Morgunblaðið - 20.05.1971, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐK), FIMMTUDAGUR 20. MAÍ 1971

Y ngstu
f í knilyf j aney tendur
16 ára
RÉTTIR þrír mánuðir eru nú
liðnir síðan til starfa tók fjög-
urra manna samstarfsliópur lög-
reglu og tolls til að kanna, hvert
ástand ríkti hér á landi á sviði
fíknilyfjaneyzlu. Hópurinn sendi
fyrir nokkru embætti lögreglu
stjórans skýrslu um störf sín
og á grundvelli hennar hafa nú
verið lögð drög að 70 málum,
þar sem einhvers konar með-
ferð ávana- eða fíknilyfja kemur
fram. Nokkur hluti þessara mála
hefur þegar verið sendur sak-
sóknaraembættinu til athugun-
ar.
Morgunblaðið átti samtal við
Kristin Ólafsson, fulltrúa lög-
reglustjóra, um þessi mál, en
þess má geta, að framangreind-
ur samstarfshópur er skipaður
einum manni frá rannsóknarlög
reglunni í Reykjavík, einum frá
embætti lögreglustjóra, einum
frá tollgæzlunni og sá fjórði
kemur frá lögreglunni á Kefla-
Víkurflugvelli.
— Þessi samstarfshópur hefur
eftir föngum reynt að kynna sér
ástandið í þessum efnum, segir
Kristinn. í skýrslum þeirra eru
skráð viðtöl 388 talsins, en þess
ber að gæta, að margir þeirra,
sem rætt hefur verið við, eru
margtaldir í þessari tölu. Á
grundvelli þessara skýrslna er
nú búið að leggja drög að 70
málum, þar sem einhvers konar
meðferð ávana- og fíknilyfja
kemur fram. Inn í hverju máli
eru svo mismargar skýrslur,
þannig að þessi tala segir held-
ur ekki allan sannleikann.
— Hver er þá sannleikurinn
um stærð vandamálsins?
— Hann treysti ég mér ekkí
til að tíunda, enda er alltaf ver-
ið að sækja á ný og ný mið,
þannig að útilokað er að full-
yrða með nokkurri vissu, hversu
útbreidd ávana- eða fíknilyfja-
neyzla er orðin hér á landi.
Hins vegar vil ég taka fram,
að það, að ekki skuli fleiri en
70 mál nú vera undirbúin, stafar
ekki af því, að efni til þeirra
skorti, heldur hinu, að tími hef-
ur ekki unnizt til að vinna að
þeim.
— Hvers konar efni er hér
aðailega um að ræða?
— Aðallega kannabis; það er
hass og marijúana. Og að því
er okkur er sagt, þó að við höf
um ekki getað sannreynt það
sjálfir; mun sumt af þessu vera
ópíumblandað.
Einnig ber nokkuð á skynvillu
sfnum, einkum LSD og lítils
íáttar af meskalíni.
—Á hvaða aldri eru neytend
urnir?
— Aldur þeirra, sem þessi at-
hugun hefur leitt fram í dags-
ljósið, er yfirleitt 19, 20 og 21
ár. Yngstu neytendurnir, sem
okkur er kunnugt um, eru 16
ára.
— Hvernig er skiptingin milli
kynja?
— Það er miklu meira um
pilta en stúlkur.
— Hefur þessi rannsókn ein-
skorðazt við Reykjavík, eða . . ?
— ... Samstarfshópurinn hef-
ur aðallega unnið hér í Reykja-
vík og einnig á Keflavíkurflug-
velli, þegar ástæða þykir til.
Hins vegar hefur fólk úr ná-
grannasveitum Reykjavíkur
komið inn í málin við rannsókn
irnar.
— Er unnt að segja að þetta
vandamál einskorðist við þétt-
býlið hér syðra?
— Því get ég ekki svarað,
frekar en spurningunni um
stærð vandamálsins. En við höf-
um ekki fengið beiðnir eða
ábendingar um rannsókn slíkra
mála frá lögregluyfirvöldum
annars staðar á landinu en hér
á suðvesturhornlnu. Og þá á ég
við Reykjavik, Kópavog, Hafn-
arfjörð, Keflavík og Keflavíkur-
flugvöll.
— Mætti greina einhverjár sam
eigiplegar ástæður að baki
þeim neytendum, sem þið hafið
fundið — til dæmis heimilis-
ástæður, þjóðfélagsstöðu eða eitt
hvað annað?
— Nei. Það höfum við ekki
fundið. í hópf neytendanna eru
ungmenni með alls konar bak-
grunn — innan um frá beztu
heimilum,.að því er við þekkj-
um til..
— Hvar komast þau á bragð
ið?
— Mörg þeirra hafa kynnzt
þessum efnum erlendis Og þá
einkum á hinum Norðurlöndun-
um og í Englandi. En það þarf
ekki alltaf utanlandsferð til.
Mörg þeirra hafa fyrst komizt
á br^igðið hér heirna.
— Hvernig berast þessi efni
inn í landið?
— Það er aðallega um þrjár
leiðir að ræða: f pósti — og þar
á ýmislegan hátt, nokkuð
kemur einnig með farþegum til
landsins og í þriðja lagi koma
þessi efni í gegnum varnarliðið.
— Hvaða leið er drýgst?
— Ég get ekki sagt til um
það. Skiptingin á magni virðist
vei'a nokkuð jöfn
— Ef við tökum nú fyrstu
Fíknilyfjaneyzla er orðinn áþreifanlegt vandamál hér á landi og „Illgresið skýtur út fleiri og
fleiri öngum“.
valda. Ég vil því leiða þá hlið
hjá mér.
Hitt get ég aftur rætt, að það
er greinilegt að þetta vandamál
er búið að skjóta rótum hér á
landi og því ber okkur að beita
allri orku í það að stemma
stigu við því, að illgresið nái að
vaxa.
— Hvernig það?
— Það heid ég verði bezt gert
með því að fá almenning til að
leggja fram sitt lið, auk þess
sem yfirvöld vinni áfram af
festu að þessum málum. Þess
skal getið, að við höfum orðið
þess varir — og það mjög greini
lega, að meðal almennings ríkir
mikill áhugi á því að koma til
liðs við okkur í þessum efnum.
— Hvað með íræðslu?
•— Ég er mjög hlynntur því, að
fræðsla á þessu sviði verði tek-
in inn sem eðlilegur þáttur
heilsufræðináms. Og ég legg
áherzlu á „eðlilegan þátt“, þar
sem ég held, að fræðslan hefði
mun síðri áhrif, ef hún yrði slit
in úr tengslum við aðra þætti
heilsufræðinnar.
— Hver gæti verið hlutur
fjölmiðlanna á þessu sviði?
— Ég tel allar æsifréttir um
þessi mál skaðlegar, þar sem
þær geta alveg eins orðið til
Kristinn Ólafsson
reglan þar hafði á skrá. Sum
þessara nafna hafa og komið við
sögu hér heima.
— Og hvaða fólk er þetta?
Námsfólk?
— Þetta er mikið námsfólk og
hljómlistarfólk.
— Önnur leiðin, sem þú nefnd
ir, var með farþegum til lands-
ins. Eru það íslendingar eða út-
lendingar?
— Bæði. Við höfum frétt af
útlendingum, sem reyndust vera
söluaðilar hér, þó að okkur hafi
ekki tekizt að ná til þeirra í
tíma.
— En íslendingarnir?
— Ég býst nú við að upphaf-
legi tilgangurinn sé yfirleitt ekki
að selja hér á landi. Að minnsta
kosti höfum við enn ekki náð til
þess magns, að það eitt bendi
til slíkra áforma. En það getur
reynzt erfitt að stilla sig, þegar
markaðurinn er hungraður.
— Og þá er það vamarliðið?
— Já. Við vitum til þess, að
menn úr varnarliðinu hafi lagt
— rætt við Kristin Ólafsson,
fulltrúa lögreglustjóra,
um fíknilyfjaneyzlu hér
leiðina — póstinn, þá þýðir hún,
að einhver annar en neytand-
inn er í hinum endanum. Eru
það íslendingar?
— Þar er bæði um íslenzka
og erlenda kunningja að ræða,
en það virðist ríkja ótrúlega
mikili áhugi hér á því að korm
ast yfir þessi efni. í því sam-
bandi má benda á, að hér virð-
ist hægt að selja hvers konar
heimatilbúnar blöndur; meira
að segja mold, undir því yfir-
skini, að um fíknilyf sé að ræða.
Og allt gengur út.
— Hafið þið tök á að hafa
hendur í háfí þeirra, sem senda
efnin hingað til lands?
— Við getum það. Lögreglan
í nágrannalöndunum hefur boð-
ið okkur upp á samstarf í þess-
um efnúm. Það er bara enn of
lítið, sem við vitum um send-
endurna.
— Eru íslendingar á skrá er-
lendra lögregluyfirvalda vegna
fíknilyfjaneyzlu eða dreifingar á
fíknilyfjum?
— Já. Þess eru dæmi, Ég get
nefnt, að þegar við vorum í
Kaupmannahöfn um síðustu ára
mót að kynna okkur þessi mál
þar, voru okkur gefin upp nöfn
nokkurra íslendinga, sem lög-
til fíknilyf í fjölmenn „partí"
hér í Reykjavík. Einnig er ljóst,
að varnarliðsmenn hafa útvegað
fólki fíknilyf, sem þá hafa sótt
heim.
— Er hér um stóran hóp
varnarliðsmanna að ræða?
— Ekki myndi ég telja það.
En einn er einum of mikið.
— Og hvað hefur verið gert
í málum þessara manna?
, — Við höfum sent viðkom-
andi yfirvöldum skýrslur um
mál þeirra.
Ég vil benda hér á, að okkar
hlutverk er að reyna að koma í
veg fyrir að fíknilyf berist til
landsins, og ef það hendir, þá
að hindra notkun þeirra og út-
breiðslu. Það er svo annarra að
fleyta málunum lengra, ef þeir
telja starf okkar gefa tilefni til
slíks.
— Nú þýðir ekki lengur að
neita þeirri staðreynd, að fíkni-
lyfjaneyzla er til hér á landi.
Hvað er þá til bragðs að taka?
Hvað getum við til dæmis gert
fyrir 16 ára fíknilyfjaneytanda?
— Ég á nú dálítið erfitt með
að svara þessari hlið málsins,
þar sem hún heyrir undir ákvörð
unarvalds annarra og hærri yfir
valda, dóms- og heilbrigðisyfir-
þess, að vekja áhuga einhverra
á fíknilyfjum og draga þeim
nýja neytendur. Sannar og ýkju
lausar frásagnir tel ég hins veg
ar sjálfsagðar.
— Hafa undanfarnar rannsókn
ir leitt í ljós, að um „fíknilyfja-
hring“ sé að ræða hér á landi?
— Nei. Við. höfum ekki kom-
izt að öðru en að dreifingar-
kerfið byggist á einstaklingum,
sem starfa út af fyrir sig. Auð-
vitað er stundum um einhvers
konar kunningsskap að ræða, en
um samtök held ég ekki.
— önnur híið á þessu máli er
pilluátið.
Já. Það er gamalt vanda-
mál og flókið. Misnotkun róandi
pillna alls konar er mikil og fer
vaxandi að minu áliti. í sum-
um tilvikum er hún tengd fíkni
lyfjaneyzlu, en að mestum hluta
er um aðra neytendur að ræða
og þar fólk á öllum aldri.
Ásókn í pillurnar er mikil og
ég tel, að læknar verði að vara
sig mjög vel á alls kyns
brögðum, sem fólk notar til að
verða sér úti um þessar pillur.
Og þá ertu nú reyndar aftur bú-
ínn að teyma mig út fyrir mitt
svið.
— »j.