Morgunblaðið - 21.04.1971, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 21. APRÍL 1971
17
Með hvaða
hætti eigum
við að fagna
endurheimt
handritanna?
Fjögur skáld
segja álit sitt

Agnar Þórðarson:
Háskólakennarar og stúdentar skyldu
vera fremstir í flokki
Samkvæmt dönsku lögunum, sem
samþykkt voru 1965, eru íslenzku hand
ritin afhent Háskóla íslands til varð-
veizlu. Færi því vel á að háskólakenn
arar og stúdentar væru þar fremstir í
flokki við að fagna heimkomu handrit
anna. Mætti það til að mynda fara
fram á þann hátt að fara í fagnaðar-
göngu til danska sendiráðsins og veifa
dönskum fánum og gætu aðrir slegizt
í förina, sem vilja láta í Ijós þakklæti
sitt til dönsku þjóðarinnar fyrir dreng
skap hennar í þessu máli.
Guðmundur Daníelsson:
Fom frægðin nægir ekki
Rithöfundar og aðrir bókmennta-
menn ættu að fagna handritunum á
þann hátt að hætta skæruhemaði sín-
um innbyrðis, en einbeita sár að því
hlutverki að skapa andleg verðmæti
handa þjóðinni. Til lengdar getur eng-
inn orðið mikill af öðru en því ágæti,
sem þjóðin finnur í verkum hans, ef
til vill strax, kannski ekki fyrr en
löngu eftir að dagar hans eru allir.
Þjóðin í heild ætti að fagna handrit
unum með því að rifja upp fyrir sér
þá staðreynd, að það voru íslenzkir
rithöfundar sem endur fyrir löngu
skráðu þau og að það eru þessir menn
og arftakar þeirra, sem hingað til og
um ókomin ár hafa gert og munu gera
henni kleift að vei’a sérstök þjóð meðal
þjóðanna. Bóklaus þjóð er óhugsandi.
Og forn frægðin ein nægir ekki —
nema sem minnisvarði.
Vér skulum virða skinnbækurnar og
gleðjast yfir endurkomu þeirra og
þakka þeim, sem settu þær saman og
þeim sem varðveittu þær. En stuðlum
jafnframt að því í orði og á borði, að
einnig í okkar tíð verði bóklistarmönn
um veitt sú aðstaða, að þeir fuilnýti
vilja sinn og gáfu til að vinna þess
háttar verk, sem hæfa nútíðiuni og
þola þar að auki tönn tímans — eins
og handritin.

Indriði G. Þorsteinsson:
Arfsins bíða nú hin góðu málaiok
Danir hafa sýnt slikt drenglyndi í
handritamálinu, að lausn þess mun yera
nær einsdæmi í samskiptum þjóða í
milli. Og nú, þegar fyrstu bækurnar
koma heim, samkvæmt þeim sáttmála
drengskaparins, sem gerður hefur verið
um afhendingu handritanna, þá eru það
einstæð tíðindi í sögu íslenzku þjóðar-
innar.
Þess hafa orðið dæmin víðar en á ís
landi, að eins konar björgunarstarf hafi
snúizt upp í þess háttar afhroð, að
fólki hafi fundizt að það væri öllum
góðum munum rúið. Svo var um brott
flutning handritanna, sem hafa síðan
orðið að þola langa útivist, og mátti á
stundum örvænta um málalok. Um það
leyti, sem handritin voru flutt utan
ríkti þannig ástand í landinu, að óvíst
er í hvaða mæli þau hefðu bjargazt,
og ekki biðu þeirra minni harmkvæli.
Annars vegar voru vond geymisluskil-
yrði í slæmum húsakynnum. Hins veg
ar beið víðáttumikið úthaf, sem heimti
sinn skatt í flutningunum, og síðar
urðu mörg þeirra eldi að bráð. Slík er
saga þessara verðmæta.
Arfur íslendinga, handritin, er samt
ærinn að vöxtum enn í dag, og nú bíða
hans hin góðu málalok. Hann á fyrir
sér að komast heill í höfn, og til átt-
haga sinna, sprottinn af sterkum þráð-
um orðsins listar, sem aldrei hefur rakn
að í sundur, og stendur enn í æðstri
frægð meðal þjóða heims. Grundvöll-
urinn og samtíðin mætast hér af full-
um skilningi, þótt nær þúsund misjöfn
ár séu liðin, því tungan er söm og ein.
Okkur hlýtur að vera efst í huga
þakklætið til hinna mörgu, sem hafa
unnið að því að móðurmál okkar á
skinni flyzt að nýju yfir úthafið hing-
að norður til síns heima. Og það hlýj-
ar íslenzku þjóðinni áreiðanlega um
hjartarætur þegar gömul sorgarsaga
fær slíkan góðan endi.
k
Gunnar Gunnarsson:
Heimkoma handritanna er einstætt
ævintýr
Heimkoma handritanna er einstætt
ævintýr, en hvernig menn líðandi stund
ar fagna því skiptir minna máli. Sag
an, óljúgfróð, mun bera því vitni, hvort
sú þjóð, sem á sínum tíma glataði
þeim, átti endurheimt þeirra skilið.
Hver sá, er lifir slíka hamingjustund,
hlýtur að ala þá von í brjósti, að sá
dómur verði jákvæður: annan eins
burðarás innlendrar menningar myndi
margt stórveldið þiggja.
Þakklæti og auðmýkt er það, sem
bezt á við, því allt jaðrar þetta við
kraftaverk, ekki hvað sízt göfgi fyrr-
verandi sambandsþjóðar vorrar, Dana,
göfgi, sem á rót sína í jafn aldönsku
fyrirbæri og hinum lífvænu hugsjónum
lýðháskólahreyfingarinnar, og ber þar
að sama brunni, að gæfan bezta er
trúnaður við sjálfan sig og það sem
maður traustast veit.
.