkefnaskortur hjá
skipasmíðastöðvunium. í öðru
lagi væru emgir fjármunir fyrir
hendi. Rífcigstjórnin ákvað að
útvega fjármagn til þess að veita
5% viðbótarlán. Aðrar atvinmu-
greinar búa ekki við slík stofn-
lán sem sjávarútvegurinn. Þegar
10% viðbótarlánin voru tekin
upp varð ég þess var hj á útgerð-
armönruuim, að þeir teldu, að 90%
stofnlán væri of rnikið, þar sem
útgerðin gæti ekki umdir þeim
staðið. Þá er þess að geta, að
lánauimsóknir hafa hrannazt upp
hjá Fiskveiðasjóði. Hinn 8. janú-
ar sl. voru þar umsóknir vegna
36 báta, að verðmæti 438 milijónr-
ir króna og miundi 10% af þeirri
upphæð nema nm 44 milljónum
króna.
Guðlaugur Gíslason: — Ég tel
það miður, að ekki hafur tekizt
að halda þessum l'ánum áfram.
Mikil verkefni eru framundan
við enduimýjun bátaflotans, sem
er undirstaða afkomu þjóðarirun-
ar. Við erum raiumiveruilega með
mjög gamilan fiskisfcipastól. End-
urnýjun var llemgi vel lítii, þar
till hún tók nokkum fj örkipp,
þegar flánin voru hækkuð. Ég ót.t-
ast, að mjög mumi draga úr end-
umýjun, ef stofnlánin haldast
ekki í sama marfci. Þá er þess að
gæta, að fisfciskip, sem smíðuð
em imnanflands hafa reynzt tals-
vert dýrari en ráð hefur verið
fyrir gert. Ekki sízt þess vegna
er þönf á því, að láinin verði eirus
há og kostur er. Skipaismíða-
stöðvarnar hafa næg verkefni
fram í tímann og er það út af
fyrir sig gott. En ef miunurimn
verður ekki meixi á flánum, sem
fást út á inmflenid og ertflend sfcip
hygg ég, að það fari á þamn veg,
að menn kaupi nýfleg skip er-
flemdis frá en byggi síður skip
innanlands.
Ólafur Jóhannesson sagði, að
það gæti út af fyrir sig verið
æskilegt, að kaupendur Skipa
legðu fram 15% af kostnaðar-
Verði þeirra en því miður yrði að
horfast í augu við þá staðreynd,
að menn sem eru að bastta við að
eignast skip, eru eikki svo vel
efnuim búnir, að þeir geti lagt
þetta fé fram. Þingmiaðurinn
kvaðst hafa lagt fram á Alþmgi
frumvarp um, að lán Fiskveiða-
sjóðs nemi 85% og sagði að ekfci
nvundi af veita.
Gisli Guðmundsson sagði að
10% viðbótarlánin hefðu verið
gengistryggð og spurði hvort 5%
lánin yrðu einnig gengistryggð.
Lúðvík Jósepsson sagði, að það
væri smávægiilegt atriði, að fjár-
magn hefði skort til að halda
10% viðbótariániumum áfram.
Þar hefði verið um að ræða
25—30 mifllfljómir króna og enginm
þyrfti að halda því firam, að það
væri vandamiál fyrir ríkisstjóm-
ina að útvega það fjármagn. Þá
kvaðst Lúðvíik hafa Skiiið náð-
herrann þannig, að ætlumiin væri
að féllla viðlbótarlánin niður í á-
föngum. Það væri miður farið
og hann tryði því ekki að það
væri stætt á því. Það kynnu að
vera næg verkefni hjá sumium
skipasmíðastöðvuim, en því væri
ekki að heifllsa með þær aflllar.
Vilhjálmur Hjálmarsson sagði,
að sér væri persóniulega um það
kunnugt, að sammingar hefðu
gengið til baka um Skipasmáði
eftir að kunnugt varð um þessa
breytingu.
Jóhann Hafstein sagði, að sér
kæmu viðbrögð þin'gmianna ekfci
á óvart. Kjördagur væri á næ3ta
leflti. Hanm sagði, að stundum
hefði útvegun fjármagns reynzt
býsna erfiður þröskuldur, það
ætti Lúðvík Jósepsson að vita.
Þá sagði Jóhann Hafstein, að
það hefði jafnan verið ákveðin
Stefna stjómar Fiskveiðasjóðs,
að lán sjóðsins yrðu ekki hærri
en 75% á 1. veðrétti skipanna.
Hins vegar hefði ekki verið tal-
ið óeðililegit, að um fíeiri lán frá
öðrum yrði að ræða. Engar á-
kvarðanir hefðu verið teknar um
að fella þessi flán niður í áfömg-
um. Þá benti ráðherranm á, að ef
um væri að ræða skipakaup til
byggðariaga, sem sikorti atvinnu
tæki væri möguleiki tii að At-
vinnuleysistryggingasjóður veitti
fyrirgreiðslu til slflkæa kaupa.