Morgunblaðið - 16.05.1971, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. MAÍ 1971
11
- Gullöld
Framh. af bls. 9
hvað sem um það var, þá var
ferð þessi fyrsta meiriháttar
könnun Evrópubúa á svæði
því, þar sem siðar urðu suður-
ríki Bandaríkjanna.
Sögur de Vacas um gull og
græna skóga seiddu aðra
ævintýramenn og árið 1540
lagði annar nokkur hundr-
uð manna leiðangur undir
stjórn Coronados upp frá Kali
forníuflóa. Á þessari ferð
sinni komu þeir m.a. að hinu
stórkostlega náttúrufyrirbæri
Grand Canyongjánni, sem
Coloradofljót rennur um. Suð-
austur af gjánni komu þeir að
hinum geysiviðáttumiklu gresj-
um, þar sem vísundarnir reik-
uðu um tugmilljónum saman;
einnig hittu þeir fyrir Indíána-
þjóðflokka þá, sem de Vaca
hafði dvalizt hjá forðum,
„fólk, sem bjó eins og Arabar“,
í tjöldum gerðum af sút-
uðum húðum. Eins og hirðingj-
ar gamla heimsins fylgdu frum
byggjar þessir hjörðum sínum
eftir á ferðum þeirra, og drápu
það jafnóðum af þeim sér til
matar, sem þurfti hverju sinni.
Báðir höfðu nokkurn gróða af
þessum fundi, Spánverjarn-
ir og Indíánarnir. Spánverjarn
ir uppgötvuðu þarna óþrjót
andi matarbirgðir, þar sem vís-
undahjarðirnar voru og Indi-
ánarnir komust að þvi,
að temja mátti hestinn, og létta
sér þanníg visundaveiðarnar
til mikilla muna. Coronado og
menn hans koomust alla leið tii
Kansas; það var þó raunar
ekki miklu lengra vestur, en
de Soto hafði komizt á sínum
tíma. Þegar upp var staðið
höfðu þeir tveir lagt að baki
sér gjörvöll Suðurríkin. En
þessháttar landkönnunarferðir
drógu skammt hjá emb-
ættismönnum á „Nýja Spáni"
nema gull fylgdi og þegar
Coronado kom gullsnauður aft
ur til Mexíkóborgar árið 1542,
komst hann að því að hann var
fallinn í ónáð.
Um þetta leyti og þó fyrr
voru Spánverjar teknir að
hyggja í æ ríkara mæli suður
á bóginn. Óljósar þjóðsögur
og sagnir Indíánanna greindu
frá geysiauðugu konungsriki
Inka þar suður frá. Það þurfti
yfirleitt ekki lengi að brýna
Spánverja, er gull var ann-
ars vegar. Þegar 1519 voru
þeir teknir að smíða og gera
út skip frá hinni ný-
reistu Panamaborg í þvi augna
miði að hafa upp á öllu þessu
gulli með einum eða öðrum
hætti. En fyrstu leiðangrar
þeirra á þessar slóðir færðu
þeim lítið sem ekkert í aðra
hönd.
Fyrstu áreiðanlegu heimild-
irnar um ' tilveru Perúríkis
komu frá Francisco Pizarro,
gömlum félaga Balboas á ferð-
um hans forðum. Pizarro var
maður ólæs og óskrifandi og
hafði raunar fátt sér til full-
tingis, nema dæmafátt hug-
G-LISTI
= Listi Alþýðubanda-
lagsins
O-LISTI
= Listi Framboðs-
flokksins
1. Magnús Kjartansson,
ritstjóri, Háteigsvegi 42.
2. Eðvarð Signrðsson,
aiþingismaður,
Litlu Brekku
við Þormóðsstaðaveg.
3. Svava Jakobsdóttir,
rithöfundur, Hraunbæ 88.
4. Jón Snorri Þorleifsson,
húsasmiður, Hraunbæ 31.
5. Sigurður Magnússon,
rafvélavirki,
Kleppsvegi 30.
6. Margrét Guðnadóttir,
prófessor, Rofabæ 29.
7. Ingólfur Ingólfsson,
vélstjóri, Safamýri 13.
8. Þórunn Klemenzdóttir
Thors, hagfræðinemi,
Hjallavegi 1.
9. Stefán Briem,
eðlisfræðingur, Víðimel 52.
10. Adda Bára Sigfúsdóttir,
veðurfræðingur,
Laugateig 54.
11. Sigríður Ágústa
Ásgrímsdóttir,
rafmagnsverkfræðingur,
Eskihlíð 16.
12. Páll Bergþórsson,
veðurfræðingur,
Skaftahlíð 8.
13. Ida Ingólfsdóttir,
fóstra, Steinahlíð
við Suðurlandsbraut.
14. Sverrir Hólmarsson,
menntaskólakennari,
Skaftahlíð 22.
15. Margrét Margeirsdóttir,
félagsráðgjafi,
Dragavegi 7.
16. Sigurjón Rist,
vatnamælingarmaður,
Skriðustekk 4.
17. Ragnhildur Helgadóttir,
skólabókavörður,
Álftamýri 14.
18. Þorleifur Einarsson,
jarðfræðingur,
Langholtsvegi 138.
19. Silja Aðaisteinsdóttir,
stud. mag., Laugavegi 28 B.
20. Kristinn Gíslason,
kennari, Hofteigi 52.
21. Birgitta Guðmundsdóttir,
afgreiðslustúlka,
Kleppsvegi 30.
22. Þórarinn Guðnason,
læknir, Sjafnargötu 11.
23. Dr. Jakob Benediktsson,
ritstjóri, Stigahlíð 2.
24. Einar Olgeirsson,
, fyrrv. alþingismaður,
Hrefnugötu 2.
1. Sigurður Jóhannsson,
þ j óðlagasöngvari,
Eskihlið 8 A.
2. Eiríkur Brynjólfsson,
kennari, Óðinsgötu 17.
3. Ásta R. Jóhannesdóttir,
plötusnúður,
Laugarásvegi 43.
4. Guðrún Þorbjarnardóttir,
stud. phil., Tómasarhaga 46.
5. Gísli Pálsson,
kennari, Skaftahlíð 15.
6. Helgi Torfason,
fyrrv. skrifstofustjóri,
Melhaga 4.
7. Vilhjáimur H. Vilhjálmsson,
nemi, Skjólabraut 17,
Seltjarnarnesi.
8. Andrés Sigurðsson,
erindreki, Einarsnesi 28.
9. Gísli Jónsson,
nemi, Úthlíð 5.
10. Páli M. Stefánsson,
læknanemi, Mávahlíð 23.
11. Eyjólfur Reynisson,
tannlæknanemi,
Víðihvammi 1, Hafnarfirði.
12. Haukur Ólafsson,
þjóðféa.fræðinemi,
Hofteigi 28.
13. Sigríður Jónsdóttir,
þjóðfél.fræðinemi,
Hvassaleiti 73.
14. Magnús Böðvarsson,
læknanemi, Háteigsvegi 54.
15. Þröstur Haraldsson,
aðstoðarmaður,
Hjaltabakka 12.
16. Baldnr Kristjánsson,
nemandi, Eikjuvogi 4.
17. Gísli Geir Jónsson,
stud.polyt., Kleppsvegi 2.
18. Kristján Árnason,
nemi Blönduhlíð 33.
19. Pétur Guðgeirsson,
tjargari, Ásvallagötu 26.
20. Karólína Stefánsdóttir,
nemi, Auðbrekku,
Hörgárdal, Eyjafirði.
21. Benedikt Svavarsson,
vélstjóranemi,
Leirhöfn, N-Þing.
22. Stefán Carlsson,
nemi, Breiðagerði 6.
23. Stefán Halldórsson,
nemi, Kleppsvegi 44.
24. Pétur Jónasson,
læknanemi,
Amtmannsstíg 5.
í yfirkjörstjórn Reykjavíkur
13. maí 1971
Páll T.índal
Eyjólfur Jónsson
Jón A. Ólafsson
Hafsteinn Baldvinsson
Sigurður Baldursson
rekki sitt og óbilandi einivrð og
festu. Að loknum fáeinum
könnunarferðum, er sannfærðu
hann um tilveru Inkanna, hélt
hann þrískipa úr höfn
árið 1531 og voru i för hans
eitt hundrað og áttatíu manns
og tuttugu og sjö hross. Pizarro
hafði upp á vasann kon-
ungsleyfi til þess að leggja
undir sig Perú. Hann tók land
við Guayaquilflóa og sagan af
afrekum hans er jafn ótrúleg
og var sagan um landvinninga
Cortézar.
Við komuna kvaðst Pizarro
vera hér staddur til þess að
koma á vináttusambandi milli
hins fjarlæga sannkristna kon
ungs sins og keisara Barna sól-
arinnar, Inkanna. Hann fékk
leyfi til þess að fara yfir hinn
háa fjallveg til Caxamarcaborg
ar. Er Pizarro og hinir hundr-
að liðsmenn hans komu upp í
skarðið fyrir ofan borgina og
stöidruðu við til að iitast yfir,
gaf þeim á að líta fylkt lið
tugþúsunda Inka þar á slétt-
unni fyrir neðan. Ofureflið var
svo algjört að hér urðu önn-
ur ráð að koma til. Pizarro
komst að þeirri niðurstöðu, að
eina von hans til sigurs væri
sú að koma Atahualpa keisara
að óvörum og ná honum á sitt
vald. Þetta tókst honum með
því að myrða alla embættis-
menn og höfðingja við hirðina
án þess að missa sjálfur nokk-
urn mann.
Er þetta var gjört lof-
aði hann keisaranum fuliu
frelsi gegn herbergisfylli gulls,
sem mun vera nálægt því
þriggja milljóna sterlings-
punda virði. En er hann hafði
fengið gullið í heiídur, setti
hann sýndarréttarhöld á svið
og að þeim loknum var Atahu-
alpa myrtur á hinn svívirðileg-
asta hátt. Er leið að árslok-
um 1533 hafði Pizarro höfuð-
borgina Cuzco. á sínu valdi.
Sagnfræðingar hafa jafnan
lagt höfuðáherzlu á grimmd og
gullþorsta hinna spænsku land
vinningamanna, en sneitt hjá
hinu stórfurðulega hug-
rekki, sem þeir sýndu af sér
og líkamlegu harðræði þvi,
sem þeir bjuggu við á ferðum
sinum. Cuzco, höfuðborgin,
liggur til dæmis í meira en
þrjú þúsund og. sjö hundruð
metra hæð yfir sjávarmáli og
verður að fara yfir ennþá
hærri og ógreiðfærari fjallvegi
til þess að komast að henni. Og
samt lét Pizarro ekki staðar
numið í þessari köldu höfuð-
borg Norður-Andesfjalla held-
ur gerði þaðan út tvo aðra
leiðangra og lagði á ráðin um
það að finna og komast yfir
enn meiri auðæfi þaðan.
Drengur í sveit
11 ára drengur vill komast í sveit í sumar hjó góðu fólki.
beir, sem vinsamtegast vildu sinna þessu, hringi í síma 91-
40738 eða skrifi Karli Benediktssyni, Birkihvammi 18, Kópa-
vogi.
Heimsþekktir
hollenzkir
vindlar...
EINNIG FAANLEGIR:
HENRIWINTERMANS LONDRES
CELLO-CAFECREME-CAFE CREMETIPPED
SENORITAS PERFECT-SHORT PANATELLAS